«Ζούσα bullying έξι χρόνια επειδή ήμουν διαφορετικός… Ένιωθα ντροπή, ένα μίασμα»

Ζούσε καθημερινά τα πειράγματα από τους συμμαθητές του. Τον αποκαλούσαν ονόματα και τον απομόνωναν. Για έξι ολόκληρα χρόνια, τον είχαν στο περιθώριο, επειδή δεν ήταν σαν και αυτούς. Του έβαλαν ένα στόχο στην πλάτη και καθημερινά έριχναν τα βέλη τους, μπροστά στα μάτια των καθηγητών του, που γύριζαν το κεφάλι και έκλειναν μάτια και αυτιά. Όμως, δεν τον πήρε ποτέ από κάτω. Κατάφερε να αντιστρέψει την κατάσταση, να την χρησιμοποιήσει ως κινητήριο δύναμη και να κάνει πραγματικότητα ένα από τα όνειρά του.

Ο Ανδρέας Ανδρέου από το Γυμνάσιο, μέχρι να φύγει για σπουδές, δεν αποδεχόταν τον εαυτό του, ενώ βίωνε το bullying καθημερινά. Κατάλαβε ότι δεν ήταν ίδιος με τους υπόλοιπους συμμαθητές του, όταν ήταν στην Γ’ Γυμνασίου και ένιωθε ντροπή και φόβο ότι δεν έπρεπε να είναι αυτό που είναι. Το έκρυβε μέσα του, ακόμη και στον ίδιο του τον εαυτό δεν ήθελε να το παραδεχθεί, μέχρι που πήγε για σπουδές.

Τότε ήρθε σε επαφή με την οργάνωση Accept και τους ακτιβιστές που μιλούσαν για την καθημερινότητα και τα προβλήματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Σιγά-σιγά άρχισε να κάνει φίλους και να γνωρίζει άτομα που τον καταλάβαιναν. Την ίδια περίοδο, μπήκε στη ζωή του και ο πρώτος του έρωτας, με άλλο άντρα. Όλα αυτά τον βοήθησαν, όχι μόνο να αποδεχθεί τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, αλλά και να αρχίσει τις δικές του δράσεις για να βοηθήσει.

Γι’ αυτό το σκοπό αποφάσισε να γράψει το δικό του μυθιστόρημα, βασισμένο σε κάποιες προσωπικές εμπειρίες και βιώματα. «Όταν είπα την αλήθεια». Αυτός είναι ο τίτλος του βιβλίου του, που αρχικά ξεκίνησε ως ένα και τελικά θα είναι μία τριλογία, αφού όλα αυτά που ήθελε να γράψει ήταν τελικά πολλά. Μάλιστα, έχει ήδη κυκλοφορήσει, σε συλλεκτική έκδοση και το πρώτο μέρος της θεατρικής μεταφοράς του.

Σήμερα, ο Ανδρέας θέλει να βοηθήσει τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, ως ακτιβιστής, μέσα από τη συγγραφή των δικών του βιβλίων. Στέλνει μήνυμα σε όλους, ότι η αποδοχή και στήριξη είναι πηγή δύναμης για ένα άτομο που νιώθει μόνο και απομονωμένο.

«Ζούσα bullying έξι χρόνια»

Ο Ανδρέας με υποδέχθηκε στο σπίτι του, στις Πλάτρες, αφού κατάγεται από ένα από τα διπλανά χωριά. Αρχίσαμε την συζήτηση με τα σχολικά του χρόνια και την καθημερινότητά του, που για έξι χρόνια ήταν η ίδια.

«Ζούσα bullying έξι χρόνια. Όπου περνούσα, μου φώναζαν προσβολές. Ήμουν εσωστρεφής, χαρακτήρας, αλλά ακόμη και να μην ήμουν, η πραγματικότητα με ανάγκασε να γίνω. Μεγάλη πλειοψηφία των συμμαθητών μου, με κοροϊδεύαν. Ακόμη και αυτοί που δεν με κοροϊδεύαν, δεν έκαναν κάτι και ένιωθα ότι δεν με ήθελαν, ότι ήταν συνένοχοι.

