Τι λένε για τον κορωνοϊό οι «κυνηγοί ιών» που ερευνούν τα πιο επικίνδυνα σημεία του πλανήτη

Σήμερα, ολόκληρος ο κόσμος προσπαθεί να καταπολεμήσει τον νέο κορωνοϊό, ο οποίος πέρασε στον άνθρωπο. Είναι μια κατάσταση που εξελίχθηκε με εκπληκτική ταχύτητα, αλλά δεν ήταν έκπληξη για την επιστημονική κοινότητα.
 
Τα τελευταία 30 χρόνια, περισσότεροι από 50 νέοι ιοί έχουν μεταπηδήσει από τα ζώα σε ανθρώπους: Έμπολα, γρίπη των χοίρων, γρίπη των πτηνών, Ζίκα και δάγκειος πυρετός, είναι μερικοί από αυτούς. Το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο ή SARS (που εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2002) πιστεύεται ότι έχει φτάσει σε εμάς από τις νυχτερίδες, πιθανώς μέσω γάτας. Τα στοιχεία μέχρι στιγμής είναι ότι ο MERS μεταδόθηκε από καμήλες καμηλών. Και ενώ ακόμη δεν είμαστε σίγουροι από πού ξεκίνησε ο νέος κορωνοϊός, τα δεδομένα δείχνουν νυχτερίδες και πιθανώς παγκολίνους.  

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ
 
Αυτή η ιογενής μεταφορά μεταξύ ειδών και μετά το άλμα στον άνθρωπο ονομάζεται ζωονόσος. Η ζωονόσος είναι ένα συνηθισμένο αλλά περίπλοκο γεγονός και είναι δύσκολο να κατανοηθεί πώς συμβαίνει. Υπάρχουν όμως επιστήμονες που εργάζονται σκληρά για να εντοπίσουν αυτά τα άλματα και να βοηθήσουν στην πρόληψη θανατηφόρων συνεπειών - οι κυνηγοί των ιών. Με αυτούς τους επιστήμονες συνομίλησε για το BBC, η καθηγήτρια της Οξφόρδης, Trudie Lang.  
 
«Οι κυνηγοί των ιών, οι επιδημιολόγοι, ακολουθούμε εδώ και πολύ καιρό αυτές τις ζωονοσολογικές ασθένειες, αυτές τις ασθένειες των ζώων που έρχονται στον άνθρωπο», λέει ο Larry Brilliant, ένας επιδημιολόγος που ήταν μέλος της ομάδας που κυνηγούσε τον ιό της ευλογιάς  στα τέλη της δεκαετίας του 1970. «Δεν είναι μόνο ότι μεταπηδούν από ζώα σε ανθρώπους με ρυθμό από έναν έως τρεις κάθε χρόνο, αλλά υπάρχουν χιλιάδες από αυτούς που δεν έχουν κάνει ακόμα αυτό το άλμα».  
 
Κυνήγι ιών στις πιο σκληρές συνθήκες   
Οι κυνηγοί ιών εργάζονται σε μερικές από τις πιο δύσκολες τοποθεσίες του κόσμου, και συχνά βρίσκονται επικίνδυνα κοντά σε παράσιτα που οι περισσότεροι από εμάς θα τρέχαμε για να αποφύγουμε.  
 
Σε πολλά μέρη σε όλο τον κόσμο, η εγγύτητα με τα ζώα είναι μέρος της καθημερινής ζωής. Στην αγροτική Καμπότζη, για παράδειγμα, οι οικογένειες στήνουν μεγάλα κουβούκλια γύρω από τα σπίτια τους, όπου οι νυχτερίδες μπορούν να πετούν. Στη συνέχεια συλλέγουν τα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά περιττώματα για πώληση ως λίπασμα. Η πρακτική παρουσιάζει μεγάλο κίνδυνο, καθώς διευκολύνει τη μετάδοση ιών που κυκλοφορούν. Η συνεργασία με αυτές τις τοπικές κοινότητες, η  διδασκαλία τους για τον τρόπο μετάδοσης των ασθενειών και το να μάθουν να κάνουν τα πράγματα διαφορετικά, έτσι ώστε όλοι να διατηρούνται ασφαλείς είναι ζωτικής σημασίας.  
 
