Η μεγάλη εικόνα του μεταναστευτικού, τα δίκαια της Κύπρου και το φιάσκο των 61

Αν είναι ένας τομέας που η Ευρωπαϊκή Ένωση απέτυχε παταγωδώς να επιδείξει γρήγορα αντανακλαστικά και να λάβει αποφάσεις με συνοχή και δικαιοσύνη, είναι αυτός του μεταναστευτικού. Για πολλά χρόνια η ηγεσία της Ε.Ε. έκρυβε το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Στα μέσα της περασμένης δεκαετίας το πρόβλημα γιγαντώθηκε και πλέον επιβαλλόταν να βρεθεί ένας τρόπος για να αντιμετωπιστεί. Η λύση που δόθηκε αναμφίβολα περιόρισε κάπως το πρόβλημα, χωρίς όμως να το χτυπά στην ρίζα του.  

Μόνο και μόνο το γεγονός ότι σε μεγάλο βαθμό σήμερα η Ευρώπη εξαρτάται από τον λόγο που έδωσε ο Ταγίπ Ερντογάν για να συγκρατήσει τις ροές προσφύγων προς την Ε.Ε. αφού έλαβε και συνεχίζει να λαμβάνει τα γενναιόδωρα πακέτα με δισεκατομμύρια ευρώ των Βρυξελλών, καταδεικνύει τους ακροβατισμούς και την επικινδυνότητα του όλου εγχειρήματος.

Τα γεγονότα του Έβρου είναι γνωστά. Κάτι ανάλογο άλλωστε συμβαίνει και σήμερα με την Κύπρο, όπου σύμφωνα με τις κυβερνητικές παραδοχές, η στρόφιγγα των μεταναστευτικών ροών, άνοιξε και πλέον τα κύματα ρέουν αφιλτράριστα από τα κατεχόμενα προς τις ελεύθερες περιοχές. Μέσα από τις αποφάσεις που λήφθηκαν, αλλά και τις δηλώσεις των Ευρωπαίων αξιωματούχων για το όλο ζήτημα, εξάγονται κάποια πολύτιμα συμπεράσματα. Το πιο βασικό εξ αυτών, είναι το γεγονός, πως οι Βρυξέλλες αδυνατούν να κατανοήσουν στον απόλυτο βαθμό, τη διαφορετικότητα της περίπτωσης της Κύπρου και των προβλημάτων που επιτείνονται από το γεγονός ότι η πράσινη γραμμή δεν είναι σύνορο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Υπό εξέταση άλλες 18 χιλιάδες αιτήσεις για άσυλο-Απαντά για τα «σύνορα» στη Λήδρας ο Νουρής

Από την πλευρά της η Κυπριακή Δημοκρατία που καλείται να διαχειριστεί την κατάσταση κινείται προς πολλές κατευθύνσεις ταυτόχρονα. Η πρώτη κατεύθυνση είναι να δώσει στους Ευρωπαίους να καταλάβουν το μέγεθος του προβλήματος. Το πιο σημαντικό στατιστικό που συνεχώς επαναλαμβάνεται από κυβερνητικά χείλη, είναι πως οι αιτητές ασύλου ξεπέρασαν εδώ και καιρό το 4% του κυπριακού πληθυσμού την ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες δεν ξεπερνά το 1%.

Η δεύτερη κατεύθυνση αφορά τα ανθρωπιστικά ζητήματα που προκύπτουν, αφού οι μετανάστες στην πλειονότητα τους είναι άνθρωποι ταλαιπωρημένοι που στις πλείστες περιπτώσεις θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και την υγεία των ίδιων και των παιδιών τους και πουλώντας ότι πολύτιμο διαθέτουν, κλείνουν ναύλα για ένα άγνωστο αλλά καλύτερο μέλλον. Πάνω στις πλάτες των μεταναστών, παίζονται πολλά παιχνίδια και πολλά συμφέροντα. Κατά καιρούς αποκαλύφθηκαν οι σχέσεις μεταξύ των λαθρεμπόρων και διαφόρων ΜΚΟ που πατώντας πάνω στα κενά και τις παραλείψεις των κρατών, εκμεταλλεύονται στο έπακρον την κατάσταση για να θησαυρίζουν.

