Ένας χρόνος Cyprus Papers-H ρελάνς της Κυβέρνησης, η ρεβάνς του Οδυσσέα

Το ημερολόγιο έγραφε 12 Οκτωβρίου του 2020 όταν το αραβικό δίκτυο Al Jazeera δημοσίευε στη σελίδα του στο Youtube το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Cyprus Papers» που αποκάλυπτε πως δρούσε το κύκλωμα που εκμεταλλευόμενο τις αδυναμίες του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος και με συμπαραστάτες επιτήδειους σε θέσεις κλειδιά, μοίραζε διαβατήρια σε εγκληματικά στοιχεία στην Κύπρο.   

Ένα χρόνο μετά, εκείνο το ντοκιμαντέρ ήταν η αφορμή να αλλάξουν αρκετά. Το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα ανήκει πλέον στην ιστορία, δύο πολιτικά πρόσωπα εξαφανίστηκαν από την πρώτη γραμμή, ενώ οι αστυνομικές έρευνες βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη και δεν αποκλείεται αργά ή γρήγορα κάποιες υποθέσεις να πάρουν τον δρόμο της Δικαιοσύνης. 

Στο μέτωπο της οικονομίας, η κατάργηση του ΚΕΠ προκάλεσε κλυδωνισμούς, οι οποίοι όμως επιχειρήθηκε να περιοριστούν μέσω των κυβερνητικών χειρισμών, για ενός είδους αντισταθμιστικά μέτρα για να μην κλυδωνιστούν οι τομείς των κατασκευών και των υπηρεσιών. Σε πολιτικό επίπεδο, εκείνο το ντοκιμαντέρ του Al Jazeera αποτέλεσε την αφορμή για να ζήσει η Κύπρος μια από τις πιο έντονες και ανασφαλείς περιόδους στην ιστορία της, αφού αποτέλεσε το βαρύ πυροβολικό της αντιπολίτευσης απέναντι στην Κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη για μήνες. 

Ειδικότερα, το Φθινόπωρο και ο Χειμώνας του 2020 πέρασαν στην ιστορία ως μια περίοδος έντονης πόλωσης, αμφισβήτησης και κρίσης των κορυφαίων θεσμών του κράτους. Το θέμα της παράδοσης των φακέλων των πολιτογραφήσεων στον Γενικό Ελεγκτή ήταν η αφορμή για να μείνει η χώρα για περίπου ένα μήνα χωρίς προϋπολογισμό, αφού το Δημοκρατικό Κόμμα, απαιτούσε την παράδοση τους και την έναρξη έρευνας από την Ελεγκτική Υπηρεσία. 

Στην αντίπερα όχθη η Κυβέρνηση κατέστησε σαφές πως δεν πρόκειται να ενδώσει στις απειλές του ΔΗΚΟ και μετά από απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Γενικός Εισαγγελέας διόρισε Ερευνητική Επιτροπή η οποία εξέδωσε τον περασμένο Ιούνιο το τελικό της πόρισμα. Αυτό προκάλεσε ρήξη μεταξύ Γενικού Εισαγγελέα και Γενικού Ελεγκτή, με τον δεύτερο να επιμένει πως θα έπρεπε να του δοθούν οι φάκελοι των πολιτογραφήσεων για να διεξάγει παράλληλη έρευνα. 

Με τη συμπαράσταση άλλων πολιτικών δυνάμεων, η Κυβέρνηση κατάφερε να περάσει τον κρατικό προϋπολογισμό με ένα μήνα καθυστέρηση, ωστόσο το κλίμα δεν βελτιώθηκε ούτε τους πρώτους μήνες του 2021. Το γεγονός ότι βρισκόμασταν πια στην τελική ευθεία πριν από τις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Μαΐου, λειτούργησε καταλυτικά, ώστε το κλίμα πολώσεις να οξυνθεί και ο πολιτικός διάλογος να διεξάγεται στο πλέον τοξικό κλίμα. 

