Ο καθηγητής τέχνης που αφιέρωσε τη ζωή του στη διάσωση αλόγων

Ο 61χρονος καθηγητής τέχνης, βοηθός Διευθυντής στο γυμνάσιο της Αραδίππου, Γιώργος Παπαϊωάννου, ο οποίος κατάγεται από την κατεχόμενη Λύση, έχει αφιερώσει τη ζωή του στη διάσωση αλόγων, κυρίως του ιπποδρόμου.

«Όχι πως δεν αγαπώ τα υπόλοιπα ζώα, αλλά είναι ιδιαίτερη η αγάπη για τα άλογα. Τα άλογα, είναι πολύ συναισθηματικά και το κάθε ένα έχει το δικό του χαρακτήρα. Εάν κάποιος έχει αγωνία ή φόβο, μεταφέρεται στο άλογο. Το αντιλαμβάνεται. Εάν κάνεις ιππασία και δεν είσαι χαλαρός, αυτή η αγωνία μεταφέρεται στο άλογο και γίνεται διαφορετική η αντιμετώπισή του».

Η πρώτη επαφή με τα άλογα
Από τότε που θυμάται τον εαυτό του είχε μανία με τα άλογα. Μια μανία, που έμελλε να του αλλάξει τη ζωή.

«Η αγάπη μου για τα άλογα ήταν από πάντα. Όταν ο πατέρας μου, ήταν Διευθυντής σε σχολείο της Βάσας Κοιλανίου, μέναμε στο χωριό. Οι ντόπιοι που είχαν άλογα, γαϊδούρια και μουλάρια, ασχολούνταν με τα αμπέλια, με άφηναν να ανεβαίνω πάνω, επειδή ήμουν ο γιος του δασκάλου. Όταν έκοβαν σταφύλια και εφορτώναν τα κοφίνια, τα σταματούσα στη φουντάνα του χωριού και ανέβαινα πάνω. Ήμουν  τεσσεράμισι χρονών. Τα γαϊδούρια και το άλογο, έμαθαν τη διαδρομή και σταματούσαν και κατέβαινα.

Θυμούμαι μια μέρα που δεν σταμάτησε ένα γαϊδούρι και με πήρε σε ένα αχυρώνα. Δεν μπορούσα να κατεβώ επειδή ήταν φορτωμένα τα κοφίνια. Σπίτι πανικοβλήθηκαν. Εψάχναν με, μες το χωριό. Το σούρουπο ήρθαν η γυναίκα και η κόρη του ιδιοκτήτη και με βρήκαν. Έλεγαν “Παναΐα μου, εν το μωρό του δασκάλου. Εν πας το γαϊδούρι”. Μόλις με ανακαλύψαν τις έφαα.

Όταν επιστρέψαμε στην Λύση, είχε ένας παππούς άλογα και με ένα ξάδερφό μου, τον Χριστάκη Σουρουλλά, σκεφτήκαμε πως θα έπρεπε να βρούμε επιβήτορες, για να τα κάνουμε αναπαραγωγή. Κάναμε ιππασία μέσα στα περβόλια και πηγαίναμε στο γυμνάσιο με τα άλογα. Θυμάμαι ότι φώναζε ο γυμναστής μας ο Λαμπής, επειδή δέναμε τα άλογα, στις ακακίες».

Η εισβολή, η τέχνη και τα άλογα
Η τουρκική εισβολή, ανάγκασε την οικογένειά του να βρεθεί στην Ξυλοτύμπου, όπου μαζεύτηκαν πολλοί πρόσφυγες. Ήταν δεκαπέντε χρονών.

