Ο ρόλος των Βρετανών, το ζήτημα της πολιτικής ισότητας και τα χρονοδιαγράμματα

Με πολλά γκρίζα σημεία και το χάσμα να μεγαλώνει ακόμη περισσότερο κάθε φορά που ένας Τούρκος ή Τουρκοκύπριος πολιτικός κάνει δηλώσεις, τα εμπλεκόμενα μέρη στο Κυπριακό, προετοιμάζονται για τη συμμετοχή τους στη νέα προσπάθεια του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, να διαπιστώσει αν υπάρχει έδαφος για να προχωρήσει με μια νέα διαπραγματευτική διαδικασία.

Οι διαφαινόμενες διαφορές ξεκινούν από το πρώτο κιόλας ερώτημα που ο Αντόνιο Γκουτέρες αναμένεται να θέσει στους συνομιλητές του στην άτυπη πενταμερή, αναφορικά με το σημείο από το οποίο θα πρέπει να ξεκινήσει η νέα διαπραγματευτική διαδικασία. Από τη μια, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και οι όροι εντολής που έδωσε στον Αντόνιο Γκουτέρες, αλλά και η Κυπριακή Δημοκρατία, ξεκαθαρίζουν πως η νέα προσπάθεια θα πρέπει να συνεχισθεί από εκεί που έμεινε το 2017 στο Κρανς Μοντανά. Από την άλλη η Τουρκία δηλώνει πως δεν πρόκειται να αποδεχθεί συνέχιση των συνομιλιών, αφού θεωρούν πως εκείνη η διαδικασία, αλλά και γενικότερα το πλαίσιο λύσης της ΔΔΟ, θεωρούνται νεκρά.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Τα ανοικτά μέτωπα ενόψει πενταμερούς και το θρυμματισμένο γυαλί στο εσωτερικό

Μιλώντας στον REPORTER ο σύμβουλος του προέδρου της ΕΔΕΚ για το Κυπριακό και υποψήφιος βουλευτής Λεμεσού, Χρίστος Ιακώβου, σημειώνει πως αυτό το γεγονός, αποδεικνύει την απουσία κοινού εδάφους στις συνομιλίες καθώς επίσης, ότι στις εντατικοποιημένες συνομιλίες μπορεί να επήλθαν συγκλίσεις, κατεγράφησαν όμως περισσότερες αποκλίσεις. Είναι ξεκάθαρο, σημειώνει ο κ. Ιακώβου, ότι στην Πενταμερή πάμε χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο και οι Τούρκοι θα θέσουν απροκάλυπτα μαξιμαλιστικές θέσεις.

Την ίδια ώρα θέτει το ερώτημα τι θα πράξει η πλευρά μας σε τέτοια περίπτωση, προσθέτοντας πως οι επιλογές που η διαπραγματευτική ομάδα θα έχει στη Γενεύη, είναι, είτε να φύγει και να επωμιστεί  τις διπλωματικές συνέπειες είτε να συναινέσει σε μία διαδικασία που μπορεί να την εγκλωβίσει σε χειρότερα σενάρια. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ο… Γολγοθάς των εξήντα ημερών για το Κυπριακό και ο κίνδυνος αυτογκόλ

Προβλέψιμη η στάση των Τούρκων
Σε ότι αφορά το τι θα βγάλει το τριήμερο της πενταμερούς στη Γενεύη, ο κ. Ιακώβου εκτιμά πως αφενός η στάση της Τουρκίας είναι προβλέψιμη και το ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί, είναι τι θα πράξει η δική μας πλευρά όταν βρεθεί κάτω από πίεση. Όπως εξήγησε ο κ. Ιακώβου, αυτό που είναι το μόνο προβλέψιμο, είναι ότι οι Τούρκοι θα επαναλάβουν εαυτούς. Θα επαναλάβουν τη γνωστή ρητορική τους για δύο κράτη, για πολιτική ισότητα, για διατήρηση εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων, για τις διεκδικήσεις τους επί της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σε ότι αφορά τα χρονοδιαγράμματα που η άλλη πλευρά επιθυμεί να μπουν στη διαδικασία, ο Χρίστος Ιακώβου εκτιμά πως, τόσο ο Γενικός Γραμματέας όσο και η τουρκική πλευρά, επιδιώκουν να υπάρξει διαδικασία η οποία να έχει ημερομηνία λήξεως και να οδηγεί σε λύση που θα τεθεί σε δημοψήφισμα. Υπενθυμίζει την ίδια ώρα πως αυτό το σκηνικό παίχτηκε και το 2004 στη Νέα Υόρκη, με αποτέλεσμα να παγιδευτεί η δική μας πλευρά σε μία διαδικασία που δεν επιθυμούσε. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Η δέσμευση Μπάιντεν, οι ταλαιπωρημένες κυρώσεις και στο βάθος πενταμερής