Ωστόσο, το αποτέλεσμα των εκλογών εκτόνωσε την κατάσταση. Το γεγονός ότι οι δύο πολιτικές δυνάμεις που έκαναν σύνθημα και μονοπώλησαν την προεκλογική καμπάνια τους στο θέμα της διαφοράς, υπέστησαν βαριά ήττα το βράδυ της 30ης Μαΐου, εκτόνωσε την κρίση αφού αμφότερα τα κόμματα, ΔΗΚΟ και ΑΚΕΛ, αντιλήφθηκαν πως όσο κι αν θεωρούσαν πως τα μηνύματα που εξέπεμψαν στους πολίτες ήταν τα ορθά, αυτά δεν εισακούστηκαν από μεγάλη μερίδα, ακόμα και των ίδιων των ψηφοφόρων τους. 

Στο ΑΚΕΛ, συνοπτικές διαδικασίες, μεγάλο μερίδιο της ήττας, δικαίως ή αδίκως, φορτώθηκε στον τέως Γενικό Γραμματέα του κόμματος, ενώ στο ΔΗΚΟ έγινε στροφή 180 μοιρών, με αλλαγή επικοινωνιακού μοντέλου και προσθαφαίρεσης στην ομάδα που ήταν επιφορτισμένη με την προεκλογική καμπάνια. 

Στο μεσοδιάστημα εκδόθηκε και το τελικό πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής για τα διαβατήρια, η οποία πέραν των όσων σημαντικών κατέγραψε στα Συμπεράσματα της, προκάλεσε την οργή και του Γενικού Ελεγκτή, αφού του επιφύλαξε μια παράγραφο στην οποία του καταλόγιζε ελλιπείς ελέγχους από την Υπηρεσία του τα τελευταία χρόνια. 

«Εάν ο Γενικός Ελεγκτής, ασκώντας τις εξουσίες που του παρέχονται, επέλεγε να προβεί σ’ ετοιμασία έκθεσης για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα από το 2016, έτος που η Ελεγκτική Υπηρεσία έκανε έλεγχο και απέκτησε γνώση των προβλημάτων, ή έστω και αργότερα όταν είχε γίνει λήπτης αρκετών καταγγελιών, τότε τα προβλήματα και οι αδυναμίες του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος θα έρχονταν στην επιφάνεια και ενδεχομένως το Πρόγραμμα να είχε μια ευκαιρία να διορθωθεί, να λειτουργήσει ορθά και να αποφευχθεί ο τερματισμός του, αλλά και συνάμα να αποφύγουμε τον διασυρμό της χώρας», ανέφερε στο πόρισμα της η Επιτροπή Νικολάτου.  Μάλιστα προστίθεται πως «τα θέματα του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος και τα γενικά ζητήματα των κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεων αλλοδαπών ήρθαν σε γνώση της  Ελεγκτικής Υπηρεσίας σε αρκετές περιπτώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν ευκαιρία για διενέργεια ολοκληρωμένου ελέγχου του Προγράμματος».

Απαντώντας στο πόρισμα της Ερευνητικής, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, υπερασπίστηκε τις αποφάσεις που κατά καιρούς έλαβε η Υπηρεσία του, παραδεχόμενος ωστόσο πως υπήρξαν ελλιπείς έλεγχοι, αποδίδοντας όμως την ευθύνη, σε υφιστάμενούς του αλλά και στα μοντέλα ελέγχου που χρησιμοποιούνται, επισημαίνοντας πάντως πως ο ίδιος εντόπισε τη συγκεκριμένη παθογένεια.

Στο σήμερα

Μετά από το πέρας του πορίσματος της Ερευνητικής Επιτροπής Νικολάτου, στην οποία αξίζει να υπομνησθεί ότι συμμετείχε και ο Βοηθός Γενικός Ελεγκτής με τον οποίο ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης βρίσκεται σε διαρκή κόντρα, το Υπουργείο Εσωτερικών παρέδωσε τους φακέλους των πολιτογραφήσεων στην Ελεγκτική Υπηρεσία. Σημειώνεται ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία απέκτησε πλήρη πρόσβαση στους φακέλους των πολιτογραφήσεων από τις 13 Αυγούστου του 2021 και αναμένεται πως ο έλεγχος και το τελικό πόρισμα θα εκδοθεί πριν το τέλος του 2021. 

