Η Ιστορία της Δημοσιογραφίας στην Κύπρο-Η λογοκρισία, οι απειλές και τα όρια

Ποιος θα το φανταζόταν, ότι ψάχνοντας κάποιος τις ρίζες της ταραχώδους ιστορίας της δημοσιογραφίας στην Κύπρο, θα έφτανε μέχρι την αρχαιότητα. Κι όμως… Η έρευνα του Παναγιώτη Παπαδημήτρη, έφτασε 3,300 χρόνια πριν, όταν οι πρώτοι Κύπριοι δημοσιογράφοι, έγραφαν σε καμένες πλάκες από χώμα τις οποίες έβαζαν στη «βιβλιοθήκη» τους.

Ο δημοσιογράφος/συγγραφέας, ξεδιπλώνει σε δεκατρείς τόμους την ιστορία της δημοσιογραφίας στην Κύπρο, από τότε, μέχρι σήμερα. Ο Παναγιώτης Παπαδημήτρης μίλησε στον REPORTER για πολύτομο έργο του και τη θυελλώδη, ανά περιόδους, ιστορία της δημοσιογραφίας, που περιλαμβάνει από φυλακίσεις μέχρι απελάσεις και απειλές.

«Ήταν πραγματικά ένα πολύ φιλόδοξο έργο και πολύχρονο, αν μπορώ να χρησιμοποιήσω τον όρο και είχα πει ότι δεν θα το δημοσιεύσω, εκτός αν πραγματικά βρω τις ρίζες της κυπριακής δημοσιογραφίας. Ασχολήθηκαν πολλοί ερευνητές και ιστορικοί. Αλλά τώρα μπορώ να πω πως έφθασα στο στόχο μου. Άρχισε σαν προσπάθεια και κατέληξε σαν ιστορική έρευνα καθώς η... δημοσιογραφική μου σκαπάνη έμπαινε όλο και πιο βαθιά.

Και δείτε που έφθασα με τη βοήθεια σημαντικών αρχαιολόγων του τόπου μας.

Η αρχή έγινε με τις ιστορικές αφηγήσεις ότι ο Μέγας Αλέξανδρος έπαιρνε μαζί του «δημοσιογράφους» της εποχής, για να περιγράφουν τα κατορθώματά του κατά την πορεία του για εξελληνισμό των λαών μέχρι την Ινδία. Ήταν και το χειροπιαστό παράδειγμα του Ομήρου, που περιέγραψε ως δημοσιογράφος ένα πόλεμο, τον Τρωϊκό.

Έτσι δεν έμεινε βιβλίο, περιοδικό, ιστορικό δημοσίευμα που αφορούσε την Κύπρο ή αρχαίος χάρτης που δεν τον μελέτησα.

Και έφθασα στους κορυφαίους αρχαιολόγους Πορφύριο Δικαίο, Βάσο Καραγιώργη και την Ελλαδίτισσα Αθηνά Κόντα που ερεύνησαν την περιοχή της αρχαίας Έγκωμης και τον Κοκκινόγκρεμο στην Πύλα.

Από τα χέρια αυτών των αρχαιολόγων γράφτηκε πως οι αρχαίοι Κύπριοι από το 1300 π.χ. δηλαδή πριν από 3,300 χρόνια οι Κύπριοι έγραφαν πάνω σε οπτή γη, δηλαδή καμένες πλάκες από χώμα και τις τοποθετούσαν μάλιστα στις «βιβλιοθήκες» τους και τις φύλαγαν, όπως κάμνουμε εμείς σήμερα με τα βιβλία. Ήταν απίστευτα πράγματα που ανακάλυπτα. Και βάλθηκα να τα τεκμηριώσω.

Έτσι κατά τον Πορφύριο Δικαίο τα ευρήματα αυτά τα ερεύνησαν διάσημοι ξένοι αρχαιολόγοι και αποφάνθηκαν ότι πρόκειται για περιγραφές για κάποια γεγονότα και κυρίως για την αργοναυτική εκστρατεία.

Δεν θα σου δώσω άλλες λεπτομέρειες. παρά αυτό που έγραψε το 1961 ο Πορφύριος Δικαίος στο περιοδικό «Φιλολογική Κύπρος».

