Τα άλογα θεραπευτές που αλλάζουν ζωές-«Δεν σταματάς να παλεύεις για το μωρό σου»

«Νιώσαμε λες και έπεσε ο ουρανός επάνω μας… Κανείς δεν κατάλαβε ούτε μας είπε όσο ήμουν έγκυος ότι ο Νικόλας θα είχε κάποιο θέμα. Δύο μήνες αργότερα, μέσα από μια σειρά εξετάσεων είδαμε ότι ουσιαστικά το παιδί μας πάσχει από τετραπληγία».

Πώς μια μάνα να πιστέψει και να καταλάβει ότι το παιδί της θα έχει να αντιμετωπίσει κάτι τέτοιο στην ζωή του; Πόση δύναμη χρειάζεται να σταθείς βράχος δίπλα στο μωρό σου, ανά πάσα στιγμή, ξεχνώντας τα δικά σου θέλω; Η κ. Σταυρούλα, η μητέρα του Νικόλα, δεκατρία χρόνια μετά, συνεχίζει να προσφέρει όσα περισσότερα μπορεί στον γιο της, παρόλη την ψυχολογική και σωματική κούραση. Εξάλλου, αυτά έρχονται σε δεύτερη μοίρα, μπροστά στη υποχρέωση της ως μητέρα, να στηρίξει το παιδί της... 

«Φαίνονταν όλα φυσιολογικά, και στην εγκυμοσύνη και στην γέννα. Όταν έγινε δύο μηνών, είχε θέμα με τα μάτια του και τον πήγαμε στον οφθαλμίατρο. Από εκεί καταλήξαμε σε νευρολόγο για να ανακαλύψουμε το θέμα του Νικόλα». 

Η ζωή τόσο του Νικόλα, όσο και της οικογένειάς του, δεν σταμάτησαν εκεί. Πέραν από την αναπηρία και τους περιορισμούς, υπάρχει μια όαση γεμάτη αγάπη, στοργή και καθημερινή προσπάθεια. 

Σε αυτό, βοηθάει και το γεγονός ότι ο Νικόλας είναι ένας πολύ δυνατός χαρακτήρας και ένα παιδί γεμάτο ενέργεια, με το χαμόγελο στα χείλη. Ακόμα και όταν το πρόγραμμά του είναι γεμάτο με φυσιοθεραπείες, εργοθεραπείες και ειδική εκπαίδευση, δεν λέει ποτέ του όχι. «Δεν δώσαμε ποτέ το περιθώριο να πούμε ότι ο Νικόλας έχει μια αναπηρία και πρέπει να του συμπεριφερόμαστε διαφορετικά, ζούμε την ζωή μας κανονικά όπως αυτή που πρέπει να έχει ο Νικόλας».

Μαζί με τον Νικόλα, η κ. Σταυρούλα έχει να φροντίσει άλλε δύο κόρες, επτά και δεκαοκτώ ετών, οι οποίες λατρεύουν τον αδελφό τους, είναι δίπλα του και προσπαθούν με κάθε τρόπο να τον κάνουν να χαμογελά. 

«Χρειάζεται να έχεις απεριόριστη δύναμη, ιδιαίτερα όταν έχεις και άλλα παιδιά, τα οποία έχουν την ανάγκη σου. Αφήνεις τα δικά σου θέλω για να κάνεις ότι καλύτερο για το μωρό σου. Η σωματική και ψυχική κούραση υπάρχει πάντα, η ψυχολογική είναι και η πιο μεγάλη νομίζω, διότι πολεμάς, και πολεμάς κάθε μέρα, για να έχει το καλύτερο το μωρό σου. Δεν σταματάς να παλεύεις ποτέ σου. Ότι και να βρεθεί μπροστά σου, πρέπει να το αντιμετωπίσεις».