Ειδικότερα ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ, Γιώργος Λουκαϊδης, απευθύνθηκε με επιστολή του προς τον Γενικό Ελεγκτή ζητώντας ενημέρωση σχετικά με την πορεία των ερευνών του. Σε απάντηση του ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, αφού υπενθυμίζει πως η Κυβέρνηση καθυστέρησε να του δώσει πρόσβαση στους φακέλους, σημειώνει πως για τους πέντε φακέλους που η Υπηρεσία του έλαβε στις 31 Αυγούστου του 2020 έγινε ο έλεγχος, ενώ για τους φακέλους που αφορούσαν πολιτογραφήσεις της περιόδου μετά τις 18 Αυγούστου του 2020, που ήταν εκτός των όρων εντολής της Επιτροπής Νικολάτου, ο έλεγχος έχει ολοκληρωθεί, ωστόσο απομένει η καταγραφή των αιτημάτων. 

Στο τρίτο σημείο της επιστολής του ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, σημειώνει ότι από τον Αύγουστο έχει ξεκινήσει ο σχεδιασμός και η εκτέλεση του σχετικού ελέγχου, ο οποίος θα αφορά, τόσο τον έλεγχο συγκεκριμένων περιπτώσεων πολιτογραφήσεων που θα επιλεχθούν στοχευμένα στη βάση δομημένης διαδικασίας όσο και τον έλεγχο οριζόντιων θεμάτων με αναλύσεις μεγάλων δεδομένων (big data analysis), όπως έλεγχο της διατήρησης ή μη της πρώτης κατοικίας από τους πολιτογραφηθέντες, θέματα καταβολής μειωμένου ΦΠΑ 5% επί της αγοράς πρώτης κατοικίας κτλ. 

Δεδομένου, καταλήγει ο Γενικός Ελεγκτής, ότι πρόκειται για τεράστιο όγκο εργασίας και με δεδομένο ότι μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου σχεδόν το σύνολο του προσωπικού της Υπηρεσίας ασχολείτο με τον έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων του κεντρικού κράτους, υπολογίζουμε ότι η σχετική έκθεση της Υπηρεσίας μας θα είναι έτοιμη περί το τέλος του 2021. 

Η επόμενη ημέρα

Τα συμπεράσματα της Ειδικής Έκθεσης που θα εκδώσει, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, μέσα στον Δεκέμβριο, αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού από τις αρχές του καλοκαιριού και μετά, οι εξελίξεις τον ανάγκασαν να περάσει από την φουλ επίθεση, σε θέση άμυνας. Πριν φύγει το 2021, ο κ. Μιχαηλίδης, έχει την ευκαιρία να περάσει στην αντεπίθεση. Μένει να διαφανεί αφενός το μέγεθος και αφετέρου το περιεχόμενο των ελέγχων της Υπηρεσίας του στους φακέλους των πολιτογραφήσεων και αν μέσα από αυτούς θα διαπιστωθούν πολιτικές κυρίως ευθύνες που η επιτροπή Νικολάτου δεν εντόπισε. 

Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης από τη μια θα πάρει ρεβάνς από την ίδια την Επιτροπή Νικολάτου κι από την άλλη θα δικαιώσει τον εαυτό του αλλά και τις πολιτικές δυνάμεις που απαιτούσαν έλεγχο του ΚΕΠ από τον ίδιο. Αναμφίβολα το κεφάλαιο Cyprus Papers δεν έκλεισε οριστικά με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη να κρατά πλέον και το μαχαίρι και το καρπούζι, στην συγγραφή του επόμενου κεφαλαίου, μιας εκ των πιο μελανών σελίδων του κυπριακού κράτους.