Στην πρώτη γραμμή… Ένας οφειλόμενος φόρος τιμής προς τους επαγγελματίες υγείας

Έχουν περάσει είκοσι και πλέον μήνες από την εμφάνιση των πρώτων κρουσμάτων κορωνοϊού στη χώρα μας. Από τότε βιώνουμε μία πρωτοφανή υγειονομική κρίση, που προκάλεσε σαρωτικές αλλαγές στις ζωές όλων μας. Αλλαγές που ακόμα μας ταλαιπωρούν και μας έχουν κουράσει τόσο, που αποφεύγουμε πολλές φορές τις ειδήσεις, αλλά και τις συζητήσεις που αφορούν στην πανδημία.

Κάποιοι, ωστόσο, δεν έχουν αυτή την πολυτέλεια. Αυτοί εδώ και σχεδόν δύο χρόνια, είναι αναγκασμένοι να έρχονται αντιμέτωποι καθημερινά με το πιο σκληρό πρόσωπο COVID19, να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Είναι αυτοί που τους χειροκροτήσαμε ως ήρωες τον Μάρτιο του 2020 και σε λίγο καιρό τους… ξεχάσαμε. Είναι πλέον αυτοί που "κάνουν τη δουλειά τους". Το έργο που επιτελούν, όμως, εν μέσω πυρών που δέχονται κατά καιρούς, είναι τεράστιο και δεν είναι τυχαίο πως η Κύπρος, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, διατηρεί ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από τη νόσο, ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ.

Κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους, είναι οι πρωταγωνιστές της έκδοσης Άνθρωποι και Επιχειρήσεις Ενάντια στην Πανδημία, που ετοιμάστηκε από το IN Business εκ μέρους του δικτύου υποστήριξης SupportCY της Τράπεζας Κύπρο, ως φόρος τιμής προς όλους όσοι εργάστηκαν και συνεχίζουν να εργάζονται ενάντια στην πανδημία. Ας τους ακούσουμε...

Κώστας Α. Κωνσταντίνου, παθολόγος - λοιμωξιολόγος, ΜΕΕ&ΕΛΝ - Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, Μέλος της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής για τον κορωνοϊό (ΣΕΕ)

Η επίσημη αναφορά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την άγνωστης αιτιολογίας πνευμονία, μας βρήκε στην έναρξη της προσπάθειας για αναδιοργάνωση της Μονάδας Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Ελέγχου Λοιμωδών Νοσημάτων (ΜΕΕ&ΕΛΝ. Ξεκινήσαμε ένα αγώνα δρόμου να επικαιροποιήσουμε τα υπάρχοντα σχέδια αντιμετώπισης επιδημιών και να προετοιμάσουμε νοσοκομεία, επαγγελματίες υγείας και τους συνανθρώπους μας για το τι μπορούσε να ακολουθήσει. Από τις ατελείωτες ώρες μελέτης της σχετικής και ελλιπούς βιβλιογραφίας στη συγγραφή υγειονομικών πρωτοκόλλων και στις επισκέψεις στα νοσοκομεία. Από τα πρώτα ύποπτα περιστατικά στα πρώτα θετικά κρούσματα και στις νοσηλείες ασθενών με covid-19. Προσωπικά, από το Νοσοκομείο Κυπερούντας στο Υπουργείο Υγείας και τελικά στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, για να συνδράμω στην όλη προσπάθεια.                           

Στον ενάμιση χρόνο δώσαμε πολλές μάχες, με αντιπάλους τον φόβο, τις προκαταλήψεις, τον ιό και τη νοσηρότητα που προκαλεί, κερδίσαμε αρκετές, αλλά δυστυχώς είχαμε και απώλειες. Βασικό όπλο μας η ομαδικότητα, η εφαρμογή της επιστημονικά τεκμηριωμένης γνώσης, οι ιπποκρατικές αρχές μας.                                

Ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει, αλλά πλέον έχουμε νέα όπλα στη φαρέτρα μας, όπως αποτελεσματικά εμβόλια που μας έδωσαν τη δυνατότητα να επιστρέψουμε σε μια έστω κουτσουρεμένη κανονικότητα. Παραμένουμε προσηλωμένοι στο έργο μας, να προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή φροντίδα στους ασθενείς μας.

