Πώς πρέπει να παρακολουθείται ένας ψυχικά ασθενής και τι οπλίζει το χέρι του

Το παγκύπριο έχει συγκλονίσει η οικογενειακή τραγωδία στους Εργάτες, όπου 59χρονος μαχαίρωσε μέχρι θανάτου την σύζυγο του και τον 20χρονο γιο τους. Από θαύμα κατάφερε να γλιτώσει ο 25χρονος γιος, ο οποίος τραυματίστηκε στον λαιμό, με τον 59χρονο να προσπαθεί αρχικά να τον πνίξει με καλώδιο. Η παρέμβαση των γειτόνων και της αδελφής του θύματος, ανάγκασαν τον 59χρονο να απομακρυνθεί από την σκηνή και να βρει καταφύγιο σε εγκαταλελειμμένο υπόστεγο στις Χαλεπιανές, όπου εντοπίστηκε λίγες ώρες αργότερα από την Αστυνομία.

Σοκ προκαλούν τόσο οι δηλώσεις της αδελφής του θύματος, η οποία αναφέρει ότι η οικογένεια αντιμετώπιζε βία στην οικογένεια σχεδόν επί καθημερινής βάσεως και πως τον προηγούμενο μήνα ο 59χρονος προσπάθησε ξανά να πνίξει τον 20χρονο γιο του, όσο και το γεγονός ότι σε ηλικία 15 χρόνων, ο θύτης είχε σκοτώσει με παρόμοιο τρόπο την δεκάχρονη ανιψιά του.

Ο τότε 15χρονος, δεν καταδικάστηκε, όμως νοσηλεύτηκε στο ψυχιατρείο, αφού διαγνώστηκε με ψυχιατρικό πρόβλημα.

Τα ερωτήματα που γεννώνται είναι πολλά. Το Γραφείο Ευημερίας, το οποίο παρακολουθούσε την οικογένεια, γνώριζε για την βία στην οικογένεια; Ο 59χρονος παρακολουθείτο από τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας; Γιατί δεν παρενέβη η Αστυνομία; Τι ήταν αυτό που όπλισε ξανά το χέρι του δράστη μετά από τόσα χρόνια;

Ο ψυχίατρος, Δρ. Γιώργος Μικελλίδης, μιλώντας στον REPORTER, εξηγεί ότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας παρακολουθούσαν το συγκεκριμένο άτομο, λόγω του ότι αφορά προσωπικά δεδομένα. Σίγουρα όμως, εάν υπάρχει ιστορικό εγκλήματος, προϋποθέτει ότι υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος επαναλήψεις και πρέπει να είναι υπό επιτήρηση. Είναι σημαντικό να παρακολουθείται, ακόμα και μετά από χρόνια από τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας.

«Κάθε χρόνο, έχουμε μια τέτοια τραγωδία, ίσως και πιο συχνά. Κάποια πράγματα ίσως να πρέπει να τα δούμε πιο προληπτικά και να εντάξουμε νέες υπηρεσίες και νομικά πλαίσια».

Ο Δρ. Μικελλίδης, τονίζει την σημαντικότητα της ύπαρξης δικανικού ψυχιατρικού τμήματος, το οποίο θα ασχολείται ειδικά και εξειδικευμένα με άτομα, τα οποία έχουν ιστορικό εγκληματικών συμπεριφορών και σοβαρών ποινικών αδικημάτων, όπως ο φόνος, οι βιασμοί κτλ.

«Δυστυχώς, δεν υπάρχει εξειδικευμένο τμήμα δικανικής ψυχιατρικής στην Κύπρο που να παρακολουθεί τέτοιου είδους σοβαρά περιστατικά στην κοινότητα. Επίσης, δεν υπάρχει ούτε εξειδικευμένος δικανικός θάλαμος, που να παρακολουθεί αυτά τα άτομα όταν χρειάζονται εξωνοσοκομειακή φροντίδα».

Ένα άλλο μέτρο πρόληψης, μπορεί αν είναι η υποχρεωτική κοινοτική θεραπεία όπως αναφέρει ο κ. Μικελλίδης. Όταν ένα άτομο, το οποίο νοσηλεύεται και λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, μετά την απόλυσή του, θα πρέπει να παρακολουθείται από ψυχίατρο με κάποιους βασικούς όρους. Κάποιοι από αυτούς μπορεί να είναι η υποχρεωτική επίσκεψη στον γιατρό κάθε μήνα, να διαμένει σε συγκεκριμένη οικία και να λαμβάνει συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή. Αυτή η αγωγή συνήθως χορηγείται μια φορά τον μήνα, ώστε να γνωρίζει ο ιατρός ότι έχει στο οργανισμό του το φάρμακο αυτό. Μέσω αυτής της διαδικασίας, κατοχυρώνεται μια επιπλέον προστασία της πολιτείας και του δημόσιου συμφέροντος.

