Φακέλωναν όλους τους πολίτες για διερεύνηση υποθέσεων-Το χαστούκι και το ντόμινο

Τεράστιο πονοκέφαλο σε Νομική Υπηρεσία και Αστυνομία, έχει προκαλέσει η απόφαση του Ανωτάτου που έκρινε παράνομη την κατακράτηση και την αποκάλυψη τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, αφού όπως τονίστηκε ο Νόμος του 2007 αντιβαίνει των κανονισμών της Ευρωπαϊκής Σύμβασης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: H απόφαση βόμβα που απενεργοποιεί τηλεπικοινωνιακά υπόπτων-Στον αέρα υποθέσεις

Μια απόφαση, που έρχεται να δέσει τα χέρια των Διωκτικών Αρχών, αφού της αφαιρείται ένα από τα όπλα που είχε στη διάθεση της για εξιχνίαση υποθέσεων, στο οποίο μάλιστα στηρίχθηκαν πολύκροτες υποθέσεις, ενώ την ίδια ώρα βάζει φωτιές σε υπό εξέλιξη δίκες που είναι «παντρεμένες» με τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα, αφού βρίσκονται κυριολεκτικά στον αέρα. Και αυτό, γιατί σε αρκετές υποθέσεις, τα περισσότερα στοιχεία προέκυψαν από την άρση των τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, τα οποία ωστόσο πλέον θεωρούνται παράνομα και δεν θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλα κενά στην στοιχειοθέτηση υποθέσεων.

Οι πρώτοι που βγαίνουν κερδισμένοι από την απόφαση, είναι οι αιτητές που προσέφυγαν στο Ανώτατο (σ.σ εκπροσωπήθηκαν από τους Α. Πελεκάνος & Πελεκάνου Δ.Ε.Π.Ε., Γιάννη Πολυχρόνη Δ.Ε.Π.Ε. με Β. Ακάμα, Χρ. Χριστοφή με Μ. Καούλα για Δημητρίου & Δημητρίου ΔΕΠΕ και Ηλ. Στεφάνου με Γ. Νεάρχου), οι οποίοι είναι κατηγορούμενοι για υποθέσεις ναρκωτικών, η μια εκ των οποίων αφορά τα 84 κιλά κάνναβης που εντοπίστηκαν σε εμπορευματοκιβώτιο, ενώ οι άλλες δύο αφορούν υπόθεση χειραγώγησης ποδοσφαιρικού αγώνα και τα dreambox.  

Ωστόσο, αυτές αποτελούν μόνο η αφετηρία, αφού με βάση την απόφαση του Ανωτάτου, θεωρείται θέμα χρόνου να ακολουθήσουν και άλλες προσφυγές από πρόσωπα που καταδικάστηκαν πρόσφατα στην βάση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, και υπάρχει ακόμη το χρονοδιάγραμμα των 45 ημερών για έφεση, ενώ τεράστιο κενό αναμένεται να δημιουργηθεί σε υποθέσεις που εκδικάζονται, καθώς πλέον ανατρέπεται το μαρτυρικό υλικό, όπως επίσης και σε υποθέσεις που διερευνώνται, αφού πλέον δεν μπορεί να ζητείται η άρση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων. 

Όπως εξήγησαν νομικοί κύκλοι στον REPORTER, θεωρείται δεδομένο πως η υπεράσπιση κάθε κατηγορούμενου που η δίκη του βρίσκεται σε εξέλιξη, θα αξιοποιήσει την απόφαση του Ανωτάτου και θα ζητήσει να αφαιρεθεί το μαρτυρικό υλικό που προκύπτει από τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα, αφού πλέον κρίνεται παράνομο, κάτι το οποίο ενδεχομένως να αποδυναμώσει μια υπόθεση, με ορατό σενάριο, αρκετές από αυτές, αναπόφευκτα να πέσουν λόγω έλλειψης στοιχείων. Κάτι που αποτελεί εφιάλτη για την Νομική Υπηρεσία, η οποία διαμηνύει πως η απόφαση μελετάται και ετοιμάζεται πλάνο ώστε να καθοριστούν τα επόμενα βήματα σε υποθέσεις που επηρεάζονται.

Σε ό,τι αφορά το ερώτημα τι μέλλει γενέσθαι με τα εντάλματα σύλληψης που προκύπτουν επίσης από την άρση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, αυτά μπορούν να προσβληθούν στο Ανώτατο ενόσω είναι «εν ζωή», δηλαδή δεν έχει ακόμη περάσει η προθεσμία των 45 ημερών, και με βάση την απόφαση θεωρητικά κρίνονται άκυρα, αφού εκδόθηκαν στη βάση της νομοθεσίας που κρίθηκε παράνομη.

Ως εκ τούτου, πλέον η Αστυνομία δεν μπορεί να προβεί στη σύλληψη ενός ατόμου, μετά από στοιχεία που προκύπτουν από τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα, κάτι που της βάζει ακόμη περισσότερη πίεση, αφού καλείται να βρει στοιχεία που να δένουν τις υποθέσεις της.

Την ίδια ώρα, ερωτήματα εγείρονται γύρω από πρόσωπα που καταδικάστηκαν και είτε η ποινή τους επικυρώθηκε από το Ανώτατο, είτε εξέπνευσε ο χρόνος που έχουν δικαίωμα για έφεση, με νομικούς κύκλους να εξηγούν πως ο μόνος δρόμος σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.  

