Μεταναστευτικό και πράσινη γραμμή

Μέσα από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις διαπιστώθηκε ότι το μεταναστευτικό αποτελεί ένα από τα κύρια ζητήματα που απασχολούν την κυπριακή κοινωνία όπως βέβαια και ολόκληρη την Ευρώπη. Η ροή μεγάλου αριθμού μεταναστών ή προσφύγων προς την  ελεύθερη Κύπρο δεν πρόκειται να εξαλειφθεί όσο συνεχίζονται οι πολεμικές συγκρούσεις στην Μέση Ανατολή και Αφρική και το οικονομικό χάσμα με τη Δύση . Ως εκ τούτου η μόνη επιλογή της κυβέρνησης είναι η εξεύρεση τρόπων για μείωση των ροών και η σωστή διαχείριση προκειμένου να μην υπάρξει αλλοίωση του δημογραφικού χαρακτήρα της Κυπριακής κοινωνίας καθώς και σοβαρή οικονομική επιβάρυνση του κράτους. Η  ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και η άμεση εφαρμογή διαδικασιών -όπου είναι δυνατόν-επιστροφής στην χώρα προέλευσης τους ή και η προώθηση τους σε άλλες χώρες με βάση τις αποφάσεις της ΕΕ για ισόνομη κατανομή συμβάλλει μεν αλλά δεν επιλύει στη ρίζα του το πρόβλημα.  

Από την όλη διαδικασία εξαιρούνται βέβαια οι πραγματικοί πρόσφυγες που καταφθάνουν στην Κύπρο από περιοχές πολεμικών συγκρούσεων και πρέπει να αντιμετωπίζονται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο για χορήγηση ασύλου.

Το Υπουργείο  Εσωτερικών καταβάλλει ιδιαίτερες προσπάθειες για την μείωση της μεταναστευτικής ροής στις ελεύθερες περιοχές με νέες  μεθόδους που προφανώς τις εισηγούνται οι σύμβουλοι του Υπουργού εντός και εκτός Υπουργείου. Όμως δεν μπορεί να μην σημειωθεί η αναποτελεσματικότητα αυτών των μεθόδων οι οποίες στερούνται ορθής αξιολόγησης και εκτίμησης όλων των παραμέτρων που επηρεάζουν έμμεσα ή άμεσα το ζήτημα της ροής μεταναστών από την θάλασσα ή/και μέσω της πράσινης γραμμής.  

Η πρόσφατη εγκατάσταση συρματοπλέγματος κατά μήκος του ορίου της ουδέτερης ζώνης προς την πλευρά των ελευθέρων εδαφών είναι ενδεικτική των σπασμωδικών αναποτελεσματικών ενεργειών.

Ειδικά για την ροή από τα κατεχόμενα μέσω της πράσινης γραμμής θα πρέπει να τονιστούν τα παρακάτω:

1. H Γραμμή Κατάπαυσης του Πυρός (ΓΚΠ) δεν είναι σύνορο μεταξύ 2 κρατών. Άρα στην αποτροπή εισόδου στην επικράτεια της Κ.Δ, κατά μήκος της ΓΚΠ, δεν μπορούν να εφαρμοστούν μέθοδοι όπως συμβαίνει στον Έβρο που μάλλον το Υπουργείο Εσωτερικών προσπάθησε να αντιγράψει. Δηλαδή εάν φτάσουν λαθρομετανάστες στην ΓΚΠ και εισέλθουν στις ελεύθερες περιοχές, δυστυχώς η διαχείριση τους θα βαρύνει την νόμιμη κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεν νοείται   επιστροφή τους στο ψευδοκράτος εκτός και εάν αυτή η μέθοδος εντάσσεται σε ένα νέο πολιτικό ρεαλισμό αποδοχής των τετελεσμένων και   επίσημης αποδοχής ευθύνης ελέγχου των κατεχομένων από την «ψευδοκυβέρνηση». Εάν η Κυπριακή κυβέρνηση θέλει να είναι κυβέρνηση όλης της Κύπρου τότε το ζήτημα μεταπίπτει στο επίπεδο διαχείρισης. Εάν εντοπιστούν λαθρομετανάστες στην ΓΚΠ χωρίς έγγραφα θα πρέπει να συλληφθούν για παράνομη είσοδο στη Δημοκρατία  και όσοι ταυτοποιηθούν ως πρόσφυγες θα πρέπει να διαχειρίζονται σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς σε χώρους που ορίζει το αρμόδιο Υπουργείο.
2. Λόγω της κατοχής και της ύπαρξης Γραμμής Κατάπαυσης του Πυρός (ΓΚΠ) μεταξύ της Ε.Φ και των Δυνάμεων κατοχής, η αποτροπή εισόδου οποιουδήποτε ατόμου συμπεριλαμβανομένων και μεταναστών  αποτελεί έργο  της Ε.Φ., η οποία έχει  την ευθύνη επιτήρησης της ουδέτερης ζώνης και της ΓΚΠ. Η Αστυνομία πρέπει να αναλαμβάνει μόλις ενημερωθεί από την Ε.Φ στην περίπτωση εκείνη που οι μετανάστες καταφέρουν να εισέλθουν από την την ουδέτερη ζώνη προς τις ελεύθερες περιοχές.
3. Οι μόνιμοι φράκτες κατά μήκος όλης της ΓΚΠ και τυχόν  μόνιμο και  πανάκριβο σύστημα επιτήρησης με θερμικές κάμερες, αποτελούν μοντέλο που εφαρμόζεται από την Τουρκία κατά μήκος της ΓΚΠ που επιδιώκει την μονιμοποίηση της διχοτόμησης. Για λόγους πολιτικής αλλά και ουσιαστικής επιχειρησιακής ανάγκης,  όλα τα συστήματα μας απαιτείται  να είναι κινητά καθόλο το μήκος της ΓΚΠ υπό την Ε.Φ   και σε στενή συνεργασία με την Αστυνομία, αφού  επιδιώκουμε την επαναφορά της μιας και αδιαίρετης Κυπριακής Δημοκρατίας σε όλο το νησί και τον θαλάσσιο χώρο κυριαρχίας και δικαιωμάτων μας.
4. Όσον αφορά στην αποτροπή εισόδου λαθρομεταναστών στην επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας προφανώς αυτό έχει έννοια περιμετρικά της Κύπρου και έξω από τα χωρικά ύδατα και μπορεί να επιτευχθεί μόνο με περιπολίες της Frontex εκτός των χωρικών υδάτων της Τουρκίας και Συρίας έστω και σε διεθνή ύδατα και επιστροφή των σκαφών των παράτυπων μεταναστών προς τις χώρες προέλευσης των σκαφών.  Πέραν αυτού η αποτροπή είναι δυνατόν να επιτευχθεί σε σημαντικό βαθμό και σε συνεργασία με τις γειτονικές χώρες όπως τον Λίβανο με οικονομική υποστήριξη του Λιβανικού Ναυτικού για αποτροπή απόπλου σκαφών με μετανάστες από τον Βόρειο Λίβανο αλλά ακόμα και με την Συρία η οποία μάλλον  θα συνεχίσει να κυβερνάται από τον Άσσαντ και θα πρέπει οι σχέσεις μας να επανέλθουν σε κανονικό επίπεδο διπλωματικών σχέσεων.

ΤΕΛΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ - ΕΙΣΗΓΗΣΗ

Η  συγκεκριμένη κατάσταση κρίσης στο μεταναστευτικό με μαζική  είσοδο μεταναστών από τα κατεχόμενα και την θάλασσα στο ελεύθερο έδαφος της Δημοκρατίας  απαιτεί στενή συνεργασία και λεπτομερή σχεδίαση από τα  4 εμπλεκόμενα  Υπουργεία, Εσωτερικών-Άμυνας-Εξωτερικών και Δικαιοσύνης ώστε όλες οι ενέργειες/αποφάσεις  να εξυπηρετούν τον στόχο της μείωσης της μεταναστευτικής ροής μεν, αλλά ταυτόχρονα να μην έχουν δυσανάλογες αρνητικές επιπτώσεις σε άλλους τομείς. 

Για την επίτευξη  του στόχου της μείωσης ή και αποτροπής εισόδου μεταναστών μέσω της ΓΚΠ, εκτιμάται ως απαραίτητη η πρόσληψη από την Ε.Φ νέων ΣΥΟΠ και η δημιουργία ειδικής δύναμης ελέγχου Γραμμής Κατάπαυσης του Πυρός εφοδιασμένων με κινητές θερμικές κάμερες και ειδικά οχήματα. Αυτή η δύναμη, πέραν αυτού του έργου της αποτελεσματικής επιτήρησης και αποτροπής εισόδου οποιουδήποτε  στα ελεύθερα εδάφη παραβιάζοντας το Status Quo της  ΓΚΠ, θα ενισχύσει σημαντικά και την επιχειρησιακή ικανότητα της Ε.Φ που την έχει μεγάλη ανάγκη. Ας δώσει λοιπόν τα κονδύλια το ΥΠΕΣ προς το ΥΠΑΜ  για την πρόσληψη 1.000 ΣΥΟΠ με ετήσιο κόστος  μικρότερο από 20.000.000 και τα οφέλη θα είναι σίγουρα πολλαπλά! (Έγκαιρος εντοπισμός λαθρομεταναστών μέσω ουδέτερης ζώνης, αποτελεσματική στρατιωτική επιτήρηση της ΓΚΠ, αποτροπή εγκατάστασης μόνιμων έργων που υποβοηθούν τον στόχο της Τουρκίας για δύο κράτη, μείωση ανεργίας σε μια πολύ δύσκολη οικονομική περίοδο κλπ). Παράλληλα λόγω του αυξημένου ποσοστού μεταναστών στα ελεύθερα εδάφη η ΕΕ μπορεί να χρηματοδοτήσει με μεγαλύτερα κονδύλια την Κυπριακή Δημοκρατία εφόσον βέβαια με επιμονή και τεκμηρίωση απαιτηθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών και υποστηριχθεί κατάλληλα από την μόνιμη αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες και τους Κυπρίους Ευρωβουλευτές.

Για να επιτευχθούν τα παραπάνω δεν απαιτείται ιδιαίτερος σχεδιασμός, πόροι και μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά σωστή εκτίμηση της τρέχουσας και επερχόμενης κατάστασης με προνοητικότητα και αφοσίωση από τους εμπλεκόμενους πολιτικούς ή/και  δημόσιους λειτουργούς  που αντιλαμβάνονται σφαιρικά τα ζητήματα και εισηγούνται τεκμηριωμένα. Προαπαιτούμενα στοιχεία όμως είναι η οξύτητα  κρίσης και η αποφασιστικότητα από την εκτελεστική πολιτική ηγεσία η οποία θα πετύχει εάν έχει την ικανότητα να μετατρέπει τα προβλήματα σε εφικτούς στόχους.

*Κωνσταντίνος Φυτιρής

  Υποναύαρχος ε.α