«Αυτό δεν σημαίνει ότι όταν όλα αυτά θεσπιστούν θα σταματήσουν οι δολοφονίες και οι αυτοκτονίες.  Δεν μπορούμε απλά να προβλέψουμε την ψυχική κατάσταση ενός ανθρώπου από λεπτό σε λεπτό, διότι μπορεί να αλλάξουν περιβαλλοντικοί παράγοντες, που θα επηρεάσουν την ψυχική του κατάσταση».

Βίαιες συμπεριφορές στην οικογένεια

Τα περιστατικά βίας στην οικογένεια αυξάνονται ολοένα και περισσότερο και όπως αναφέρει ο κ. Μικελλίδης, για αυτό μπορεί να ευθύνονται πολλοί παράγοντες. Συνήθως, τα άτομα αυτά προχωρούν σε τέτοια εγκλήματα, ξεκινώντας από την ενδοοικογενειακή βία.

Τα άτομα αυτά έχουν θέμα ελέγχου. Προσπαθούν να ελέγξουν την οικογένειά τους, με την επιβολή μιας βίαιης συμπεριφοράς.

«Άλλα άτομα, μπορεί να βιώνουν τον φόβο της εγκατάλειψης. Νιώθουν ότι η σύντροφός τους θα τους αφήσει ή ότι τα παιδιά τους δεν τον θέλουν. Υπάρχουν φυσικά και προβλήματα νοητικών λειτουργιών. Αν υπάρχουν άτομα με νοητική υστέρηση ή διαταραχές προσωπικότητας, τότε μπορεί να προβαίνουν σε εγκληματικές και βίαιες συμπεριφορές, οι οποίες έχουν σοβαρό αντίκτυπο σε θέματα οικογενειακής υγείας».

Ο κ. Μικελλίδης, τονίζει ότι, η στάση των θυμάτων διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρολό στην συμπεριφορά του θύτη, αφού πολύ συχνά μπορεί να ενισχύουν καταστάσεις. «Αν για παράδειγμα, κάποιος χτυπάει τη σύζυγο του επειδή δεν του κάνει καφέ και εκείνη ξεκινήσει να το κάνει, τότε την επόμενη φορά που θα θέλει κάτι και δεν το κάνει η σύζυγος, θα την χτυπήσει περισσότερο. Γνωρίζει ότι με αυτό τον τρόπο θα κερδίσει και οι συμπεριφορές του ενισχύονται».

Περιπτώσεις ψυχικής ασθένειας που οδηγούν στον φόνο

Μέχρι που μπορεί να φτάσει ένας ψυχικά ασθενής; Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι όσοι αντιμετωπίζουν ψυχικά προβλήματα, θα καταλήξουν στο έγκλημα, όμως, μπορεί μια μικρή αλλαγή να κάνει το ηφαίστειο μέσα τους να εκραγεί.

«Υπάρχουν οι παρορμητικές συμπεριφορές, που δεν μπορούν να ελεγχτούν. Μπορεί να αλλάξει κάτι πολύ μικρό και ασήμαντο, που θα είναι τελικά αυτό που θα οδηγήσει στο έγκλημα.

Υπάρχουν άτομα, τα οποία είναι ψυχοπαθητικά που είναι κάτι άλλο από την σχιζοφρένεια και την ψύχωση. Αυτά τα άτομα, μπορεί να μην έχουν συναισθήματα και να μην αντιλαμβάνονται τα όσα λέει το δικαστήριο ή η Αστυνομία. Πιστεύουν ότι έπραξαν σωστά που σκότωσαν, διότι για παράδειγμα τους είχε τρελάνει το συγκεκριμένο άτομο».

Αυτό το άτομο, αντιλαμβάνεται πλήρως τις πράξεις του, και εν γνώσει του προχωρεί στο έγκλημα. Αυτοί που δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι διαπράττουν ένα έγκλημα, είναι συνήθως άτομα με νοητική υστέρηση σοβαρού βαθμού, που έχουν πρόβλημα να αντιληφθούν την κατάσταση, ή που βρίσκονται σε σοβαρή ενεργή ψύχωση, που μπορεί να πιστεύουν ότι τους ψάχνει η CIA και βρίσκονται σε ένα παραλήρημα, αναφέρει ο κ. Μικελλίδης.

«Κάποιος που έχει σχιζοφρένεια, μπορεί να ακούει έναν δαίμονα να του λέει να σκοτώσει, εκείνο το άτομο, δεν πρέπει να καταλογιστεί την πράξη του όπως οποιοσδήποτε άλλος, διότι έδρασε υπό συμπτώματα φωνών που συνδέονται άμεσα με το έγκλημα. Κάποιος, μπορεί να σκοτώσει ενώ βρίσκεται σε ενεργή ψυχωτική συμπτωματολογία αφού ακούει δαίμονες να τον διατάζουν, άρα δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνος για την πράξη του. Στο εξωτερικό αυτά τα άτομα νοσηλεύονται σε δικανικά ψυχιατρεία και όχι σε φυλακές».