Δεν «εντοπίζει» βουλευτές, ΠΕΠ και… μέλη της με ανεξόφλητα εντάλματα η Αστυνομία

Τεράστια κενά στην εκτέλεση ενταλμάτων από πλευράς Αστυνομίας και Δικαστηρίων εντοπίζει στην ειδική έκθεση του ο Γενικός Ελεγκτής, καθώς από έλεγχο στο μηχανογραφικό σύστημα της Αστυνομίας, τον Δεκέμβριο του 2020, προκύπτει πως εκκρεμούν 285.443 εντάλματα, το ύψος των οποίων ανέρχεται στα 284,4 εκατομμύρια ευρώ.  

Παράλληλα, στην έρευνα της η Ελεγκτική Υπηρεσία εντόπισε 131 ανεξόφλητα εντάλματα σε βάρος πολιτικών εκτεθειμένων προσώπων, καθώς και τέσσερα εντάλματα σε βάρος βουλευτών. Επίσης, εντοπίστηκαν 270 εντάλματα, συνολικής αξίας €237.582, που αφορούν σε άτομα τα οποία σχετίζονται με την απονομή δικαιοσύνης, όπως μέλη της Αστυνομίας, αφού το σύστημα έδειξε 69 αστυνομικούς να μην προχωρούν στην εξόφληση τους. 

Ο Γενικός Ελεγκτής κουνάει το δάκτυλο στις Αρχές σε ότι αφορά αυτές τις περιπτώσεις, καθώς όπως αναφέρει στην έκθεση, είναι εύκολος ο εντοπισμός τους, τονίζοντας μάλιστα πως «η Αστυνομία δεν φαίνεται να προβαίνει σε όλες τις ενδεδειγμένες ενέργειες για εκτέλεσή τους», ενώ όπως αναφέρει, θα μπορούσε να δοθεί οδηγία στο Γενικό Λογιστήριο, ώστε να αποκοπεί από τον μισθό τους. 

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η διαχρονική συσσώρευση μεγάλου αριθμού ανεκτέλεστων ενταλμάτων έχει απασχολήσει την Ελεγκτική Υπηρεσία επανειλημμένα, «λόγω του ότι αφενός, σημαντικά ανείσπρακτα ποσά αφορούν σε οφειλές προς το ευρύτερο δημόσιο και αφετέρου η μη εκτέλεσή τους συνεπάγεται τη μη απονομή δικαιοσύνης, αφού αυτά αφορούν σε ποινές που επιβλήθηκαν από το Δικαστήριο. Σε αυτό το πλαίσιο, το 2017 η Υπηρεσία διεξήγαγε διαχειριστικό έλεγχο (ΕΝΤ 01/2017), από τον οποίο προέκυψε σωρεία παρατηρήσεων και αντίστοιχων συστάσεων, που είχαν ως απώτερο σκοπό τη μείωση των ενταλμάτων που εκκρεμούσαν, μέσω βελτίωσης των μηχανισμών είσπραξης των ενταλμάτων και των διαδικασιών παρακολούθησής τους».

Στο πιο κάτω γραφικό, φαίνεται ότι, παρά τη μείωση στον ρυθμό αύξησης των ανεκτέλεστων ενταλμάτων, αυτά συνεχίζουν να αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο, τόσο σε αριθμό όσο και σε συνολικό οφειλόμενο ποσό. Παράλληλα, η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπίστωσε ότι το ανείσπρακτο ποσό που αφορά σε έσοδα του Δημοσίου, έχει υπερδιπλασιαστεί κατά τα τελευταία 10 έτη.

Σε τρεις ενότητες ο έλεγχος 

Στην 1η Ενότητα, αξιολογήθηκαν οι διαδικασίες διαχείρισης των χρηματικών ποινών και ενταλμάτων, με την Ελεγκτική Υπηρεσία να τις χαρακτηρίζει απαρχαιωμένες, χρονοβόρες και επιρρεπείς σε λάθη, ενώ σημειώνει πως κατά τον έλεγχο δεν διαπιστώθηκε σοβαρή διαφοροποίηση ως προς τα ευρήματα του προηγούμενου ελέγχου.

