Αυτοκαταδικάζονται για την απαξίωση της Δικαιοσύνης οι δικηγόροι, βλέπουν ανισότητες

Την ώρα που η Δικαιοσύνη έχει τεθεί εδώ και χρόνια υπό αμφισβήτηση από τους πολίτες, οι οποίοι θεωρούν ότι ο νόμος εφαρμόζεται a la carte, στο ίδιο καζάνι τοποθετούν τον εαυτό τους και οι δικηγόροι, οι οποίοι θεωρούν ότι δεν χαίρουν της εκτίμησης που θα έπρεπε από την κοινωνία, κάτι για το οποίο φέρουν ευθύνη και οι ίδιοι, όπως υποστηρίζουν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Αυστηρή ετυμηγορία δικηγόρων για Δικαστές-Ευνοιοκρατία, παρεμβάσεις, μεροληψία…

Στην έρευνα που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και στην οποία συμμετείχαν πέραν των διακοσίων δικηγόρων, διαπιστώνεται ότι πέραν της ευθύνης των δικηγόρων για την απαξίωση του συστήματος Δικαιοσύνης, εντοπίζονται επίσης προβλήματα ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών, ενώ προκύπτουν εξάλλου και θέματα με τη μισθοδοσία των δικηγόρων, αλλά και το ωράριο εργασίας τους.

Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι πάνω από τους μισούς παραδέχονται ότι έχουν μεταβεί στο Δικαστήριο, έστω και μία φορά απροετοίμαστοι, γεγονός που ενδεχομένως να θέτει σε κίνδυνο την έκβαση μιας υπόθεσης, αλλά και του πελάτη τον οποίο εκπροσωπούν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Χαστούκι δικηγόρων στη Δικαιοσύνη-Το 61% δεν θεωρεί ότι οι δικαστές είναι αμερόληπτοι

Εικόνα στην κοινωνία

Βάσει των απαντήσεων που δόθηκαν από τους δικηγόρους στο ερώτημα για την εκτίμηση της κοινωνίας προς το πρόσωπό τους, περισσότεροι από τους μισούς δεν είναι απόλυτα ευχαριστημένοι.

Επίσης, όσον αφορά στο μερίδιο ευθύνης των δικηγόρων σε σχέση με την κατά καιρούς απαξίωση του συστήματος Δικαιοσύνης από τους πολίτες, το 55.7% απάντησε ότι ευθύνονται οι ίδιοι οι δικηγόροι. Επίσης, υψηλό ποσοστό έλαβε και η απάντηση «Μετρίως» με 38.6%, ενώ και πάλι ελάχιστοι ήταν όσοι θεωρούν ότι οι δικηγόροι δεν έχουν συμβάλει με οποιονδήποτε τρόπο στην εικόνα που έχει η κοινωνία για την απονομή της Δικαιοσύνης. Συγκεκριμένα «Καθόλου» απάντησε το 4.8%, και μόνο ποσοστό 0.9% πιστεύει πως δεν υφίσταται καν απαξίωση του συστήματος από τους πολίτες.

Όλοι αναγνωρίζουν ανισότητα…

Την ίδια ώρα, ενδιαφέροντα στοιχεία προκύπτουν και σε σχέση με την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών στο εν λόγω επάγγελμα, με πάνω από τους μισούς να απαντούν θετικά στο ερώτημα που τους τέθηκε, ενώ το 1/3 των συμμετεχόντων διαφωνεί με την συγκεκριμένη τοποθέτηση.

Επίσης, περίπου ίσο είναι το ποσοστό των συμμετεχόντων, στους οποίους έχει τύχει διαφορετική μεταχείριση από συνάδελφο τους λόγω φύλου. Το 68.4% των δικηγόρων που έλαβαν μέρος στην έρευνα, ανέφερε ότι δεν είχε ποτέ διαφορετική μεταχείριση από προϊστάμενο τους.

Πάνω από το 50%, καταγγέλλει εξάλλου ότι έχει αντιμετωπίσει λεκτική επίθεση μειωτική για το φύλο ή την ηλικία τους, με το 5.7% να απαντά ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει συχνά. Εξάλλου, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, οι συμμετέχοντες απάντησαν ότι υπάρχουν διακρίσεις λόγω ηλικίας σε βάρος νέων δικηγόρων από μεγαλύτερους σε ηλικία δικηγόρους (81.1%) και δικαστές (79.8%).

