Οι βασικοί άξονες της νέας μεταναστευτικής πολιτικής-Σκληρότεροι όροι

H αυστηροποίηση του πλαισίου για τους εικονικούς φοιτητές και τους εικονικούς γάμους και η αντιμετώπιση με νέους νόμους των αδυναμιών του συστήματος, είναι ανάμεσα στο κύρια μέτρα που περιλαμβάνονται στην Ολοκληρωμένη Μεταναστευτική Πολιτική και Πολιτική Ασύλου που παρουσίασε την Πέμπτη ο Υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής.
 
Παράλληλα, τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης, προς όφελος των κρατών που δέχονται τις μεγαλύτερες μεταναστευτικές πιέσεις όπως η Κύπρος.
 
Ο Υπουργός σημείωσε ότι μεταξύ 2014 και πρώτου τριμήνου του 2020 οι νέες αφίξεις αυξήθηκαν δραματικά και έφτασαν τις 34,000 σε σχέση με 14,440 την προηγούμενη πενταετία, καθιστώντας την Κύπρο, αναλογικά πρώτη μεταξύ όλων των χωρών μελών της ΕΕ σε αριθμό αιτητών ασύλου. Σήμερα, είπε, οι αιτητές ασύλου στην Κύπρο αποτελούν το 3,8% του πληθυσμού της χώρας. Την ίδια ώρα, είπε, στις υπόλοιπες χώρες πρώτης γραμμής, δηλαδή την Ελλάδα, τη Μάλτα, την Ιταλία και την Ισπανία τα ποσοστά αιτητών ασύλου είναι κάτω του 1%.
 
Η ακτινογράφηση του προβλήματος για την Κύπρο, είπε, δείχνει ξεκάθαρα πως υπάρχουν σήμερα δυο δίοδοι εισόδου αιτητών ασύλου στη Δημοκρατία, αυτές οι οποίες βρίσκονται κάτω από τον απόλυτο έλεγχο του κράτους και αφορούν εικονικούς φοιτητές και εικονικούς γάμους και αυτές που δεν μπορούν να ελεγχθούν αποτελεσματικά και αφορούν τους μετανάστες που φτάνουν στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές, είτε από τα κατεχόμενα, είτε δια θαλάσσης.
 
Τόνισε παράλληλα ότι είναι επικίνδυνο λάθος να τσουβαλιάζονται όλοι οι μετανάστες σε μια κατηγορία  και είναι ισοπεδωτικό, άδικο και ανοίγει την πόρτα για να μετατραπεί η Κύπρος σε ένα απέραντο κέντρο φιλοξενίας.
 
«Αυτοί που σήμερα τους τσουβαλιάζουν όλους αδιακρίτως, μπορεί να νομίζουν ότι σκοράρουν πόντους εναντίον της κυβέρνησης, παρουσιάζοντας την Κύπρο σαν δήθεν παραβάτη ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά το μόνο που καταφέρνουν είναι να αδικούν τους πρόσφυγες μετανάστες που έχουν πραγματική ανάγκη την αλληλεγγύη και τη φροντίδα μας», ανέφερε.
 
Πρόσθεσε ότι πολλοί που ξεγελούν το σύστημα, ευρισκόμενοι στην Κύπρο χωρίς να διατρέχουν τον παραμικρό κίνδυνο εάν επιστρέψουν στην πατρίδα τους, στερούν πόρους, από αυτούς οι οποίοι εάν επιστρέψουν στις χώρες τους κινδυνεύουν.
 
Ο κ. Νουρής ανέφερε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο έχει υιοθετήσει τις εισηγήσεις του Υπουργείου Εσωτερικών για την ολιστική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος.
 

Αυστηρότερο πλαίσιο για εικονικούς φοιτητές και εικονικούς γάμους
Ο Υπουργός είπε ότι ένα από τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούνται για υποβολή αίτησης ασύλου, είναι η εγγραφή σε κολέγια τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μέσω αυτής της διόδου την τριετία 2017 – 2019,  3,214 πρόσωπα αιτήθηκαν άσυλο και άλλοι 2,239 τέλεσαν γάμο με Ευρωπαίους πολίτες οι οποίοι, βάσιμα, χαρακτηρίζονται σαν εικονικοί.
 
«Στο πλαίσιο της νέας πολιτικής, οι αποφάσεις που συνδιαμορφώθηκαν από τα Υπουργεία Παιδείας και Εσωτερικών, θέτουν αυστηρότατες προϋποθέσεις και περιορίζουν δραστικά τα παραθυράκια στο σύστημα», ανέφερε.
 