Έγραψε λοιπόν:

«Εν εκ των σπουδαιοτέρων ευρημάτων τα οποία έφερον εις φως αι ανασκαφαί μου εις Εγκωμην, είναι και πινακίς εξ  οπτής γης, επί αμφοτέρων όψεων της οποίας υπάρχει εγχάρακτον κείμενον εις την Κύπρο-Μινωϊκήν γραφήν. Η πινακίς αύτη ανήκει εις τον 13ο  π.Χ. αιώνα και αντιπροσωπεύει το αρχαιότερον μέχρι σήμερον κείμενον το οποίον ευρέθη εν Κύπρω».

Συγκλονισμένος πλέον προχωράς στα αμέσως λιγότερο, αλλά σημαντικά γεγονότα: Στους Κυπρίους «αντιγραφείς» βιβλίων, διορθωτές, χρονογράφους του 15ου αιώνα και φθάνεις στα 1836 όπου ένας Κύπριος, ο Μάρκος Ανδρεάδης ζει στην Αθήνα από τα έσοδά του από τη δημοσιογραφία.

Η συνέχεια: Κύπριοι και Κυπρίες δημοσιογράφοι και εκδότες στην Κωνσταντινούπολη το 1850 και φθάνουμε στην ιερότερη στιγμής τον τόπο μας, το 1878 που ο Θεόδουλος Κωνσταντινίδης εκδίδει στις 29 Αυγούστου 1878 τη δίγλωσση εφημερίδα «Κύπρος-Cyprus».

Από εδώ και μπρος έχεις πλέον γραπτές αποδείξεις, δημοσιογραφικούς αγώνες και πολλά άλλα».

-Ποιες στιγμές στην ιστορία της δημοσιογραφίας ξεχωρίζετε;

Οι Κύπριοι δημοσιογράφοι και εκδότες ήταν πάντοτε πρωτοπόροι, δαδούχοι στην πορεία της Κυπριακής κοινωνίας και αργότερα της ανεξάρτητης Κύπρου. Πρώτοι στις συσκέψεις, στις εθνικές οργανώσεις, στα συλλαλητήρια και ομιλητές σε άλλες εκδηλώσεις. Ακόμα και σε εθνικές αποστολές για άσκηση πίεσης στον Βρετανό κυρίαρχο για να εγκαταλείψει την Κύπρο, ακόμα και στην εξέγερση του 1931 και στον αγώνα της ΕΟΚΑ και μετέπειτα.

Λογοκρισία, απειλές και φυλακίσεις

-Καταγράφετε περιστατικά δημοσιογράφων που δολοφονήθηκαν, απειλήθηκαν ή φυλακίστηκαν. Σε ποιες περιόδους αναφέρεστε;

Σε όλες τις περιόδους της ιστορίας της Κύπρου. Οι λεγόμενες μάχες με τους αποικιοκράτες, για να μείνω στην Αγγλοκρατία αρχίζουν με τον αγώνα των Κυπρίων δημοσιογράφων να αποσείσουν τη λογοκρισία, προειδοποιώντας ταυτόχρονα και τους Βρετανούς ότι αν επιμένετε σε λογοκρισία, είναι σαν να αφαιρείτε από τον όφι (κουφή) το σύριγμά του ή το σφύριγμα που κάνει καθώς σε πλησιάζει και έτσι θα δεχθείτε ξαφνικά κάτι πολύ άσχημο.

Λίγα χρόνια μετά ένας δημοσιογράφος, ο Λεωνίδας Παυλίδης οδηγείται στο Δικαστήριο το 1923 για δημοσίευμά του, για να εξασφαλίσει από βρετανό δικαστή, αυτό που κατά τη γνώμη μου αποτελεί την πεμπτουσία της ελευθεροτυπίας και Ευαγγέλιο ακόμα και σήμερα. «Ο Δημοσιογράφος» είπε ο βρετανός δικαστής, «δεν είναι έμμισθος ιεροκήρυκας της Κυβέρνησης και δεν είναι καθήκον του τύπου να καθιστά δημοφιλή μια Κυβέρνηση».