Ορισμένες σοβαρές αδυναμίες που εντοπίστηκαν:

• Αρκετές υποθέσεις καταχωρίζονται με ελλιπή στοιχεία του κατηγορούμενου, με αποτέλεσμα να προκύπτουν δυσκολίες στον μετέπειτα εντοπισμό του.
• Μη αποτελεσματική εφαρμογή μέτρων, από τα Δικαστήρια, για είσπραξη του επιδικασμένου ποσού πριν την έκδοση εντάλματος.
• Μη ικανοποιητικοί μηχανισμοί ελέγχου, από τα Δικαστήρια, για διασφάλιση της ορθότητας όλων των ενταλμάτων που εκδίδονται.
• Δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι όλα τα εντάλματα έχουν παραδοθεί και παραληφθεί από την Αστυνομία για εκτέλεση.
• Ορισμένα Επαρχιακά Δικαστήρια δεν λαμβάνουν τις ενδεδειγμένες ενέργειες για τον κατάλληλο χειρισμό ενταλμάτων που εκδόθηκαν εναντίον εταιρειών που τελούν υπό εκκαθάριση και ατόμων που απεβίωσαν.

«Θεωρούμε ότι η μηχανογράφηση των Δικαστηρίων και των διαδικασιών έκδοσης και παρακολούθησης των ενταλμάτων, εάν εφαρμοστεί σωστά, θα επιλύσει τα πλείστα από τα προβλήματα και αδυναμίες που εντοπίζονται στα Δικαστήρια», αναφέρεται στην έκθεση.

Στη 2η Ενότητα, αξιολογήθηκαν οι διαδικασίες διαχείρισης και εκτέλεσης των ενταλμάτων από τους Ουλαμούς Εκτέλεσης Ενταλμάτων (ΟΥΛΕΕ), ως τα κατεξοχήν αρμόδια όργανα για την εκτέλεσή τους, και το Τμήμα Πληροφορικής της Αστυνομίας, το οποίο είναι υπεύθυνο για την εύρυθμη λειτουργία του μηχανογραφικού συστήματος ενταλμάτων, καθώς επίσης για την επιμόρφωση των αρμόδιων Αστυνομικών.

Το μηχανογραφημένο σύστημα ενταλμάτων προστίμου της Αστυνομίας, αποτέλεσε τη σημαντικότερη πηγή πληροφόρησης για την εκτέλεση του διαχειριστικού ελέγχου. Από το σύστημα αυτό εξήχθησαν, τον Δεκέμβριο του 2020, οι ακόλουθες πληροφορίες σε σχέση με τα εντάλματα που εκκρεμούσαν στην Αστυνομία για εκτέλεση:

Από τη διερεύνηση των ανεκτέλεστων ενταλμάτων, η Ελεγκτική Υπηρεσία υπογραμμίζει πως εντοπίσαμε αρκετά θέματα, τα κυριότερα από τα οποία είναι:

-Αφορούν σε εντάλματα εναντίον νομικών προσώπων κυρίως σε σχέση με οφειλές προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Αποτελούν ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα, αφού αυτά πρέπει να εκτελεστούν με κατάσχεση κινητής περιουσίας, πράγμα για το οποίο η Αστυνομία δηλώνει αδυναμία εκτέλεσης.

-Συνολικής αξίας €22,7 εκ., ήταν καταχωρισμένα στο σύστημα με ελλιπή στοιχεία, δηλαδή χωρίς να καταγράφονται πλήρως τα στοιχεία του οφειλέτη (αρ. ταυτότητας, αρ. αλλοδαπού, αρ. εταιρείας). Συνήθως η Αστυνομία δεν προβαίνει σε οποιεσδήποτε ενέργειες για εκτέλεσή τους.