«Μετά τον πόλεμο, άρχισα να σκέφτομαι ότι θέλω να γίνω κτηνίατρος και να κάνω φάρμα με αλόγα. Τον πρώτο καιρό της προσφυγιάς, μέναμε στην Ξυλοτύμπου. Στα περβόλια υπήρχαν ζώα, οπόταν είχα τη χαρά να έχω επαφή με γαϊδούρια. Αργότερα ήρθαμε στη Λάρνακα. Όποτε μου δινόταν, όμως, η ευκαιρία ανέβαινα σε άλογα. Και στην Αθήνα το ίδιο, όπου πήγα για σπουδές. Σπούδασα στη σχολή Καλών Τεχνών. Ήμουν καλός στο σχέδιο και τη ζωγραφική. Ήμουν όπως λέμε, λάθος βέβαια, ταλέντο. Λέω λάθος, διότι η τέχνη διδάσκεται κι αν την εξασκείς γίνεσαι καλύτερος. Εγώ τώρα που δεν την εξασκώ, δεν έγινα καλύτερος. Μπορεί να έγινα καλύτερος δάσκαλος, όμως, επειδή με τα χρόνια εξάσκησα αυτό το επάγγελμα, το οποίο αγαπώ. Η τέχνη, εμπλουτίζει την επαφή με τους μαθητές».

Ο Ρίο Γκράντε το πρώτο άλογο
«Όταν επέστρεψα από τις σπουδές το 1987, διορίστηκα ως δάσκαλος για επτά χρόνια. Ήμουν σε διάφορα σχολεία, στη Λευκωσία. Εκεί, όταν έβρισκα χρόνο, πήγαινα στον ιππόδρομο για να βλέπω τα άλογα.

Το 1993, ρώτησα ένα φίλο, πού βρήκε το άλογό του. Μου είπε ότι είναι από τον ιππόδρομο. Έτσι αγόρασα το πρώτο μου άλογο, το οποίο έβαλα σ’ ένα περιβόλι στο Μαζωτό, όπου είχε και το δικό του ο φίλος μου. Ήταν ένα άλογο του ιπποδρόμου, ο Ρίο Γκράντε. Όταν πήγα να το πάρω ήταν πολλά αδύνατο και η ουρά του δεν είχε πάνω τρίχες. Μετά από έξι με εφτά μήνες, άρχισε να μοιάζει με άλογο. Άρχισε να μεγαλώνει η ουρά και η χαίτη του.

Με εκείνο το άλογο, έμαθα αρκετά πράγματα. Στα δύο χρόνια, ένας φίλος μου άφησε το άλογό του. Έφευγα το χάραμα από τη Λάρνακα, πήγαινα να ταΐσω τα άλογα και μετά έφευγα να πάω στο γυμνάσιο στο Φρέναρος, στο οποίο ήμουν διορισμένος. Ήταν δύσκολο, επειδή πήγαινα από τις πέντε το πρωί».

Η φάρμα και οι δεκάδες διασώσεις
Τρία χρόνια αργότερα, μετέφερε τα άλογά του στη φάρμα, που ήταν προηγουμένως σχολή ιππασίας. Έφτιαξε τα υποστατικά και άρχισε να κάνει διασώσεις.

«Όταν υπήρχε κάποιο άλογο που δεν το ήθελαν στον ιππόδρομο, μου το έδιναν. Στην αρχή, νόμιζα πως μπορώ να σώσω και να έχω, όλα τα άλογα. Κάποιοι άρχισαν σιγά, σιγά να έρχονται για ιππασία και έλεγαν ότι θέλουν άλογο. Έτσι τους βρίσκαμε άλογα, τα οποία είχαν εγκαταλείψει ή είχαν προβλήματα με τα πόδια τους ή τα νύχια τους. Τα περιποιούμουν και τους τα έδινα. Έμαθα να πεταλώνω. Όποιος είχε άλογο που δεν το ήθελε, μου το έφερνε.

Πρέπει να πω ότι ξόδεψα πολλά λεφτά πάνω στη φάρμα. Σε κάποια φάση, για να μπορώ να έχω έσοδα και να συντηρώ αυτά που είχαν παραπάνω ανάγκη, πήρα ιπποδρομιακά άλογα για να τα πουλώ. Ήταν κι αυτό μία εμπειρία. Γνώρισα τον κόσμο του ιπποδρόμου. Πρέπει να πω ότι κατηγορείται αρκετά ο χώρος, όμως, χάρη σε αυτούς τους ανθρώπους υπάρχει το άλογο στην Κύπρο. Κάποια άλογα του ιπποδρόμου, όμως, όταν τελειώνουν τη σταδιοδρομία τους πολλές φορές είναι σε κακά χάλια. Υπάρχουν και καλοί ιδιοκτήτες που δεν τα αφήνουν να φτάσουν σε τέτοιο σημείο».

