Εξέτισε ποινή για φόνο, δικαιώθηκε στο ΕΔΑΔ και από το 2009 περιμένει αποζημίωση

Δεκατρία χρόνια μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο έκρινε πως Ελληνοκύπριος που καταδικάστηκε σε δεκατέσσερα χρόνια φυλάκιση για υπόθεση φόνου, δεν έτυχε δίκαιης δίκης, μέχρι σήμερα δεν έλαβε ακόμα οποιαδήποτε αποζημίωση, παρά την απόφαση Δικαστηρίου, που επιδίκασε τη Δημοκρατία με το ποσό των δέκα χιλιάδων ευρώ.   

Ο χρόνος γυρίζει πίσω στις 19 Απριλίου του 2000… Eκείνο το βράδυ, ο τότε 17χρονος, Ανδρέας Κυριάκου Πάνοβιτς, μαζί άλλο πρόσωπο, επίσης Ελληνοκύπριο, μετέβησαν σε μπαρ, στην περιοχή της Επίχωσης στη Λεμεσό. Σε κάποια στιγμή, οι δύο Ελληνοκύπριοι γνωρίστηκαν με Βρετανό, ο οποίος το ίδιο βράδυ εντοπίστηκε νεκρός με τραύματα στο κεφάλι.

Για την υπόθεση, συνελήφθησαν οι δύο Ελληνοκύπριοι που βρίσκονταν με τον Βρετανό στο μπαρ, ενώ αργότερα παραπέμφθηκαν σε δίκη, με το Κακουργιοδικείο Λεμεσού να τους καταδικάζει για τα αδικήματα της ανθρωποκτονίας και της ληστείας.

Στον 17χρονο μαθητή, επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης δεκατεσσάρων ετών και στο συγκατηγορούμενο του δεκατρία χρόνια, ωστόσο και οι δύο, ποτέ δεν παραδέχθηκαν ενοχή για το συγκεκριμένο έγκλημα, επιμένοντας στην αθωότητα τους.

Και οι δύο καταδικασθέντες προσέφυγαν στη συνέχεια στο Ανώτατο Δικαστήριο, εφεσιβάλλοντας την πρωτόδικη απόφαση, με το Ανώτατο, ωστόσο να επικυρώνει το 2003 την ποινή φυλάκισης που τους επιβλήθηκε.

Η αποφυλάκιση και η απόφαση του ΕΔΑΔ

Αφού εξάντλησε όλα τα ένδικα μέσα της Κύπρου, στη συνέχεια ο Πάνοβιτς, το 2004, προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο τέσσερα χρόνια μετά, απεφάνθη πως ο καταδικασθείς δεν έτυχε δίκαιης δίκης.   

Ωστόσο, ο Πάνοβιτς, σε ηλικία 25 ετών, είχε ήδη αποφυλακιστεί λίγους μήνες νωρίτερα, και συγκεκριμένα τον Οκτώβριο του 2007, αφού με την Προεδρική χάρη που δίνεται στους κρατούμενους, μειώθηκε η ποινή του και ως εκ τούτου, αφού εξέτισε τα τρία τέταρτα της ποινής του, όπως προβλέπει η νομοθεσία, ανέπνευσε αέρα ελευθερίας.   

Η απόφαση του ΕΔΑΔ, η οποία ήταν η πρώτη υπόθεση για φόνο στην Κύπρο, την οποία επιλαμβανόταν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, άνοιξε το δρόμο για αποζημιώσεις στον Πάνοβιτς, οι οποίες ωστόσο, τόσα χρόνια μετά, ακόμη παραμένουν στον περίμενε.   

Νομική μάχη μέχρι σήμερα

Μετά την απόφαση του ΕΔΑΔ, δεν ζητήθηκε επανεκδίκαση της υπόθεσης, ενώ ακολούθησε μια νέα νομική μάχη στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, όπου ο Πάνοβιτς ζητούσε αποζημιώσεις για σωματικές και ψυχολογικές βλάβες, συνεπεία της παράνομης μεταχείρισης, φυλάκισης και παραβίασης ανθρωπίνων ουσιωδών δικαιωμάτων του.

Αρχικά, ο δικηγόρος του 39χρονου, σήμερα, απέστειλε επιστολή στον Γενικό Εισαγγελέα, με την οποία υποβλήθηκε αίτημα για αποζημιώσεις, απορρίπτοντας όμως το αίτημα του, για να επανέλθει ξανά αργότερα, με το ίδιο αίτημα, το οποίο επίσης απορρίφθηκε.