Η ανισότητα, σύμφωνα με τις απαντήσεις των δικηγόρων, εντοπίζεται και στον μισθό, αφού περίπου το 1/5 των γυναικών δικηγόρων (19.8%) δήλωσαν ότι πληρώνονται λιγότερο από τους άνδρες δικηγόρους στην ίδια θέση, ενώ το 15.8% αυτών είπαν ότι πληρώνονται το ίδιο. Σε ανάλογη ερώτηση προς όλους τους συμμετέχοντες, ελαφρώς περισσότεροι ήταν αυτοί, που απάντησαν ότι θεωρούν πως οι γυναίκες δικηγόροι πληρώνονται λιγότερο από αυτούς που πιστεύουν ότι αμείβονται το ίδιο.

Επιπλέον, η πλειοψηφία των συμμετεχόντων γυναικών δικηγόρων απάντησε ότι έχει τις ίδιες επαγγελματικές ευκαιρίες με άνδρες δικηγόρους, ενώ λίγο μικρότερο είναι το ποσοστό που πιστεύουν ότι έχουν λιγότερες ευκαιρίες. Σε παρόμοια ερώτηση προς όλους τους συμμετέχοντες περισσότεροι από τους μισούς απάντησαν ότι οι άνδρες δικηγόροι έχουν περισσότερες ευκαιρίες για να χειριστούν σοβαρές υποθέσεις στο δικαστήριο.

Ελαφρώς μεγαλύτερο ήταν το ποσοστό των συμμετεχόντων που πιστεύουν ότι υπάρχει περισσότερος σεβασμός στους άνδρες δικηγόρους, από τους συμμετέχοντες που θεωρούν πως υπάρχει ο ίδιος σεβασμός και στα δύο φύλα.

Τέλος, οι περισσότεροι από τους μισούς πιστεύουν ότι οι γυναίκες δικηγόροι χρειάζεται να δουλέψουν πιο σκληρά για να έχουν την ίδια ανέλιξη με άνδρες δικηγόρους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ζητά ποινικούς ανακριτές στην Αρχή κατά της διαφθοράς ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος

Παραδέχονται πως πάνε αδιάβαστοι 

Από τις ερωτήσεις που έγιναν στην έρευνα επιχειρείται μια σκιαγράφηση του προφίλ των δικηγόρων στην Κύπρο, οι οποίοι απάντησαν ότι δείχνουν σεβασμό στον θεσμό του Δικαστηρίου, στους Δικαστές, καθώς και στο προσωπικό των Δικαστηρίων, αλλά από την άλλη οι πλείστοι πήγαν έστω και μια φορά αδιάβαστοι, στις δικαστικές αίθουσες.

Αρχικά, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν κατά πόσο θεωρούν ότι επιδεικνύεται ο απαραίτητος βαθμός σεβασμού προς τους δικαστές στην αίθουσα του Δικαστηρίου. Η πλειοψηφία (68.9%) των δικηγόρων απάντησε θετικά. Αξιοσημείωτο ωστόσο, είναι και το ποσοστό του 13.2%, το οποίο απάντησε αρνητικά, καθώς τυχόν έλλειψη σεβασμού προς τους δικαστές. «Αυτό εκλαμβάνεται από τους παρευρισκόμενους σε μία δικαστική αίθουσα και ιδιαίτερα από τους πολίτες, μπορεί να θεωρηθεί ένας εκ των κύριων παραγόντων που οδηγούν στην απαξίωση του συστήματος Δικαιοσύνης από την κοινωνία», όπως σημειώνει στα συμπεράσματά της η έρευνα.

Ενθαρρυντικό είναι επίσης το αποτέλεσμα ως προς το κατά πόσον υπάρχει σεβασμός απέναντι στους υπαλλήλους του Δικαστηρίου, με πάνω από τους μισούς δικηγόρους να απαντούν καταφατικά, ενώ το 17.1% των συμμετεχόντων πιστεύει το αντίθετο. «Θα είχε τεράστιο ενδιαφέρον η περαιτέρω έρευνα του ζητήματος αυτού στη μερίδα του 17.1% ώστε να εξεταστεί αν όντως παρατηρείται αυτό το φαινόμενο και, αν ναι, ποιοι είναι οι λόγοι που το προκαλούν», σημειώνει η έρευνα.

