«Πεθαίνει ηλικιωμένος και λένε ''καλά, ώσπου ήταν να πάει;'' Νιώθουν άχρηστοι…»

Όσο μεγαλώνουμε γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι, λένε τα άτομα της τρίτης ηλικίας στους μικρότερους τους, αφού τα χρόνια που κουβαλούν στην πλάτη τους και οι εμπειρίες ζωής, τους έκαναν να βλέπουν τα πράγματα σοφότερα.

Σύμφωνα με σύγχρονες έρευνες, διαφάνηκε πως η καμπύλη της ευτυχίας στη ζωή ενός ανθρώπου έχει σχήμα U. Δηλαδή, είμαστε ευτυχισμένοι στα παιδικά και νεανικά μας χρόνια, όμως στη μέση ηλικία, το άγχος, οι οικογενειακές, οικονομικές, κοινωνικές και επαγγελματικές υποχρεώσεις μειώνουν την ευτυχία, η οποία, ως εκ θαύματος ανακάμπτει ξανά στη ζωή ενός ατόμου μετά τα 46 έτη και διαρκώς αυξάνεται καθώς το άτομο φτάνει στην τρίτη ηλικία. Μια ευτυχία, η οποία είναι αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου και δεν έχει κανένας το δικαίωμα να τη στερήσει σε ένα ηλικιωμένο... 

Επί ευκαιρίας της Διεθνούς Ημέρας Ηλικιωμένων που τιμάται την 1η Οκτωβρίου, η Λειτουργός του Παρατηρητηρίου Τρίτης Ηλικίας και Ψυχολόγος του Κέντρου Μνήμης, Κυριακή Σαρρή, μίλησε στον REPORTER αναφέροντας τα προβλήματα που ταλανίζουν την τρίτη ηλικία. «Βιώνουν έντονα τον ηλικιακό ρατσισμό τα άτομα τρίτης ηλικίας και ειδικά με τον κατ’ οίκο περιορισμό και την πανδημία, είδαμε πως όταν απεβίωνε ένα άτομο μεγάλο σε ηλικία, ακούγαμε πολύ συχνά το ‘καλά, ώσπου ήταν να πάει, πόσα άλλα χρόνια ήταν να ζήσει;’. Αυτό θεωρούμε ότι είναι κατακριτέο και δείχνει ότι δεν υπάρχει σεβασμός. Ο κάθε άνθρωπος έχει αναφαίρετο δικαίωμα να ζήσει όσες μέρες του αναλογούν. Δεν σημαίνει ότι επειδή είναι 80 χρονών, έζησε τα χρόνια του και δεν έχει κάτι άλλο να ζήσει. Αυτό δεν το θεωρούμε σωστό και μιλήσαμε πολλές φορές γι’ αυτό το ζήτημα».

Την ίδια ώρα, πρόσθεσε η κ. Σαρρή, «η κοινωνία μας δυστυχώς, αντιμετωπίζει αυτά τα άτομα σαν άτομα που λόγω της ηλικίας τους δεν μπορούν να προσφέρουν πλέον τα πράγματα που μπορούσαν να προσφέρουν παλαιότερα και παραμένουν στο περιθώριο, απομονωμένοι και ξεχασμένοι. Ούτε καν από τους ίδιους τους συγγενείς τους πολλές φορές, δεν λαμβάνουν την απαραίτητη σημασία, φροντίδα και αγάπη αυτά τα άτομα. Εμείς, υποστηρίζουμε ότι αυτά τα άτομα είναι χρήσιμα όσα χρόνια κι αν περάσουν. Κουβαλούν την ιστορία τους και πολύ δυνατές αξίες. Μας υπενθυμίζουν καθημερινά την ουσία της ζωής και της οικογένειας… Πραγματικά, μας μεταδίδουν τις εμπειρίες και τις γνώσεις τους. Αυτά τα άτομα σπούδασαν το πανεπιστήμιο της ζωής και μπορούν να μας διδάξουν πράγματα που κανένας άλλος δεν μπορεί να μας τα διδάξει».