Αργότερα το 1931 δημοσιογράφοι που πρόσκειντο στην Εκκλησία και το Κομμουνιστικό Κόμμα απελαύνονται όπως οι Θεοδότου, Σκελέας, Βάτης ή φυλακίζονται όπως ο Κώστας Κόνωνας ή εκτοπίζονται.

Τις χειρότερες ώρες τις πέρασαν οι δημοσιογράφοι, τόσο της δεξιάς πλέον όσο και της αριστεράς, όπως χωρίστηκαν.

Ο Γεώργιος Χατζηνικολάου της αρχαιότερης μέχρι τότε εφημερίδας, φυλακίστηκε γιατί αρνήθηκε να αποσύρει κάτι που έγραψε και να απολογηθεί. Στην πορεία εξηγέρθηκαν οι δημοσιογράφοι και τελικά οι Βρετανοί υπέκυψαν προ της πίεσης.

Ο Μίνως Περδίος καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριών μηνών για δημοσίευμά του στον «Δημοκράτη», ενώ ο δήμαρχος Λεμεσού, πρώην ανταποκριτής και αργότερα διευθυντής εφημερίδας να στέκεται μπροστά στο Βρετανό Αρχιδικαστή και να του πετά κατάμουτρα ότι δεν πρόκειται να επαναφέρει την ονομασία σε μια οδό, που ήταν αφιερωμένη στον ηγέτη της Παλμεροκρατίας που ισούτο με δικτατορία. Κι έτσι φυλακίζεται κι αυτός.

Αλλά και οι δημοσιογράφοι Φιφής Ιωάννου, Χριστάκης Κατσαμπάς, Διομήδης Γαλανός ήταν από τους πρώτους που δέχθηκαν απειλές από την παράνομη οργάνωση Εθνικό Μέτωπο και ο δημοσιογράφος και κυβερνητικός εκπρόσωπος Μιλτιάδης Χριστοδούλου, δέχθηκε δολοφονικές σφαίρες σε ενέδρα που του έστησαν παράνομοι.

Αυτά τη σύγχρονη εποχή στα τέλη της δεκαετίας του 1960 αρχές του 1970.

Από την άλλη έχουμε τον Αντώνη Φαρμακίδη που απήχθη στα πρώτα χρόνια μετά την υπογραφή των συμφωνιών, καθώς έγραφε εναντίον των υποστηρικτών του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και τον Θεμιστοκλή, δήμαρχο Λευκωσίας που βρέθηκε αντιμέτωπος με τους δικούς μας, τους τυπεργάτες και κάθισε στην πλατεία Ελευθερίας και πουλούσε την εφημερίδα, που ο ίδιος έγραφε και εξέδιδε.

-Από τη δική σας, μακρά ιστορία στη δημοσιογραφία ποια γεγονότα ξεχωρίζετε;

Θα σου πω κάτι που είναι και τραγικό, και όχι τόσο δημοσιεύσιμο, αλλά είναι για να δείξω πόσο δύσκολο ήταν. Δεν ξέρω τώρα με το ίντερνετ κλπ. πόσο είναι.

Λοιπόν, η πιο δύσκολη εμπειρία μου στην πορεία μου ήταν όταν ένα βράδυ, κάπου, κάποτε πήγα με ένα συνάδελφο σε ένα αεροπορικό δυστύχημα για να καλύψουμε την πτώση αεροπλάνου. Την άλλη μέρα σαν ξαναπήγα, διαπίστωσα ότι εκεί που περπατούσαμε μέσα στη  βροχή το βράδυ, και χωρίς φώτα, βρίσκονταν τα συντρίμμια του αεροσκάφους.

Άλλα γεγονότα που με σημάδεψαν ήταν όταν το 1963 καταλήγαμε στο νεκροτομείο για να μας πει ο νεκροτόμος λεπτομέρειες των άγριων εγκλημάτων των Τούρκων εξτρεμιστών. Σήμερα φαίνεται πολύ παράξενο και δεν θα έδινα τέτοιες λεπτομέρειες. Τότε όμως επιτρεπόταν δημοσιογραφικά...

