«Εγύρισα κάτω και είδα το πλοίο… Εφοήθηκα… Η βάρκα μας ήταν σκνίπα μπροστά του»
07:14 - 15 Ιουνίου 2020
Ο 70χρονος αιώνιος έφηβος, Πολύβιος Σάββα, «εκ πεποιθήσεως… μετανοιωμένος εργένης», όπως λέει, είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές φιγούρες της πόλης. Δεν υπάρχει πέτρα, που να έχει σχέση με το υγρό στοιχείο, που όταν τη σηκώσεις δεν θα τον βρεις από κάτω.
Ήταν 7 Ιουνίου του 1980, όταν το οχηματαγωγό/επιβατικό πλοίο Ζηνοβία, που ξεκίνησε από τη Σουηδία, άρχισε το ταξίδι του προς το βυθό του κόλπου της Λάρνακας. Μέσα σε δέκα λεπτά βρέθηκε σε βάθος 42 μέτρων, από την επιφάνεια της θάλασσας.
«Όταν βούλιαξε, μου τηλεφώνησε ο Γλαύκος, που ήταν τότε Διευθυντής της Μαρίνας. Πάντα οι δύτες βουτούν δύο, δύο. Λέει μου, “βούλιαξε το Ζηνοβία. Να πάμε μαζί να δούμε από πού χάνει πετρέλαιο”. Έβγαζε πολύ πετρέλαιο. Μέχρι τη Δεκέλεια εμαυρίσαν όλα.
Πήγαμε με μια παλιοβαρκούα, ένα μεταποιημένο μικρό ιστιοπλοϊκό. Ήταν μεσημέρι. Είχε μεγάλα κύματα εκείνη την μέρα. Δέσαμε πάνω στη σκάλα του Ζηνοβία, που ήταν σχεδόν στην επιφάνεια. Εγύρισα κάτω και είδα το πλοίο… Εφοήθηκα… Η βάρκα μας ήταν μια σκνίπα μπροστά του… “Τι γυρευκουμε εμείς δαμέ; λέω του Γλαύκου”. Ο Γλαύκος, βέβαια, ήταν πιο έμπειρος, δούλεψε και στην ανέλκυση του ναυαγίου της Κερύνειας.
Εκάμαμεν κατάδυση. Στην αρχή ήμουν σφιγμένος. Όταν πάτησα πάνω, ένιωσα όμως, κατακτητής. Ήταν ολόασπρο… Είχε φαγητά μέσα, αυτοκίνητα, ήταν οι αποσκευές των μελών και κάτι σκύλους σε κλουβιά που πνίγηκαν».
Μαζί με το Γλαύκο Καριόλου, εντόπισαν τα σημεία όπου υπήρχε διαρροή πετρελαίου. Όταν ανέβηκαν στην επιφάνεια, έφτιαξαν ένα σχεδιάγραμμα και το παρέδωσαν στους άρτια εκπαιδευμένους δύτες του Ελληνικού λιμενικού, οι οποίοι έσπευσαν στο σημείο.
«Βγήκαμε πάνω και τους δείξαμε τους από πού έχανε πετρέλαιο. Έχανε από δύο-τρεις τόπους. Μετά ήρθαν από το λιμενικό της Ελλάδας, πάρα πολλά καλοί δύτες. Έβαλαν μπαλόνια και περιόρισαν τη διαρροή στο χώρο του ναυαγίου».
Από τότε και κατά τη διάρκεια των τεσσάρων δεκαετιών που ακολούθησαν, καταδύθηκε αμέτρητες φορές στο Ζηνοβία.«Επήα πάρα πολλές φορές. Εν τις μέτρησα ποτέ. Το ναυάγιο, ερημάξαν το διάφοροι, που έκλεψαν και έσπασαν πράματα».
Όλοι πιστεύουν πως ο Πολύβιος Σάββα, κατάγεται από τη Λάρνακα. Ο ίδιος νιώθει Σκαλιώτης, όπως λέει, αφού πέρασε στην πόλη τα 65 από τα 70 χρόνια της ζωής του. Κατάγεται όμως από την Μόρφου.
«Ο παπάς μου ήταν από την Καλοψίδα και η μάμα μου από την Μόρφου. Γεννήθηκα στη Μόρφου. Είχε ένα κατάστημα ο παππούς μου στη Λάρνακα και ήρθαμε όταν ήμουν πέντε χρονών. Νιώθω Σκαλιώτης, όμως όταν με ρωτούν από πού είμαι λέω από τη Μόρφου, επειδή είναι κατεχόμενα. Επήεν η νονά μου όταν ανοίξαν τα οδοφράγματα και δεν της συμπεριφέρθηκαν καλά και είπα ότι δεν με σηκώνει το κλίμα. Δεν επήα ποτέ.