Τα προβλήματα που απασχολούν τους ηλικιωμένους υπέδειξε η κ. Σαρρή, είναι διάφορα, «όπως οι χαμηλές συντάξεις, που κάποιες φορές δεν είναι αρκετές για τα απαραίτητα. Έγιναν κάποια διαβήματα, όπως το ΓΕΣΥ, που μπορούν να λαμβάνουν τα φάρμακα τους πιο φθηνά, αλλά ακόμη τα λεφτά που παραλαμβάνουν ως συντάξεις δεν τους αρκούν για να έχουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Άρα θεωρούμε ότι το πρώτο πρόβλημα είναι αυτό. Κατά δεύτερον, δεν υπάρχουν τόσες δομές που να μπορούν να φιλοξενήσουν αυτούς τους ανθρώπους και να μπορούν να τους βοηθήσουν να κοινωνικοποιηθούν, να βγουν λίγο εκτός από τη ρουτίνα τους και να καταπολεμήσουν τη μοναξιά τους. Επίσης, οι δομές φιλοξενίας και τα γηροκομεία, παρόλο που γίνεται καλή δουλειά από ορισμένα γηροκομεία, τις πιο πολλές φορές βιώνουν πολύ έντονα τη βία, δεν έχουν την απαραίτητη φροντίδα και αυτό επηρεάζει πολύ τη ζωή τους».

Η πανδημία ανέδειξε μια σκληρή πραγματικότητα…

Δυστυχώς, η πανδημία έμελλε να επηρεάσει αρνητικά τα άτομα της τρίτης ηλικίας, αφού έμειναν παραμερισμένα και τα πλείστα εξ αυτών απομονώθηκαν σωματικά αλλά και ψυχολογικά. «Εμείς που βιώνουμε καθημερινώς τα άτομα της τρίτης ηλικίας που έρχονται στον οργανισμό μας, τους επηρέασε πολύ αυτή η κατάσταση με την πανδημία του κορωνοϊού. Η ψυχολογία τους ήταν πάρα πολύ πεσμένη και είχαν τον φόβο και την ανησυχία… Δυστυχώς σταμάτησαν να νιώθουν χρήσιμοι… Πριν την πανδημία προσπαθούσαν να βοηθούν τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους, πηγαίναν κανονικά στα ραντεβού με τους γιατρούς τους. Μετά σταμάτησαν να έχουν αυτά που είχαν πριν την πανδημία και έτσι βίωσαν περισσότερο αυτή την αίσθηση του ότι είναι μόνοι τους στη ζωή. Και όσο άκουγαν ότι άτομα αγαπημένα τους, έφευγαν από τη ζωή, μπορείτε να καταλάβετε πόσος έντονος ήταν ο φόβος, ότι και μένα θα ‘ρθει κάποτε αυτή η στιγμή που θα φύγω από τη ζωή. Είναι κάτι που βιώναμε καθημερινά και προσπαθήσαμε και εμείς με τη σειρά μας, δημιουργώντας ένα δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ των μελών, που τους βοήθησε να επικοινωνούν μεταξύ τους, για να καταπολεμούν τη μοναξιά τους».

Σαν παρατηρητήριο τρίτης ηλικίας, πρόσθεσε η κ. Σαρρή, «προσπαθούμε να  καταπολεμήσουμε με κάθε τρόπο και να βοηθήσουμε αυτά τα άτομα να αντιμετωπίσουν όλα αυτά τα θέματα που τους απασχολούν. Βγάλαμε πάρα πολλά άτομα από τη μοναξιά τους και τα καταθλιπτικά τους συμπτώματα λόγω του ότι ξέρουν ότι θα ‘ρθουν εδώ στο κέντρο μνήμης και δημιουργικής έκφρασης στη Λεμεσό, θα έχουν ένα πρόγραμμα, σε μια όμορφη ρουτίνα. Έχουμε διάφορες ομάδες, όπως ομάδα νοητικής ενδυνάμωσης, που βοηθά τα άτομα στο να δουλέψουν της νοητικές τους λειτουργίες και να προλάβουμε νευροεκφυλιστικές νόσους, όπως την άνοια. Υπάρχει ομάδα μουσικοθεραπείας, ομάδα χορού, γυμναστικής, τέχνης, θεάτρου. Έτσι, τα άτομα εδώ νιώθουν ότι έχουν ένα καταφύγιο, όπως το περιγράφουν και οι ίδιοι. Μόνο που γνωρίζουν ότι τις συγκεκριμένες μέρες της εβδομάδας, θα έχουν ένα πρόγραμμα και μια ρουτίνα και θα ρθουν να δουν τους φίλους τους, να συζητήσουν, να μιλήσουν και να κοινωνικοποιηθούν, αυτό τους κάνει να νιώθουν πολύ καλύτερα».