Κάτι άλλο που θα ήθελα να σου πω είναι ότι γράφοντας την Ιστορία της Δημοσιογραφίας, ένοιωσα όπως και άλλοι συνάδελφοί, ότι έκαναν προκάτοχοί μας πριν από τετρακόσια χρόνια.

Ο Κύπριος Καλλέπιο έζησε την κατάληψη της Κύπρου από τους Οθωμανούς το 1570. Συνελήφθη και φυλακίστηκε στην Κωνσταντινούπολη και αργότερα κατάφερε και διέφυγε. Επέστρεψε και άρχισε να παίρνει συνεντεύξεις από όσους επέζησαν και μας κατέλειπε ένα συγκλονιστικό ιστορικό ντοκουμέντο ή ρεπορτάζ, θα έλεγα.

Το ίδιο έκαναν πολλοί δημοσιογράφοι το 1974. Τρέχαμε ξωπίσω από τους Κυπρίους και τις Κυπρίες, που βρέθηκαν στο διάβα του Αττίλα και κάναμε παρόμοια ρεπορτάζ. Εγώ μάλιστα, είχα την πρόνοια να τα συγκεντρώσω όλα και μετά από ένα δυο χρόνια εξέδωσα όσα κατέγραψα σε τέσσερα βιβλία και σήμερα αποτελούν ντοκουμέντα της εποχής εκείνης.

Δεν έκαναν ούτε ο Καλλέπιο, ούτε εγώ και οι άλλοι συνάδελφοί μου τίποτε άλλο από του να υπηρετήσουμε τη δημοσιογραφία.

-Πώς μπορεί κάποιος να προμηθευτεί το έργο σας;

Θέλω να με πιστέψουν όλοι. Στόχος μου, σήμερα, είναι να διαβάσουν αυτό το έργο όλοι οι δημοσιογράφοι. Το κράτησα και το διαθέτω εγώ ώστε να αποφύγω τους εμπόρους που σίγουρα θα προσθέσουν στην τιμή τουλάχιστον 40% και από την άλλη σαν καλύψω κάποια έξοδα και δόσεις και μπορέσω να μειώσω την τιμή θα το κάνω χωρίς καμιά σκέψη, όχι όμως τώρα.

Και ακόμα να σου πω σε αντίθεση με τους άλλους συγγραφείς που μόλις εκδώσουν ένα βιβλίο σπεύδουν να γράψουν απαγορεύεται η αναδημοσίευση, εγώ γράφω σε κάθε βιβλίο «ενθαρρύνεται η αναδημοσίευση» από τον κάθε ενδιαφερόμενο.

Ένα άλλο έργο μου, η Ιστορική Εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου, (16 τόμοι) είναι αναρτημένη στο Ίντερνετ (αρχείο Παπαδημήτρη ή Papademetris.net) είναι ανοικτή στον καθένα χωρίς καμιά υποχρέωση.

«Χειρότερο και από πιστόλι...»

-Πλέον αν και είστε συνταξιούχος, σχεδόν καθημερινά παρεμβαίνετε στα κοινά μέσω των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, είτε μεταδίδοντας ειδήσεις, είτε για να παραθέσετε την άποψή σας για κάποιο άλλο θέμα της επικαιρότητας. Δεν σταματήσατε ποτέ να είστε δημοσιογράφος…

Θα σου πω το τετριμμένο. Όχι μόνο δεν σταμάτησα, αλλά εδώ και πενήντα χρόνια, έχοντας με δίπλα της η σύζυγός μου, έγινε κι αυτή δημοσιογράφος και με συμπληρώνει με φωτογραφίες και γεγονότα που παίρνει το αυτί της ή που διαβάζει στο διαδίκτυο.

Το Facebook είναι η εφημερίδα μου και αντίθετα με όσα τυχόν άκουσες από άλλους, αυτό το μέσο επικοινωνίας είναι ό,τι καλύτερο έτυχε σε μας τους βετεράνους (προτιμώ το βετεράνοι από το συνταξιούχοι), αρκεί να το χρησιμοποιείς σωστά.

