Το όριο των 50 ευρώ στα δώρα βουλευτών και οι πέντε τιμωρίες στους απείθαρχους

Σε μια νέα εποχή εισέρχεται η Βουλή των Αντιπροσώπων, μετά και την ψήφιση του Κώδικα Δεοντολογίας των Βουλευτών. Η ψήφιση του Κώδικα αποτελεί τομή στην προσπάθεια για την εξάλειψη της διαφθοράς, των δωροληψιών αλλά και των πληρωμένων ταξιδιών στο εξωτερικό. Κανόνες, για τους οποίους κανείς δεν θα μπορεί πλέον να παρέμβει και εφόσον υπάρξει παραβίαση ή προσπάθεια παραβίασής τους, προβλέπονται αυστηρές κυρώσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Κώδικας που θα ισχύει από τούδε και στο εξής στη Βουλή, είναι πανομοιότυπος με αυτός που ισχύει εδώ και χρόνια σε κοινοβούλια άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στον Κώδικα Αρχών και Κανόνων Δεοντολογίας για τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων, έκτασης οκτώ σελίδων, εμπεριέχονται οι κανόνες και οι κανονισμοί που ισχύουν για τους Βουλευτές τόσο κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, όσο και κατά την εν γένει παρουσία τους στην κοινωνία. 

Το όριο των δώρων μέχρι τα 50 ευρώ και αυτά που πρέπει να δηλώσει ο Βουλευτής

Σύμφωνα με τον νέο Κώδικα Αρχών, ένας Βουλευτής δεν μπορεί να αποδέχεται δώρο ή και οποιαδήποτε άλλη χαριστική παροχή εκτός των νομίμως προβλεπομένων και θεσμικά επιτρεπομένων βάσει των προνοιών του Κώδικα. Ένας Βουλευτής, ειδικότερα, κατά την άσκηση των καθηκόντων του δεν θα λαμβάνει και δεν θα αποδέχεται οποιοδήποτε δώρο ή άλλη χαριστική παροχή εκτός των καθαρά φιλοφρονητικής σημασίας και ήσσονος αξίας αντικειμένων αναμνηστικής φύσης τα οποία προσφέρονται στο πλαίσιο της εθιμοτυπικής πρακτικής, είτε εντός είτε εκτός Δημοκρατίας, στο πλαίσιο επίσημων επισκέψεων, συναντήσεων ή κοινοβουλευτικών αποστολών, νοουμένου ότι η εκτιμημένη αξία εκάστου τέτοιου δώρου δεν υπερβαίνει τα εκατόν πενήντα ευρώ.

Ταυτόχρονα, εάν ένας Βουλευτής κατά τη διάρκεια της θητείας του, λάβει οποιοδήποτε δώρο εκτιμημένης αξίας πέραν των πενήντα ευρώ, οφείλει να υποβάλει γραπτή δήλωση στην Επιτροπή Δεοντολογίας. Μάλιστα, κάθε δώρο που παραλαμβάνει πέραν των πενήντα ευρώ, θα καταγράφεται σε ειδικά τηρούμενο από τη Βουλή για κάθε Σύνοδο ονομαστικό μητρώο με επακριβή αναφορά στο είδος, την προέλευση και ακριβή ή κατά προσέγγιση αξία, όπως και στην ημερομηνία κατά την οποία ένα έκαστον δώρο ελήφθη από συγκεκριμένο Βουλευτή. 

Την ίδια ώρα, ένα δώρο το οποίο, έγινε αποδεκτό κατά την κρίση της Επιτροπής Δεοντολογίας, παραμένει στην κατοχή της Βουλής ως περιουσιακό στοιχείο, εφόσον κριθεί ότι πρόκειται για αντικείμενο ιδιάζουσας φύσεως και εξαιρετικής σημασίας.

Οι πέντε... τιμωρίες του Βουλευτή που παραβιάζει τους κανόνες

Στο τέταρτο μέρος του Κώδικα Αρχών και Κανόνων Δεοντολογίας για τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων, γίνεται επισήμανση στη διερεύνηση καταγγελιών και εφαρμογή των προνοιών του Κώδικα Δεοντολογίας, παραθέτοντας επίσης τις τιμωρίες σε αυτούς που παραβιάζουν τους κανονισμούς. 