Ο λόγος που νομίζω έλεγαν αυτά για μένα, ήταν επειδή δεν άνηκα στο πρότυπο άνδρα που είχαν. Δεν μας άρεσαν τα ίδια πράγματα, κυρίως το ποδόσφαιρο, που ήταν πολύ σημαντικό. Δεν μου άρεσε καθόλου και ένιωθα όπως την μύγα μέσα στο γάλα, επειδή οι άλλοι ήταν φανατικοί. Χτυπούσε το κουδούνι και εκσφενδονίζονταν από την τάξη και πήγαιναν στο γήπεδο και εγώ δεν το έκανα.

Οι καθηγητές δεν έκαναν κάτι. Θυμάμαι διάφορα περιστατικά. Στην Β’ Γυμνασίου συζητούσαμε για τον Καβάφη και ξέρουμε τι λένε για τον Καβάφη. Μας είπε η καθηγήτρια “να μην σας τύχει παιδιά” και γύρισε πάνω μου. Έγινε χωρίς να το καταλάβει νομίζω, αλλά ήταν άβολο. Στην Γ’ Γυμνασίου, γύρισα πίσω να πω σε ένα που έκανε φασαρία, να σταματήσει και φώναξε πολύ δυνατά “σιώπα ρε π…η εσού” και γέλασαν όλοι, μαζί με την καθηγήτρια.

Ένα άλλο περιστατικό, πάλι στο Γυμνάσιο, αν και δεν μου αρέσει να παραπονιέμαι, δεν θυμάμαι πώς έγινε, αλλά το είπα σε μια καθηγήτρια μου. Ήρθε τότε ένας συμμαθητής μου, που ναι μεν έκανε παρέα με τους ταραξίες, αλλά ήταν πολύ καλό παιδί και με ρώτησε γιατί της το είπα. Ήθελε να μου μιλήσει με καλό τρόπο, αλλά δεν ήξερε πως να μου συμπεριφερθεί. Γι’ αυτό δεν κρατάω κακία, επειδή πιστεύω δεν ήξεραν πως να με προσεγγίσουν και να μου μιλήσουν.

Στο Λύκειο, περνούσαμε από το γήπεδο, για να πάμε στην αίθουσα τελετών επειδή ήμουν αφηγητής, με μία καθηγήτρια και φώναξε μακριά από κάποιος και γυρίζω και της λέω “ακούεις κυρία;”. Αλλά πάλι δεν έκανε κάτι. Δεν ήξεραν να το χειριστούν.

Δεν μου πέρασαν ποτέ από το μυαλό σκέψεις για να βλάψω τον εαυτό μου. Ναι μεν είχα εσωτερικευμένη ομοφοβία και δεν το αποδεχόμουν, αλλά δεν ήμουν ομοφοβικός, δεν είχα αρνητική εικόνα για τους gay. Σκεφτόμουν "γιατί με λένε gay; Αν ήμουν θα το έλεγα". Ένιωθα ότι αυτά τα παιδιά ήταν κλειστόμυαλοι και τους λυπόμουν. Θεωρούσα κατάντια αυτό που έκαναν. Δεν θυμάμαι να έκλαψα ποτέ, αλλά ήταν πολύ ενοχλητικό, αυτό που γινόταν. Καθημερινά περπατούσα και μου φώναζαν. Ένιωθα ντροπή, απόρριψη, ανεπιθύμητος, δεν μπορούσα να συνδεθώ με τον κόσμο, ένιωθα ότι προσέβαλλα και τους λίγους φίλους που είχα, επειδή είχαν ένα φίλο που τον θεωρούσαν οι άλλοι gay. Ένιωθα ένα μίασμα και την ίδια στιγμή δεν με ενδιέφερε, επειδή ήξερα ότι θα φύγω από την Κύπρο για σπουδές».

Όταν συνειδητοποίησε ότι είναι gay

Η παρουσία της Έλενας Παπαρίζου στην Eurovision ήταν καθοριστικής σημασίας για τον Ανδρέα. Τότε συνειδητοποίησε ότι είναι gay.

«Συνειδητοποίησα ότι ήμουν gay στην Γ’ Γυμνασίου, όταν ήταν η Παπαρίζου στην Eurovision και όλα τα αγόρια μιλούσαν για εκείνη και το στήθος της και εγώ εκεί κατάλαβα ότι δεν ήμουν όπως εκείνους και ήταν λες και έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι και το έκρυψα ακόμη και από τον εαυτό μου και δε ασχολήθηκα ξανά. Ένιωθα ντροπή, δεν ήμουν ομοφοβικός, αλλά ένιωσα ένα φόβο ότι είσαι εκείνο που δεν πρέπει να είσαι, δεν θα βρεις ποτέ δουλειά, είσαι στιγματισμένος, θα σε απορρίψουν οι πάντες και είναι ντροπή να είσαι αυτό που είσαι».