Παρόλο που ο Νικόλας είναι καθηλωμένος σε αμαξίδιο και δεν μπορεί να περπατήσει, δεν το βάζει κάτω. Αφού δεν μπορεί ο ίδιος να κινηθεί και να περπατήσει, βρήκε ένα άλογο να το κάνει για αυτόν… Ένα άλογο, που μπορεί να ανέβει σε αυτό και να νιώσει την απόλυτη ψυχική ηρεμία, ενώ την ίδια στιγμή ξεκινάει ένα ταξίδι θεραπείας, αντιμετωπίζοντας την αναπηρία του.

«Τα τελευταία πέντε χρόνια, ο Νικόλας επισκέπτεται το Επιστημονικό Κέντρο Θεραπευτικής Ιππασίας-Ιπποθεραπείας Κύπρου. Ο Νικόλας μου στην αρχή φοβόταν τα άλογα, δεν μπορούσε να καθίσει επάνω τους. Σιγά σιγά όμως, και με την βοήθεια των θεραπευτών και του Διευθυντή του κ. Μιχάλη, πήρε την καθοδήγηση που έπρεπε και είμαστε πολύ καλά τώρα. 

Μαζί με τους θεραπευτές του, ανεβαίνει στο άλογό του και μέσα από μια σειρά ασκήσεων ξεκινάει την φυσιοθεραπεία του. Ο Νικόλας πριν πέντε χρόνια, με τον Νικόλα σήμερα έχει μεγάλη διαφορά. Το κορμί του, και κυρίως ο κορμός του, είχε πολύ αταξία. Μέσα από την ιπποθεραπεία όμως σταθεροποιήθηκε αρκετά. Πλέον είναι πιο συγκεντρωμένος και βελτιώθηκε και η ομιλία του».

Δύο φορές την εβδομάδα, αφήνουν το σπίτι τους στην Λεμεσό και επισκέπτονται το κέντρο. Η απόσταση για την κ. Σταυρούλα δεν έχει σημασία, αφού το αυτό που έχει σημασία για την ίδια, είναι πως βλέπει τα αποτελέσματα στο παιδί της.

«Το βλέπω σαν ένα περίπατο, μια βόλτα με τον Νικόλα μου. Εξάλλου ο χώρος εδώ είναι πάρα πολύ ψυχαγωγικός με τα άλογα, η ώρα μας περνάει πολύ ευχάριστα. Δεν το βλέπω σαν να έρχομαι σε μια θεραπεία ή ότι χάνω τις ώρες μου».

Κάπως έτσι μπήκε στην ζωή του Νικόλα η ιπποθεραπεία, την οποία θα συνεχίσει για όσο χρειαστεί…

​Στο Κέντρο Θεραπευτικής Ιππασίας συναντήσαμε και ένα γνώριμο πρόσωπο. Τον μικρό Αντώνη, η ιστορία του οποίου συγκίνησε το παγκύπριο. Ο μικρός Αντώνης, πλέον, συνεχίζει τον δικό του αγώνα, με την στήριξη της οικογένειάς του. Με χαμόγελο τον είδαμε να καβαλάει το άλογό του, ενώ δεν αφήνει κανένα εμπόδιο μπροστά του να τον σταματήσει. 

Άλλο ένα παιδί που γνωρίσαμε στο κέντρο και σου κλέβει την καρδιά με την πρώτη ματιά, είναι ο Αντόνιο, που με το νάζι και το σκέρτσο του, σε κάνει να χαμογελάς συνεχώς. Η μητέρα του, η κ. Έλενα δεν σταματά στιγμή να προσπαθεί για το καλύτερο και να προσφέρει στον γιο της αγάπη. Οι δύο τους ταξίδεψαν μαζί μέχρι και την Ουκρανία, όπου ο Αντόνιο έκανε θεραπεία με δελφίνια και κατάφερε να κάνει τα πρώτα του βήματα. Τα τελευταία χρόνια, επισκέπτονται το Κέντρο Θεραπευτικής Ιππασίας, κάπου που ο μικρός λατρεύει να βρίσκεται, ενώ συνεχίζει να έχει πρόοδο.