Οι προϋποθέσεις εγγραφής σε κολέγιο από το προσεχές ακαδημαϊκό έτος διαλαμβάνουν υποβολή τραπεζικής βεβαίωσης για τη δυνατότητα αποπληρωμής των διδάκτρων του πρώτου έτους φοίτησης, δήλωση ότι δεν ταξιδεύει στην Κύπρο γιατί διατρέχει κίνδυνο η ζωή του και πιστοποίηση της καλής γνώσης της αγγλικής γλώσσας είτε με την προσκόμιση διεθνώς αναγνωρισμένων πιστοποιητικών είτε με τη διενέργεια προφορικής εξέτασης .
 
Επίσης το δικαίωμα εργασίας θα περιορίζεται στο πλαίσιο της πρακτικής εξάσκησης εντός του προγράμματος σπουδών ή σε συναφή κλάδο, ενώ ο αριθμός των εγγραφών στην ίδια ακαδημαϊκή χρονιά, συνολικά δεν θα ξεπερνά τον μέγιστο αριθμό των επιτρεπόμενων θέσεων που το Υπουργείο Παιδείας θα παραχωρεί.
 
Όσον αφορά τους εικονικούς γάμους, είπε ότι το ΥΠΕΣ παρεμβαίνει αποφασιστικά μέσω τριών τροποποιητικών Νομοσχεδίων που ήδη συζητούνται στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
 
Υπολογίζεται ότι την τριετία 2017 – 2019 τελέστηκαν σχεδόν 4,000 εικονικοί γάμοι κατά κύριο λόγο από συγκεκριμένα Δημαρχεία.
 
Οι πρόνοιες των τριών Νομοσχεδίων, είπε, ενώ προστατεύουν απόλυτα τον θεσμό του γαμήλιου τουρισμού, προνοούν πως από τούδε και στο εξής για την τέλεση πολιτικού γάμου απαιτείται μεταξύ άλλων, η εξασφάλιση πιστοποιητικού ελευθερίας από τον ληξίαρχο του Υπουργείου Εσωτερικών, ενώ  κατ’ αντιστοιχία οι ίδιες προϋποθέσεις εισάγονται και στον Περί πολιτικής συμβίωσης Νόμο.

Επίσης θα αφαιρείται από κάθε Δήμο, η δυνατότητα τέλεσης πολιτικών γάμων εάν αποδειχθεί ότι τελεί εικονικούς.
 
Τέσσερα νομοσχέδια για αντιμετώπιση των αδυναμιών του συστήματος  
Αναφέροντας ότι από τη γραμμή κατάπαυσης του πυρός, διέρχεται πέραν του 75% του συνόλου των αιτητών ασύλου, ο κ. Νουρής είπε ότι για την αντιμετώπιση των αδυναμιών του συστήματος υποβλήθηκαν στη Βουλή τέσσερα ακόμα τροποποιητικά Νομοσχέδια συμπεριλαμβανομένης και τροποποίησης του Συντάγματος.
 
Απαντώντας σε ερώτηση, είπε ότι όσον αφορά τη γραμμή αντιπαράταξης είπε ότι χωρίς καμιά διάθεση ανάδειξης της πράσινης γραμμής σε σκληρό σύνορο, η Κύπρος διεκδικεί την εφαρμογή όλων των μηχανισμών ασφαλείας και ελέγχου που εφαρμόζονται στα σημεία εισόδου σε ευρωπαϊκό έδαφος ελεγχόμενο από την Κυπριακή Δημοκρατία. Τόνισε ότι οι παράνομες διελεύσεις θα πρέπει σαφώς να τερματιστούν και οι παραβάτες να έχουν και συνέπειες, κάτι που όπως είπε δεν συμβαίνει μέχρι σήμερα.
 
«Εμείς το χρειαζόμαστε σαν Δημοκρατία και η ΕΕ θα πρέπει να το απαιτεί», είπε, προσθέτοντας ότι αυτό θέλουν να εφαρμόσουν στην γραμμή αντιπαράταξης. Ωστόσο δεν θέλησε να επεκταθεί αφού, όπως είπε κάποια θέματα άπτονται της εθνικής ασφάλειας.

Είπε ότι παρά το γεγονός ότι τυγχάνει καθολικής αναγνώρισης και από την ίδια την ΕΕ το γεγονός της υπέρμετρα μεγάλης εισροής μεταναστών από τα κατεχόμενα, την ίδια ώρα δέχεται κριτική, για τη μεγάλη περίοδο εξέτασης αιτήσεων ασύλου, την περιορισμένη εφαρμογή ταχύρρυθμων διαδικασιών εξέτασης  προδήλως αβάσιμων αιτήσεων και για τον μικρό αριθμό επιστροφών σε ασφαλείς τρίτες χώρες.
 