Οι νοσηλεύτριες του Νοσοκομείου Αναφοράς Κούλλα Παπαδάμου, Μαρία Κρασά, Κατερίνα Μηνά και Ειρήνη Σκουρκούνη

Μαρία Κρασά, Κατερίνα Μηνά, Κούλλα Παπαδάμου Νοσηλεύτριες ΜΑΦ Γενικού Νοσοκομείο Αμμοχώστου        

Από την πρώτη στιγμή που χρειάστηκε, εργαζόμαστε νοσηλεύοντας ασθενείς με covid-19. Νιώσαμε τον φόβο του άγνωστου εχθρού και την απομόνωση από τους δικούς μας ανθρώπους, αλλά τα καταφέραμε. 

Σήμερα, δυο χρόνια μετά, ο εχθρός άλλαξε, έγινε πιο απειλητικός και επιθετικός. Σήμερα, διασωληνώσαμε έναν ασθενή 39 χρόνων κι έναν 41. Αδιανόητο να βλέπεις υγιείς ανθρώπους να φτάνουν σ’ αυτή την άσχημη στιγμή. Η ψυχολογία μας γκρεμίστηκε. Απογοήτευση και λύπη γι’ αυτά που βλέπουμε, φόβος και αγωνία για το αύριο. Πόσο πιο επικίνδυνος μπορεί να γίνει αυτός ο ιός; Μέχρι ποιες ηλικίες θα σκοτώνει; Η Παναγία να προσέχει τα παιδιά μας.                

Ειρήνη Σουρκούνη, Νοσηλεύτρια Παθολογικό Τμήμα Γενικού Νοσοκομείου Αμμοχώστου     

Στις 11 Μάρτιου του 2020 κλήθηκα να παραλάβω τους πρώτους ασθενείς που θα νοσηλεύονταν, για πρώτη φορά, με covid‐19 στην Κύπρο. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το πώς ένιωσα εκείνη τη μέρα και τις επόμενες. Το άγχος και ο φόβος για το άγνωστο προκάλεσαν τεράστια ψυχολογική πίεση, η οποία ξεπερνούσε τη σωματική κούραση. 

Όσο σκέφτομαι όλες εκείνες τις εξοντωτικές βάρδιες, την καθημερινή και πολύωρη έκθεση στον ιό, τρομάζω για τις συνέπειες που θα μπορούσαν να έχουν τόσο για μένα όσο και για την οικογένειά μου. Ενάμιση χρόνο μετά, η έγνοια εξακολουθεί να υφίσταται. Οι τύψεις, ακόμα και σήμερα, ανάμεικτες με την αίσθηση της ανεπάρκειας που μια μάνα μπορεί να νιώσει, όταν μπαίνει στο σπίτι εξουθενωμένη από τη σωματική και τη συναισθηματική κούραση. Συνάμα, δεν θα μπορούσα ποτέ μου να φανταστώ ότι η αγκαλιά των παιδιών μου θα αποτελούσε πολυτέλεια.                                                                                    

Εκείνο που με πεισμώνει και μου δίνει τη δύναμη να συνεχίσω είναι η θετική εξέλιξη στις νοσηλείες των ασθενών. Ιδιαίτερη στιγμή για μένα ήταν το εξιτήριο του πρώτου ασθενή, που βγήκε από το νοσοκομείο υγιής. Η χαρά και η ικανοποίηση ήταν απερίγραπτη. Προσωπικά θα συνεχίσω να εργάζομαι με το ίδιο πείσμα, συμβάλλοντας κι εγώ, μέσω του δικού μου ρόλου, στο τέλος αυτής της πανδημίας.       

Ευτέρπη Τζιαμέζη, RN, CCN, BSc, νοσηλεύτρια, εκτελούσα χρέη υπεύθυνης ΜΕΘ 4, Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας

Covid-19, κάτι πρωτόγνωρο κι άγνωστο. Το βλέπαμε στα ΜΜΕ μη πιστεύοντας ότι ήρθε η σειρά μας να το αντιμετωπίσουμε πρόσωπο με πρόσωπο.

Φόβος, ανασφάλεια για το άγνωστο, για το τι θα ακολουθούσε:      Θα μπορέσουμε να το τιθασέψουμε; Θα γίνουμε άραγε κι εμείς θύματα του ιού; Τρέμαμε στην ιδέα μήπως και προσβληθούμε. Θα μπορέσουμε να προσφέρουμε το καλύτερο δυνατό στον συνάνθρωπό μας; 

Τα ερωτήματα πολλά, ο χρόνος περιορισμένος, τα περιθώρια στένευαν, οι επιλογές λιγόστευαν, κλειδώσαμε ένα - ένα όλους τους φόβους και τις ανησυχίες. Ήρθε η ώρα της μάχης, αυτό κάνουμε από την ώρα που ταχτήκαμε να υπηρετήσουμε αυτό το λειτούργημα. 