Σε περίπτωση που η Επιτροπή Δεοντολογίας αποφανθεί ότι ο επηρεαζόμενος Βουλευτής ενήργησε αντιδεοντολογικά και παρά τις πρόνοιες του παρόντος Κώδικα, ανάλογα με τη φύση της παράβασης, τη βαρύτητα και την τυχόν επανάληψή της, δύναται να επιβάλει μία των ακολούθων κυρώσεων:

• α. Προφορική επίπληξη.
• β. γραπτή επίπληξη.
• γ. μομφή για παρατηρηθείσα αντιδεοντολογική και/ή ανάρμοστη συμπεριφορά εν γένει και/ή σε συγκεκριμένη περίπτωση.
• δ. κλήση του Βουλευτή προς δημόσια απολογία από του βήματος της ολομέλειας του σώματος.
• ε. κλήση του Βουλευτή προς έγγραφη απολογία, η οποία αναγιγνώσκεται από του βήματος της Βουλής, και επανόρθωση έναντι του προσβληθέντος, κατά τον υποδειχθέντα, ανάλογα με την περίπτωση, τρόπο.

Όπως αναφέρεται, συνιστάται ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή με αρμοδιότητα τη διερεύνηση καταγγελιών εναντίον Βουλευτών που υποβάλλονται ενώπιόν της από πολίτες ή και από Βουλευτές, γενικότερα για την εξέταση οποιωνδήποτε άλλων απορρεόντων από την εφαρμογή των προνοιών του παρόντος Κώδικα θεμάτων.  Η Επιτροπή Δεοντολογίας είναι επταμελής και συγκροτείται από τον Πρόεδρο της Επιτροπής και από έξι άλλα μέλη, τα οποία εκλέγονται από την Ολομέλεια του σώματος κατά την έναρξη της οικείας Βουλευτικής Περιόδου, σύμφωνα με ακολουθητέα κατ’ αναλογίαν των ισχυόντων για την εκλογή των μελών της Επιτροπής Επιλογής, διαδικασία.

Η υποχρέωση του Βουλευτή για την αποκάλυψη σύγκρουσης συμφερόντων

Κατά την άσκηση των καθηκόντων του, ένας Βουλευτής, υπόκειται σε υποχρέωση αποκάλυψης κάθε υπαρκτής ή εν δυνάμει σύγκρουσης συμφερόντων, η οποία προκαλείται συνεπεία της συνδρομής ή του ενδεχομένου συνδρομής oρισμένης ιδιότητας ή δεδομένων ή και της επέλευσης συγκεκριμένων γεγονότων που σχετίζονται άμεσα με προσωπικό ή ιδιωτικό συμφέρον. Εννοείται, σημειώνεται στον Κώδικα, σύγκρουση συμφερόντων δεν υφίσταται για τον βουλευτή, σε περίπτωση κατά την οποία οποιοδήποτε προκύπτον για τον ίδιο ή για συνδεδεμένο πρόσωπο όφελος, συνιστά απόρροια ωφέλειας για το ευρύ κοινό και δεν ευνοεί τον ίδιο ή συνδεδεμένο πρόσωπο, αποκλειστικά και προσωπικά, αλλ’ αφορά αυτόν ως μέρος μίας ευρύτερης ομάδας πολιτών.

Για σκοπούς του Κώδικα, σύγκρουση συμφερόντων υφίσταται και επέρχεται άνευ ετέρου σε περίπτωση που οι επιδιωκόμενοι και/ή οι εξυπηρετούμενοι με υπό συζήτηση σχέδιο νόμου αντικειμενικοί σκοποί εξυπηρετούν, άμεσα ή έμμεσα, προσωπικό ή ιδιωτικό συμφέρον ή βρίσκονται σε διάσταση ή/και σύγκρουση με προσωπικό ή ιδιωτικό συμφέρον, γεγονός το οποίο ο βουλευτής γνωρίζει, έτσι που να ωθείται ή σε οποιοδήποτε στάδιο κοινοβουλευτικής διαδικασίας να δύναται να ενεργήσει επηρεάζοντας καθ’ οιονδήποτε τρόπο τη νομοθετική διαδικασία προς την κατεύθυνση εξυπηρέτησης αποκλειστικά του προσωπικού ή ιδιωτικού συμφέροντος, αγνοώντας ή παραβλέποντας το γενικό συμφέρον και/ή το δημόσιο συμφέρον. 

Νοείται ότι, η Επιτροπή Δεοντολογίας προβαίνει αμελλητί σε δημοσιοποίηση κάθε υποβληθείσας δήλωσης σύγκρουσης συμφερόντων δι’ αναρτήσεως αυτής στην επίσημη ιστοσελίδα της Βουλής των Αντιπροσώπων, η οποία παραμένει αναρτημένη μέχρι τη λήξη της οικείας Βουλευτικής Περιόδου.