Ο ΥΠΕΣ είπε ότι η η Κύπρος στηριζόμενη στις πρόνοιες της Οδηγίας 2013/32 προχώρησε στη θέσπιση καταλόγου ασφαλών χωρών και  ενημερώθηκε ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αιτήσεις από πολίτες των 21 ασφαλών χωρών που περιλαμβάνονται στον κατάλογο, θα θεωρούνται προδήλως αβάσιμες, εκτός και εάν ο αιτητής αποδείξει βάσιμα ότι κινδυνεύει η ζωή του εάν επιστρέψει  στη χώρα καταγωγής του.
 
Ο Υπουργός είπε επίσης ότι το 2019 ο συνολικός αριθμός αιτητών ασύλου στη Δημοκρατία που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, έφτασε τις 19,200. Άλλες 2,500 περίπου αναμένουν την εκδίκαση της προσφυγής τους στο Διοικητικό Δικαστήριο. Σ’ αυτούς τους αριθμούς πρέπει να προστεθούν και τα 11,600 πρόσωπα στα οποία παραχωρήθηκε καθεστώς διεθνούς προστασίας.
 
«Μόνο ο συνολικός αριθμός των 33,300 ατόμων, καταδεικνύει την αναγκαιότητα για σύντμηση των χρόνων εξέτασης των αιτήσεων με ιδιαίτερη αναφορά στις προδήλως αβάσιμες», είπε.
 
Ανέφερε ακόμα ότι από την 1η Ιουλίου, ενισχύεται η μονάδα των εξεταστών με 30 πρόσθετα άτομα, ώστε να καταστεί εφικτός ο στόχος για εξέταση κάθε αβάσιμης αίτησης μέσα σε 10 μέρες κατά μέγιστο.
 
Μέσα από τις προτεινόμενες Νομοθετικές τροποποιήσεις, περιλαμβάνεται η μείωση του χρόνου προσφυγής στο Διοικητικό Δικαστήριο από 75 σε 15 μέρες, ενώ με την πρόσφατη ενίσχυση του Δικαστηρίου, που πλέον αριθμεί πέντε δικαστές με προοπτική αυτοί να γίνουν 10 μετά την χθεσινή απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, η προσπάθεια είναι, η εκδίκαση των προδήλως αβάσιμων αιτήσεων, να ολοκληρώνεται σε 2 με 3 βδομάδες.
 
Οι τροποποιήσεις περιλαμβάνουν ακόμα, μείωση του χρόνου της έφεσης ενώπιον της ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, από 42 σε 10 μέρες, αλλά και ταυτόχρονη έκδοση του διατάγματος απέλασης με την απορριπτική απόφαση του Διευθυντή της Υπηρεσίας Ασύλου.
 
Ανέγερση νέου κέντρου φιλοξενίας στη Μενόγεια
Παράλληλα ο ΥΠΕΣ ανέφερε ότι πέραν του Κέντρου πρώτης υποδοχής Πουρνάρα, προχωρεί ανέγερση ενός νέου χώρου φιλοξενίας στη Μενόγεια, στον χώρο των παλιών εγκαταστάσεων της Επιτροπής Σιτηρών. Στο νέο Κέντρο θα διαμένουν όλοι ανεξαίρετα οι αιτητές ασύλου μέχρι την ολοκλήρωση της εξέτασης της αίτησης τους.
 
Οι εργασίες ανοικοδόμησης άρχισαν με στόχο την παράδοση του Κέντρου τον Σεπτέμβριο.
 
Όσον αφορά στο κρίσιμο θέμα του επαναπατρισμού όσων οι αιτήσεις ασύλου τους απορριφθούν, ήδη, είπε, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει προχωρήσει σε επιστροφές με ναυλωμένες πτήσεις σε συγκεκριμένη χώρα, ενώ προγραμματίζονται και άλλες πτήσεις τις επόμενες βδομάδες.
 
Ανάγκη στήριξης από ΕΕ
Ο κ. Νουρής είπε ότι η Κύπρος δεν έχει άλλη επιλογή, από το να διεκδικεί βελτίωση της νέας ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης, η οποία πρόκειται να συζητηθεί στις επόμενες βδομάδες.
 
Η Κύπρος, ανέφερε, ζητά επιτακτικά τη συμπερίληψη της υποχρέωσης των κρατών μελών για αυτόματη μετεγκατάσταση των αιτητών στη βάση ενός σταθερού και προκαθορισμένου ποσοστού αλλά και περιορισμό της πρόσβασης στα Ευρωπαϊκά κονδύλια, εκείνων των χωρών που αρνούνται να συμμετάσχουν. 
 
Ζητά επίσης ΕΕ να διαπραγματευτεί κεντρικά με τις τρίτες χώρες την δυνατότητα επιστροφών αλλά και να διεκδικήσει από την Τουρκία την τήρηση της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας του 2016 για τη συγκράτηση στο έδαφος της, των  προσφύγων, για τους οποίους της καταβάλλονται δισεκατομμύρια.
 