-Συνολικής αξίας €4,6 εκ., εκδόθηκαν κατά τα έτη 1980-1999. Μετά από προηγούμενες συστάσεις, διενεργήθηκε εκστρατεία και έγιναν προσπάθειες για διευθέτησή τους. Παρόλα αυτά, σε σχέση με το 2017, ο αριθμός των ανεκτέλεστων ενταλμάτων μειώθηκε μόνο κατά 491 εντάλματα.

-Συνολικής αξίας €254.580, αφορούν σε πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, στενά συγγενικά τους πρόσωπα ή εταιρείες που σχετίζονται άμεσα με αυτούς. Όπως σε όλες τις περιπτώσεις, δεν μπορεί να τεκμηριωθεί κατά πόσο έγιναν ενέργειες από την Αστυνομία για την είσπραξή τους.

-Συνολικής αξίας €237.582, αφορούν σε άτομα τα οποία σχετίζονται με την απονομή δικαιοσύνης, όπως Μέλη της Αστυνομίας, των Δικαστηρίων, της Νομικής Υπηρεσίας και δεσμοφύλακες, οι οποίοι είναι εύκολο να εντοπιστούν. Μόνο για τέσσερα από αυτά τα εντάλματα, διενεργούνται αποκοπές μέσω του συστήματος μισθοδοσίας του Γενικού Λογιστηρίου.

-Το μηχανογραφικό σύστημα της Αστυνομίας δεν συμφιλιώνεται με το μηχανογραφικό σύστημα των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, με αποτέλεσμα να προκύπτει αδικαιολόγητη διαφορά 8.149 ενταλμάτων, αξίας €17 εκ. Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε επίσης διαφορές στο εισπρακτέο ποσό πολλών ενταλμάτων.

-Η ενδεδειγμένη διαδικασία παράδοσης και παραλαβής των ενταλμάτων από την Αστυνομία και τα Δικαστήρια δεν ακολουθείται πιστά, με αποτέλεσμα να καθίσταται αναξιόπιστη και να μην μπορούν να αποδοθούν ευθύνες σε περίπτωση απώλειας ενός εντάλματος. Το γεγονός αυτό πρέπει να προβληματίσει την Αστυνομία και να μελετηθούν τρόποι αντιμετώπισής του.

-Μεγάλος αριθμός ενταλμάτων εκκρεμούσε στα Δικαστήρια, για παραλαβή από Αστυνομικούς Σταθμούς.

-Δεν μπορεί να τεκμηριωθεί πάντοτε κατά πόσο καταβάλλονται όλες οι απαραίτητες προσπάθειες για εκτέλεση των ενταλμάτων, τα οποία παραμένουν ανεκτέλεστα στην Αστυνομία, εφόσον στις πλείστες περιπτώσεις δεν καταγράφονται οι ενέργειες των Αστυνομικών για είσπραξη των οφειλόμενων ποσών.

-Δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί με ακρίβεια κατά πόσο έχουν επανενεργοποιηθεί όλα τα εντάλματα που έχουν εκτελεστεί με φυλάκιση του οφειλέτη ή έχει αλλάξει διεύθυνση διαμονής ο οφειλέτης.

-Αδυναμίες ως προς την παρακολούθηση των ενταλμάτων μέσω του μηχανογραφικού συστήματος και υποβάλαμε συγκεκριμένες εισηγήσεις για περαιτέρω βελτίωση του.

Επίσης, στην έκθεση αναφέρεται πως δεν υπάρχει ικανοποιητική εκμετάλλευση της δυνατότητας αποκοπής των οφειλόμενων ποσών από το Γενικό Λογιστήριο.