Θλίβομαι μόνο όταν βλέπω κάποιες φράσεις που ο ένας βρίζει τον άλλο. Το έχω πει σε πολλούς φίλους μου στο διαδίκτυο.

Ένα πληκτρολόγιο και ένα τάμπλετ, όταν δεν χρησιμοποιείται σωστά, αποτελεί χειρότερο όπλο από ένα πιστόλι.

Και πρέπει να ξέρεις να χρησιμοποιείς το Facebook. Γιατί όταν το χρησιμοποιείς πρέπει να αισθάνεσαι σαν υπεύθυνος δημοσιογράφος και όχι ότι ζεις σε χαμαιτυπείο και μπορείς να χρησιμοποιείς ότι θέλεις χωρίς σεβασμό γιατί σου δίνεται αυτό το θείο δώρο της δημοσιογραφίας και της έκφρασης της άποψης σου.

Σε σχέση με τότε, σήμερα είναι πιο ελεύθερη η δημοσιογραφία; Αυτή την περίοδο για παράδειγμα, υπάρχουν φωνές για παρεμβάσεις της εξουσίας στο δημοσιογραφικό έργο.

Η κάθε εποχή έχει και τα καλά της και τα κακά της για το επάγγελμα. Πριν από 40, για παράδειγμα, χρόνια, είμαστε λίγοι και αξιαγάπητοι. Μας φρόντιζαν, θεωρούμαστε σημαντικοί. Εγώ είχα ελεύθερη πρόσβαση στο προεδρικό χωρίς έλεγχο. Δεν ξέρω σήμερα τι συμβαίνει. Δεν υπήρχε περίπτωση να κτυπήσεις το τηλέφωνο σε πολιτικό και να μην αφήσει ό,τι έκανε για να απαντήσει και να σου δώσει οποιαδήποτε πληροφορία «ον δη ρέκορτ» και «όφ δη ρέκορτ».

Νομίζω τότε και λόγω των σχέσεων μας με πολιτικούς, επιχειρηματίες και ανθρώπους με μεγάλη επιρροή στην κυπριακή κοινωνία, αυτοελεγχόμαστε σε μεγάλο βαθμό και κλείναμε τα μάτια κάποτε, ιδιαίτερα όταν τα συμφέροντα του εργοδότη, συνέπιπταν με εκείνον που μπορεί να λεχθεί ότι είχε αναμιχθεί και σε σκάνδαλο ακόμη. Και συμβιβαζόμαστε.

Είμαι σίγουρος ότι αν η περίπτωση του Ανδρέα Παράσχου συνέβαινε πριν από μερικές δεκαετίες πρώτα, πρώτα δεν θα δημοσίευε την είδηση κι έτσι κανένας δεν θα μάθαινε τι συνέβη.

Σήμερα με τους χίλιους δημοσιογράφους, ιστοσελίδες και άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τις ζωντανές συνδέσεις στους χώρους που συμβαίνουν τα γεγονότα, δεν μπορεί να κρυφτεί τίποτε.

Κι αν υπάρχουν ακόμα φωνές και από την εξουσία, σήμερα ποιος τις ακούει; Όχι γιατί οι δημοσιογράφοι είναι ανυπότακτοι, αλλά αυτός που θέλει να κάνει παρέμβαση, θα παρέμβει στον ένα, αλλά υπάρχουν άλλοι χίλιοι (τρόπος του λέγειν) για να δημοσιεύσουν και μάλιστα σε χρόνο μηδέν, αυτό που δεν θέλει αυτός που παρεμβαίνει, για να δει το φως της δημοσιότητας.

-Κάποτε οι δημοσιογράφοι έχαιραν μεγάλης εκτίμησης από την κοινωνία. Αυτή η αίγλη φθίνει με την πάροδο των χρόνων και πλέον με την εξέλιξη και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, οι δημοσιογράφοι δέχονται σφοδρότατη κριτική, με αποκορύφωμα την πανδημία. Πού πιστεύεται ότι οφείλεται αυτό;

Όταν ο δημοσιογράφος χάσει τον αυτοσεβασμό του θα έχουμε αυτά που λες, θα χάσει την εκτίμηση της κοινωνίας. Κάποτε χρησιμοποιούσαμε τον εντυπωσιασμό για να εξασφαλίσουμε αναγνώστες (εγώ ήμουν περισσότερο του έντυπου τύπου για δεκαετίες) και είμαστε πολλές φορές υπερβολικοί.