Σε σύντομο χρονικό διάστημα έπρεπε να συντονίσουμε, να οργανωθούμε, να εκπαιδευτούμε και να εκπαιδεύσουμε. Βασιζόμενοι στις κατευθυντήριες οδηγίες που μας είχαν δοθεί, με σύμμαχο το θάρρος και τον ζήλο γίναμε όλοι μια γροθιά.                              

Ο ένας συμπλήρωνε τον άλλο, να μην μας ξεφύγει κάτι. Νοσηλευτές, γιατροί, φυσικοθεραπευτές, φροντιστές, βοηθοί, προσωπικό καθαριότητας. Ο στόχος ήταν ένας: Να σώσουμε ζωές. Η ευθύνη και το βάρος τεράστιο σε μια μάχη που διαιωνίζεται. 

Μετά από ενάμιση χρόνο και παρόλη την κούραση, το άγχος και την εξάντληση, συνεχίζουμε να προσφέρουμε το καλύτερο στους ασθενείς. Δύναμη παίρνουμε από αυτούς που πάλεψαν, ήρθαν αντιμέτωποι με τον θάνατο και τα κατάφεραν. 

Παρόλη την κούραση και την εξάντληση δεν σκεφτήκαμε ούτε στιγμή να τα παρατήσουμε. Τα συναισθήματά μας συνεχώς εναλλάσσονται.

Είμαι νοσηλευτής, είμαι άνθρωπος με συναισθήματα. Αφουγκράζομαι τους φόβους και τις ανησυχίες σου, σου κρατώ το χέρι όταν πονάς και προσπαθώ να βοηθήσω. Παίρνω στην αγκαλιά μου τη μάνα που σπαράζει από το κλάμα, τη σύζυγο όταν χάνει τον σύντροφό της και τα παιδιά όταν χάνουν τους γονείς τους. Είμαι δίπλα σε όποιον έχει ανάγκη. Είμαι εδώ. Είμαι δίπλα σου. Και αυτό είναι υπόσχεση ζωής.

Άντρη Αγαθοκλέους, νοσηλευτική λειτουργός, ΜΕΘ, Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας

Οι επαγγελματίες υγείας ανά τον κόσμο κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν, εξαιτίας του covid-19, μια πρωτόγνωρη κατάσταση και τρομακτική. Ιδιαίτερα στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) οι εικόνες που αντικρίσαμε ήταν εφιαλτικές και οι συνθήκες εργασίας εξαιρετικά δύσκολες.                                                 

Την πρώτη φορά που ήρθα σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα και κλήθηκα να κάνω έλεγχο PCR, η μόνη μου σκέψη ήταν να μην έχω μεταφέρει τον ιό στην οικογένειά μου. Όλες τις μέρες του περιορισμού μου στο σπίτι ήμουν με μάσκα, ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου, μιας κι ο αυτοπεριορισμός ήταν αδύνατος για μια μητέρα δυο νηπίων όπως εγώ.                                                                

Πολλές είναι οι σκέψεις και τα συναισθήματα που με κατακλύζουν τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Φόβος, αγωνία, θλίψη, θυμός με την απερισκεψία κάποιων, ψυχική και σωματική εξάντληση.                                

Αυτό που μπορώ να πω, πάντως, ότι με ενοχλούσε περισσότερο από την αρχή της πανδημίας και συνεχίζει να με ενοχλεί μέχρι και σήμερα, είναι η μοναξιά που συνοδεύει αυτή τη νόσο. Ειδικότερα τον πρώτο χρόνο με την απαγόρευση του επισκεπτηρίου, μου προκαλούσε μεγάλη θλίψη που οι ασθενείς μας πάλευαν να επιβιώσουν μόνοι ή ακόμα χειρότερα που πέθαιναν μόνοι, χωρίς την οικογένεια κοντά τους.                                                                              

Το δυσκολότερο νομίζω από όλα τα κύματα έως τώρα ήταν εκείνο του καλοκαιριού που μας πέρασε. Νοσηλεύσαμε αλλά και χάσαμε πολλούς νεαρούς ανθρώπους. Εάν οι περισσότεροι από αυτούς εμπιστεύονταν λίγο την επιστήμη, πιθανόν να μην κατέληγαν στη ΜΕΘ.                                                                                                          