Ωστόσο, ο Ανδρέας παρέμεινε στην «ντουλάπα», αφού δεν το αποδέχθηκε ότι ήταν gay. Χρειάστηκε να φύγει από την Κύπρο και να μεταβεί στην Αγγλία, μία χώρα πιο ανοιχτή και gay-friendly. Εκεί, κατάφερε να κάνει τους πρώτους του φίλους, κάτι που του έδωσε το έναυσμα να ανοίξει τα φτερά του. Αυτό έγινε πριν από δέκα χρόνια.

«Στην Αγγλία υπήρχε και η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Υποσυνείδητα πιστεύω, ένας από τους λόγους που ήθελα να φύγω ήταν γι’ αυτό. Συνειδητά ήξερα ότι θα ήταν καλύτερες οι σπουδές. Τον πρώτο χρόνο ήμουν πιο κλειστός, αν και ο κόσμος ήταν gay friendly.

Ήταν οι αρχές της Accept και είχαν καλεστεί οι εκπρόσωποι της οργάνωσης στην τηλεόραση, μαζί με ακόμη ένα παιδί, που περνούσε δύσκολα στην Κύπρο και έφυγε. Με συγκίνησε η συνέντευξη εκείνη. Στις σπουδές ήμουν αρχισυντάκτης σε ένα αθλητικό περιοδικό και τους προσέγγισα και ήθελα να κάνουμε συνέντευξη.

Ξεκίνησα να κάνω τις πρώτες μου φιλίες με gay ακτιβιστές στην Κύπρο. Με βοήθησε πάρα πολύ η επαφή με άτομα αυτής της κοινότητας στο να αποδεχτώ τον εαυτό μου. Πριν από αυτό, η μόνη εικόνα που είχα ήταν μόνο εικασίες, δηλαδή έβλεπα ένα ηθοποιό στην τηλεόραση και έλεγα “είναι μάλλον gay και φαίνεται καλό πλάσμα, γιατί να τον περιπαίζουν;”. Όταν γνώρισα τους ακτιβιστές της οργάνωσης, ταιριάσαμε και ως φίλοι και κατάλαβα ότι είναι όπως όλους τους ανθρώπους και δεν ίσχυαν τα στερεότυπα και όχι μόνο αυτό αλλά μπορούσαν να είναι φίλοι μου και να περνάμε καλά. Πηγαίναμε για καφέ, πηγαίναμε για θέατρο κλπ. Ήταν και η αρχή της κοινονικοποίησής μου, επειδή πριν ήμουν πιο κλειστός, στο σχολείο, άρα ήταν με πολύ ενθουσιασμό που έβλεπα αυτή την επαφή. Τότε ερωτεύτηκα και πρώτη φορά άνδρα, με φλερτ και πειράγματα και πέτασα. Εκεί που ήμουν καταπιεσμένος, άρχισα να το φωνάζω».

Ο Ανδρέας άρχισε να γράφει διάφορα πράγματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για να κάνει τους διαδικτυακούς του φίλους να καταλάβουν την δική του αλήθεια. Άρχισε, να νιώθει περίεργα με τους Κύπριους συμφοιτητές του, ωστόσο δεν έδινε σημασία. Είχε, πλέον, ανοίξει τα φτερά του.

«Τον δεύτερο χρόνο που ξεκλειδώθηκα για τα καλά. Ένιωθα περίεργα με τους Κύπριους, επειδή έγραφα πράγματα στα ΜΔΚ, για να διώξω κάποιους που δεν ήθελα, αλλά δεν είχα περιστατικά. Θυμάμαι ότι ένας ξάδελφος μου είχε δείρει κάποιον, όταν ήρθε να σπουδάσει στο ίδιο πανεπιστήμιο, επειδή του είπε ότι ο ξάδελφος του είναι gay. Δεν έδινα σημασία, ένιωθα ότι για να συνεχίσω έπρεπε να το λέω, για να διώξω κάποιους που δεν ήθελα και ήταν επίσης ένας τρόπος για να το πω σε όλους και να μην χρειάζεται να το κάνω κατ’ ιδίαν. Ο ξάδελφός μου προσβλήθηκε και τον έδειρε.

