Από τον Sandwith και την πρώτη πρόγνωση στην Κύπρο στην εξέλιξη της τεχνολογίας

Το ημερολόγιο έγραφε Οκτώβριος 1866. Ο Βρετανός Υπο-πρόξενος στην Κύπρο Thomas B. Sandwith ξεκινά να κάνει κάτι πρωτοπόρο στην Κύπρο. Αρχίζει τις προγνώσεις για τον καιρό. Έτσι, κάνει την εμφάνισή της στην Κύπρο η Μετεωρολογία.

Μία επιστήμη, που παίζει καθοριστικό ρόλο στην καθημερινότητά μας. Η πρόγνωση του καιρού είναι το πρώτο πράγμα που διαβάζουμε καθημερινά, για να ξέρουμε πώς θα προγραμματίσουμε τη μέρα. Αυτή καθορίζει ακόμη και την ενδυμασία της ημέρας, αν θα μείνουμε σπίτι ή αν θα πάμε εκδρομή.

Η 23η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογιάς. Μία μέρα που λίγοι ήξεραν ότι υπήρχε, για μία επιστήμη με πλούσια ιστορία πίσω της. Στο νησί μας, όλα ξεκίνησαν επί Αγγλοκρατίας. Από τότε έχουν περάσει πάνω από 150 χρόνια, η τεχνολογία προχωρά, όμως ένα μόνο μένει ίδιο. Η μεθοδολογία για την πρόγνωση του δελτίου καιρού.

Σημαντικές στιγμές για την Μετεωρολογία στην Κύπρο

Μετά το 1866, όποτε και ξεκίνησαν οι προγνώσεις στην Κύπρο, έχουν καταγραφεί κάποιες ιστορικές στιγμές για τη Μετεωρολογία στην Κύπρο. 

Μία από αυτές ήταν όταν έγινε η εγκατάσταση πρώτου κλιματολογικού σταθμού. Το 1881 ο Δρ. F.W. Barry, Υγειονομικός Επίτροπος για την Κυβέρνηση της Κύπρου, εγκατέστησε κλιματολογικούς σταθμούς σε πέντε πόλεις. Λευκωσία, Αμμόχωστο, Λάρνακα, Πάφο και Κερύνεια. Ένα χρόνο αργότερα εγκαταστάθηκε κλιματολογικός σταθμός και στη Λεμεσό.

Δεν έμειναν μέχρι εκεί, αφού τα επόμενα χρόνια άρχισαν να εγκαθιστούνται κι άλλοι μετεωρολογικοί σταθμοί. Το 1902 λειτουργούσαν 7 κλιματολογικοί σταθμοί και περίπου 35 βροχομετρικοί. Ο έβδομος κλιματολογικός σταθμός εγκαταστάθηκε στην Αχερίτου, ένα χωριό κοντά στην Αμμόχωστο, όπου εκτελούνταν αρδευτικά έργα.

Αυτή τη στιγμή στην Κύπρο λειτουργεί δίκτυο από 17 Κλιματολογικούς Σταθμούς και 82 Βροχομετρικούς Σταθμούς στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου, σταθμό για παρατηρήσεις στην ανώτερη ατμόσφαιρα στην Αθαλάσσα και Μετεωρολογικά Γραφεία στα Αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου, όπου λειτουργούν επίσης συνοπτικοί μετεωρολογικοί σταθμοί καθώς επίσης και 50 Αυτόματους Μετεωρολογικούς Σταθμούς. 

Η πρόγνωση στηρίζεται στην παρατήρηση

«Η πρόγνωση παλιά στηριζόταν στη μετεωρολογική παρατήρηση και σήμερα το ίδιο», εξηγεί στον REPORTER ο Διευθυντής του Τμήματος Μετεωρολογίας, Κλεάνθης Νικολαΐδης.

Όπως σημειώνει, «πρέπει να ξέρω πληροφορίες για το τι συμβαίνει τώρα, για να εκτιμήσω το τι θα συμβεί μετά. Αυτός ο συλλογισμός παραμένει και σήμερα σε ισχύ, μόνο που σήμερα υπάρχουν περισσότερα μέσα, τα οποία εκδίδουν πληροφορίες για τον καιρό που επικρατεί τώρα. Αεροπλάνα και πλοία δίνουν πληροφορίες, τα επίγεια δίκτυα είναι περισσότερα».

Για να μπορούν να τύχουν διαχείρισης αυτές οι πληροφορίες, χρειάζεται να υπάρχει ένα κατάλληλο υπολογιστικό σύστημα. Το υπολογιστικό σύστημα παίρνει τις πληροφορίες, τις ταξινομεί και με κατάλληλες εξισώσεις, εξάγουν την πρόγνωση.

«Στην Κύπρο η αριθμητική πρόγνωση καιρού γίνεται με τη χρήση ενός μεγάλου ηλεκτρονικού υπολογιστή, που βρίσκεται στο Ινστιτούτο Κύπρου. Παίρνει τα δεδομένα που απαιτούνται και δύο φορές την ημέρα, εξάγει αριθμητικές προγνώσεις για τις επόμενες 72 ώρες. Το βασικό μοντέλο για να γίνει η πρόγνωση δεν έχει αλλάξει, αλλά έχουν αλλάξει τα μέσα που έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος», αναφέρει ο κ. Νικολαΐδης.

Η τεχνολογική ανάπτυξη έχει βοηθήσει αρκετά, ώστε οι προγνώσεις να γίνονται με περισσότερη ακρίβεια, από ό,τι πριν ένα αιώνα. Πλέον, οι πληροφορίες τυγχάνουν άμεσης επεξεργασίας, μέσα από τα υπολογιστικά συστήματα, σε αντίθεση με τις στοίβες χαρτιών που είχαν να μελετήσουν τότε.

«Υπάρχει μεγαλύτερη ακρίβεια στις προγνώσεις του καιρού. Βέβαια, πάντοτε υπάρχουν και οι αστάθμητοι παράγοντες, αφού δεν είναι πλήρως παραμετροποιημένη η ατμόσφαιρα. Δεν ξέρω επακριβώς και πλήρως τι συμβαίνει σε κάθε διεργασία. Υπάρχουν, βέβαια και περιπτώσεις, που η πρόγνωση υστερεί του καιρού, ο οποίος θα παρατηρηθεί. Όμως, είναι αρκετά ακριβείς οι προγνώσεις», ανέφερε ο Διευθυντής της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας.

Το Τμήμα Μετεωρολογίας είναι και μέλος του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Σταθμού από το 1963 και ο διευθυντής του Τμήματος είναι ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Δημοκρατίας στον Οργανισμό.