Το στοιχείο που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση, είναι ότι πάνω από το 60% των συμμετεχόντων απάντησαν ότι έχουν παρουσιαστεί ενώπιον Δικαστηρίου απροετοίμαστοι, αν και παρατηρείται ότι στο 51.3% εξ αυτών έχει συμβεί σπάνια ενώ το 38.6% των δικηγόρων που συμμετείχαν απάντησαν, ότι ποτέ δεν πήγαν απροετοίμαστοι στο Δικαστήριο.

Πιο συνεπείς φαίνεται ότι παρουσιάζονται οι δικηγόροι στην ώρα προσέλευσης τους στις δικαστικές αίθουσες, όταν υποθέσεις που χειρίζονται είναι ορισμένες για ακρόαση. Συγκεκριμένα πάνω από τους μισούς συμμετέχοντες και συγκεκριμένα το 64% απάντησε ότι «Ποτέ» δεν καθυστερούν, το 30.3% «Σπάνια», ενώ μόνο το 5.7% ανέφερε ότι αποτελεί συχνό φαινόμενο η καθυστέρηση τους ενώπιον του Δικαστηρίου.

Σε ότι αφορά στο ερώτημα για το κατά πόσον οι δικηγόροι παρακινούν τους πελάτες τους να καθυστερήσουν την υπόθεση, το 39,9% απάντησε ότι ποτέ δεν έπραξε κάτι τέτοιο, με το 47.7% να απαντά «Σπάνια».

Αλληλένδετο με το συγκεκριμένο ζήτημα είναι το EU Justice Scoreboard (2021) το οποίο αποτελεί ένα ετήσιο συγκριτικό εργαλείο πληροφόρησης σκοπός του οποίου είναι να βοηθήσει τα κράτη μέλη της ΕΕ να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα των εθνικών συστημάτων δικαιοσύνης παρέχοντας αντικειμενικά, αξιόπιστα και συγκρίσιμα δεδομένα σχετικά με έναν αριθμό δεικτών που σχετίζονται με την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας, της ποιότητας και της ανεξαρτησίας των συστημάτων δικαιοσύνης σε όλα τα κράτη μέλη.

Στον πιο κάτω πίνακα, παρουσιάζεται ο υπολογιζόμενος χρόνος επίλυσης υποθέσεων για τα έτη 2012, 2017 – 2019 όπου είναι εμφανές ότι η Κύπρος σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη μέλη στα οποία έγινε έρευνα παρουσιάζει εκτός από το έτος 2012 την μεγαλύτερη καθυστέρηση στην επίλυση διαφορών.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Κληρίδης: Απαρχαιωμένες βασικές νομοθεσίες στην Κύπρο, εφαρμόζουμε ακόμα αποικιακούς νόμους

Ελλιπής η κατάρτιση των δικηγόρων

Προβληματισμό προκαλούν και οι απαντήσεις σε σχέση με την κατάρτιση των δικηγόρων στην Κύπρο, αφού το 50% των συμμετεχόντων θεωρεί ότι υπάρχουν πολλοί δικηγόροι, οι οποίοι δεν είναι επαρκώς καταρτισμένοι. Επιπλέον, το 38.6% πιστεύει ότι υπάρχουν αρκετοί που δεν πληρούν τα απαραίτητα προσόντα για το συγκεκριμένο επάγγελμα. Επομένως, το 88.6% των δικηγόρων που απάντησαν θεωρούν, ότι είναι μεγάλος ο αριθμός των συναδέλφων τους που δεν έχουν την επαρκή κατάρτιση για να εξασκούν το επάγγελμα. Μάλιστα, κανένας εκ των συμμετεχόντων δεν πιστεύει ότι το σύστημα αξιολόγησης των δικηγόρων που εξασκούν το επάγγελμα είναι πλήρως αποτελεσματικό.

Επιπρόσθετα, περισσότεροι από τους μισούς δικηγόρους πιστεύουν ότι το υφιστάμενο σύστημα «χρήζει σημαντικής βελτίωσης», ενώ το 26.3% υποστηρίζει ότι το σύστημα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης έχει αποτύχει. Από την άλλη, ένα ποσοστό της τάξης του 14.9% απάντησε ότι το σύστημα είναι επιτυχημένο «σε μεγάλο βαθμό» ενώ το 2.2% των συμμετεχόντων δεν ήταν σε θέση να τοποθετηθεί επί του θέματος.

