Η περσινή Οδύσσε(ι)α, η φετινή νηνεμία και το διαβατήριο στον προϋπολογισμό

Κάτω από πολύ διαφορετικά δεδομένα και διαφορετικές συνθήκες, σε σχέση με πέρυσι, ξεκινά σήμερα το μεσημέρι στη Βουλή η συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2022. Το πολεμικό και τοξικό κλίμα των ημερών πριν από ακριβώς ένα χρόνο, έδωσε τη θέση του στους χαμηλούς τόνους, τη συναίνεση μεταξύ της πλειοψηφίας των κομμάτων και μιας τάσης για διάλογο και συνεργασίες που έχει ορίζοντα τις Προεδρικές Εκλογές που είναι προγραμματισμένες για τον Φεβρουάριο του 2023.

Το χθες  

Πέρυσι, το θέμα του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος που μονοπώλησε το ενδιαφέρον πολιτών και πολιτικών από το Φθινόπωρο, βρισκόταν στην κορύφωση του, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να εντατικοποιούν την αντιπολιτευτική κριτική και την ένταση τους, εναντίον της Κυβέρνησης. Το ζήτημα της παράδοσης των φακέλων των πολιτογραφήσεων στην Ελεγκτική Υπηρεσία, αφού είχε ήδη προκαλέσει τη ρήξη ανάμεσα στους κορυφαίους θεσμούς του κράτους, δηλαδή του Προεδρικού και της Νομικής Υπηρεσίας από τη μια και της Ελεγκτικής Υπηρεσίας από την άλλη, δεν είχε επιλυθεί και το ΔΗΚΟ, χρησιμοποίησε ως κρυφό χαρτί τις ψήφους του για τον προϋπολογισμό, προβαίνοντας επί της ουσίας σε ένα πολιτικό εκβιασμό.

Τα πολιτικά επιχειρήματα, ο διάλογος για τη βελτίωση του προϋπολογισμού και η ανταλλαγή απόψεων για το πώς θα βελτιωθούν τα οικονομικά δεδομένα της χώρας και των πολιτών, εν μέσω πανδημίας, είχαν δώσει τη θέση τους στις αντεγκλήσεις, στους βαριές χαρακτηρισμούς και στα επίθετα. Οι λέξεις διαφθορά, συμμορία, εκβιασμός ήταν οι κορυφαίες σε χρήση στον χαρτοπόλεμο ανακοινώσεων των κομμάτων, την ώρα που και η παρελθοντολογία ήταν στα φόρτε της.

Ωστόσο, ο εκβιασμός δεν πέρασε, η Κυβέρνηση παρέμεινε σταθερή στη θέση ότι οι φάκελοι θα παραδοθούν στην Ελεγκτική Υπηρεσία όταν ολοκληρωθεί το έργο της Ερευνητικής Επιτροπής που διορίστηκε με αποτέλεσμα για ένα περίπου μήνα, οι πολίτες να βιώσουν την ανασφάλεια που προκλήθηκε.

Τελικά, τον Ιανουάριο με τις ψήφους του ΔΗΣΥ, της ΕΔΕΚ, της ΔΗΠΑ και του ΕΛΑΜ, η Βουλή ενέκρινε τον προϋπολογισμό, ενώ μερικούς μήνες αργότερά, μετά και από την ολοκλήρωση του έργου της Ερευνητικής και της έκδοσης του τελικού της πορίσματος, η υπηρεσία του Οδυσσέα Μιχαηλίδη που βρέθηκε προσωπικά στην καρδιά της κόντρας μεταξύ Κυβέρνησης και αντιπολίτευσης έλαβε τους φακέλους και αναμένεται πως εντός του Ιανουαρίου θα εκδώσει και την Ειδική Έκθεση της για το εν λόγω θέμα.  