Η Κύπρος δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση του φαινομένου του λαϊκισμού για το θέμα των μεταναστών. Από τη μια συντηρητικές δυνάμεις, κόμματα και οργανώσεις, εκμεταλλευόμενοι την ανασφάλεια και τα προβλήματα που προκύπτουν από την ανεξέλεγκτη μετανάστευση με ξενοφοβική ρητορική, προβαίνουν σε ένα άκρατο λαϊκίστικό πογκρόμ για να αγγίξουν τις ευαίσθητες χορδές των πολιτών και να κερδίσουν την εύνοια τους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Η συγκλονιστική ιστορία ενός αριθμού-«Μου έριξαν βόμβα, σκότωσαν τα αδέλφια μου»

Από την άλλη πλευρά, οι λεγόμενες προοδευτικές δυνάμεις, που ανήκουν κυρίως στην αριστερά, προσεγγίζουν το θέμα απλοϊκά πατώντας πάνω σε αφηρημένες και ουτοπικές έννοιες που επί του πρακτέου, όχι μόνο δεν μπορούν να εφαρμοστούν όσα λεν, αλλά είναι και επικίνδυνα για την ασφάλεια των υπολοίπων πολιτών.

Εξετάζοντας με ψυχραιμία το ζήτημα, η Κύπρος και η Ελλάδα περισσότερο, αλλά και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου σε μικρότερο βαθμό, βρίσκονται μπροστά σε σημαντικά διλήμματα. Έχοντας βιώσει σε απόλυτο βαθμό την απόρριψη και το άδειασμα των Βόρειων συμμάχων, αμφιταλαντεύονται μεταξύ νόμιμων και παράνομων τακτικών για την αντιμετώπιση των παράνομων ροών.

Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να τονιστεί πως όλες οι χώρες πρώτης εισδοχής, έλαβαν, λαμβάνουν και θα λαμβάνουν, όσο οι ροές μεταναστών συνεχίζονται ευρωπαϊκά κονδύλια για τη διαβίωση και την περίθαλψη των μεταναστών, τα οποία όμως, σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών δεν είναι αρκετά στην περίπτωση της Κύπρου, η οποία καλείται να συμπληρώσει σημαντικά ποσά από τα κρατικά ταμεία. Το ένα μεγάλο θέμα είναι αυτό.

Το δεύτερο μεγάλο θέμα, που αδυνατεί η Κύπρος να λύσει μόνη είναι το θέμα των επαναπροωθήσεων και των συμφωνιών. Πάγια θέση της Κύπρου, είναι πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να ενεργοποιήσει τις συμφωνίες επαναπροώθησης και οι μετανάστες που δεν πληρούν τα κριτήρια για να τους δοθεί άσυλο να επιστρέφουν στις χώρες από τις οποίας ήρθαν μέσω ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού. Αυτό ενδεχομένως να επιτευχθεί μελλοντικά με το νέο σύμφωνο μετανάστευσης και ασύλου που εδώ και δυο-τρία χρόνια επεξεργάζονται οι Βρυξέλλες. Ένα άλλο πρόβλημα που θα πρέπει να επιλύει αυτό το νέο σύμφωνο, είναι το θέμα της διασποράς των μεταναστών που πληρούν τα δεδομένα για άσυλο σε ολόκληρη την Γηραιά Ήπειρο και όχι μόνο στις χώρες του Νότου.

Επιστρέφοντας στις τακτικές που σήμερα τα κράτη χρησιμοποιούν για να αντιμετωπίσουν τις αυξημένες ροές προκύπτουν από την επικαιρότητα χαρακτηριστικά παραδείγματα τα οποία αποδεικνύουν αφενός την δυσκολία με την οποία πλέον τα κράτη αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, την ανάγκη του να εξεύρουν λύσεις για να μειώσουν τις ροές, την αδυναμία των ευρωπαϊκών μηχανισμών να παρέμβουν αποτελεσματικά, τα συμφέροντα που παίζονται στις πλάτες των μεταναστών, αλλά και τον λαϊκισμό με τον οποίο κάποιες κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν το όλο ζήτημα.