Ο κίνδυνος που κρύβει η Γενεύη
Σε ότι αφορά την έκβαση που ενδεχομένως να έχει το τριήμερο 27-29 Απριλίου στη Γενεύη, αναμφίβολα κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πως θα εξελιχθούν τα πράγματα, ειδικά από τη στιγμή, που κανείς άλλος πλην του Αντόνιο Γκουτέρες, δεν μπορεί να απαντήσει στο ερώτημα, πως ο ίδιος θα διαχειριστεί, τις νέες προτάσεις που η άλλη πλευρά θα καταθέσει στο τραπέζι. Για το συγκεκριμένο θέμα ο κ. Ιακώβου, υπενθυμίζει πως στη διπλωματική ιστορία του Κυπριακού Ζητήματος, δεν διαφέρουν επί της ουσίας οι άτυπες από τις επίσημες διαπραγματεύσεις. Υπήρξαν, σημειώνει, «πολλές άτυπες συναντήσεις οι οποίες μας δημιούργησαν δεσμεύσεις από τις οποίες δεν μπορέσαμε να απεγκλωβιστούμε». Μάλιστα εκφράζει το φόβο πως κάτι ανάλογο πάει να γίνει και τώρα, δηλαδή να κατοχυρώσει ως ενδιάμεση συμφωνία όλες τις συγκλίσεις, οι οποίες, ως επί το πλείστο, αποτελούν δικές μας υποχωρήσεις.   

Ενδεικτικό των προθέσεων του Αντόνιο Γκουτέρες, πάντως, είναι και τα όσα προηγήθηκαν σε σχέση με την ημερομηνία σύγκλησης της πενταμερούς. Υπενθυμίζεται πως αρχικά προγραμματίζετο για το τέλος του 2020, στη συνέχεια λέχθηκε πως θα γινόταν τις πρώτες εβδομάδες του 2021, ενώ μετά από διάφορες αναβολές για διεξαγωγή τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο, καταλήξαμε στην τελευταία εβδομάδα Απριλίου.

Μάλιστα όπως διαφάνηκε το αίτημα για τις αναβολές και η απαίτηση για να πραγματοποιηθεί μετά τον Μάρτιο, ήταν τουρκικής προέλευσης και σχετιζόταν με τη διεξαγωγή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στα τέλη Μαρτίου, όπου οι 27 θα επανεξέταζαν τις ευρωτουρκικές σχέσεις και κατ΄ επέκταση το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στην Άγκυρα για τις πειρατικές ενέργειες της στην κυπριακή ΑΟΖ. «Είναι πασιφανές», ανέφερε στον REPORTER o Χρίστος Ιακώβου, πως «η Τουρκία θέλει να αποφύγει την όποια πίεση σε περίπτωση αδιεξόδου της Πενταμερούς και ακόμη περισσότερο να μη προσμετρήσει το πιθανόν αδιέξοδο ως αφορμή για περαιτέρω κυρώσεις σε βάρος της από την ΕΕ, σε περίπτωση που η Πενταμερής γινόταν πριν από τη Σύνοδο Κορυφής. Η μετατόπιση της ημερομηνίας είναι μία άλλη παρασκηνιακή κίνηση της Τουρκίας και της Βρετανίας».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Σε τροχιά πενταμερούς με επιφυλάξεις, καρφιά και έντονο προβληματισμό

Ο ρόλος των Βρετανών
Σε σχέση με τον ρόλο που οι Βρετανοί θέλουν να λάβουν στην εν εξελίξει διαδικασία, με την ένταση της δραστηριότητας τους, κυρίως παρασκηνιακά να εντείνεται, όσο οδεύουμε προς την πενταμερή της Γενεύης, ο κ. Ιακώβου υπενθυμίζει ότι η Βρετανική Διπλωματία είναι εμπλεκόμενη στις διαδικασίες για το Κυπριακό Ζήτημα ήδη από τη δεκαετία του 1950 και ακολουθεί την ίδια διπλωματική πρακτική μέχρι και σήμερα. Ως εκ τούτου, σημειώνει, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη η κινητικότητα πριν από την Πενταμερή.