 Παιδιά που περπάτησαν και μίλησαν για πρώτη φορά

Τα αποτελέσματα που μπορεί να δει κανείς μέσα από αυτή την εναλλακτική παρέμβαση είναι απίστευτα. Μάλιστα, υπάρχουν παιδιά τα οποία έκαναν τα πρώτα τους βήματα στο Κέντρο Θεραπευτικής Ιππασίας στο Δάλι.

Μιλώντας στον REPORTER ο Διευθυντής του κέντρου, Μιχάλης Κουσπής, ανέφερε πως «υπάρχουν παιδιά με αυτισμό, τα οποία είπαν τις πρώτες τους λέξεις εδώ, όπως το ''Πάμε Ζήνα, Πάμε Μόμο'' διότι απαιτούμε να ξεκινούν τα ίδια το άλογό τους. Επίσης, είχαμε παιδιά που έκαναν τα πρώτα τους βήματα εδώ».

Όπως εξηγεί ο κ. Κουσπής, ανά λεπτό το σώμα παίρνει μέχρι και 80-100 ταλαντώσεις από το άλογο, ενώ η δύναμη που χρειάζεται το σώμα για να κρατηθεί σε μια θέση, είναι αυτή που δυναμώνει τους μύες.

«Με το που ανέβει κάποιος σε ένα άλογο, παίρνει κάποιες τρισδιάστατες κινήσεις, οι οποίες μεταφέρονται από την πλάτη του αλόγου, στο δικό του σώμα. Αυτές οι κινήσεις, ομοιάζουν με αυτές που παίρνουμε όταν περπατάμε. Όταν ένα παιδί όμως δεν περπατάει και βρίσκεται σε τροχοκάθισμα, δεν μπορεί να το νιώσει. Έτσι λαμβάνοντας μέρος σε αυτή την θεραπεία, ο εγκέφαλος αναγνωρίζει και μαθαίνει αυτές τις κινήσεις, ώστε όταν ένα παιδί είναι έτοιμο να περπατήσει, είναι πιο εύκολο τόσο για τον ίδιο, όσο και για το σώμα του να ξέρει πώς θα αντιδράσει».

Στο κέντρο θα δει κανείς και μεγαλύτερα παιδιά, στην πιο περίεργη φάση της ζωής τους, την εφηβεία, που όλα μοιάζουν να γκρεμίζονται γύρω τους. «Εδώ κατάφεραν να βρουν το νόημα της ζωής τους και γενικότερα αυτό που θέλουν να ακολουθήσουν. Είναι πολύ ωραίο να ακούς ''κύριε ξέρω πλέον ότι θέλω να ασχοληθώ με τα άλογα και να δουλέψω βοηθώντας τα μωρά'' την ίδια στιγμή που εκείνο το παιδί, βίωσε την κατάθλιψη και αντιμετώπισε ψυχικά προβλήματα».

Η σχέση που δημιουργείται με το παιδί και τον θεραπευτή, είναι πολύ σημαντική και βοηθάει στην προσέγγιση που αργότερα θα οδηγήσει στην επέμβαση. «Πολλές φορές μας εκμυστηρεύτηκαν για πρώτη φορά πράγματα εδώ, είτε έχει να κάνει με εμπειρίες τους, είτε με προβλήματα που αντιμετώπισαν με τον νόμο. Εδώ βλέπουμε τα πάντα. Δεν μπορείς να φανταστείς. Από προβλήματα στη συμπεριφορά μέχρι βία στην οικογένεια. Συνεργαζόμαστε με όλους τους φορείς στο κέντρο μας, όπως ειδικά σχολεία, το Υπουργείο Υγείας και το Γραφείο Ευημερίας».

 Πώς λειτουργεί το πρόγραμμα

Όπως ένα άλογο λοιπόν πηδάει τα εμπόδια που βρίσκει μπροστά του σε ένα στάδιο, έτσι και αυτοί που επιλέγουν την ιπποθεραπεία, με κινητήρια δύναμή τους την λαχτάρα για ζωή, συνεχίζουν τον δικό τους αγώνα.