Ως εκ τούτου, το 2009, ο Πάνοβιτς προσέφυγε στη Δικαιοσύνη, ζητώντας αποζημιώσεις, υποδεικνύοντας, μεταξύ άλλων, πως η φυλάκιση του, αποτελεί τραυματική εμπειρία και για την οικογένεια του, αφού του προκάλεσε πολλαπλά ψυχολογικά προβλήματα, τα οποία επηρέασαν καθοριστικά την προσωπικότητα και τη ζωή του.

Όπως αναφέρθηκε ενώπιον Δικαστηρίου, «ο Ενάγων κρατήθηκε παράνομα και αδίκως στις Κεντρικές Φυλακές, σε πολύ νεαρή ηλικία για περίοδο πέραν των επτά ετών, με αποτέλεσμα να μην ολοκληρώσει τη φοίτηση και τις σπουδές του και να χάσει τη δυνατότητα να αποκτήσει ένα καλύτερο μέλλον και απώλεσε κάθε προοπτική για επικερδή απασχόληση».

Επίσης, αναφέρθηκε πως «κατά την διάρκεια παραμονής του στις Κεντρικές, εκείνη την περίοδο, δεν υφίστατο πτέρυγα ανηλίκων ή νεαρών παραβατών, με αποτέλεσμα ο Ενάγοντας, σε τόσο νεαρή ηλικία, να συναναστρέφεται και να καταπιέζεται από ενήλικες και μεγαλύτερους του σε ηλικία κατάδικους, γεγονός που του προκάλεσε φοβίες, κατάθλιψη, ψυχολογικά προβλήματα και διαταραχή. Τα συμπτώματα και τα προβλήματα του ξεκίνησαν 2-3 μήνες μετά την αρχική του κράτηση, το 2000, και επιδεινώθηκαν μετά την καταδίκη του και τον εγκλεισμό του στην πτέρυγα των βαρυποινιτών, οι οποίοι και συμπεριφέρονταν βάναυσα και απάνθρωπα. Υποβαλλόταν σε καψόνια των βαρυποινιτών και των ισοβιτών. Ήταν αναγκασμένος να υπηρετεί και να καθαρίζει τους βαρυποινίτες και τα κελιά τους. Πλήρωνε προστασία για να μην πάθει κακό. Ήταν ο νεότερος της πτέρυγας. Όλοι οι ισοβίτες ήταν οι μαστόροι της φυλακής και στην ουσία ήταν ανεξέλεγκτη».  

Ο δικηγόρος του 39χρονου, παρουσίασε ενώπιον Δικαστηρίου τα προβλήματα που αντιμετώπισε μετά την αποφυλάκιση του, ενώ αναφέρθηκε στα ψυχολογικά τραύματα που του άφησε η φυλακή, καταθέτοντας σχετικές εκθέσεις ιατρών αλλά και στοιχεία που δείχνουν την ένταξη του σε θεραπευτικά προγράμματα, λόγω της ψυχολογικής του κατάστασης. Επίσης, η υπεράσπιση έθεσε ζήτημα παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως αυτά υποδείχθηκαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Το Δικαστήριο, στην απόφαση του, ανέφερε μεταξύ άλλων, πως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η φυλάκιση του σε ηλικία 17 ετών και για διάστημα σχεδόν οκτώ χρόνια, του δημιούργησε σοβαρά προβλήματα ψυχολογικής φύσεως.

Παράλληλα, διαφώνησε με τη θέση της Δημοκρατίας πως δεν θα πρέπει να καταβληθούν αποζημιώσεις, καθώς δεν αιτήθηκε στο ΕΔΑΔ, παραπέμποντας σε σχετική νομοθεσία, βάσει της οποίας ένας αιτητής που δικαιώνεται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, έχει το δικαίωνα να υποβάλει αίτημα για αποζημιώσεις.

Ωστόσο, το Δικαστήριο τόνισε πως η απόφαση του ΕΔΑΔ ανοίγει το δρόμο για αποζημιώσεις που αφορούν μόνο την παραβίαση του δικαιώματος για δίκαιη δίκη, επιδικάζοντας τελικά το ποσό των δέκα χιλιάδων ευρώ.

Το ποσό αυτό, το οποίο όμως δεν καταβλήθηκε μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τον ίδιο, χαρακτηρίστηκε από την πλευρά του Πάνοβιτς ως ιδιαίτερα χαμηλό, εξού και υπήρξε νέα προσφυγή στο Ανώτατο, με σκοπό την επανεξέταση του ύψους των αποζημιώσεων.

Μέχρι σήμερα, σχεδόν πέντε χρόνια μετά, λόγω και των χρονοβόρων διαδικασιών που παρατηρούνται στα Δικαστήρια, ακόμη δεν έχει οριστεί η ημερομηνία εμφανίσεων, ώστε να εξεταστεί εκ νέου η υπόθεση.