Όταν τελείωσε το Λύκειο Αγίου Γεωργίου πήγε να δουλέψει στο μαγαζί του πατέρα του, που πουλούσε ραπτομηχανές. «Μισώ το εμπόριο», λέει έντονα, «εμεινα λίγο καιρό και μετά πήγα στο Συνεργατισμό, σε ένα κατάστημα που πουλούσε ηλεκτρικά ήδη, ξυλεία και ηλεκτρικά μηχανήματα. Μετά εκλείσαν το και έμεινα άνεργος, για δύο με τρία χρόνια. Δύο καλοκαίρια εκείνη την περίοδο δούλευα ως ναυαγοσώστης. Μετά έπιασα δουλειά στην υδατοπρομήθεια, ως καταγραφέας. Ήμουν έξω και γύριζα. Δεν θα μπορούσα να κάθουμαι σε ένα γραφείο. Ήμουν 25 χρόνια στην υδατοπρομήθεια».
Αγαπούσε από παιδί τη θάλασσα και ήθελε να εξερευνήσει το βυθό της. Έτσι, όταν ήταν μαθητής έκανε κάτι πολύ ριψοκίνδυνο, όπως διαπίστωσε εκ των υστέρων. Νοίκιασε από την ακτή των Φοινικούδων για πέντε σελίνια, μπουκάλα και εξοπλισμό δύτη, του εξήγησαν πώς να αναπνέει και έκανε την πρώτη του κατάδυση. «Ήταν πολλά επικίνδυνο, να μπω χωρίς εκπαίδευση. Θα μπορούσα να πάθω μεγάλο κακό».
Εκπαίδευση πήρε τελικά, αργότερα από τον αείμνηστο Ανδρέα Καριόλου.
«Μετά τον πόλεμο, ήρθε στη Λάρνακα. Εβλέπαμεν τον στη μαρίνα και καταλάβαμε πως ήταν δύτης. Επήα σπίτι του και του ζήτησα να με μάθει. Πήγα κάποιες φορές μαζί του και μετά γνωρίστηκα με το γιο του τον Γλαύκο. Είναι ο καλύτερος δύτης της Κύπρου. Παλιά έκανα κάθε μέρα καταδύσεις. Τώρα συνεχίζω, αλλά πιο αραιά.
Είναι η απόλυτη ηρεμία κάτω από το νερό. Στην αρχή ένιωθα δέος… Η ζωή σου εξαρτάται από ένα ρυθμιστή, έχασές τον, έχασες το αέρα σου. Κουβαλάς τη ζωή σου μαζί σου».
Μετά το θάνατο του Ανδρέα Καριόλου, το 1977 ίδρυσαν μαζί με το γιο του και άλλους, το ομώνυμο ίδρυμα.
«Ο Ανδρέας πέθανε το 1977 στη Λάρνακα στην προσπάθεια του να σώσει ένα δύτη του. Ήταν μεγάλη απώλεια… Ήταν ο άνθρωπος που δίδαξε την ερασιτεχνική κατάδυση στην Κύπρο.. Εις μνήμη του κάναμε το Ανδρεας Καριόλου marine foundation. Ασχολείτο και με καταδύσεις και με ιστιοπλοΐα. Γραφτήκαμε στην παγκόσμια ομοσπονδία βιαστικά για να μην προλάβουν οι Τούρκοι, ως όμιλος υποβρύχιων καταδύσεων Ανδρέας Καριόλου. Όταν πέρασαν λίγα χρόνια χρειάστηκε να κάνουμε Ομοσπονδία καταδύσεων για να γραφτούμε στον ΚΟΑ. Έπρεπε να γίνουν τουλάχιστον δυο όμιλοι. Ο όμιλος Ανδρέας Καριόλου μεταφέρθηκε στη Λευκωσία. Αμέσως έγινε στη Λάρνακα και ο όμιλος υποβρύχιων δραστηριοτήτων Λάρνακας Ιππόκαμπος. Τώρα υπάρχουν άλλοι δύο όμιλοι ο Ναυτίλος της Λεμεσού και ο Τρίτωνας της Αμμοχώστου».
Λόγω του Ζηνοβία, η Λάρνακα έγινε η πρωτεύουσα των καταδύσεων. Κάποιοι στην προσπάθειά τους να εξερευνήσουν το εντυπωσιακό ναυάγιο, έπαθαν τη νόσο των δυτών.
«Τα ατυχήματα στην Κύπρο μέχρι το 2010, ήταν 12-13 το χρόνο. Ήμουν χειριστής στο θάλαμο αποσυμπιεστής του νοσοκομείου Λάρνακας. Ήμασταν όλοι εθελοντές στο θάλαμο και οι χειριστές αλλά και ο γιατρός που ήταν ο Σωτήρης ο Γεωργίου. Αυτόν τον γιατρό έπρεπε να τον τιμήσουν με χρυσό μετάλλιο. Έσωσε πολύ κόσμο.
Όσοι πάθαιναν τη νόσο των δυτών έμπαιναν στο θάλαμο, μέχρι να τους περάσουν τα συμπτώματα. Όσοι έρχονταν γρήγορα, έμπαιναν στο θάλαμο και τους παιρνούσε. Κάποιοι, όμως, βγήκαν ανάπηροι, επειδή αργήσαν να έρθουν.