Η Tracey Goldstein είναι καθηγήτρια Παθολογίας, Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Είναι επίσης κορυφαία ερευνήτρια για το έργο PREDICT. Ο στόχος τους είναι να ενισχύσουν την παγκόσμια ικανότητα ανίχνευσης και ανακάλυψης ιών με πιθανότητες πανδημίας.  «Το άλλο σημαντικό πράγμα είναι να επιστρέψουμε και να αναφέρουμε τα αποτελέσματα», λέει. Στην καμπάνια - «Ζώντας με ασφάλεια με νυχτερίδες» - συνέταξαν ένα βιβλίο εικόνων που τεκμηριώνει αυτά τα αποτελέσματα. Εξήγησαν στους κατοίκους πώς να αναγνωρίζουν τα σημάδια των νυχτερίδων στο σπίτι τους, πότε μπορεί να μοιράζονται φαγητό ή νερό με νυχτερίδες και πώς να προστατεύουν τα παιδιά και τα ζώα τους, για να περιορίσουν την έκθεση. «Προσπαθούμε συνεχώς να είμαστε εκεί έξω, να εξετάζουμε ζώα και ανθρώπους για να έχουμε μια ιδέα για το τι κυκλοφορεί», λέει η Tracey. «Νομίζω ότι είμαστε σίγουρα ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης».  
 
Καταπολέμηση παθογόνων στο εργαστήριο
Σε εργαστήρια σε όλο τον κόσμο, πραγματοποιείται η λεπτομερής εργασία για την κατανόηση των ιών.  Ο Dibesh Karmacharya είναι Εκτελεστικός Διευθυντής στο Κέντρο Μοριακής Δυναμικής στο Κατμαντού. Το εργαστήριό του εργάζεται για την παρακολούθηση ασθενειών με το έργο PREDICT. «Υπάρχουν εκατομμύρια και εκατομμύρια ιοί... και νομίζω ότι γνωρίζουμε λιγότερο από το 5% αυτών», λέει ο επιδημιολόγος. Σε οκτώ χρόνια έρευνας, ανακάλυψαν περίπου 119 διαφορετικούς ιούς. Μερικά από αυτά ήταν πολύ μοναδικοί και βρέθηκαν για πρώτη φορά στο Νεπάλ.  
 
«Στο Νεπάλ έχουμε αποστολή να βρούμε αναδυόμενες ασθένειες σε κοινότητες υψηλού κινδύνου», λέει ο Dibesh. Πόλεις όπως το Κατμαντού είναι πυκνοκατοικημένες και γεμάτες άγρια φύση που συνδυάζεται με τον τοπικό πληθυσμό, καθιστώντας τον έναν τόπο πολύ «υψηλού κινδύνου» για αναδυόμενες ασθένειες. Εκεί βρήκαν κορωναϊούς σε αρουραίους, πάπιες και ανθρώπους από την ίδια περιοχή.  
 
«Το μεγάλο ερώτημα με τον COVID-19 είναι πώς συνέβη αυτή η διαρροή; Από που προέκυψε και τι άλλαξε στο ιικό γονιδίωμα που τον έκανε μεταδοτικό από άτομο σε άτομο και τελικά το έκανε πανδημία; Αυτά είναι  ερωτήματα που οι κυνηγοί ιών όπως ο Dibesh εργάζονται σκληρά για να απαντήσουν.  
 
Ψάχνοντας για εμβόλιο  
Ένα μάθημα που έχουμε μάθει από το νέο κορωνοϊό είναι ότι πρέπει να συνεργαστούμε για την αντιμετώπιση αυτών των ιών και να είμαστε έτοιμοι για τον επόμενο. Μια ποικιλόμορφη ομάδα επιστημόνων δημόσιας υγείας που εργάζονται από κοινού είναι απαραίτητη αν θέλουμε να βρούμε τη θεραπεία.   Ένα βασικό μέρος της συλλογικής αντίδρασης στην τρέχουσα πανδημία πρόκειται να είναι ένα πρόγραμμα εμβολιασμού. Αλλά αν δεν μπορούμε να εμβολιαστούμε εναντίον άλλου κορωνοϊού - του κοινού κρυολογήματος - θα μπορέσουμε να εμβολιαστούμε κατά του κορωνοϊού COVID-19;   Η καθηγήτρια Susan Weiss είναι ιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβανίας υποστηρίζει ότι ο λόγος που δεν έχουμε εμβόλιο για το κοινό κρυολόγημα μπορεί να είναι ότι δεν το επιδιώξαμε τόσο σκληρά, επειδή η ασθένεια είναι τόσο ήπια. «Αυτός ο ιός είναι προφανώς πολύ πιο θανατηφόρος και μας δίνει περισσότερα κίνητρα για να βρεις ένα εμβόλιο ή αντιιικά», λέει η Susan.   
 
