Πανδημία… βίας στην οικογένεια και δράστες χωρίς προφίλ-Ασφυξία σε καταφύγια

Μπορεί τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα, σε σχέση με τη βία στην οικογένεια, ενώπιον της Επιτροπής Νομικών, η επιστημονική διευθύντρια του Συνδέσμου για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ), Άντρη Ανδρονίκου, να ήταν τρομακτικά, αφού αφορούσαν σε εκατοντάδες απόπειρες στραγγαλισμού γυναικών και απειλές με χρήση όπλου, ωστόσο αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου, για τέτοιας φύσεως αδικήματα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Πάνω από εκατό απόπειρες στραγγαλισμού γυναικών-Επί τάπητος η πρόταση Αννίτας

Με μια μικρή έρευνα στην τελευταία ετήσια έκθεση του ΣΠΑΒΟ, μπορούν να εξαχθούν σημαντικά συμπεράσματα γύρω από τους δράστες βίας στην οικογένεια, ενώ παράλληλα αναδεικνύονται και τα τεράστια προβλήματα που υπάρχουν όσον αφορά στα κέντρα φιλοξενίας θυμάτων, τα οποία είναι υπερπλήρη.

Την ίδια ώρα, για άλλη μια φορά έρχεται στο φως η ανάγκη για να εξευρεθούν όλες οι δυνατές λύσεις για να μπει φραγμός σε αυτά τα περιστατικά, που βρίσκονται στο απόγειό τους και χαρακτηρίστηκαν ως... πανδημία βίας. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Έρχεται αύξηση ποινών για τη βία κατά γυναικών-Μέχρι 14 χρόνια η εκδικητική πορνογραφία

Δράστες με... καθαρό μητρώο

Μελετώντας τα στοιχεία, διαπιστώνεται ότι τα συγκεκριμένα εγκλήματα, δεν διαπράττονται από συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού. Βάσει των στοιχείων, δύο μόνο είναι τα δεδομένα, τα οποία είναι αυτονότητα. Το πρώτο είναι ότι οι περισσότεροι θύτες είναι άνδρες και το δεύτερο είναι πώς είναι Ελληνοκύπριοι. Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση όμως είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία δεν έχει ποινικό μητρώο. 

Πιο συγκεκριμένα, από τις 2147 κλήσεις για ενδοοικογενειακή βία, το 2020, oι 1608 (74%) δράστες ήταν άνδρες, ενώ οι 1331 (62%) ήταν Κύπριοι υπήκοοι. Σημειώνεται ότι μόλις οι 215 (10%) από αυτούς τους ανθρώπους, είχαν προηγουμένως ποινικό μητρώο, κάτι το οποίο δείχνει πως οι πλείστοι είναι πρόσωπα υπεράνω πάσης υποψίας.

Επιπρόσθετα, οι 300 (14%) θύτες είχαν κάνει κατάχρηση αλκοόλ πριν ασκήσουν βία και οι 215 (10%) είχαν κάνει χρήση παράνομων ουσιών. Εξάλλου, ένα ποσοστό της τάξης του 4% κατείχε όπλο, ενώ και 3% παρουσίαζε προβληματική ενασχόληση με τον τζόγο.

Οι τρόποι άσκησης της βίας

Τρομακτικά είναι επίσης και τα στοιχεία σε σχέση με τα περιστατικά που καταγράφονται ανά ημέρα και τα οποία καταγγέλλονται στον ΣΠΑΒΟ, τα οποία φθάνουν τα έξι. Μάλιστα, σε πάνω από τις μισές περιπτώσεις, συνυπάρχουν διάφορες μορφές βίας, με τα θύματα να περνούν από ένα Γολγοθά μέχρι να σπάσουν τη σιωπή τους και να μιλήσουν για όσα βιώνουν.

Τα θύματα, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (97%) έχουν υποστεί ψυχολογική/συναισθηματική/λεκτική βία. Υψηλό είναι εξάλλου και το ποσοστό της σωματικής βίας, που φθάνει το 64%, ενώ πιο σπάνιες, αλλά όχι αμελητέες μορφές βίας είναι σεξουαλική και η ηλεκτρονική, που με βάσει τα στοιχεία αφορούν το 7% και 8% των θυμάτων αντίστοιχα.

Σημειώνεται, ότι σύμφωνα πάντα με τον ΣΠΑΒΟ, σε πάνω από 50% των περιπτώσεων, συνυπάρχουν διάφορες μορφές βίας.

Επτά στις δέκα κακοποιήθηκαν πάνω από μια φορά

Την ίδια ώρα, καταχωρήθηκαν συνολικά 316 αιτήματα για ατομική συμβουλευτική φροντίδα, από τα οποία τα 256 ολοκλήρωσαν ή τερμάτισαν τη διαδικασία και τα υπόλοιπα εξήντα συνεχίζουν μέχρι σήμερα να παρακολουθούνται.

