Ο Νικόλας θέλει να πάει σχολείο

Ήταν Μάης του 2020, όταν μετά το πρώτο λοκντάουν όλα τα παιδιά ανυπομονούσαν να γυρίσουν πίσω στο αγαπημένο τους σχολείο. Το βράδυ πριν την εκ περιτροπής επιστροφή των παιδιών με φυσική παρουσία στα σχολεία τους,  ο 8χρονος Νικόλας – ένα παιδί στο φάσμα αυτισμού - είχε ετοιμάσει την τσάντα του με τη βοήθεια της μαμάς του ανυπομονώντας να πάει πίσω σχολείο. Ο Νικόλας δεν είδε τελικά κανέναν από τους συμμαθητές και συμμαθήτριές του.

Δεν είδε ούτε την αγαπημένη του δασκάλα ούτε τη συνοδό του. Κι αυτό γιατί έμαθε, πως με εγκύκλιο της τελευταίας στιγμής, το προηγούμενο ακριβώς βράδυ της πολυαναμενόμενης επιστροφής, το Υπουργείο απαγόρευσε μόνο στα παιδιά με αναπηρίες ή επιπρόσθετες εκπαιδευτικές ανάγκες που φοιτούν στα δημόσια σχολεία κι έχουν συνοδό να φοιτήσουν με φυσική παρουσία.

Πρώτη φορά είχαν ακούσει οι ταλαίπωροι γονείς πως υπάρχει ένας ιός που κάνει διακρίσεις. Μέχρι τώρα ήξεραν πως είναι οι κοινωνίες και οι πολιτικές αποφάσεις που προκαλούν αποκλεισμούς ή διακρίσεις. Βρήκε το Υπουργείο το τέλειο άλλοθι. Ο κορονοϊός. Το δημόσιο συμφέρον. Τα παιδιά με αναπηρίες, τα παιδιά που οφείλει το κράτος να στηρίξει πρώτα απ’ όλα με στόχο τη συμπερίληψή τους και όχι τον αποκλεισμό τους, να μετατρέπονται εν μία νυκτί σε μιάσματα, σε παράσιτα, σε περιττές απολογητικές υπάρξεις που επιβαρύνουν το σύστημα παρακαλώντας για τα αυτονόητα. Αλλά είναι για το καλό τους, είπε ο Υπουργός, χωρίς εξηγεί γιατί και πώς. Χωρίς να στηρίζει την απόφαση αυτή σε καμία επιστημονική βάση ή νομοθεσία.

Ο Νικόλας αλλά και κάθε παιδί στο φάσμα του αυτισμού συνεχίζει να φοιτά στο δημόσιο σχολείο.  Χρειάστηκαν βέβαια αγώνες για να πείσουν οι γονείς των παιδιών στο φάσμα του αυτισμού ότι τα παιδιά τους έχουν κάθε δικαίωμα να λαμβάνουν τη στήριξη που χρειάζονται για να βρίσκονται στην ίδια γενική τάξη και όχι σε ειδικά πλαίσια μακριά από τα υπόλοιπα παιδιά. Τα παιδιά με αυτισμό έχουν βιώσει αμέτρητες διακρίσεις. Αμέτρητα ειρωνικά κοιτάγματα. Αμέτρητες στιγμές απόρριψης. Αμέτρητες ματαιώσεις. Αμέτρητα «ναι μεν αλλά». Οι γονείς τους συνήθισαν πια να τα αντιμετωπίζουν ως βάρος, ως εμπόδιο στην ομαλή φοίτηση των υπόλοιπων «κανονικών» παιδιών. Έμαθαν να ζητάνε συγγνώμη για τις ακατάλληλες συμπεριφορές. Να απολογούνται που τα παιδιά τους δυσκολεύουν το μάθημα. Κι ας μην φταίνε. Κι ας μην ευθύνονται για την ανικανότητα του κράτους να τους παρέχει όλα όσα δικαιούνται.

Η μητέρα του Νικόλα ακόμα θυμάται την ημέρα που ένας μαινόμενος πατέρας ενός συμμαθητή του γιου της, μπούκαρε στο γραφείο της διευθύντριας απαιτώντας να φύγει από την τάξη ο Νικόλας της επειδή, όπως είπε ουρλιάζοντας: «Δεν γίνεται ο γιος μου να είναι στην ίδια τάξη με τον προβληματικό που κλαίει ή διακόπτει το μάθημα, ας πάει σε σχολείο για τούτα τα μωρά» και απειλούσε μάλιστα να φτάσει μέχρι και στον Υπουργό. Η διευθύντρια, αγέρωχη σαν βράχος, του είπε να πάει όπου θέλει, ακόμα και στον Υπουργό. Και πως η θέση του Νικόλα αλλά και κάθε παιδιού με ή χωρίς αναπηρία είναι η γενική τάξη, μαζί με όλα τα παιδιά.

Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού λοιπόν. Μια μέρα γιορτής και θαυμασμού για όλους εκείνους τους γονείς και παιδιά που παλεύουν να επιβιώσουν σε μια κοινωνία που βάζει χίλια δυο εμπόδια για την ένταξη και ενεργό συμμετοχή των ατόμων με αυτισμό.

Μια μέρα για να θυμόμαστε όλοι πως ο αυτισμός δεν περιορίζεται στα κλασικά στερεότυπα με δοσμένα από μια λίστα χαρακτηριστικά αλλά αποτελεί ένα συνονθύλευμα μοναδικών συστατικών που κάνουν κάθε παιδί με αυτισμό ξεχωριστό και υπέροχο, όπως  μοναδικά είναι άλλωστε και όλα τα υπόλοιπα παιδιά. Κανένα παιδί εντός ή εκτός του φάσματος δεν είναι εξάλλου ίδιο με το άλλο.

Μια μέρα για να καταλάβουμε όλοι πως τα παιδιά στο φάσμα μπορούν να είναι τόσο διαφορετικά μα και τόσο ίδια. Γιατί η αναπηρία δεν είναι πάντα εύκολα ορατή και δεν τη συναντάμε πάντα σε τροχοκάθισμα.

Αν θέλουμε μια κοινωνία διαφορετική, αν πραγματικά επιδιώκουμε κοινωνική δικαιοσύνη και συμπερίληψη, αν οραματιζόμαστε έναν κόσμο χωρίς διακρίσεις τότε πρέπει να διεκδικήσουμε τα αναφαίρετα δικαιώματα όλων των παιδιών, ειδικά των πιο ευάλωτων. Το κράτος οφείλει να στηρίξει κάθε παιδί, είτε έχει διάγνωση είτε όχι, παρέχοντάς του την εξατομίκευση που χρειάζεται εντός του εκπαιδευτικού συστήματος χωρίς να το αποκλείει. Όχι με εξαγγελίες. Όχι με υποσχέσεις. Όχι με ωραίες στα χαρτιά νομοθεσίες. Αλλά αφαιρώντας τα εμπόδια και παρέχοντας στήριξη.

Η ενιαία εκπαίδευση και η ανθρώπινη κοινωνία δεν θα γίνουν πράξη με όμορφα λόγια κι εύπεπτα ευχολόγια. Θα γίνουν πράξη όταν η κάθε εκπαιδευτικός σε κάθε γωνιά της Κύπρου επιμορφωθεί και στηριχθεί εμπράκτως από το κράτος.  Όταν ο κάθε εκπαιδευτικός σε κάθε σχολείο λάβει την στήριξη που χρειάζεται με τις απαραίτητες ώρες ενίσχυσης και τράπεζα διαφοροποιημένου υλικού για να μπορεί να βοηθήσει όλα τα παιδιά. Όταν το κάθε σχολείο λάβει τα κατάλληλα μέσα και αναγκαίο εξοπλισμό που δικαιούται. Όταν το κάθε παιδί με αναπηρία έχει δίπλα του στην τάξη την κατάλληλη σχολική βοηθό για να το στηρίζει εκπαιδευτικά και συναισθηματικά χωρίς να απαιτούνται αγώνες από τους γονείς με ενστάσεις επί των ενστάσεων και χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες για να κερδίσουν τα αυτονόητα. Χωρίς να καταρρακώνεται η αξιοπρέπειά τους μέσα σ’ ένα σύστημα με κακοποιητικό και εχθρικό.

Όταν επιτέλους καταλάβουμε πως τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού αλλά και κάθε παιδί με εμφανή ή μη, ήπια ή σοβαρή, γνωστή ή άγνωστη αναπηρία θα λαμβάνει τη στήριξη και τη βοήθεια που δικαιούται χωρίς ειδικές προϋποθέσεις. Απλά επειδή είναι παιδί. Γιατί όταν μιλάμε για παιδιά, είναι ευθύνη και υποχρέωση της πολιτείας να διασφαλίζει πως τα δικαιώματά τους θα προστατεύονται και θα αποτελούν ύψιστη προτεραιότητα.

Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού λοιπόν. Κι ας ελπίσουμε πως κάποτε δεν θα χρειάζεται να έχουμε παγκόσμιες ημέρες για να μας θυμίζουν τα αυτονόητα. Ως τότε, θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε τα αναφαίρετα δικαιώματα όλων των παιδιών. Επειδή είναι παιδιά. Τα δικά μας παιδιά. Για τα παιδιά μας, το παρόν και το μέλλον μας.