Σημειώνεται ότι το 86.4% των συμμετεχόντων απάντησαν ότι περισσότερα διαδικτυακά σεμινάρια επιμόρφωσης δικηγόρων, τα οποία να είναι πιστοποιημένα από τον ΠΔΣ, θα ήταν βοηθητικά και μόλις 10.1% απάντησε αρνητικά.

Καλές οι συνθήκες εργασίας, πολλές οι ώρες

Ένα άλλο κεφάλαιο που εξετάζεται στην έρευνα, αφορά τις συνθήκες εργασίας, τους όρους εργασίας και το ωράριο. Ως προς το πρώτο κομμάτι, στην πλειονότητά τους, οι δικηγόροι εκτιμούν ότι οι συνθήκες εργασίας είναι καλές, ωστόσο δεν είναι καλοί οι όροι εργασίας.

Συγκεκριμένα, εξαιρετικά υψηλό θεωρείται το ποσοστό των συμμετεχόντων που απάντησαν, ότι δεν είναι ικανοποιημένοι με την άσκηση του επαγγέλματος με αυτό να ξεπερνά το 1/3 του συνόλου, ενώ παράλληλα περισσότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες απάντησαν, ότι είναι ευχαριστημένοι σε μέτριο βαθμό.

Μέρος τουλάχιστον των παραγόντων που οδήγησαν τους συμμετέχοντες να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους, όσον αφορά στην άσκηση του επαγγέλματος, εντοπίζονται στο σύστημα και στους όρους εργασίας των δικηγορικών γραφείων/ εταιρειών που εργάζονται. Άνω του 60% απάντησαν ότι γενικά είναι πολύ ικανοποιημένοι με τις συνθήκες εργασίας, μέτρια είναι η κατάσταση για το 35.5% και τη μειοψηφία αποτελούν όσοι απάντησαν ότι δεν είναι καθόλου ικανοποιημένοι. «Η απάντηση στην εν λόγω ερώτηση, όπως φαίνεται στη συνέχεια δεν συνάδει με τα αποτελέσματα των πιο εξειδικευμένων ερωτήσεων όσον αφορά στις συνθήκες εργασίες», σημειώνει η έρευνα.

Όσον αφορά στις ευκαιρίες ανέλιξης παρατηρείται, ότι το 28.5% απάντησαν ότι η ερώτηση δεν εφαρμόζεται καν στην περίπτωσή τους, αποτέλεσμα το οποίο ενδεχομένως να συνδέεται με το γεγονός ότι το 34.7% των συμμετεχόντων ήταν ιδιοκτήτες/μέτοχοι των εταιρειών/γραφείων που εργάζονται. Το δε 1/5 των δικηγόρων που συμμετείχαν στην έρευνα, δήλωσε ότι έχει ευκαιρίες ανέλιξης ενώ ποσοστό 15.8% απάντησε ότι δεν έχει τη δυνατότητα να ανελιχθεί.

Σε σχέση με το σκέλος των μισθών, περισσότεροι από τους μισούς απάντησαν, ότι είναι μετρίως ικανοποιημένοι με την αναλογία ωρών και μισθού, ενώ το 27.2% απάντησε καθόλου. Η πλειονότητα δε των συμμετεχόντων εργάζεται εβδομαδιαία 41-60 ώρες. Αξιοσημείωτο είναι και το 13.1% που απάντησαν ότι εργάζονται πάνω από 61 ώρες εβδομαδιαία.

Στο σημείο αυτό προσήκει σύγκριση των ευρημάτων σε σχέση με τις υπερωρίες, με το 5.6% να απαντούν ότι όποτε χρειαστεί να εργαστούν πέραν του συμφωνημένου ωραρίου πληρώνονται επιπλέον και την πλειοψηφία των συμμετεχόντων (25.9%) στους οποίους εφαρμόζεται η ερώτηση, να δηλώνουν ότι αρκετά συχνά εργάζονται υπερωρίες χωρίς να πληρώνονται, ώστε να εντοπίζεται έτσι η αιτία για την οποία το 27.2%, όπως έχει καταγραφεί προηγουμένως, δεν είναι καθόλου ικανοποιημένοι με την αναλογία ωρών και μισθού.

