Οι 4 καταρράκτες στο Τρόοδος που πρέπει να ανακαλύψετε

Ανεβαίνοντας με προορισμό τους καταρράκτες, ο επισκέπτης, ως νέος εξερευνητής, δύναται να υποθέσει αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι του επιφυλάσσει η μέρα.             

Κάθε ταξίδι στο Τρόοδος συντίθεται από ποικίλα και αλλιώτικα κάθε φορά στοιχεία, σταθμούς και ερεθίσματα, που το καθιστούν μοναδικό.                                                            

Και αν κανείς θεωρήσει πως είδε ό,τι είχε να δει από τα ομορφότερα των ομορφοτέρων τοπία στην Κύπρο, θα εκπλαγεί όταν βρεθεί εκεί όπου το κάλλος της φύσης ή για πολλούς το θαύμα, έφερε νεράιδες και νύμφες να ζουν αρμονικά μέσα σε μύθους και θρύλους που ρέουν στα ορμητικά νερά των καταρρακτών μέσα στους αιώνες.

Το λιγότερο που έχουμε να κάνουμε είναι να μαζέψουμε όσες παραπάνω εμπειρίες μπορούμε σε ένα απαράμιλλης ομορφιάς ταξίδι, ώστε να μας κρατήσουν  μέχρι το επόμενο.

Η Οροσειρά του Τροόδους, όπως είναι γνωστό, αποτελεί  τη γεωλογική και μορφολογική σπονδυλική στήλη της Κύπρου. Το Δάσος του Τροόδους, που στο μεγαλύτερο του μέρος έχει κηρυχθεί σε Εθνικό Δασικό Πάρκο, καλύπτεται από δάση με μοναδικές φυσικές ομορφιές και φιλοξενεί πολύτιμους βιοτόπους φυτών και ζώων. Γι’ αυτό και έχει αξιοποιηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό στον τομέα της αναψυχής με τη δημιουργία διαφόρων αν ψυχικών διευκολύνσεων.

Ανάμεσα στις αξιοθαύμαστες φυσικές ομορφιές είναι και οι Καταρράκτες του Τροόδους, οι οποίοι είναι αποτέλεσμα της συνεχούς ροής του νερού και πολύπλοκων γεωλογικών διεργασιών, που έλαβαν χώρα στο μακρινό παρελθόν.

Καταρράκτης Καληδονιών

Βρίσκεται στην κοίτη του Κρυού Ποταμού, στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους, σε υψόμετρο 1330 m, βόρεια της κοινότητας Πάνω Πλατρών. Το ύψος πτώσης του νερού είναι 13 μέτρα.

Τα πετρώματα της περιοχής αποτελούνται κυρίως από ποικιλιτικό βερλίτη και άλλα πετρώματα του οφιολιθικού συμπλέγματος του Τροόδους.                                                                    

Η βλάστηση γύρω από τον καταρράκτη αποτελείται κυρίως από πεύκα τόσο τραχείας πεύκης (Pinus brutia) όσο και μαύρης πεύκης (Pinus nigra ssp. Pallasiana) με υπόροφο από την ενδημική λατζιά (Quercus alnifolia).                  

Η υδροχαρής βλάστηση με τις διαφοροποιημένες μορφές και χρώματα χαρακτηρίζεται από τον πλάτανο (Platanus orientalis), το σκλέδρο (Alnus orientalis) και τον κισσό (Hedera helix) που αρέσκεται στα σκιερά και υγρά μέρη.

Σύμφωνα με την παράδοση, η ονομασία του καταρράκτη προήλθε από Σκώτους επισκέπτες. Έμειναν καταγοητευμένοι από την ομορφιά του τοπίου, που τους θύμιζε την πατρίδα τους η οποία κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν Καληδόνια και έτσι ονόμασαν τον καταρράκτη αυτόν «Καταρράκτη Καληδονιάς».

Ο καταρράκτης των Καληδονιών θεωρείται ο πιο ελκυστικός της Κύπρου λόγω και του μαγευτικού τοπίου που προσφέρει, γι’ αυτό και τον επισκέπτονται δεκάδες χιλιάδες εκδρομείς κάθε χρόνο.

Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει στον καταρράκτη μέσω του μονοπατιού μελέτης της φύσης των Καληδονιών, το οποίο έχει δύο αφετηρίες. Η μια σε σημείο κοντά στη θερινή προεδρική κατοικία στο Τρόοδος και η άλλη από την τοποθεσία Ψηλό Δενδρό στις Πάνω Πλάτρες.                         

Η απόσταση του καταρράκτη από τις δύο αφετηρίες είναι δύο και ένα χιλιόμετρο, αντίστοιχα.

Καταρράκτης Μυλλομέρης

Βρίσκεται στην κοίτη του Κρυού Ποταμού νοτιοανατολικά της κοινότητας Πάνω Πλατρών, σε υψόμετρο 980 m κοντά στην εκκλησία της Παναγίας Φανερωμένης. Το ύψος πτώσης του νερού είναι 20 μέτρα και έχει το μεγαλύτερο ύψος από όλους τους καταρράκτες του Τροόδους. Τα πετρώματα της περιοχής αποτελούνται κυρίως από διαβάση.