«Επιδιώκουν να καθορίσουν όχι μόνο την ατζέντα αλλά και την ουσία των διαπραγματεύσεων. Οι Βρετανοί ενδιαφέρονται να επιλύσουν το πρόβλημα περισσότερο στη βάση μίας τουρκοβρετανικής συνεννόησης, καλλιεργώντας ψευδαισθήσεις στη δική μας πλευρά προκειμένου να εξασφαλίσουν και να κατοχυρώσουν, σε βάθος χρόνου, περισσότερες υποχωρήσεις. Σ’ αυτό μπορώ να πω πως έχουν επιτύχει πολλά, από την αποδοχή της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας μέχρι και τις υποχωρήσεις σε θέματα όπως τη διακυβέρνηση και το περιουσιακό.

Παράλληλα, επισημαίνει την ανάγκη της δικής μας πλευράς να περιορίσει την βρετανική επιρροή στη διαδικασία μέσω της ανάμειξης άλλων διεθνών παραγόντων, ενώ εκφράζει την άποψη, ότι είναι καιρός αναθεώρησης της στάσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, έναντι των Βρετανικών Βάσεων, αφού αυτή η πτυχή αποτελεί, όπως απέδειξε το Σχέδιο Ανάν, μέρος της τελικής διαπραγμάτευσης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ν. Αναστασιάδης: Ισχυρή αποφασιστικότητα για επίτευξη λύσης του Κυπριακού

Το ζήτημα της πολιτικής ισότητας
Ένα επίσης γκρίζο σημείο, που ηγέρθηκε τις τελευταίες ημέρες από τον πρόεδρο του Δημοκρατικού Συναγερμού, Αβέρωφ Νεοφύτου, αφορά το ζήτημα της πολιτικής ισότητας. Το κεφάλαιο πολιτικής ισότητας που τέθηκε από την άλλη πλευρά πριν από δεκαετίες, θεωρείται κλειστό, με την έννοια του ότι έχει συζητηθεί και συμφωνηθεί, με την κάθε πλευρά ωστόσο να διαβάζει πίσω από τις λέξεις με διαφορετικό τρόπο. Σύμφωνα με τον κ. Ιακώβου, όταν έγινε αποδεκτή η πολιτική ισότητα από την ελληνική πλευρά στο πλαίσιο της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (ΔΔΟ), η ερμηνεία που δόθηκε ήταν ότι θα εξασφαλιζόταν αποτελεσματική συμμετοχή τόσο στους θεσμούς όσο και στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων του ομόσπονδου κράτους.

Η τουρκική πλευρά σταδιακά άρχισε να προβάλλει το επιχείρημα ότι για να υπάρξει αποτελεσματική συμμετοχή είναι απαραίτητη προϋπόθεση η ίση αριθμητική συμμετοχή Ελλήνων και Τούρκων στους θεσμούς ή δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο) σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει αριθμητική ισότητα. Το επιχείρημα αυτό της τουρκικής πλευράς ήταν αναμενόμενο και προ πολλού προβλέψιμο και υπήρξε απόρροια της αποδοχής του διοικητικού, γεωγραφικού και πληθυσμιακού διαχωρισμού της Κύπρου ως βάσης λύσης, ήτοι ΔΔΟ. Αυτό θα διεκδικήσουν οι Τούρκοι μέχρι τέλους, συνδυάζοντάς το με τη λογική της συνένωσης δύο κρατών. «Τώρα», κατέληξε ο κ. Ιακώβου,  προετοιμάζουν το έδαφος για να εξασφαλίσουν διεθνή υποστήριξη σε βάθος χρόνου και νέα δική μας διολίσθηση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Το σαφάρι Αβέρωφ, το κεφάλαιο πολιτική ισότητα και το ραντεβού της Τσικνοπέμπτης