Σήκωσε το γάντι ο Οδυσσέας στις αναφορές Αναστασιάδη για την Ελεγκτική Υπηρεσία

Την άμεση αντίδραση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, προκάλεσαν οι αναφορές του Προέδρου της Δημοκρατίας σε συνέντευξη που παραχώρησε αναφορικά με τον ρόλο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, με αφορμή την απαίτηση των κομμάτων της αντιπολίτευσης για ενεργό εμπλοκή του στην παρακολούθηση των διαδικασιών που προνοούσε το Νομοσχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις.
 
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Άλφα διερωτήθηκε γιατί ανάχθηκε σε μείζον θέμα η συμμετοχή του Γενικού Ελεγκτή στη διαδικασία του Νομοσχεδίου που τελικά αποσύρθηκε για τις κρατικές εγγυήσεις σε δάνεια που θα λάμβαναν από τις τράπεζες οι επιχειρήσεις.
 
«Υπάρχουν τρεις μηχανισμοί ελέγχου. Πρώτα είναι ο εποπτικός μηχανισμός που είναι ο κεντρικός τραπεζίτης, η γενική λογίστρια, η επιτροπή Οικονομικών της Βουλής στην οποία δεχθήκαμε βεβαίως να δίνονται, γιατί όχι, να γίνουν με διαφάνεια. Εγείρουν το θέμα του γενικού ελεγκτή ο οποίος λέει θα είναι παρατηρητής παρακολούθησης τι; Τι κάνουν οι τράπεζες; Δεν είναι η Κυβέρνηση που θα αποφασίζει που θα δίνονται τα δάνεια, είναι οι τράπεζες με βάση την πιστοληπτική ικανότητα του υπευθύνου».
 
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συνέχισε, σημειώνοντας πως σε πολλές περιπτώσεις, εκεί και όπου ο Γενικός Ελεγκτής συμμετέχει ως παρατηρητής, εκ των υστέρων από τον έλεγχο που διενεργεί εκδίδει σημαντικά καταπελτικές εκθέσεις για τις αποφάσεις που λήφθηκαν στην παρουσία του.
 
Σε ερώτηση αν παραμένει η διαφωνία του για τον ρόλο του Γενικού Ελεγκτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπέδειξε πως τον έχει συγχαρεί στο παρελθόν για το έργο που επιτελεί.
 
«Εκείνο που πολλές φορές του έχω επισιτίσει την προσοχή», επεσήμανε ο Πρόεδρος, «είναι να μην δημοσιοποιεί κατά τη διάρκεια της έρευνας εκθέσεις ή επιστολές που αποστέλλει για να διενεργήσει έλεγχο διότι κατά αυτόν τον τρόπο δημιουργείται η εικόνα, γίνεται κύριο θέμα, αποπερούται η έρευνα, διαπιστώνεται ότι δεν είχε τίποτα ο α ή β που ελέγχεται. Στο τέλος μένει ο κύριος τίτλος ότι ελέγχεται ο κύριος Κασκάνης για ένα σκάνδαλο τεραστίων διαστάσεων. Διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει τίποτε εις βάρος του κυρίου Κασκάνη, παραμένει είτε χωρίς ανακοίνωση είτε με ανακοίνωση η οποία περνά στα ψιλά γράμματα».
 
Ο γενικός ελεγκτής, πρόσθεσε ο Νίκος Αναστασιάδης, «δεν είναι για να ελέγχει τι αποφασίζει η Κυβέρνηση, είναι να ελέγχει με βάση εκείνα που αποφάσισε η Κυβέρνηση αν τήρησε τους κανόνες χρηστής διοίκησης, εάν διασπάθισε το δημόσια χρήμα, αν παρανόμησαν οποιαδήποτε μέλη της κ.ο.κ.», σημέιωσε για το θέμα του Οδυσσέα Μιχαηλίδη.
 