Ο κ. Μιχάλης με την εμπειρία και τεχνογνωσία που έχει λόγω των σπουδών του στην φυσιοθεραπεία και σε άλλες εναλλακτικές παρεμβάσεις, δημιούργησε το πρώτο επαγγελματικό κέντρο θεραπευτικής ιππασίας.

Η θεραπευτική ιππασία είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται ευρέως στο εξωτερικό, για πολλές παθήσεις και σαν κύρια θεραπεία. Το μόνο που χρειάστηκε να κάνει ο κ. Μιχάλης, ήταν να χρησιμοποιήσει την δική του εμπειρία που είχε από μικρός με τα άλογα. «Ο πατέρας μου συνήθιζε να με φέρνει στα άλογα του διότι είχα μια αρκετά δύσκολη εφηβεία, η επαφή με τα άλογα ήταν το φάρμακο της όλης υπόθεσης». Την δική του εμπειρία ήθελε να την μεταδώσει με κάποιο τρόπο και σε άλλους και τα κατάφερε.

Το κέντρο εξυπηρετεί τόσο σε ιδιωτική βάση, όσο και ειδικές μονάδες όπως σχολεία, στέγες ηλικιωμένων και νοσοκομεία, τα οποία είτε επισκέπτονται οι ίδιοι ή ενίοτε έρχονται αυτά στο κέντρο. Κυρίως στο κέντρο κανείς θα δει παιδιά με εγκεφαλικές παραλύσεις, με αυτισμό, με ψυχιατρικά προβλήματα, ενήλικους με χρόνια νευρολογικά προβλήματα, όπως και παιδιά που μπορεί να είναι κοινωνικά αποστασιοποιημένα.

Το κάθε παιδί χρειάζεται να έχει στο πλάι του και την ανάλογη ομάδα θεραπευτών όπως φυσιοθεραπευτές, ψυχολόγους και λογοθεραπευτές. Ανάλογα με τις ανάγκες και τους στόχους του, σχεδιάζεται ένα ειδικό πρόγραμμα το οποίο επαναξιολογείται μερικούς μήνες αργότερα ανάλογα με τα αποτελέσματα.

«Το μεγάλο ατού αυτής της θεραπείας είναι ότι είναι κίνητρο για τα μωρά. Πολλές φορές μπορεί να κουραστούν ή να πονέσουν και να κλάψουν, εντούτοις επανέρχονται λόγω των αλόγων. Πάντα φεύγουν από εδώ με χαμόγελο και περιμένουν την επόμενή μας συνάντηση».

Την ίδια στιγμή, τα άτομα που εργάζονται στον τομέα αυτό αντλούν μεγάλη δύναμη από τα άλογα και την θεραπευτική ιππασία. Είναι ένα περιβάλλον κοντά στην φύση, με άλογα και τις αγνές και καθαρές ψυχές των παιδιών αυτών, που δημιουργεί ένα συναίσθημα τόσο δυνατό. Εξάλλου, μελέτες δείχνουν ότι η επαφή του ανθρώπου με τα συγκεκριμένα ζώα, αυξάνει τα επίπεδα της λεγόμενης ορμόνης της αγάπης που δίνει ηρεμία και καλύτερη ψυχολογία, μειώνοντας τα επίπεδα άγχους. Φυσικά δεν είναι όλα ιδανικά, υπάρχουν και οι φορές που οι θεραπευτές εκνευρίζονται και κουράζονται.

«Εκνευριζόμαστε όταν βλέπουμε μωρά τα οποία έχουν δυνατότητες να μην προσπαθούν, αυτό είναι ότι χειρότερο για έναν θεραπευτή… να βλέπεις το μωρό σου να έχει να σου δώσει πολλά αλλά να μην προσπαθεί».