Ο ίδιος θεωρεί καθήκον του, τη διάσωση αλόγων.

«Πριν δύο χρόνια, με ειδοποίησαν από το κτηνιατρείο ότι έχει ένα άλογο που το εγκατέλειψαν μέσα στο ναρκοπέδιο. Μου είπαν, “δάσκαλε, αν μπορείς έλα να το πάρεις”. Ήταν χάλια. Εντάξει, όταν δω ένα άλογο σε τέτοια κατάσταση, αποκλείεται να μην το πάρω. Είχε τεράστιο πρόβλημα με τα νύχια του. Δεν έδινε τα πόδια του, για να τα πεταλώσω. Δεν μπορούσε να περπατήσει. Το βοηθήσαμε και σιγά, σιγά έγινε ένα όμορφο άλογο. Το χάρισα σε ένα μαθητή μου, που το έχει σε μια φάρμα στην Αραδίππου.

Η αγάπη για τα άλογα, δεν με άφησε ποτέ να τα εγκαταλείψω και να σκεφτώ να κλείσω τη φάρμα. Πέρασαν πάρα πολλά άλογα από τη φάρμα. Χαρίστηκαν πολλά. Είναι πάνω από 40 τα άλογα, που ήρθαν κατά καιρούς με πολύ άσχημα προβλήματα. Τις τελευταίες ημέρες ένας φίλος που δεν μπορούσε να τα συντηρεί, μας έφερε 7 άλογα. Τα 4 δόθηκαν σε ανθρώπους, που ξέρουμε ότι τα αγαπούν και τα τρία τα κρατήσαμε εδώ.

Τα άλογα μπορούν να ζήσουν πέραν των 20 χρόνων, κάποτε φτάνουν 25 και 30. Μπορεί, όμως, να μην φτάσουν αυτά τα χρόνια λόγω κολικού. Αν αλλάξει η διατροφή τους ή αν μείνουν νηστικά, παθαίνουν κολικούς. Έτυχε δύο τρεις φορές να χάσω άλογα από κολικούς. Είναι τραγικό το συναίσθημα και πολύ επώδυνο για το άλογο. Είπα ότι εάν δεν υπάρχει τρόπος να σωθεί κάποιο άλογο, πρέπει να κάνω ευθανασία. Όταν βλέπεις ότι ένα άλογο μπορεί να υποφέρει είναι τραγικό. Είχε άλογο που προσπαθούσαμε να το σώσουμε μέχρι τις τρεις τα μεσάνυκτα. Το πρωί ήταν ψόφιο. Είπα δεν θα αφήσω ξανά να συμβεί έτσι πράμα.

Αυτή τη στιγμή έχουμε 13 άλογα στη φάρμα. Τα πιο πολλά που είχα, ήταν 16. Τώρα έχουμε 3-4 γάτους. Κατά καιρούς έχουμε και σκύλους. Όταν πετάξουν κανένα σκύλο στην περιοχή, τον μαζεύουμε και τον περιποιούμαστε. Φέρνουμε κτηνίατρο να του κάνει εμβόλια και προσπαθούμε να του βρούμε σπίτι. Είχε εποχή που είχαμε 14 σκύλους».

Η δύσκολη περίοδος των περιοριστικών μετρων
Τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν λόγω της πανδημίας, δυσκόλεψαν την μετάβαση και το χρόνο παραμονής στη φάρμα. Ωστόσο πήγαινε ανελλιπώς.

«Έπρεπε να έχουμε ένα έγγραφο, το οποίο έλεγε πως μετακινούμαστε για να περιποιηθούμε τα άλογα. Υπήρχε λίγη δυσκολία στην αρχή, αφού γινόταν έλεγχος και έπρεπε να αποδείξουμε ότι πάμε στη φάρμα για σκοπούς συντήρησης των ζώων. Τις πρώτες μέρες ήταν δύσκολο, επειδή έπρεπε να έρθουμε μετά τις έξι το πρωί, λόγω της απαγόρευσης της κυκλοφορίας. Μετά ήταν πιο εύκολο και αυξήθηκαν οι ώρες. Έμειναν και τα άλογα αρκετά κλειστά, επειδή έπρεπε να τα περιποιηθούμε σε σύντομο χρονικό διάστημα και δεν υπήρχε τόσος χρόνος για την εκπαίδευσή τους. Λαμβάνουμε αυστηρά μέτρα στη φάρμα, πλένουμε τα κάγκελα, τα πόμολα κ.λπ.

