Κορωνοϊός και θεωρίες συνωμοσίας
10:35 - 09 Σεπτεμβρίου 2020
Την εποχή της πανδημίας, όπως είναι γνωστό, πολλές είναι οι φήμες και οι θεωρίες συνωμοσίας σε σχέση με τον νέο κορωνοϊό, που αναπαράγονται και δημοσιεύονται στα κοινωνικά δίκτυα και όχι μόνο. Στο πλαίσιο ειδικής μελέτης, μια διεθνής επιστημονική ομάδα (αποτελούμενη από γιατρούς, επιδημιολόγους και κοινωνικούς επιστήμονες) εντόπισε περισσότερες από 2.300 διαφορετικές ανυπόστατες φήμες και θεωρίες συνωμοσίας ανά τον κόσμο σχετικά με τη νόσο Covid-19, το πώς αυτή μεταδίδεται, πόσοι άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας αυτής κλπ.
Σύμφωνα με την έρευνα, το γεγονός της παραπληροφόρησης μπορεί να συνεπάγεται δυσάρεστες ή και τραγικές συνέπειες για ανθρώπους σε διάφορες χώρες του κόσμου. Πολίτες που προσπαθούν να προστατευτούν από τον κορωνοϊό (λαμβάνοντας λανθασμένες-ψευδείς πληροφορίες) τελικά καταλήγουν να νοσηλεύονται στο νοσοκομείο ή ακόμα και να χάνουν τη ζωή τους, εξαιτίας καταστάσεων που πιθανώς θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, επισημαίνουν οι επιστήμονες. Οι ίδιοι τονίζουν ότι οι αρμόδιες αρχές ανά τον κόσμο χρειάζεται να διαψεύδουν (στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό) τις ψευδείς και λανθασμένες ειδήσεις-πληροφορίες που σχετίζονται με την πανδημία και είναι δυνητικά επικίνδυνες για την ασφάλεια και την υγεία των πολιτών διεθνώς.
Για τις ανάγκες της μελέτης τους οι επιστήμονες ανέλυσαν το περιεχόμενο πληροφοριών σχετικών με την πανδημία του κορωνοϊού, οι οποίες κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Twitter, Facebook κλπ.), καθώς και δημοσιεύματα στις εφημερίδες, αναφορές στην τηλεόραση κ.α. Το αποτέλεσμα ήταν να εντοπίσουν συνολικά 2.311 φήμες (89%), συνωμοσιολογικές θεωρίες (8%) και αναφορές για διακρίσεις, στιγματισμό και βίαιη συμπεριφορά (3%) σχετικά με τον κορωνοϊό και την Covid-19, σε 25 γλώσσες, σε 87 χώρες του κόσμου.
Οι ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες αφορούσαν την ίδια τη νόσο, σε σχέση με θέματα μεταδοτικότητας και θνησιμότητάς εξ αιτίας αυτής (24%), τα περιοριστικά μέτρα για τον έλεγχο της πανδημίας (21%), τα εμβόλια και τις θεραπείες (19%), τις αιτίες και την προέλευση της νόσου (15%) και άλλα σχετικά ζητήματα (21%). Όπως ανέφεραν οι ερευνητές περισσότερες από οκτώ στις δέκα (82%) από τις φήμες και τις θεωρίες για την Covid-19 ήταν εντελώς ψευδείς.
Ανάμεσα στις πληροφορίες-θεωρίες που εντοπίστηκαν από την ομάδα των επιστημόνων έχουν αναφερθεί τα εξής:
Ότι ο κορωνοϊός έχει δημιουργηθεί στο εργαστήριο ως βιολογικό «όπλο», ότι είναι πιο «αθώος» από την εποχική γρίπη και ότι σκοτώνει λιγότερους ανθρώπους, ότι ορισμένοι κακόβουλοι θέλουν να χρησιμοποιήσουν τη νόσο ως «φόβητρο» για τον περιορισμό της ελευθερίας των ανθρώπων, ότι η κατανάλωση χλωρίνης, αλκοόλ, σκόρδου, βιταμίνης C ή ακόμα και ούρων αγελάδας μπορεί να σκοτώσει τον ιό ή να προφυλάξει από τη λοίμωξη, κ.ά.
Κατά αναλογία με τα «κύματα» εξάπλωσης της νόσου, η παραπληροφόρηση μεταδόθηκε επίσης σε διαφορετικά «κύματα»-φάσεις. Σύμφωνα με τις αναλύσεις των ειδικών, το πρώτο «κύμα» παραπληροφόρησης εντοπίζεται μεταξύ 21 Ιανουαρίου και 13 Φεβρουαρίου, το δεύτερο μεταξύ 14 Φεβρουαρίου και 7 Μαρτίου, ενώ το τρίτο-και μεγαλύτερο- μετά τις 8 Μαρτίου.