Παράλειψη του μεσημεριανού διαλείμματος λόγω φόρτου εργασίας φαίνεται να παρατηρείται για το 82.9% των συμμετεχόντων, ενώ μόνο το 4.4% ολοκληρώνει το μεσημεριανό διάλειμμα κανονικά. Οι δικηγόροι σήμερα είναι η εξισορρόπηση επαγγελματικής και οικογενειακή ζωής, η οποία καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής λόγω της παρατεταμένης κρίσης που αντιμετωπίζει η Κύπρος, όπως αυτή αντανακλάται σε πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής, τις δύσκολες και ανταγωνιστικές συνθήκες εργασίας, την απαιτητική φύση του δικηγορικού επαγγέλματος κ.ά.

Χαμηλοί οι μισθοί

Αρνητικό πρόσημο έδωσαν εξάλλου και στους μισθούς, αφού πέραν του 50% απάντησε ότι δεν είναι ικανοποιημένοι με το μισθό τους. Ένα ποσοστό γύρω στο 35% απάντησε εξάλλου θετικά στο εν λόγω ερώτημα.

Το 84.6% των δικηγόρων που συμμετείχαν στην έρευνα, τόσο οι νέοι όσο και πιο έμπειροι, δήλωσαν ότι οι μισθοί δικηγόρων μέχρι 5 χρόνια εμπειρίας δεν είναι ικανοποιητικοί.

Σχεδόν τα 4/5 των συμμετεχόντων απάντησαν ότι υπάρχει ανάγκη θέσπισης κατώτατου μισθού για τους δικηγόρους γεγονός που επιβεβαιώνει τις ανησυχίες ιδιαίτερα των νέων δικηγόρων σε σχέση με το ότι αμείβονται δυσανάλογα προς τα ακαδημαϊκά προσόντα και τα καθήκοντά τους.

Αρνητική είναι η αξιολόγηση του ΠΔΣ

Τέλος, ιδιαίτερα αρνητικά αξιολόγησαν οι δικηγόροι τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο, ως προς τον τρόπο που προστατεύει τα συμφέροντά τους, τον τρόπο λειτουργίας του, αλλά και τη διαφάνεια που υπάρχει.

Συγκεκριμένα, περισσότεροι από τους μισούς δήλωσαν ότι δεν είναι ικανοποιημένοι από τον βαθμό στον οποίο ο ΠΔΣ επιδιώκει την προστασία συμφερόντων των δικηγόρων και τον τρόπο λειτουργίας του ΠΔΣ, και όσοι απάντησαν ότι είναι ευχαριστημένοι θεωρούν πως χρήζει βελτίωσης.

Το 46.1%, δεν είναι εξάλλου ικανοποιημένοι από τον βαθμό διαφάνειας στη λήψη αποφάσεων του ΠΔΣ και το 41.7% δήλωσε ότι θα μπορούσε να υπάρχει περισσότερη διαφάνεια.

Ακόμα, η συντριπτική πλειοψηφία αποδοκιμάζει τη διαφάνεια του ΠΔΣ όσον αφορά στα οικονομικά, δηλώνοντας ότι θα ήθελαν περισσότερη διαφάνεια. Παράλληλα, μόνο το 19.7% δήλωσαν απόλυτα ικανοποιημένοι με το βαθμό ενημέρωσης για τις ενέργειες του ΠΔΣ.

Εξάλλου ποσοστό μεταξύ 4-7% των δικηγόρων που έλαβαν μέρος στην έρευνα θεωρούν ότι ο ΠΔΣ λαμβάνει ικανοποιητικά υπόψη τις απόψεις των μελών του και επικοινωνεί σωστά τα προβλήματα των δικηγόρων προς τους Δικαστές, αρμόδιους φορείς και στο προσωπικό των δικαστηρίων.

Σημειώνεται ότι μόνο το 8.3% των συμμετεχόντων θεωρούν ότι οι δικηγόροι ενδιαφέρονται αρκετά όσον αφορά στην εμπλοκή τους στον ΠΔΣ. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων θεωρούν, ότι το Ανώτατο Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη τις απόψεις του ΠΔΣ ποτέ (25.4%) ή σπάνια (48.2%).