Ταυτόχρονα πήγαινα και στο σχολείο, επειδή ήμουν στην διεύθυνση. Αραιώσαμε λίγο τις πρώτες μέρες, αλλά δεν σταμάτησα να πηγαίνω. Έπρεπε να συντονίσουμε τους συναδέλφους στο γυμνάσιο Αραδίππου. Είχαμε και λίγο το φόβο, λόγω των κρουσμάτων στην περιοχή».

Ιππασία και στα σκαριά ιπποθεραπεία

Πριν την πανδημία, στην φάρμα παραδίδονταν και μαθήματα ιππασιας.

«Επειδή πρέπει να γυμνάζονται τα άλογα, εάν κάποιοι φίλοι και γνωστοί ενδιαφέρονται, έρχονται και μαθαίνουν. Με αυτά τα μαθήματα, βγαίνουν κάπως τα έξοδα της αρένας, που δημιουργήσαμε για να γυμνάζονται τα άλογα. Κάποιοι μας φέρνουν τα άλογά τους και πληρώνουν το φαγητό τους. Αυτά τα κάνω για να μην επιβαρύνομαι, επειδή παλιά τα έβαζα όλα από την τσέπη. Έτσι μειώσαμε λίγο τα έξοδα.

Τα τελευταία χρόνια με βοηθά μια κοπέλα, που αγαπά εξίσου τα άλογα και κάνει και κάποια μαθήματα ιππασίας. Προσπαθούμε να εφαρμόσουμε και την ιπποθεραπεία στη φάρμα. Η κόρη μου, τέλειωσε ψυχολογία και ασχολείται με τη θεραπεία παιδιών. Στόχος είναι να προμηθευτούμε με τα κατάλληλα άλογα, για να βοηθήσουμε παιδιά με αναπηρίες. Η κίνηση του αλόγου αναγκάζει τον αναβάτη να γυμνάσει κάποιους μύες, που από μόνο του ένα παιδί που έχει προβλήματα δεν μπορεί».

«Ζω για τα άλογα»
«Όταν είμαι στη φάρμα, ακόμα κι αν παιδεύομαι να τους ταΐσω, είναι ώρα ξεκούρασης για εμένα. Ακόμα κι αν μου κάνουν τη ζωή ποδήλατο, επειδή δεν ακούνε τις εντολές στην εκπαίδευσή τους, πάλι νιώθω εκείνη τη χαρά. Η επαφή με το άλογο, είναι κάτι το διαφορετικό.

Για να πάρει κάποιος άλογο, πρέπει να έχει ένα χώρο για να κάνει το υποστατικό του. Ένα στάβλο 3 επί 3, εάν είναι μικρόσωμο ή ένα 5 επί 5, εάν είναι μεγαλόσωμο. Τώρα, εάν έχει κάποιος αυλή για να μπορεί να κινείται, είναι ιδανικό.

Οι περισσότεροι που ενδιαφέρονται, για τα άλογα είναι ξένοι. Οι κύπριοι ασχολούνται προσωρινά. Δεν ξέρω πολλούς, εκτός ιπποδρόμου, που να ασχολούνται πολλά χρόνια από χόμπι με τα άλογα. Ας πούμε εγώ ζω για τα άλογα, δεν ζω από τα άλογα».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: 

• Πώς ο Δαρβίνος και η βιολογία οδήγησαν στην «Τέφρα» και τον έφεραν στην Κύπρο
• Ο ρομαντικός ντιβιντάς Αντρέας Τσαβέλλας που πάει κόντρα στην εποχή
• Η 20χρονη που εγκατέλειψε την πόλη και ζει το όνειρο της δίπλα στα ζώα της
• Η ηθοποιός που έκανε τέχνη τον καφέ, η ρομαντική ιστορία και η μάχη ανάκαμψης