Η γύρω βλάστηση είναι η ίδια περίπου με τη βλάστηση στον Καταρράκτη Καληδονιών. Αποτελείται κυρίως από πευκοδάση τραχείας πεύκης (Pinus brutia).                             

Μέσα και κοντά στη στενή κοίτη του ποταμού κυριαρχούν τα πλατάνια (Platanus orientalis) και ο σκλέδρος (Alnus orientalis) που κάνουν πιο έντονο το αίσθημα της δροσιάς που νιώθει ο επισκέπτης. 

Στις βραχώδεις πλαγιές εμφανίζεται το κυπαρίσσι (Cupressus sempervirens), καθώς και η ενδημική ασπερούλα (Asperula cypria), η ψυλλίνα (Helichrisum italicum), το ενδημικό πτιλοστήμων (Ptilostemon chamaepeuce) και πολλά άλλα ενδιαφέροντα είδη φυτών.                                 

Σύμφωνα με την παράδοση, ο καταρράκτης πήρε το όνομά του από τη λέξη «μιλλός» που σημαίνει υγρός και τη λέξη «μέρος».

Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει στον καταρράκτη από το χωριό Πέρα Πεδί, από όπου η απόσταση είναι 4,2 km (2,1 km άσφαλτος, 1,9 km χωματόδρομος και 0,2 km τσιμεντωμένος δρόμος) και από τις Πάνω Πλάτρες με κατεύθυνση προς τον Μονιάτη, μια διαδρομή μήκους 3,8 km (2,8 km άσφαλτος, 0,3 km χωματόδρομος και 0,7 km δρόμος με τσιμέντο). Επίσης, από την εκκλησία Φανερωμένης Πάνω Πλατρών υπάρχει μονοπάτι μελέτης της φύσης που οδηγεί στον καταρράκτη και έχει μήκος ένα χιλιόμετρο.

Καταρράκτης Χαντάρας

Βρίσκεται στην κοίτη του ποταμού Τροοδίτισσας ή Διπλού Ποταμού βόρεια του χωριού Φοινί, μέσα στο κρατικό δάσος, σε υψόμετρο 1035 m. Το ύψος πτώσης του νερού είναι 8 μέτρα.                

Τα πετρώματα της περιοχής αποτελούνται κυρίως από γάββρο. Η γύρω βλάστηση αποτελείται κυρίως από πευκοδάσος τραχείας πεύκης (Pinus brutia) και στον υπόροφο υπάρχει η ενδημική λατζιά (Quercus alnifolia), η αντρουκλιά (Arbutus andrachne) και πολλοί άλλοι θάμνοι και πόες. Στην κοίτη του ποταμού ο πλάτανος (Platanus orientalis) και ο σκλέδρος (Alnus orientalis) μαζί με άλλα υδροχαρή φυτά εκτοπίζουν τα άλλα είδη.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο καταρράκτης πήρε το όνομά του από τη λέξη «αντάρα» που στα χωριά της γύρω περιοχής σημαίνει «θόρυβος νερού».

Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει σ’ αυτόν από το χωριό Φοινί, από όπου η απόσταση είναι 1,5 km (0,3 km άσφαλτος και 1,2 km χωματόδρομος), από το Μοναστήρι Τροοδίτισσας (3,5 km χωματόδρομος) και από το χωριό Πάνω Πλάτρες 5,5 km (2,9 km άσφαλτος και 2,6 km χωματόδρομος).

Καταρράκτης Μέσα Ποταμού

Βρίσκεται στην κοίτη του ποταμού της Αρκολαχανιάς ή Μέσα Ποταμού, βορειοδυτικά του Σαϊττά κοντά στο Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου στον Μέσα Ποταμό, σε υψόμετρο 1000 m. Το ύψος πτώσης του νερού είναι 7 μέτρα.                           

Τα πετρώματα αποτελούνται κυρίως από γάββρο. Η βλάστηση της περιοχής, καθώς και στην κοίτη του ποταμού, είναι παρόμοια με αυτήν του καταρράκτη της Χαντάρας.

Η ονομασία του καταρράκτη προήλθε από το όνομα του ποταμού.

Ο επισκέπτης μπορεί να οδηγηθεί σ’ αυτόν από τον Σαϊττά όπου η απόσταση είναι 5 km χωματόδρομος, από το χωριό Μονιάτης 5,5 km χωματόδρομος, από το χωριό Πάνω Πλάτρες 6 km χωματόδρομος, από το χωριό Κάτω Αμίαντος 7 km χωματόδρομος και από τον εκδρομικό χώρο Μέσα Ποταμού μέσω κατηφορικού μονοπατιού μήκους 200 μέτρων.

Αντώνης Κουταλιανός, Συντηρητής Δασών Α’