Το 64% των θυμάτων δέχθηκαν ψυχολογική και σωματική βία, το 43% οικονομική και το 20% ψυχολογική. Υψηλό είναι το ποσοστό των θυμάτων που δέχθηκαν σεξουαλική βία, το οποίο  ανέρχεται στο 16%.

Σε σχέση με το προφίλ των ατόμων που εξυπηρετούνται, διαπιστώθηκε ότι επτά στα δέκα θύματα (73%), ανέφεραν ότι η κακοποίηση συνέβη πάνω από μια φορά. Το 31% εξ αυτών, ήταν έγγαμοι.

Το συμπέρασμα που εξάγεται από τα συγκεκριμένα στοιχεία είναι πώς τα θύματα μένουν μαζί με τον σύντροφο ή τον συμβίο τους, ακόμα και μετά την άσκηση βίας, κάτι που ενδεχομένως να συμβαίνει λόγω του φόβου απέναντι στον θύτη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Για τη Σοφία και με σύνθημα «ούτε μία λιγότερη» έξω από το Αρχηγείο (pics)

Υπερπλήρη τα καταφύγια

Ενδεικτικοί του μεγέθους του προβλήματος είναι στο μεταξύ και οι αριθμοί, για τις γυναίκες και τα παιδιά που φιλοξενήθηκαν σε χώρους φιλοξενίας, αφού από τα τρία κέντρα που υπάρχουν σε διαφορετικές πόλεις, ήταν όλα υπερπλήρη, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούνται εναλλακτικές δομές.

Για παράδειγμα στους χώρους φιλοξενίας στη Λευκωσία, διέμεναν 134 γυναίκες και 176 παιδιά, με αποτέλεσμα να χρειαστεί η επιστράτευση άλλων χώρων, για να παραχωρηθεί στέγη σε 26 γυναίκες και 26 παιδιά.

Στη Λεμεσό, διέμεναν 88 γυναίκες και 117 παιδιά. Ως εκ τούτου σε εναλλακτικές δομές διέμειναν 18 γυναίκες και 22 παιδιά, ενώ στην Πάφο διέμειναν 65 γυναίκες και 77 παιδιά, με αποτέλεσμα άλλες 29 γυναίκες και 33 παιδιά να μεταφερθούν σε εναλλακτικές δομές.

Οι γυναίκες, αναγκάζονται να αλλάζουν στέγη, μόνο και μόνο για να γλυτώσουν από τον δράστη, ασχέτως αν θα διαμείνουν μαζί με άλλα άτομα και ανεξάρτητα από το πόσο δύσκολη είναι η μετάβαση των ιδίων και των παιδιών τους σε ένα νέο περιβάλλον, εντελώς άγνωστο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Η γυναικοκτονία στην Κύπρο, οι δολοφονίες που συντάραξαν και η… ανοχή

Οι αριθμοί λένε πάντα την αλήθεια

Μπορεί τα θύματα που καταγράφονται στην έκθεση του ΣΠΑΒΟ, να γλύτωσαν από χειρότερες καταστάσεις, μέσω μιας κλήσης που έκαναν στο Σύνδεσμο, ωστόσο άλλες γυναίκες που δεν έπραξαν το ίδιο, είχαν τραγική κατάληξη.

Μέσα από την ρύθμιση του νόμου και την τροποποίηση που προωθείται από τη Βουλή, εκτιμάται ότι θα μειωθούν, πέραν των γυναικοκτονιών και άλλες μορφές βίας, αφού με την πάροδο του χρόνου, θα καλλιεργηθεί στη συνείδηση των πολιτών, ότι δεν υφίστανται και δεν μπορούν να υφίστανται πλέον, ορισμοί όπως «έγκλημα πάθους» ή εκφράσεις όπως «τη σκότωσε γιατί την αγαπούσε».

Όπως υπέδειξε μεταξύ άλλων ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου, Αριστοτέλης Κωνσταντινίδης, ενώπιον της Βουλής, «ας αναρωτηθούμε πόσες φορές έχουμε θανάτωση γυναίκας από άνδρα και πόσες φορές το αντίθετο», μια φράση που δείχνει το μέγεθος του προβλήματος κ.

Η Νομική Υπηρεσία πάντως εξέφρασε τις επιφυλάξεις της, ως προς το νομικό πλαίσιο που θα διέπει τον νόμο και τη δυσκολία να αποδειχθεί η υπόθεση ενώπιον Δικαστηρίου, αφού θα πρέπει η εκάστοτε Κατηγορούσα Αρχή να αποδείξει βασανισμό ή κακοποίηση, παρότι και πάλι το αδίκημα που θα εξετάζεται είναι η ανθρωποκτονία.

Ωστόσο, δεν πρέπει να υπεκφύγουμε από τη μεγάλη εικόνα, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η εξεύρεση τρόπων, αν όχι να σταματήσουν, τουλάχιστον να μειωθούν τέτοιας φύσεως περιστατικά.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Κάρολαϊν, Γαρυφαλιά, Σταυρούλα, Νεκταρία… Δεκατρείς γυναικοκτονίες σε ένα χρόνο