Υπενθυμίζεται πως το Ανώτατο έκρινε πως η σχετική νομοθεσία που ψηφίστηκε το 2007, περιλαμβάνει πρόνοιες για τη γενική και χωρίς διάκριση διατήρηση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων όλων των πολιτών, με την έννοια ότι προβλέπεται η διατήρηση όλων των δεδομένων κινήσεως και των δεδομένων θέσεως όλων των συνδρομητών και των εγγεγραμμένων χρηστών που αφορούν τα μέσα ηλεκτρονικής επικοινωνίας, με σκοπό την διερεύνηση σοβαρών ποινικών αδικημάτων, κάτι, το οποίο αντιβαίνει των κανονισμών της Ευρωπαϊκής Σύμβασης.

Με απλά λόγια, το φακέλωμα όλων των πολιτών της Δημοκρατίας, για έξι μήνες, σε περίπτωση που η Αστυνομία ζητούσε άρση του απορρήτου, έρχεται να γυρίσει μπούμερανγκ, αφού το Ανώτατο υπέδειξε πως δεν μπορούν να κατακρατούνται τα προσωπικά δεδομένα όλων ανεξαιρέτως των πολιτών, στα πλαίσια διερεύνησης υποθέσεων. 

Όπως ανέφερε, «σε σχέση με το θέμα της διατήρησης των δεδομένων δυνάμει του Νόμου, απουσιάζουν οι απαιτούμενοι ρητώς περιορισμοί με την έννοια της στόχευσης συγκεκριμένων ομάδων ατόμων ή τοποθεσιών. Μη υπαρχόντων τέτοιων περιορισμών, ο Νόμος έχει καθολική εφαρμογή σε όλους τους συνδρομητές και εγγεγραμμένους χρήστες των μέσων ηλεκτρονικής επικοινωνίας αδιακρίτως, σε όλη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η εκτίμηση της εγκυρότητας ενός μέτρου, το οποίο, ενώ επηρεάζει δικαιώματα, μπορεί να δικαιολογείται στο πλαίσιο της επιδίωξης κάποιου νόμιμου σκοπού, όπως η καταστολή του σοβαρού εγκλήματος, απολήγει, τελικά, σε ζήτημα αναλογικότητας. Το μέτρο, δηλαδή, δεν πρέπει να εκπίπτει των ορίων του απολύτως αναγκαίου για την επίτευξη τους νομίμως επιδιωκόμενου σκοπού της νομοθεσίας. Η στοχευμένη διατήρηση δεδομένων σε αυτό φαίνεται να αποσκοπεί».

Η πρώτη αντίδραση του Αρχηγού

Την απόφαση του Ανωτάτου κλήθηκε να σχολιάσει ο Αρχηγός Αστυνομίας, Στέλιος Παπαθεοδώρου.

Μιλώντας στον Καθεδρικό Ναό του Αποστόλου Βαρνάβα, στη Λευκωσία, όπου παρευρέθηκε στη δοξολογία για την 28η Οκτωβρίου, ο Αρχηγός της Αστυνομίας ανέφερε ότι διάβασε σήμερα την απόφαση που εξέδωσε την Τετάρτη το Ανώτατο.

«Θα τη μελετήσουμε εξονυχιστικά. Θα επιδιώξουμε οπωσδήποτε να έχουμε μια συνάντηση με τη Νομική Υπηρεσία για να δούμε τί προβλήματα και αν δημιουργούνται [προβλήματα] σε οποιαδήποτε εν εξελίξει διαδικασία ή και πώς προχωρούμε σε σχέση με το θέμα της διατήρησης των τηλεπικοινωνιακών δεδομένων» είπε.

Σε ερώτηση αν υπάρχει ανάγκη να ψηφιστεί νέα νομοθεσία, ο κ. Παπαθεοδώρου είπε ότι δεν έχει άποψη σε σχέση με το θέμα, ανέφερε όμως ότι «πρέπει να τα δούμε με τη Νομική Υπηρεσία».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: H απόφαση βόμβα που απενεργοποιεί τηλεπικοινωνιακά υπόπτων-Στον αέρα υποθέσειςΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Βόμβα από Ανώτατο-Παράνομη η κατακράτηση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων

Η απόφαση, συνέχισε, μιλά για καθολική διατήρηση των τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, μπορεί, συνέχισε «να υπάρχουν άλλοι τρόποι, θα δούμε πώς θα προσπεράσουμε ή θα προβούμε σε οποιεσδήποτε εισηγήσεις για τροποποιήσεις οποιαδήποτε νομοθεσίας».

Σε άλλη ερώτηση αν επηρεάζονται οι έρευνες σε σχέση με την υπόθεση του Αζέρου, ο Αρχηγός της Αστυνομίας ανέφερε πως στις πλείστες των υποθέσεων, δεν είναι μόνο τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα που παρατίθενται ως μαρτυρία, αλλά πολλές φορές είναι μέρος της μαρτυρίας.

«Θα δούμε με νηφαλιότητα και ψυχραιμία πώς χειριζόμαστε τις υποθέσεις» είπε.

Κληθείς τέλος να απαντήσει αν έχει οριστεί συνάντηση με τη Νομική Υπηρεσία, είπε ότι δεν έχει γίνει ακόμη, ανέφερε ωστόσο ότι οι συναντήσεις με τη Νομική Υπηρεσία είναι πολύ συχνές.