Σήκωσε το γάντι ο Οδυσσέας
Σε σημερινή ανακοίνωση που εξέδωσε η Ελεγκτική Υπηρεσία, σημειώνει πως θεωρεί υποχρέωσή της να ενημερώσει, τόσο τους πολίτες όσο και τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, αναφορικά με τις διαρροές από την Υπηρεσία, επισημαίνοντας πως αυτά γίνονταν πριν το 2016. Επιπρόσθετα ο Γενικός Ελεγκτής σχολιάζει τις αναφορές του Προέδρου για τον ρόλο που θα είχε η υπηρεσία του στο ζήτημα των κρατικών εγγυήσεων, ενώ υπογραμμίζει ότι, η Ελεγκτική Υπηρεσία παραμένει ταγμένη στην προσπάθεια για συνεχή βελτίωση και αναβάθμιση των υπηρεσιών που παρέχει, με μοναδικό γνώμονα το δημόσιο συμφέρον.
 
 
Διαβάστε αυτούσια την ανακοίνωση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας
Σε σχέση με χθεσινές δηλώσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΛΦΑ, η Ελεγκτική Υπηρεσία θεωρεί υποχρέωση της να ενημερώσει, τόσο τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όσο και τους πολίτες για τα ακόλουθα:
 

1. Διαρροές που πλήττουν πρόσωπα πριν την ολοκλήρωση των ελέγχων
(α) Είναι γεγονός ότι, επί μακρά σειρά ετών, η Ελεγκτική Υπηρεσία αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα διαρροών ενδιάμεσων επιστολών της, προτού ολοκληρωθεί ο έλεγχος και λάβει τη μορφή δημοσιοποιηθείσας έκθεσης. Ο αείμνηστος πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος είχε γραπτώς απευθυνθεί στην πρώην Γενική Ελέγκτρια Χρυστάλλα Γιωρκάτζιη σε σχέση με διαρροές, προς συγκεκριμένη μάλιστα εφημερίδα. Υπήρχαν διαρροές ακόμη και προσωπικών δεδομένων που εμπίπτουν στο φορολογικό απόρρητο. Οι διαρροές συνεχίστηκαν σε μεγάλο βαθμό και μετά το 2014 όταν τη θέση ανέλαβε ο νυν Γενικός Ελεγκτής.
 

(β)   Ωστόσο, η εικόνα που περιγράφεται πιο πάνω, δεν αποδίδει πλέον τη σημερινή κατάσταση. Το 2016 η Ελεγκτική Υπηρεσία μετακάλεσε την Ελεγκτική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου για μία ομότιμη αξιολόγηση (peer-review). Τα πορίσματα και εισηγήσεις των βρετανών ειδικών, αποτέλεσαν τον θεμέλιο λίθο μίας ευρείας κλίμακας αναδιάρθρωση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, με πλήρη επικαιροποίηση και αναβάθμιση των ελεγκτικών οδηγιών και διαδικασιών, σύσταση και λειτουργία Μονάδας Μεθοδολογίας και Ποιοτικού Ελέγχου, και αλλαγή στη δομή των εκθέσεων και διαδικασία έκδοσης τους. Από το 2016 εκδίδονται έγκαιρα Ειδικές Εκθέσεις και έτσι η περίοδος στην οποία ελλοχεύει ο κίνδυνος διαρροών μειώνεται σημαντικά.
 

(γ) Η επικαιροποίηση και αναβάθμιση των ελεγκτικών οδηγιών και διαδικασιών έχει ενισχύσει σημαντικά την αξιοπιστία και αντικειμενικότητα των Ειδικών Εκθέσεων. Αυτό, επίσης, λειτουργεί αποτρεπτικά στο κίνδυνο κατάληξης σε μη τεκμηριωμένα και μη αντικειμενικά ευρήματα.
 

(δ)  Ειδική έμφαση δίνεται πλέον και στα θέματα προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Προς τούτο, ειδικοί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο παρουσίασαν τον Νοέμβριο του 2019 τις πρακτικές που οι ίδιοι εφαρμόζουν, σε ημερίδα την οποία παρακολούθησε όλο το προσωπικό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας αλλά και εκπρόσωποι άλλων Ελεγκτικών Υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
 

(ε) Τα πιο πάνω δεν αποτελούν θεωρητικές αναφορές. Εφόσον μάλιστα εμπίπτουν στη δημόσια σφαίρα, ο καθένας μπορεί με απλή έρευνα να διαπιστώσει ότι η βελτίωση που υπήρξε σε αυτό τον τομέα είναι πραγματικά σημαντική, σε βαθμό που το συγκεκριμένο πρόβλημα να έχει σχεδόν εκλείψει.   
 