Για μένα η δυσκολία στην Κύπρο, είναι το γεγονός ότι ο κόσμος είναι πολύ κλειστός. Με το που επέστρεψα είχα μπει απευθείας στους ΜΚΟ, που ασχολούνταν κυρίως με ανθρώπινα δικαιώματα και δεν υπήρχε καθόλου ομοφοβία. Θυμάμαι όταν έγραψα κάτι πολύ προσωπικό, άκουσα και συγχαρητήρια από τους συνάδελφους. Για καλή μου τύχη ήμουν εκεί και δεν είχα ομοφοβία. Αλλά δεν μπορείς να έχεις παρέες gay ή σχέσεις ανοιχτές, επειδή οι περισσότεροι έχουν την αντίληψη ότι πρέπει να κρυφτείς, ότι εμείς που είμαστε η μειονότητα είμαστε κάτι που δεν το θέλουν στη ζωή τους. Νόμιζα με το να είσαι ακτιβιστής και να μιλάς, θα βοηθούσα κόσμο, αλλά δεν συμβαίνει αυτό. Το συζήτησα και με μια φίλη και είδα και την άποψη από την πλευρά των γυναικών».

Όταν επέστρεψε στην Κύπρο, ο Ανδρέας επέλεξε να σταματήσει τις πολύ λίγες επαφές, που κρατούσε με κάποιες συμμαθήτριές του, από το χωριό του. «Κάτι που συνέβη ήταν ότι μία μέρα, τυχαία είδα στον δρόμο ένα από τα παιδιά που με κοροϊδεύαν και με σταμάτησε και μου είπε “ρε συγγνώμη”. Αυτό ήταν πολύ ωραίο, επειδή βλέπεις ότι υπάρχουν άνθρωποι που κατάλαβαν και μεγάλωσαν».

Η τριλογία «Όταν είπα την αλήθεια» και το θεατρικό

Μέσα από την επαφή του με τους ακτιβιστές της Accept και τα δικά του βιώματα, ο Ανδρέας ήθελε να βοηθήσει άλλους, να δημιουργήσει για άτομα που αντιμετώπιζαν τα δικά τους προβλήματα, ένα ας το πούμε δίχτυ ασφαλείας. Ήθελε να γράψει ένα μυθιστόρημα, που θα περιείχε και περιστατικά, βασισμένα σε δικές του εμπειρίες.

«Δεν είναι αυτοβιογραφία, αλλά έχει αρκετά στοιχεία, είτε όπως τα βίωσα είτε που είναι επηρεασμένα από το τι είδα, τι πέρασα, πώς αντιλαμβάνομαι τον κόσμο μετά που βγήκα από την ντουλάπα.

Σε κάποια φάση είπα του εαυτού μου “μην περιμένεις να έρθει η ιδανική πλοκή μέσα στο μυαλό σου. Γράψε την και θα την εξελίσσεις”. Αυτό έγινε πριν μερικά χρόνια και εκεί που πίστευα ότι θα είναι ένα μυθιστόρημα, είπα ότι θα είναι δύο επειδή η πλοκή μπορούσε να τραβηχθεί και τελικά ήταν τρία. Δεν ήταν μόνο το μέγεθος, αλλά και τα κομβικά σημεία της ιστορίας, που θα μπορούσαν να γραφτούν σε τρία βιβλία».

Μπορεί η τριλογία να βρίσκεται υπό έκδοση, ωστόσο κυκλοφόρησε σε θεατρική μορφή και έχει γίνει συλλεκτική έκδοση, που στάλθηκε σε συγκεκριμένα άτομα, που επέλεξε ο Ανδρέας.

«Σκεφτόμουν ότι όταν γράψω αυτό το μυθιστόρημα, θα ήθελα να παιχτεί στο θέατρο, άρα θα έγραφα και ένα θεατρικό. Έχω ένα φίλο, που ασχολείται με το θέατρο και μου πρότεινε να διαβάζω διάφορα πράγματα, όμως τα αγνοούσα. Τον Γενάρη είχε ένα διαγωνισμό ο ΘΟΚ και είχα μπροστά μου μόνο δέκα μέρες. Είπα αφού έχω έτοιμο σχεδόν το κείμενο, ας κάτσω να το βάλω σε θεατρική μορφή και το έκανα. Θεωρώ ότι είναι πιο όμορφο να ξεκινήσει η επαφή με τον κόσμο, με αυτή τη μορφή, είναι πιο περιεκτικό, πιο μικρό, είναι μόνο διάλογοι, μέχρι να είναι έτοιμη η τριλογία. Τώρα κυκλοφορεί το πρώτο μέρος της θεατρικής μεταφοράς της τριλογίας και σε λίγο καιρό θα κυκλοφορήσει και το δεύτερο».