To πρόγραμμα Majestic με την Mini και την Ellen

Tα τελευταία τρία χρόνια, έχει ξεκινήσει το πρόγραμμα Αnimal Αssistant Τherapy με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Majestic. Τα δύο αλογάκια θεραπευτές, η Mini και η Ellen, είναι εκπαιδευμένα για να μπαίνουν σε ιδρύματα, στέγες ηλικιωμένων και νοσοκομεία, όπως το Μακάρειο, με το οποίο έχουν μια σταθερή συνεργασία. Mέγας χορηγός του οργανισμού Majestic είναι η Ελληνική Τράπεζα, η οποία προσέφερε και τα χρήματα για να μπορέσει η Ellen να γίνει μέρος του προγράμματος και ονομάστηκε από την τράπεζα.

Τα δύο αλογάκια είναι ειδικά εκπαιδευμένα με την Mini να είναι η πιο παλιά στην ομάδα. Αν και είναι ένα δύσκολο άλογο ως χαρακτήρας, ο κ. Μιχάλης τονίζει ότι έχει ένα ιδιαίτερο ταλέντο. «Με το που μπει η ζώνη επάνω της, καταλαβαίνει ότι είναι η ώρα για δουλειά και αλλάζει εντελώς χαρακτήρα. Έχει πάρα πολύ υπομονή την ώρα της δουλειάς. Έχει ένα τεράστιο χάρισμα που πολύ λίγα άλογα το έχουν. Αντιδράει διαφορετικά σε παιδιά που μπορεί να είναι σε τροχοκάθισμα ή σε ένα άτομο με κατάθλιψη. Τους προσεγγίζει η ίδια πολύ προσεκτικά, χωρίς απότομες κινήσεις και αντιλαμβάνεται».

Τι και αν οι ηλικιωμένοι έχουν δει τόσα στην ζωή τους, όταν τα δύο αυτά αλογάκια επισκέπτονται τις στέγες, χαρίζουν χαμόγελα και προκαλούν αντιδράσεις ακόμα και σε άτομα με αλτσχάιμερ. «Υπήρχε μια ηλικιωμένη η οποία είχε αλτσχάιμερ σε τελευταίο στάδιο που ξεχνάς τα πάντα σχεδόν, ωστόσο όταν την πλησίασε το αλογάκι, εκείνη έφερε τα χέρια της κοντά για να την αγκαλιάσει και έβγαζε την γλώσσα της έξω για να την φιλήσει».

Παρόλο που το πρόγραμμα παρέχεται αφιλοκερδώς, η ανταπόκριση από τους επαγγελματίες υγείας δεν είναι η ανάλογη. «Είναι κρίμα διότι αυτά τα αλογάκια μπορούν να μπουν σε όλες τις μονάδες ενός νοσοκομείου. Πολλές φορές που επισκεφτήκαμε το νοσοκομείο, είδαμε παιδιά να στέκονται στα τζάμια για να δουν το άλογο. Είναι όνειρο ζωής για έμενα, κάποια στιγμή, αυτή η μορφή θεραπείας να μπορέσει να υπάρξει σε πολλά τμήματα».

Η δουλειά που γίνεται, τόσο από τους θεραπευτές του κέντρου, όσο και από τον ίδιο τον Διευθυντή, είναι πραγματικά καταπληκτική. Η αλήθεια είναι ότι αν δεν το δεις από κοντά, δεν μπορείς εύκολα να το καταλάβεις. Αν δεν το βιώσεις, δεν θα νιώσεις αυτό που εισπράξαμε και εμείς όταν βρεθήκαμε στο κέντρο. Η ηρεμία που σου προσφέρει ο χώρος, σε συνδυασμό με τα χαμόγελα ικανοποίησης, τόσο των παιδιών όσο και των γονιών τους, για κάθε μικρό επίτευγμα, είναι ένα αίσθημα που δύσκολα κανείς μπορεί να το περιγράψει...