Η απάντηση

Για να είναι διαφορετική η σημερινή εικόνα στη Βουλή, συνέτειναν μια σειρά από γεγονότα και εξελίξεις, που ανάγκασαν τα κόμματα να αναθεωρήσουν τη στάση τους. Αναμφίβολα το πιο σημαντικό εξ αυτών, ήταν η απάντηση των πολιτών στην κάλπη. Οι περισσότερες πολιτικές αναλύσεις που διερευνούσαν τη συμπεριφορά των πολιτών στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου, συμφωνούσαν σε ένα βασικό συμπέρασμα: Ότι οι πολίτες γύρισαν την πλάτη σε εκείνες της πολιτικές δυνάμεις που με τις πράξεις και τις αποφάσεις τους, συνέτειναν στην οικονομική ανασφάλεια που ήδη ένιωθαν λόγω της πανδημίας. Για αυτό το λόγο τη μεγαλύτερη μείωση ποσοστών, την υπέστησαν το ΑΚΕΛ και το Δημοκρατικό Κόμμα.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εξάλλου και στα δύο κόμματα, μετά από τις βουλευτικές εκλογές, υπήρξαν σημαντικές αλλαγές. Στο μεν ΑΚΕΛ, ο Άντρος Κυπριανού ανέλαβε όλο το βάρος της ήττας και αντικαταστάθηκε από τον Στέφανο Στεφάνου, ενώ στο ΔΗΚΟ, με απόφαση του Νικόλα Παπαδόπουλου έγιναν ριζικές αλλαγές στο τμήμα που ήταν επιφορτισμένο με το επικοινωνιακό κομμάτι.

Το δεύτερο στοιχείο που μπορεί να λεχθεί ότι ευνοεί το καλό κλίμα στη φετινή συζήτηση, είναι αυτή η πρόωρη προεδρολογία στην οποία ήδη βρισκόμαστε. Το γεγονός μάλιστα ότι το Δημοκρατικό Κόμμα, ακόμη διερευνά τις επιλογές του, τόσο προς δεξιά όσο και προς αριστερά, αφήνει ανοικτό το πεδίο για να τεθούν στην άκρη τα ζητήματα που το χωρίζουν με την Κυβέρνηση και τον ΔΗΣΥ και να αναδειχθούν αυτά που ενώνουν. Και αναμφίβολα από τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, αποδείχθηκε πέραν πάσης αμφιβολίας πως αυτά που ένωσαν Αβέρωφ και Νικόλα ήταν πάρα πολλά, αφού μαζί, τόσο εντός όσο και εκτός Βουλής, έβαλαν κυριολεκτικά πλάτες για να απεμπλακεί η χώρα από τη δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει.

Στο σήμερα

Η σημερινή συζήτηση στη Βουλή, αναμένεται να αρχίσει όπως κάθε χρόνο με την σχετική έκθεση της επιτροπής Οικονομικών για τον κρατικό προϋπολογισμό, την οποία θα αναγνώσει η πρόεδρος της επιτροπής, Χριστιάνα Ερωτοκρίτου. Ακολούθως τον λόγο θα λάβουν οι αρχηγοί των κομμάτων, οι οποίοι θα θέσουν το πλαίσιο της συζήτησης που θα ακολουθήσει μέχρι την ψηφοφορία της Παρασκευής από όλους τους βουλευτές.

Τα ζητήματα της πανδημίας, του ΓΕΣΥ, του μεταναστευτικού, της πράσινης ενέργειας, αλλά κυρίως και οι μεγάλες προκλήσεις της οικονομίας, ο κίνδυνος φτωχοποίησης των πολιτών, η ακρίβεια και θέματα που άπτονται του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που είναι συνυφασμένο με τις μεγάλες Μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούν, αναμένεται πως θα βρεθούν στο επίκεντρο των ομιλιών στη Βουλή.