Το θεατρικό έχει τρεις χαρακτήρες. Τον Άλεξ, το Νικόλα και την Κρίστια. Ο καθένας αντιπροσωπεύει μία διαφορετική πραγματικότητα.

«Ο Άλεξ είναι ένας 30αρης που είναι gay και είναι ο ίδιος ομοφοβικός. Έχει εσωτερικευμένη ομοφοβία και αυτό είναι ένα πράγμα περίπλοκο, επειδή ακόμη και άτομα που έχουν διαβάσει το βιβλίο και είναι εξοικειωμένοι με αυτά τα πράγματα, μου είπαν ότι δεν είδαν κάπου την εσωτετικευμένη του ομοφοβία. Αν διαβάσω το βιβλίο, είναι γεμάτο με τέτοια σημάδια, ο Άλεξ δείχνει συνεχώς σημάδια εσωτερικευμένης ομοφοβίας και αυτό ότι δεν κατάλαβε ο κόσμος, δείχνει πόσο ύπουλη είναι. Η εσωτερικευμένη ομοφοβία είναι “δεν πάω σε gay club” ή “δεν θα δώσω λογαριασμό τι κάνω στο κρεβάτι μου”. Άρα ο Άλεξ, για μένα, συμβολίζει ένα άτομο που είναι καταπιεσμένο, που βιώνει την εσωτερικευμένη ομοφοβία, χωρίς να το καταλαβαίνει, επειδή έγινε μέρος του προγραμματισμού του, έχει άμυνες και ανασφάλειες. Είναι ένα πορτρέτο του μέσου gay Κύπριου, όπως εγώ το βίωσα.

Ο Νικόλας είναι ένας 20αρης, φοιτητής δημοσιογραφίας, που είναι gay αλλά ακόμη δεν αποδέχθηκε τον σεξουαλικό προσανατολισμό του, όμως έχει μία ακτιβιστική διάθεση και θέλει να συμβάλει στην εξάλειψη της ομοφοβίας και μου θυμίζει λίγο τον εαυτό μου. Κι εγώ, πριν αποδεχτώ τον σεξουαλικό προσανατολισμό μου, έλεγα ότι θέλω να βοηθήσω και αυτό με βοήθησε να γνωρίσω κόσμο και να ξεμπλοκαριστώ. Επειδή έχει αυτό το δυναμισμό μέσα του και την ακτιβιστική διάθεση, σιγά-σιγά θα ξεμπλοκαριστεί και θα αποδεχτεί τον εαυτό του. Για μένα, ο Νικόλας συμβολίζει αυτό που θα ήθελα να δω στη νέα γενιά, να πάει δηλαδή κόντρα σε αυτά που φοβάται, στις προκαταλήψεις και τα κοινωνικά πρέπει και να κάνει αυτό που θέλει, ώστε να συμβάλει.

Η Κρίστια είναι ένας χαρακτήρας που γεννήθηκε πρόσφατα. Είναι κόρη πολιτικού και γεννήθηκε μέσα στο μυαλό μου. Είχα πολύ θυμό για διάφορα περιστατικά που γίνονταν και γεννήθηκε αυτός ο χαρακτήρας. Αναπτυσσόταν και ήταν ένας τρόπος για να σχολιάσω διάφορα πολιτικά θέματα. Θα δούμε διάφορα περιστατικά που συμβαίνουν και πώς το αντιμετωπίζει η ίδια. Είναι ακτιβίστρια και gay friendly.

Στο πρώτο μέρος του θεατρικού βλέπουμε το bullying που βίωσε ένα παιδί, μέσω υπνοθεραπείας που κάνει και αυτά είναι όλα προσωπικά μου βιώματα. Απλώς εγώ δεν έκανα υπνοθεραπεία. Επίσης σε αυτό το μέρος, υπάρχει μία επίθεση που δέχεται το παιδί, από μέλος της οικογένειας, που επίσης είναι επηρεασμένο από προσωπικό μου βίωμα, αλλά δεν είναι αυτούσια».