Σε ότι αφορά την περίπτωση της Κύπρου, είναι γνωστό ότι με το ξέσπασμα της πανδημίας, λήφθηκαν αυστηρά μέτρα και σε κάποιες περιπτώσεις εφαρμόστηκε η τακτική των pushbacks για την επιστροφή των μεταναστών με πλοιάρια από τις χώρες αναχώρησης τους. Μια τακτική που επί του εδάφους κατά μήκος της πράσινης γραμμής δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε καμία περίπτωση, λόγω των ειδικών συνθηκών της. Για αυτή την τακτική επικρίθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά συχνά επικρίνεται και η Ελλάδα, αποτέλεσε ωστόσο το τελευταίο καταφύγιο για να διασφαλιστεί η ασφάλεια του κράτους και των πολιτών.

Πιο πρόσφατο παράδειγμα, αποτελεί το πρωτοφανές περιστατικό με το πλοιάριο με τους 61 μετανάστες το οποίο αναχώρησε από το λιμανάκι της Πάφου προς άγνωστη κατεύθυνση. Κάποιοι είπαν, να πάνε στο καλό, αφού οι μετανάστες μέσα στην απόγνωση τους θεώρησαν πως θα ήταν πιο καλό για αυτούς να φτάσουν σε κάποιο ιταλικό λιμάνι παρά στην Κύπρο. Κάποιοι άλλοι κατηγόρησαν την Κυβέρνηση πως πίσω από αυτή την εξέλιξη, κρύβεται η πολιτική της για να διώχνει τους μετανάστες από το νησί. Το μόνο σίγουρο σε αυτή την υπόθεση, είναι πως υπάρχουν και κάποια στιγμή πρέπει να αποδοθούν ευθύνες, αφενός για τον τρόπο που γινόταν η επιτήρηση του συγκεκριμένου πλοιαρίου και αφετέρου για τις επιχειρησιακές δυνατότητες του κράτους συνολικά για να επιτηρεί την κίνηση εντός των θαλασσίων ορίων του. Διότι το ότι το πλοίο απέπλευσε ανενόχλητο είναι ένα και το ότι ένας ολόκληρος κρατικός μηχανισμός δεν κατόρθωσε να το εντοπίσει τις επόμενες ώρες είναι άλλο.

Συνεπώς το ερώτημα που τίθεται είναι, μήπως ήθελαν κάποιοι όντως το πλοιάριο να «χαθεί» από τα ραντάρ και να πάει για άλλες πολιτείες;  Αυτό είναι ένα ερώτημα που πρώτη θα έπρεπε να επιζητεί την απάντηση του η ίδια η Κυπριακή Δημοκρατία, διότι εν ενθέτω χρόνο και αναλόγως των εξελίξεων, ίσως να της ζητηθούν εξηγήσεις από τις Βρυξέλλες.

Αν υπήρξαν λανθασμένοι χειρισμοί και αδυναμίες στους μηχανισμούς αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών θα πρέπει να εντοπιστούν και να διορθωθούν. Αν πάλι κάποιοι ήθελαν το πλοίο να χαθεί από το ραντάρ και να μην εντοπιστεί για να επιστρέψει στην Πάφο και πάλι θα πρέπει να υποδειχθεί. Ακόμα και αν οι έρευνες που ακολούθησαν τις επόμενες ημέρες ήταν για «τα μάθκια του κόσμου», και πάλι είναι κάτι που θα πρέπει κάποιος να το δηλώσει, έτσι ώστε να ξέρουμε πώς και κάτω υπό ποιες προϋποθέσεις, ένα ολόκληρο πλοιάριο με 61 ανθρώπους χάνεται στο απέραντο γαλάζιο της Μεσογείου. Σε καμία περίπτωση ωστόσο, δεν θα πρέπει αν το όλο ζήτημα έτυχε χειρισμού από υψηλόβαθμα στελέχη των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, τελικά οι όποιες ευθύνες να περιοριστούν στους δώδεκα αστυνομικούς που τέθηκαν σε διαθεσιμότητα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ο εκνευρισμός Κυβέρνησης για πλοιάριο και τα μαύρα πρόβατα-Φιάσκο ή ανεπάρκεια;