Θέλω να ευχηθώ μέσα από την καρδιά μου να τελειώσει σύντομα όλο αυτό χωρίς να θρηνήσουμε άλλα θύματα και να επιστρέψουμε στην καθημερινότητά μας με περισσότερα χαμόγελα, που μας έχουν λείψει τόσο πολύ ενάμιση χρόνο τώρα.                                           

Μάριος Πολυζώης MD, MSc, ειδικός παθολόγος, υπερβαρική ιατρική, Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου

Ονομάζομαι Μάριος Πολυζώης και είμαι ειδικός παθολόγος με εξειδίκευση στην καταδυτική και υπερβαρική ιατρική. Από την 1η Μαρτίου 2021 ασκώ καθήκοντα διευθυντή στο Τμήμα Υπερβαρικής Οξυγονοθεραπείας του Γενικού Νοσοκομείου Αμμοχώστου. Στο συγκεκριμένο νοσοκομείο συμμετείχα ενεργά, λόγω βασικής ειδικότητας, στην αντιμετώπιση του τρίτου κύματος από τον Μάρτιο έως και τον Μάιο του 2021, διατηρώντας παράλληλα τη βασική υποχρέωση του τμήματος για κάλυψη καταδυτικών ατυχημάτων σε παγκύπρια κλίμακα.                                                                                                                                         Η συμμετοχή μου στις κλινικές covid, αν και μου στέρησε την ενασχόληση με την υπερβαρική ιατρική, απετέλεσε ένα τρόπο άμεσης ένταξης στο νέο εργασιακό περιβάλλον.

Το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό του νοσοκομείου με γνώρισε και το γνώρισα. Νιώθω μέρος μιας ομάδας που προσπαθεί για ένα κοινό σκοπό, την αντιμετώπιση της πανδημίας. 

Η έλευση του τέταρτου και όπως αποδεικνύεται βαρύτερου κύματος με βρίσκει σωματικά κουρασμένο αλλά αισιόδοξο. Μακριά από τη μεγάλη μου αγάπη, την υπερβαρική ιατρική, αλλά κοντά σε συναδέλφους με κοινό αγώνα. Ίσως δεν πρέπει να κοιτάμε πώς θα αποφύγουμε τις μάχες, αλλά πώς θα κερδίσουμε τον πόλεμο.

Δρ Δήμητρα Δημητρίου, ειδικός παθολόγος, Κλινικές covid-19, Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου

Τον Απρίλιο του 2020 ήρθα σε επαφή, για πρώτη φορά, με  νοσούντες από κορωνοϊό, την ώρα που έπαιρνα παράλληλα την απόφαση να μετακομίσω μακριά από τους δικούς μου, με τον φόβο μήπως τους μεταδώσω άθελά μου τη νόσο, κι έφυγα για το άγνωστο. 

Στην αρχή η όλη κατάσταση ήταν πρωτόγνωρη, καθώς αφορούσε μία νόσο που δεν είχαμε αντιμετωπίσει προηγουμένως και σιγά -σιγά μαθαίναμε τη φυσική της πορεία. Υπήρξαν μέρες που είχαμε τόσους πολλούς ασθενείς σε βαριά κατάσταση, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να αποφασίσουμε ποιοι θα μεταφέρονταν σε μονάδα αυξημένης φροντίδας (ΜΑΦ) ή σε μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ). Οι θάλαμοι covid ήταν επίσης γεμάτοι και δεν είχαμε την ευχέρεια να δεχθούμε ασθενείς από το σπίτι τους. Είχαμε μεγάλη ανησυχία για την πορεία της υγείας όλων εκείνων των ανθρώπων, ιδίως όσο ακούγαμε πως το ποσοστό των θετικών στον ιό ατόμων ανέβαινε κάθε μέρα.                                                            

Η όλη εμπειρία μου, θα πρέπει να πω, ότι με επηρέασε ψυχολογικά, λόγω της μοναξιάς που βίωσα μακριά από τους δικούς μου, αλλά και από το γεγονός ότι έβλεπα καθημερινά συνανθρώπους μου να πασχίζουν για μια ανάσα.                                       

Νιώθω την ανάγκη να επισημάνω ότι όλος ο κόσμος θα πρέπει να συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα προφύλαξης μέσω του εμβολιασμού, της σωστής χρήσης προστατευτικής μάσκας και της αντισηψίας των χεριών. Νομίζω ότι ο καθένας μπορεί, πλέον, να κατανοήσει τη σοβαρότητα της νόσου. Θα τα καταφέρουμε, φτάνει όλοι να προσπαθήσουμε.