Αντιλήψεις και κουλτούρα

Η συζήτησή μας έφτασε στο θέμα των αντιλήψεων και της κουλτούρας που υπάρχει και κατά πόσο πρέπει να αλλάξουν, ώστε το μέλλον να είναι πιο αισιόδοξο για τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ.

«Πρέπει να ακουστούν ενθαρρυντικές ιστορίες πλέον, για να γίνει ευαισθητοποίηση. Πρέπει να ακουστούν ιστορίες ατόμων που ναι μεν έχουν περάσει αυτά τα πράγματα, αλλά τα ξεπέρασαν. Γι’ αυτό θέλω να δώσω έμφαση στα θετικά. Εγώ έζησα το bullying, αλλά μετά έζησα το εντελώς αντίθετο. Το bullying ήταν κάτι που με πείσμωσε, με δυνάμωσε για να δράσω ακτιβιστικά, για να βοηθήσω. Έχουν περάσει, όμως, δέκα χρόνια από τότε που ξεκίνησα να ασχολούμαι με τον ακτιβισμό, για να βοηθήσω τα gay άτομα, κατάλαβα πριν από ένα χρόνο ότι είναι τεράστιες οι αντιστάσεις τους. Δεν θα έρθει κάποιος εύκολα να πει “ααα είμαι gay και κάποιος έγραψε ένα βιβλίο για μας, θα το διαβάσω και θα με βοηθήσει”, όχι. Είναι πολύ λίγα τα άτομα που θα έρθουν κοντά. Αυτό μου δείχνει άμυνες και αντιστάσεις, δεν θα το πουν σε κανένα, αλλά την ίδια στιγμή βλέπω τεράστια ανταπόκριση από straight κόσμο, κυρίως γυναίκες. Θεωρώ ότι θα πάρει ακόμη μία δεκαετία ακόμη».

Την ίδια ώρα, βλέπει ότι τα παιδιά σήμερα είναι πιο εξοικειωμένα με το θέμα των ΛΟΑΤΚΙ και σε αυτό φαίνεται να συνεισφέρουν και τα μέσα διασκέδασης, όπως το Netflix και οι διάφορες σειρές και ταινίες.  

«Η ορατότητα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο. Όταν εγώ ήμουν έφηβος, ένιωθα ότι ήμουν εξωγήινος. Είναι πολύ διαφορετικό να βλέπεις τους ακτιβιστές να μιλούν ή να ξέρεις ότι αυτός ο συμμαθητής σου είναι gay ή αυτή η συμμαθήτρια σου έχει gay φίλους και δεν την νοιάζει ή μπορεί να σχολιάσει ομοφοβικά σχόλια. Αλλάζει το πράγμα. Πρέπει να χτίσουμε μία ορατότητα για να σώσουμε τα παιδιά».

Το μήνυμα που θέλει να στείλει

«Θέλω να πω στο straight κόσμο ότι έχουν στον περίγυρό τους gay άτομα και είναι πολύ φοβισμένα, είναι βουτηγμένα μέσα σε στερεότυπα, προκαταλήψεις, πεποιθήσεις, ψυχολογικά μοτίβα και αυτοί οι άνθρωποι φοβούνται την εγκατάλειψη, την απόρριψη. Για να φύγει αυτό το πράγμα την κοινωνία, πρέπει να ξεκινήσουν να μιλούν και να δείχνουν ότι δεν είναι ομοφοβικοί. Σε συζητήσεις με την οικογένεια, με τους φίλους, να λένε ότι θα αποδέχονταν κάποιο άτομο που είναι gay, θα το στήριζαν. Τα straight άτομα μπορούν να αντιστρέψουν αυτή την πεποίθηση. Είναι επίσης, πολύ σημαντικό να είσαι παθητικός παρατηρητής και είναι τεράστια η δύναμη που θα πάρει το θύμα, αν πάρει στήριξη έστω και από τη στήριξη ενός ατόμου».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

• «Με πήγαν σε πάτερ για εξομολόγηση, ακόμα και σε ψυχολόγο επειδή είμαι λεσβία»
• Γεννήθηκε σε λάθος σώμα, βίωσε ρατσισμό-Η απώλεια που άλλαξε τη ζωή του
• Η ιστορία του Έρικ που γεννήθηκε σε λάθος σώμα-«Οι γονείς μου το αποδέχτηκαν...»