Μέχρι στιγμής θεωρείται δεδομένο ότι υπέρ του προϋπολογισμού θα ταχθούν οι 17 βουλευτές του Δημοκρατικού Συναγερμού και οι τέσσερις της ΔΗΠΑ-Συνεργασίας Δημοκρατικών Δυνάμεων. Κατά του προϋπολογισμού, θεωρούνται δεδομένες οι δεκαπέντε ψήφοι των βουλευτών του ΑΚΕΛ. Από εκεί και πέρα, θεωρείται πως με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το Δημοκρατικό Κόμμα, που είναι ο ρυθμιστής της πλειοψηφίας στη Βουλή, θα ταχθεί υπέρ του προϋπολογισμού, με το σταύρωμα συγκεκριμένων κονδυλίων και τις σχετικές τροπολογίες που θα κατατεθούν. Με αυτόν τον τρόπο ο προϋπολογισμός συγκεντρώνει μια πλειοψηφία 30 βουλευτών, την ώρα που δεν έχουν κάνει γνωστό τι θα πράξουν η ΕΔΕΚ και το ΕΛΑΜ, που τον περασμένο Ιανουάριου, με τις ψήφους τους, ήταν τα κόμματα που μετά από πολλές συζητήσεις ψήφισαν υπέρ για να περάσει ο προϋπολογισμός. Κλειστά τα χαρτιά τους σε σχέση με το πώς θα τοποθετηθούν, κρατούν μέχρι σήμερα και οι Οικολόγοι.

Πάντως, στην έκθεση της επιτροπής Οικονομικών, όλα τα κόμματα, αναγνωρίζουν τις πρωτόγνωρες και ιδιάζουσες συνθήκες τις οποίες αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία από το 2020 λόγω της πανδημίας της νόσου COVID-19, καθώς και τις επιπτώσεις που αυτή έχει  επιφέρει στα δημόσια οικονομικά και στην πραγματική οικονομία. Αναγνωρίζουν επίσης την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τις προβλέψεις πάνω στις οποίες βασίζεται ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2022 λόγω ενδεχόμενης νέας έξαρσης της πανδημίας.

Μάλιστα, η πλειοψηφία των μελών της επιτροπής επισημαίνει σωρεία ζητημάτων που επηρεάζουν την πορεία της κυπριακής οικονομίας για τα οποία εκφράζει επιμέρους επιφυλάξεις και αφορούν μεταξύ άλλων στη διαχείριση των ΜΕΧ, στην προστασία της κύριας κατοικίας και της μικρής επαγγελματικής στέγης, στο υψηλό ποσοστό δημόσιου χρέους και δημοσιονομικού ελλείμματος, στην κοινωνική ανισότητα, καθώς και στις επιπτώσεις που ενδεχομένως να επιφέρουν στους καταναλωτές οι αυξήσεις στις τιμές βασικών αγαθών και προϊόντων.

Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2022, όπως αρχικά κατατέθηκε στη Βουλή, προβλέπει δαπάνες (τακτικές και αναπτυξιακές) για τις οποίες ζητείται έγκριση πληρωμής (μη περιλαμβανομένων των δαπανών που βαρύνουν το Πάγιο Ταμείο), ύψους €7.051.050.54612 (αρχικός προϋπολογισμός χωρίς τις τροποποιήσεις που κατατέθηκαν στο μεταξύ από το Υπουργείο Οικονομικών) και παρουσιάζει μείωση δαπανών κατά 6,9% σε σύγκριση με τις αρχικά προϋπολογισθείσες και εγκριθείσες δαπάνες του προϋπολογισμού του 2021 (μη περιλαμβανομένων των συμπληρωματικών προϋπολογισμών για το 2021). Ο Υπουργός Οικονομικών κατέθεσε στη Βουλή συνολικά 31 τροποποιήσεις του κρατικού προϋπολογισμού του 2022 για σκοπούς ενσωμάτωσής τους στον κυρίως προϋπολογισμό και υποβολής τους προς έγκριση από την ολομέλεια του σώματος,