2.  Έλεγχος σε πραγματικό χρόνο
(α) Οι έλεγχοι από Ανώτατα Ελεγκτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) σε πραγματικό χρόνο (real-time audits) προβλέπονται, ως επιλογή, στα πρότυπα που εκδίδει ο Διεθνής Οργανισμός Ανώτατων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (INTOSAI). Χαρακτηριστική είναι η ακόλουθη αναφορά από την Ελεγκτική Υπηρεσία της Γερμανίας: «Οι έλεγχοι σε  πραγματικό χρόνο, επιτρέπουν στο ΑΕΙ να εξετάζει πληθώρα επιμέρους αποφάσεων που λαμβάνονται στο πλαίσιο μεγάλων προγραμμάτων, χωριστά και σε κάθε στάδιο του έργου.  Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει στο ΑΕΙ να εντοπίζει εγκαίρως τις ελλείψεις και  να ενημερώνει τα όργανα λήψης αποφάσεων σε εύθετο χρόνο».
 

(β) Ειδικότερα, για τον έλεγχο των δράσεων των κυβερνήσεων για αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19, οι έλεγχοι σε πραγματικό χρόνο προκρίνονται από τον INTOSAI ως οι πλέον αποτελεσματικοί.
 

(γ) Ο έλεγχος σε πραγματικό χρόνο διευκολύνει και καθιστά πιο αποτελεσματικό τον εξωτερικό έλεγχο που διενεργεί το ΑΕΙ. Αντίθετα, ο έλεγχος μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, έχει το μειονέκτημα ότι δεν περισώζει τα λεφτά των φορολογούμενων πολιτών, μπορεί μόνο να συνεισφέρει θεωρητικά στη λογοδοσία όσων θα λάβουν τις αποφάσεις, ώστε να αποτρέπονται παρόμοια φαινόμενα στο μέλλον.
 

(δ)  Σε χώρες, όπως στην Κύπρο, όπου οι μηχανισμοί λογοδοσίας είναι ελλειπείς, με τελευταίο παράδειγμα το σκάνδαλο του Συνεργατισμού, οι έλεγχοι σε πραγματικό χρόνο είναι ακόμη πιο σημαντικοί. Στο αποσυρθέν νομοσχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις, η Κυβέρνηση είχε φροντίσει, μέσω της τελευταίας τροποποίησης του νομοσχεδίου που κατέθεσε, να καταστήσει σχεδόν αδύνατη τη λογοδοσία, αφού εισήγαγε πρόνοιες αστικής κάλυψης και εξασφάλισης από αμελείς πράξεις και παραλείψεις του ίδιου του Υπουργού και των μελών της Επιτροπής Παρακολούθησης. Ακόμη δε και στην σχεδόν αδύνατη περίπτωση που θα καλείτο κάποιος εξ αυτών να καταβάλει αποζημιώσεις, αυτές θα του καταβάλλονταν στη συνέχεια από την Δημοκρατία, δηλαδή από τον φορολογούμενο πολίτη.
 

(ε) Η σημασία του ελέγχου σε πραγματικό χρόνο έχει αναγνωριστεί στην Κύπρο από το 1997 και έκτοτε, διά νόμου, η Ελεγκτική Υπηρεσία συμμετέχει με το καθεστώς παρατηρητή στα όργανα λήψης αποφάσεων για την ανάθεση διαγωνισμών σε δημόσιες συμβάσεις και για την εξέταση αλλαγών και απαιτήσεων κατά την εκτέλεση των συμβάσεων. Η νομιμότητα (και συνταγματικότητα) της συμμετοχής αυτής έχει επιβεβαιωθεί από αριθμό δικαστικών αποφάσεων. Ανάλογη συμμετοχή υπάρχει και σε άλλες επιτροπές, με κυριότερη τη συμμετοχή στην Επιτροπή με αρμοδιότητα τη διαγραφή μη εισπράξιμων οφειλών προς την Δημοκρατία.
 

3. Η Ελεγκτική Υπηρεσία παραμένει ταγμένη στην προσπάθεια για συνεχή βελτίωση και αναβάθμιση των υπηρεσιών που παρέχει, με μοναδικό γνώμονα το δημόσιο συμφέρον.