Απαντώντας σε ερώτηση, ο Υπουργός εξέφρασε την ελπίδα ότι θα είναι ένα επίτευγμα της γερμανικής προεδρίας που αναλαμβάνει την 1 Ιουλίου, να φτάσουν σε μια κοινή απόφαση για το θέμα οι χώρες της ΕΕ. Ανέφερε ότι υπάρχουν αισιόδοξες ενδείξεις που πηγάζουν από το γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός χωρών έχουν κοινά προβλήματα.
 
Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο να μην υπάρξει συμφωνία στην ΕΕ και κατά πόσο θα προχωρήσει σε επιπρόσθετα μέτρα η Κυπριακή Δημοκρατία, ο κ. Νουρής ανέφερε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θέλει να κρατά την τύχη της στα χέρια της στο ενδεχόμενο να μην υπάρξει συμφωνία.
 
Είπε επίσης ότι η Κυπριακή Δημοκρατία εργάζεται ήδη εντατικά για να ξεπεράσει τα εμπόδια στο ενδεχόμενο να χρειαστεί να προχωρήσει σε διμερείς συμφωνίες με αριθμό τρίτων χωρών για τα θέματα επιστροφών, επειδή υπάρχει ορατός ο κίνδυνος να μην υπάρξει συμφωνία στην ΕΕ.

Ωστόσο εξέφρασε αισιοδοξία ότι θα υπάρξει συμφωνία στην ΕΕ να γίνουν κεντρικά οι διαπραγματεύσεις με τρίτες χώρες.
 
Κίνδυνος δημογραφικής αλλοίωσης
Ερωτηθείς για τους κινδύνους για τη χώρα από την μετανάστευση, ο κ. Νουρής είπε ότι σαφώς και η ανεξέλεγκτη μετανάστευση εγκυμονεί κινδύνους, όπως οικονομικούς. Ωστόσο εκτίμησε ότι ο σοβαρότερος κίνδυνος για την Κύπρο είναι η δημογραφική αλλοίωση.
 
 Πρόσθεσε ότι η κοινωνική ενσωμάτωση δεν μπορεί να γίνει πράξη όταν πρέπει να διαχειριστεί κανείς τεράστιους αριθμούς, ιδιαίτερα ατόμων με διαφορετικά ήθη, έθιμα και κουλτούρα. Για να γίνει πράξη αυτή η ενσωμάτων, είπε, θα πρέπει να εφαρμοστεί η αυτόματη μετεγκατάσταση μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.
 
Παράλληλα ο ΥΠΕΣ ανέφερε ότι το υπεράριθμο των μεταναστών στην Κύπρο ήδη αφήνει ανεξίτηλα δυστυχώς τα αποτυπώματα του.
 
«Το παράδειγμα της γκετοποίησης στη Χλώρακα, οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης ανθρώπων στην παλιά Λευκωσία, η εκμετάλλευση που τυγχάνουν αλλοδαποί εργαζόμενοι, είναι μόνο μερικά από τα παραδείγματα της αδυναμίας διαχείρισης αυτών των αριθμών. Γι’ αυτό είναι και αναγκαία και επείγουσα η έγκριση και εφαρμογή της νέας μεταναστευτικής πολιτικής», είπε.
 
Απαντώντας σε άλλη ερώτηση ανέφερε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αιτητών ασύλου στη Κυπριακή Δημοκρατία δεν ανήκουν στην κατηγορία των προσφύγων.
 
Προσπάθειες παραπλάνησης και παραπληροφόρησης
Παράλληλα ο Υπουργός έκανε λόγο για παραπλάνηση και παραπληροφόρηση .
 
«Είναι κατάφωρα άδικο και προσβλητικό για τους λειτουργούς μας, στα Κέντρα φιλοξενίας, να αναδεικνύεται σε περίοδο πανδημίας, η δήθεν έλλειψη σαπουνιού σε κέντρο φιλοξενίας, αλλά την ίδια ώρα να μην γίνεται καμία απολύτως αναφορά ότι και στα δύο Κέντρα φιλοξενίας μας, στο Πουρνάρα και την Κοφίνου, δεν εντοπίστηκε ούτε ένα κρούσμα κορωνοϊού», είπε.
 
Χαρακτήρισε επίσης μεροληπτική προσέγγιση, να μην αναδεικνύονται τα ευρήματα της έκθεσης της Επιτρόπου Διοικήσεως γιατί απλά δεν βόλεψε κάποιους, ή η επέκταση σε χρόνο ρεκόρ των δύο κέντρων που έδωσε τη δυνατότητα τήρησης των προνοιών των πρωτοκόλλων ασφάλειας και υγείας και η υιοθέτηση ασφαλών μηχανισμών σίτισης με πολύ μεγαλύτερο κόστος.