Αν κάναμε και κάποιο λάθος μέχρι την επομένη που θα κυκλοφορούσε η εφημερίδα και θα εκδιδόταν απάντηση στα όσα γράψαμε, ο κόσμος ξεχνούσε και κρατούσε τη νέα είδηση.

Σήμερα αν είσαι υπερβολικός, ή για να μην πω ότι προσπαθείς να παραπλανήσεις, θα σε διαψεύσει την ίδια ώρα ο συνάδελφός σου από άλλο κανάλι ή άλλη ιστοσελίδα. Γιατί οι ειδήσεις κυκλοφορούν γρήγορα και τα διάφορα κέντρα ελέγχου των σημερινών δημοσιογράφων είναι παντού και πάντα στο πόδι που λέμε.

Αν οι δημοσιογράφοι δέχονται σήμερα σφοδρότατη κριτική, ας κοιτάξουν τους εαυτούς τους και τα κείμενά τους. Και ας σταματήσουν κάθε λεπτό να βρουν κακεντρέχεια, λάθη, σκοπιμότητες σε κάθε τι που συμβαίνει, και πριν ακόμα το ερευνήσουν.

Δυστυχώς αυτό συμβαίνει λόγω του αγώνα του εντυπωσιασμού. Ο καθένας ας διερωτηθεί τι τον συμφέρει μακροχρόνια σαν επαγγελματία. Αυτό όμως που θα ήθελα να πω είναι ότι πάντα εμείς οι μεγαλύτεροι λέμε ότι «την εποχή μας εμείς» και «εμείς κάναμε εκείνο και ετούτο».

Ναι κάναμε. Αλλά δεν είμαστε αυτοί που έπρεπε να είμαστε πολλές φορές. Σήμερα η νέα γενιά πιάνει πουλιά στον αέρα που λέμε και τη χαίρομαι όταν σε μια διάσκεψη, μόλις τελειώσει, ένας νεαρός και άγνωστος συνάδελφος, με λίγη πείρα, βγαίνει στον αέρα και σου δίνει μια περίληψη χωρίς λάθη και χωρίς υπερβολές.

Και ακόμα οι περισσότεροι νέοι σήμερα είναι σπουδασμένοι και μορφωμένοι πολλές φορές με περισσότερα πτυχία από τον υπουργό ή τον δάσκαλο ή τον γιατρό που στέκει απέναντι του. Κι έτσι μπορεί  να τον ελέγχει κάθε λεπτό. Εμείς τελειώναμε οι περισσότεροι ένα γυμνάσιο και ριχνόμαστε στη μάχη γνωρίζοντας μόνο τα ελληνικά. Σήμερα οι νέοι γνωρίζουν και δυο και τρεις γλώσσες. Κι αυτό είναι προσόν μεγάλο.

-Είναι σε εξέλιξη ένας κοινωνικοπολιτικός διάλογος, με αφορμή το δημοσίευμα του έγκριτου δημοσιογράφου Ανδρέα Παράσχου, για τα όρια της δημοσιογραφίας. Ποια τελικά είναι αυτά τα όρια;

Αυτό που έκανε ο Αντρέας Παράσχος και οι κατήγοροί του, αγγίζει πραγματικά τα όρια της δημοσιογραφίας.

Θα σου απαντήσω με ένα παράδειγμα. Το 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, πρωθυπουργός της Ελλάδας, απέσυρε την Ελλάδα από το ΝΑΤΟ αγανακτισμένος γιατί το ΝΑΤΟ δεν έκαμε τίποτε για να προστατεύσει την Κύπρο από την Τουρκία. Σαν κόπασε η θύελλα ανακάλυψε ότι θα ήταν καλύτερα να βρίσκεται μέσα στο ΝΑΤΟ, όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις, παρά έξω και να μη γνωρίζει τι τεκταίνεται.