Η ανάπτυξη εμβολίων είναι δύσκολη και δαπανηρή. Απαιτεί δοκιμές μεγάλης κλίμακας σε διαφορετικούς πληθυσμούς για να διαπιστωθεί αν λειτουργεί και κυρίως αν είναι ασφαλές. Και αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, πρέπει να είναι πρακτικό και προσιτό παντού. Η επιτυχία στην εξεύρεση εμβολίου για αυτήν την πανδημία είναι πιο πιθανή εάν υπάρχει παγκόσμια συνεργασία και επί του παρόντος υπάρχουν περίπου εκατό ερευνητικές ομάδες σε όλο τον κόσμο που αναζητούν λύση.  
 
Ο Jimmy Whitworth είναι καθηγητής της Διεθνούς Δημόσιας Υγείας στο London School of Hygiene and Tropical Medicine και είναι εδώ και πολύ καιρό κυνηγός ιών. Η πρώτη επιδημία την οποία αντιμετώπισε ήταν στη Γκάμπια το 1983. Τότε, αν ο Τζίμι ήθελε να επικοινωνήσει με το Ηνωμένο Βασίλειο, είτε περίμενε δύο εβδομάδες για να φτάσει ένα γράμμα, είτε οδηγούσε πέντε ώρες στο πλησιέστερο τηλεφωνικό κέντρο. Αλλά όλα αυτά έχουν αλλάξει. «Τώρα, στην τσέπη σας, έχετε έναν τρόπο είτε να τηλεφωνήσετε είτε να στείλετε email αμέσως και να λάβετε απάντηση», λέει ο Jimmy.   Η τεχνολογία θα είναι επίσης σημαντική για τη διακοπή της εξάπλωσης του ιού, προτού βρεθεί ένα εμβόλιο. Η χωρική επιδημιολογία είναι η θεωρία πίσω από πολλές από τις εξελιγμένες και μερικές φορές αμφιλεγόμενες εφαρμογές ιχνηλάτησης που παρακολουθούν και απομονώνουν τα κρούσματα. Το να μπορείς να χρησιμοποιήσεις δεδομένα σαν αυτό θα είναι μεγάλο μέρος της προσπάθειας για επιβράδυνση της μετάδοσης. Ελλείψει εμβολίου, θα είναι βασικό εργαλείο για την πρόληψη νέων λοιμώξεων καθώς οι κοινότητες κάνουν άρση μέτρων. Αυτό σημαίνει επίσης ότι μπορούμε να είμαστε πιο συγκεκριμένοι σχετικά με το πού στοχεύουμε τις παρεμβάσεις και τους άμεσους πόρους.  
 
Το κυνήγι των ιών που αποτελούν σημαντική απειλή για την υγεία μας απαιτεί μια ολόκληρη ομάδα ερευνητών σε διάφορους τομείς και χωρίς αυτούς ο κόσμος θα ήταν πολύ πιο επικίνδυνο μέρος.   «Οι ιοί που προκαλούν πανδημίες είναι σαν ποτάμια», λέει ο Larry Brilliant. «Αναδιαμορφώνουν τα εθνικά σύνορα. Ιστορικά έχουν αλλάξει τον τρόπο δράσης των χωρών. Αλλάζουν έθιμα. Επηρεάζουν κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής. Και χρειαζόμαστε αυτούς τους κυνηγούς ιών, αυτούς τους ντετέκτιβ απειλών, για να τους εντοπίζουμε σε όλο τον κόσμο και να βρούμε τρόπους να τους σταματήσουμε ».  
 
Πηγή: www.lifo.gr