Η τιμιότητα, οι βίαιες συμπεριφορές και η δυνατότητα του Προέδρου της Βουλής

Κατά την άσκηση των καθηκόντων του, ο Βουλευτής οφείλει να ενεργεί πάντοτε και αποκλειστικά προς εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, με πίστη και σεβασμό στο Σύνταγμα και στην αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, διαφυλάσσοντας την ελεύθερη και δημοκρατική λειτουργία της Βουλής των Αντιπροσώπων, αναφέρει ο πρώτος κανόνας. Δεύτερο, ο Βουλευτής επιβάλλεται να ασκεί τα καθήκοντά του στη βάση αρχών, όπως αυτών της ανιδιοτέλειας, ακεραιότητας, αντικειμενικότητας, ευθύνης, διαφάνειας λογοδοσίας, ειλικρίνειας, τιμιότητας και εχεμύθειας.

Τρίτη αρχή, ο Βουλευτής ασκεί τα καθήκοντά του με σεβασμό προς όλα τα μέλη της Βουλής και τους συνεργάτες του, δείχνοντας παράλληλα τον δέοντα σεβασμό προς τα μέλη. Ο Βουλευτής, αναφέρει ο τέταρτος κανονισμός, κατά την άσκηση των καθηκόντων του, απέχει από βίαιη συμπεριφορά ή που ενέχει απειλητικό, υβριστικό, σεξιστικό, ρατσιστικό ή προσβλητικό χαρακτήρα, καθώς και από αναφορές ή δηλώσεις που υποκρύπτουν μισαλλοδοξία ή προσπάθεια μείωσης της προσωπικότητας ή της αξιοπρέπειας οποιουδήποτε προσώπου, ομάδας προσώπων ή μέλους ομάδας προσώπων προσδιοριζομένων βάσει της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενεαλογικών καταβολών, της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής και/ή αυτοπροσδιοριζομένων βάσει των χαρακτηριστικών του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου.

Μάλιστα, όπως προστίθεται στον πέμπτο κανόνα, ο Πρόεδρος της Βουλής έχει τη δυνατότητα να διαγράψει από τα πρακτικά ή και από την οπτικογραφημένη εγγραφή συνεδρίας της Ολομέλειας του Σώματος αποσπασμάτων λεχθέντων και της αγόρευσης του Βουλευτή τα οποία κρίνει ότι εμπεριέχουν σχόλια ή αναφορές, αναλόγου φύσεως με τα προβλεπόμενα. Νοείται ότι, η εφαρμογή των προνοιών της παρούσας παραγράφου δεν επηρεάζει και δεν δύναται να επηρεάσει καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ελευθερία λόγου και έκφρασης του Βουλευτή.

Στην έκτη αρχή, ο  Βουλευτής πρέπει να συμπεριφέρεται με σεβασμό προς όλους τους καλουμένους ενώπιον κοινοβουλευτικής επιτροπής μη προβαίνοντας σε προσωπικές επιθέσεις και να χρησιμοποιεί ανοίκειες εκφράσεις ή μειώνοντας οποιοδήποτε πρόσωπο, ομάδα προσώπων ή μέλος ομάδας προσώπων που προσδιορίζονται ή αυτοπροσδιορίζονται βάσει χαρακτηριστικών, ανεξαρτήτως του εάν συμφωνεί ή όχι. Έβδομος κανόνας, ο Βουλευτής επ’ ουδενί υποβάλλει σε δημόσιους λειτουργούς οποιοδήποτε αίτημα προς διευθέτηση και προς ικανοποίηση καθαρά προσωπικών του ζητημάτων.

Όγδοη αρχή, ο Βουλευτής δεν μπορεί να χρησιμοποιεί πληροφορίες ή έγγραφα εμπιστευτικής φύσεως τα οποία περιέρχονται σε γνώση ή στην κατοχή του, στο πλαίσιο άσκησης των καθηκόντων του, προς εξυπηρέτηση προσωπικού ή ιδιωτικού συμφέροντος ή/και τρίτου προσώπου. Ένατος κανόνας, ο Βουλευτής προβαίνει σε συνετή χρήση και διαχείριση των μέσων και παροχών που τίθενται από τη Βουλή στη διάθεσή του αποκλειστικά για την απρόσκοπτη άσκηση του έργου του και την εκπλήρωση των βουλευτικών του καθηκόντων και επίσης όπως οι συνεργάτες αυτού των οποίων η μισθοδοσία καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, εκτελούν με επιμέλεια και επαγγελματισμό τα καθήκοντά τους.