Ο Αντρέας έχει την συμπάθειά μου και του το έγραψα ότι δεν φρόντισε να καλύψει τα νώτα του. Σαν καλός δημοσιογράφος έπρεπε να κεφαλοκλειδώσει την είδηση του που ήταν και συνταρακτική και αποκαλυπτική.

Δεν είναι εύκολο πράγμα και θέλει πολύ θάρρος για να αποκαλύπτεις ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κερδίζει 300 εκατομμύρια τον χρόνο (αργότερα απέσυρε τον χρόνο και έμεινε στο κέρδισε) και τα μεταφέρει, αν δεν με απατά η μνήμη μου, στις Σεϋχέλλες. Η κατηγορία είναι πολύ βαριά.

Εγώ τον πιστεύω ότι οι πηγές του είναι έγκυρες και σωστές και προφανώς του έδωσαν αυτές και άλλες, παρόμοιες πληροφορίες, που στη συνέχεια επιβεβαιώθηκαν.

Στην περίπτωση όμως αυτή, κατά τη γνώμη μου, δεν φρόντισε, ως καλός δημοσιογράφος, που δεν διαψεύστηκε με τα άλλα αποκαλυπτικά του ρεπορτάζ για τον Μιλόσεβιτς και τους αγνοούμενους, να καταστήσει τις πληροφορίες του εκατό τοις εκατό σιδεροκέφαλες, εκ των προτέρων και πριν τις δημοσιεύσει.

Γιατί όταν ήλθε ο Πρόεδρος να τον αμφισβητήσει είπε ότι απαντήσει προσεχώς, ενώ έπρεπε να ήταν έτοιμος να απαντήσει στον Πρόεδρο αμέσως. Αυτό όμως έπρεπε να γίνει εκ των προτέρων και όχι εκ των υστέρων.

Και το χειρότερο, τότε ο Αντρέας Παράσχος, ήταν αρχισυντάκτης και όταν είσαι αρχισυντάκτης, αλλιώς σε βλέπουν οι άλλοι και σε εμπιστεύονται, και σε τροφοδοτούν παρασκηνιακά. Το γνωρίζω και το έζησα σε πολλά έντυπα. Ακόμα πολλές από εκείνες τις απόρρητες πληροφορίες δεν ήλθε η ώρα για να τις δημοσιεύσω.

Και έχω γνώση τι λέγω, γιατί ενώ οι πρωταγωνιστές, μου αφηγήθηκαν το τι γνώριζαν, σίγουρα ακόμα και σήμερα, μετά από δεκαετίες, θα έλθουν για να με διαψεύσουν και δεν θα με στηρίξουν δημοσίως.

Τώρα, λοιπόν, που έφυγε, αμφιβάλλω αν οι πηγές του θα έλθουν αρωγοί στην προσπάθειά του και να τον στηρίξουν. Πολύ φοβούμαι ότι αυτές οι πηγές θα διώχνουν τα κάρβουνα από κοντά τους. Και θυμηθείτε το παράδειγμα του Καραμανλή που ανέφερα.  Δεν ξέρω αν ήμουν εγώ, τι θα έκαμνα.

Γιατί η αξιοπρέπειά έχει το κόστος. Κι εγώ υπέβαλα την παραίτησή μου από αρχισυντάκτης στον ΑΓΩΝΑ όταν κάναμε ένα πολύ χοντρό λάθος, ασυγχώρητο δημοσιογραφικά.

Ο Αντρέας ενήργησε όπως ενήργησε. Ελπίζω να επιτύχει αυτό που επιδιώκει. Γιατί η επιβεβαίωση είναι μια από τις μεγαλύτερες ικανοποιήσεις. Άρα η διασφάλιση της πηγής και η επιβεβαίωση της είδησης που γράφεις αποτελεί, για μένα τα όρια της δημοσιογραφίας για τα οποία με ρωτάς.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• «Όταν έφτασα δεν φαντάζεσαι… Μαύρος καπνός, φωτιά… Έκαιαν οι πετρελαιοδεξαμενές»
• «Έκανε απεργία πείνας για να κάνει τον πατέρα της να την αφήσει να σπουδάσει»