Σε πέντε με έξι περιπτώσεις, μπήκα μαζί τους στο θάλαμο επειδή εφοούνταν. Νιώθεις όπως κάμνεις κατάδυση, αλλά δεν έχει νερό. Δυστυχώς τώρα έκαμαν αποθήκη το θάλαμο στη Λάρνακα. Έκλεισε. Τώρα έχει θαλάμους και στο Παραλίμνι και στην Πάφο. Έγιναν σε προεκλογική περίοδο. Ολόκληρο Σαρμ Ελ Σέιχ με ένα εκατομμύριο δύτες, έχει ένα θάλαμο και η Κύπρος έχει έξι».
Σχεδόν ταυτόχρονα με τις καταδύσεις, ο Πολύβιος Σάββα άρχισε να ασχολείται και με τον προσκοπισμό, την άλλη μεγάλη του αγάπη. Είναι, μάλιστα, αυτή τη στιγμή ο πιο παλιός εν ενεργεία πρόσκοπος της Λάρνακας.
«Με τον προσκοπισμό ασχολήθηκα μετά τον πόλεμο. Ήταν αρχηγός μας ο Βαρθολομαίος, με τον οποίο είμαστε μαζί στο στρατό. Πήγα για να τους βοηθήσω, όχι για να γίνω πρόσκοπος. Ο τρόπος ζωής μου άρεσε, αλλά ήμουν μεγάλος, έλεα “εν θα πάω τωρά, να γίνω λυκόπουλο”. Ήμουν 30 χρονών. Τελικά έγινα βαθμοφόρος. Έφτασα μέχρι Αρχηγός και τώρα είμαι βοηθός στο 23ο Σύστημα Ελλήνων ναυτοπροσκόπων.
Έχουμε και τις βάρκες και τις συντηρούμε. Οι τρεις βάρκες είναι της Επαρχιακής Εφορίας Κερύνειας και οι άλλες τρεις του Συστήματός μας, που είναι από τα πιο παλιά της Κύπρου».
Όποιος έχει βρεθεί σε παρελάσεις στη Λάρνακα, αποκλείεται να μην είδε τον 70χρονο να παρελαύνει ανάμεσα στους ναυτοπρόσκοπους. «Στην παρέλαση όπου έβρω τόπο μπαίνω. Πάω πάντα για χάρη των μωρών».
Η μεγάλη του αδυναμία, είναι τα παιδιά. Ωστόσο, δεν έκανε ποτέ δικά του. «Αγχώνομαι πολλά όταν τα προσέχω. Στις κατασκηνώσεις σχεδόν δε κοιμούμαι καθόλου. Εάν είχα δικά μου ήταν να πεθάνω πριν τριάντα χρόνια.
Είμαι εκ πεποιθήσεως, μετανιωμένος εργένης… Δεν είναι καλά να μεν παντρεύεσαι. Και στους προσκόπους μου το ίδιο λέω. Να παντρευτούν. Ο θεός είπε να παντρεύεσαι και να κάμνεις μωρά. Εμείς εν ακούσαμε την συμβουλή του. Εκάμναμεν του εγκεφάλου μας…». (γέλια)
- Ο κοσμογυρισμένος μάγειρας που έγινε παγωτάρης-«Προσφέρω χαρά στον κόσμο»
- Η ηθοποιός που έκανε τέχνη τον καφέ, η ρομαντική ιστορία και η μάχη ανάκαμψης
- Ο τραγουδιστής που έγινε καλλιτέχνης του τατουάζ και το αβέβαιο μέλλον του χώρου
- Το ΚΑΘ ΌΔΟΝ και ο Σάκης που πάει κόντρα-«Δεν μπορώ να πω φάε, σκάσε και φύγε»
Ροη Ειδησεων
Πριν 8 λεπτά | ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Ο Δήμος Λευκωσίας παρουσίασε το πρόγραμμα των χριστουγεννιάτικών του εκδηλώσεωνΠριν 15 λεπτά | ΔΙΕΘΝΗ
Η ισραηλινή αεροπορία σφυροκοπά τα νότια προάστια της ΒηρυτούΠριν 20 λεπτά | ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η κυπρο-ουκρανική κοινότητα ζητά από Βουλή να αναγνωριστεί ο λιμός του 1930 ως «γενοκτονία»Πριν 37 λεπτά | ΔΙΕΘΝΗ
Νέα φρίκη στη Γαλλία-Πατέρας βίαζε την έφηβη κόρη του και την «προσέφερε» σε άλλους άνδρεςΠριν 43 λεπτά | ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Τ. Χατζηττοφή: «Είμαι αποφασισμένη να κινητοποιήσω τους πάντες κατά του εξισλαμισμού της Κύπρου»Πριν 50 λεπτά | Ποδόσφαιρο Κύπρος
Χωρίς τον πρώτο του σκόρερ στην Πάφο ο ΑΠΟΕΛ-Χάνει και ευρωπαϊκά ο Ελ ΑραμπίΠριν 55 λεπτά | Ποδόσφαιρο Διεθνή
Πλήγμα για την Γιουβέντους-Χάνει το ντέρμπι με την Μίλαν ο Βλάχοβιτς