«Δεν φαίνεται να έχει μελετηθεί η εγκατάσταση περαιτέρω μηχανισμών σε άλλους τομείς της Δημόσιας Υπηρεσίας, παρά τις συγκεκριμένες συστάσεις μας στον προηγούμενο έλεγχο. Θεωρούμε ότι οι εναλλακτικοί μηχανισμοί μπορεί να αποτελέσουν την πλέον αποδοτική, αποτελεσματική και οικονομική λύση στην εκτέλεση των ενταλμάτων προστίμου και παράλληλα, θα μπορέσουν οι ΟΥΛΕΕ να επικεντρωθούν στην εκτέλεση ενταλμάτων που αφορούν σε πιο δύσκολες υποθέσεις».

Εντάλματα εναντίον ατόμων που είναι εύκολο να εντοπιστούν

Από έλεγχο των ανεκτέλεστων ενταλμάτων κατά τον Δεκέμβριο του 2020, όπως καταγράφονται στο μηχανογραφικό σύστημα της Αστυνομίας, εντοπίστηκαν επίσης οι πιο κάτω περιπτώσεις που αφορούν σε άτομα τα οποία σχετίζονται με την απονομή δικαιοσύνης και που, κατά την άποψή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, δεν προκύπτουν δυσκολίες στον εντοπισμό τους. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι, όπως τονίζεται στην έκθεση, η Αστυνομία δεν φαίνεται να προβαίνει σε όλες τις ενδεδειγμένες ενέργειες για εκτέλεσή τους:

Η Ελεγκτική Υπηρεσία σημειώνει ότι, παρόλο που έχει συμφωνηθεί διαδικασία για ενημέρωση του Γενικού Λογιστηρίου για τέτοιες περιπτώσεις, ώστε να διενεργείται σχετική αποκοπή από τη μισθοδοσία τους, εντούτοις από όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις, μόνο για τέσσερα εντάλματα διενεργείτο αποκοπή από τον μισθό μέσω του Γενικού Λογιστηρίου.

Αναφέρεται επίσης ότι, πέραν των πιο πάνω, εντοπίστηκαν τουλάχιστον 108 εντάλματα συνολικής αξίας €249.207, που αφορούν σε πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, στενά συγγενικά τους πρόσωπα ή εταιρείες που σχετίζονται άμεσα με αυτούς.

Επίσης από τον έλεγχο προέκυψαν οκτώ εντάλματα, από 2015-2020, συνολικού ποσού ύψους €6.206 από πρόσωπο, που στο παρελθόν διετέλεσε βουλευτής και ευρωβουλευτής, με εισοδήματα ύψους €43.020. Για τον οφειλέτη, γίνεται επίσης αναφορά στην Ειδική Έκθεση της Υπηρεσίας με αρ. ΚΕΔΙΠΕΣ/01/2021 για τις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις από πρώην Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα σε πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα.

Επιπρόσθετα στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας παρουσιάζονται ευρήματα για κάθε οφειλέτη, τα οποία καταδεικνύουν, όπως αναφέρεται, με αδιάσειστο τρόπο την περιφρόνηση των ατόμων αυτών προς τους Νόμους της πολιτείας.