Δρ Νικολέττα Τάτσου, εντατικολογός, Δρ Θωμάς Παππάς, πνευμονολόγος,  Δρ Μιχαηλίδα Γρηγορίου, πνευμονολόγος,  ΜΑΦ Γενικού Νοσοκομείου Αμμοχώστου 

Εκτός από την απειλή του θανάτου και της αχαρτογράφητης περιοχής, ο φόβος είναι ίσως το πιο μολυσματικό μέρος του covid-19. Ο φόβος για το άγνωστο, ο πανικός και η υστερία μας περιβάλλουν αυτή την εποχή, την εποχή του κορωνοϊού. Εκείνο όμως που εντυπωσιάζει είναι η άγνοια, προνόμιο εκείνων που δεν χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν το μαρτύριο της νόσησης.                                        

Οι άνθρωποι που διαμαρτύρονται για την κοινωνική αποστασιοποίηση ή λένε ότι όλα αυτά είναι μια φάρσα, δεν έχουν βιώσει τον πόνο, δεν έχουν παρακολουθήσει τους ανθρώπους να υποφέρουν και να νιώθουν αβοήθητοι. Αγνοούν αποφάσεις για διασωλήνωση μιας μητέρας που μιλάει στα παιδιά της μέσω βιντεοκλήσης, με δύσκολες αναπνοές, ίσως για τελευταία φορά. Ως γιατροί πρώτης γραμμής, μας λένε ότι γράφουμε ιστορία που θα διδάσκεται στα σχολεία. Αλλά πιστέψτε μας, δεν θέλουμε να γράψουμε ιστορία. Θέλουμε μόνο να παραγγείλουμε κι εμείς μια μπύρα σ’ ένα μπαρ, με φίλους που κάνουν πλάκα. Μείνετε ασφαλείς, μείνετε ζωντανοί, εμβολιαστείτε.           

Ριάνα Κωνσταντίνου, Υπεύθυνη της Υπηρεσίας Ασθενοφόρων 

Αγώνας δρόμου… Μάτια υγρά, χέρια ιδρωμένα. Η κάθε κρίση χρειάζεται ανθρώπους δυνατούς, αυτούς που αντέχουν την πάλη με την ασθένεια και την μυρωδιά του θανάτου, δύσκολες και πρωτόγνωρες στιγμές ζήσαμε όλοι στην Υπηρεσία Ασθενοφόρων από την πρώτη στιγμή μέχρι και σήμερα.

Από εκείνη την πρώτη μέρα σε εκείνο το πρώτο περιστατικό, που με τρεμάμενη ψύχη έστελνα το πρώτο ασθενοφόρο να ανταποκριθεί, που έπρεπε να κρύψω καλά τον φόβο μου για να τους δώσω δύναμη και να τους καθησυχάσω ότι όλα θα πάνε καλά.

Ο καταιγισμός την κλήσεων στο τηλεφωνικό μας κέντρο που οι πολίτες καλούσαν με αγωνία και τρόμο για να μάθουν πώς να προστατέψουν τους εαυτούς τους, που νόμιζαν όλοι ότι θα πεθάνουν, οι χιλιάδες ανταποκρίσεις των ασθενοφόρων, τα κουρασμένα βλέμματα των πληρωμάτων που υπερέβησαν εαυτό και εγκατάλειψαν τις οικογένειες τους για να δώσουν ζωή σε άλλους.

Η σωματική κούραση σε αντίξοες συνθήκες ντυμένοι με την ειδική στολή να αντικρίζουν με μάτια υγρά το θάνατο και να παλεύουν 24 ώρες μέσα στα ασθενοφόρα χωρίς να τα παρατούν.

Εκείνο όμως που θυμάμαι πιο πολύ από όλα είναι η δύναμη αυτής της ομάδας, η ανεκτίμητη προσφορά τους με τις ατελείωτες ώρες εργασίας και το πείσμα όλων ότι δεν θα ηττηθούμε και θα τα καταφέρουμε.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• «Οι πρώτες λέξεις που ψέλλισε ήταν, αγαπώ σε… Την ακούαμε από τον ασύρματο»
• «Tην αγκάλιασα, ένιωθα ότι το ήθελε… Νιώθουμε ανάγκη να είμαστε συγγενείς τους»
• «Ζήτησε να μπουν ένας ένας μπροστά στη κάμερα, δάκρυζε... Μίλησαν για την αγάπη»