Η τρίτη ηλικία έχει πρόσωπο και κανείς δεν πρέπει να είναι μόνος...

Τη διαβεβαίωση ότι η τρίτη ηλικία βρίσκεται στις προτεραιότητες του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, έδωσε η Αναστασία Ανθούση, σε δηλώσεις που παραχώρησε στον REPORTER. Όπως σημείωσε, «η τρίτη ηλικία βρίσκεται ήδη στις προτεραιότητες του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, γι’ αυτό άλλωστε και από τις πρώτες συναντήσεις που έγιναν ήταν με το Παρατηρητήριο Τρίτης Ηλικίας. Θεωρώ ότι το κράτος έχει υποχρέωση απέναντι στην τρίτη ηλικία και εξ ου και η καμπάνια μας 'η τρίτη ηλικία, έχει πρόσωπο'. Σε συνεργασία με το PIO, έχουμε ήδη ετοιμάσει ένα βίντεο για το ότι η τρίτη ηλικία έχει πρόσωπο και κανείς δεν πρέπει να είναι μόνος. Το κανένας μόνος επίσης, είναι διττό. Το ένα, είναι ότι κανένας από την τρίτη ηλικία δεν πρέπει να είναι μόνος του και ως κράτος οφείλουμε να κάνουμε τις δομές, να ρυθμιστούν και να υπάρχει πιο αυστηρή εποπτεία στα ιδιωτικά γηροκομεία. Η δεύτερη παράμετρος, είναι οι ενέργειες που μπορούν να γίνουν με μικρές κινήσεις, συντονίζοντας ταυτόχρονα τις διάφορες πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται. Επειδή υπάρχουν γενικώς πρωτοβουλίες, κάποιος πρέπει να τα συντονίσει όλα αυτά με τελικό αποδέκτη τον άνθρωπο και αυτό είναι που προσπαθούμε στην παρούσα φάση».

Όλοι έχουμε ένα άτομο στην οικογένεια που να εντάσσεται στην τρίτη ηλικία, υπογράμμισε η κ. Ανθούση, για να αναφέρει ότι, «σαν Υφυπουργείο στο πλαίσιο της συνεργασίας μας με τις κρατικές ενισχύσεις και με τον επίτροπο ορεινών, έγιναν αρκετές δομές τις οποίες στα πλαίσια της εκστρατείας θα έχουμε και εγκαίνια είτε γηροκομείων και φυσιοθεραπευτριών. Γίνονται δράσεις για να βοηθήσουμε την τρίτη ηλικία και υπάρχουν και άλλα πράγματα στα σκαριά για τα θέματα δομών και παροχής υπηρεσιών. Το πιο σημαντικό επίσης, είναι και το κόκκινο κουμπί το οποίο δρομολογήθηκε και υπάρχει και προϋπουργική πρόταση για την εφαρμογή του, αλλά σίγουρα πρέπει να ερευνηθεί καλά πριν την εφαρμογή του και σε ποιους πρέπει να απευθύνεται σε πρώτη φάση και να μπορεί το κράτος να το στηρίξει. Το κόκκινο κουμπί ή SOS button, θα είναι για τους ηλικιωμένους ουσιαστικά που μπορεί να βρίσκονται μόνοι τους στο σπίτι και χρειάζονται ιατρική βοήθεια ή κάποια άλλη φροντίδα και με ένα κουμπί θα ενώνεται με ένα τηλεφωνικό κέντρο και να του παραπέμπεται άμεση βοήθεια».