• Για τους πλείστους οφειλέτες που εξετάστηκαν, τα ανεκτέλεστα εντάλματά τους εκδόθηκαν σε περίοδο 10 έως και 20 χρόνων, δηλαδή εκκρεμούσαν για αδικαιολόγητα μεγάλο χρονικό διάστημα.
• Ορισμένοι από τους οφειλέτες αυτούς φαίνεται να έχουν στην κατοχή τους πολυτελή οχήματα, σκάφη και ακίνητα μεγάλης αξίας.
• Τα εισοδήματα που δηλώνουν, τα πλείστα από τα άτομα αυτά, στις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων και στο Τμήμα Φορολογίας είναι πολύ χαμηλά, μέχρι μηδενικά. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι, όπως αναφέρουμε πιο πάνω, δεν φαίνεται να λαμβάνουν οποιοδήποτε επίδομα/βοήθημα από το Κράτος, δημιουργούνται εύλογες υποψίες για φοροδιαφυγή.
• Σε ορισμένους από αυτούς τους οφειλέτες δόθηκε εξάμηνη αναστολή εκτέλεσης των ενταλμάτων τους, παρόλο που δεν φαίνεται να ήταν συνεπείς σε προηγούμενες αναστολές. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις, η μηνιαία δόση που καθορίστηκε ήταν πολύ χαμηλή, με αποτέλεσμα, εάν ο οφειλέτης ήταν συνεπής στην καταβολή των δόσεων και λαμβάνοντας υπόψη τις αλλεπάλληλες ανανεώσεις της εξάμηνης αναστολής, να χρειάζονται μέχρι και 107 χρόνια για την πλήρη εξόφληση των οφειλών τους. Επιπρόσθετα, διαπιστώσαμε ότι εγκρίθηκαν αιτήματα για αναστολή σε άτομα με σημαντικά εισοδήματα και άλλα περιουσιακά στοιχεία.
• Όπως προκύπτει από πληροφορίες της Εθνικής Φρουράς, ορισμένοι από αυτούς υπεκφεύγουν και των στρατιωτικών τους υποχρεώσεων.
• Κάποιοι από τους οφειλέτες είναι μέτοχοι ή/και διευθυντές εταιρειών, οι οποίες είναι επίσης οφειλέτες αρκετών ενταλμάτων.
• Στα εντάλματα που έκλεισαν ως εκτελεσμένα, περιλαμβάνονται εντάλματα που έκλεισαν με φυλάκιση, χωρίς να εισπραχθεί το οφειλόμενο ποσό και δεν φαίνεται να επανενεργοποιήθηκαν.
• Παρομοίως, ορισμένα εντάλματα έκλεισαν λόγω είσπραξης μέρους του ποσού, χωρίς να επανενεργοποιηθούν για είσπραξη του υπολοίπου.

Γενικά συμπεράσματα 

Δικαστική Υπηρεσία.

Λόγω της απουσίας μηχανογραφικού συστήματος για έκδοση και παρακολούθηση των ενταλμάτων στα Δικαστήρια, οι διαδικασίες που εφαρμόζονται είναι απηρχαιωμένες, χρονοβόρες και επιρρεπείς σε λάθη, αναφέρει στην έκθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία, σημειώνοντας πως «οι διαδικασίες δεν είναι καταγραμμένες, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, το κάθε Επαρχιακό Δικαστήριο ακολουθεί δικές του πολιτικές, ως προς τον χειρισμό συγκεκριμένων θεμάτων».

Αστυνομία Κύπρου.

Σε ότι αφορά την Αστυνομία, η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρει πως «εκ του αποτελέσματος, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται διαχρονικά, η διαρκής σημαντική αύξηση στον αριθμό και αξία των ανεκτέλεστων ενταλμάτων καταδεικνύει ότι η Αστυνομία δεν έχει πετύχει την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος. Μεγάλο ανεπίλυτο πρόβλημα αποτελούν τα εντάλματα σε βάρος νομικών προσώπων, για τα οποία η Αστυνομία δεν εφαρμόζει τη σχετική δικαστική απόφαση για εκτέλεσή τους με κατάσχεση κινητής περιουσίας. Αντιλαμβανόμαστε τις πρακτικές δυσκολίες που δυνατό να προκύπτουν, αυτό όμως δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για μη εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων. Το Κράτος θα πρέπει να εγκύψει στο πρόβλημα και αν χρειαστεί, να προωθηθούν αλλαγές στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο που να δίνουν λύσεις στα προβλήματα που παρουσιάζονται. Αποτελεί γενική διαπίστωση ότι η διαδικασία εκτέλεσης ενταλμάτων προστίμου χρήζει πλήρους αναθεώρησης και το εν λόγω ζήτημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί οριστικά».