Κεφάλαιο γέννες εν μέσω κορωνοϊού-Ο Δρ. Νικόλας Γαλάζης δίνει απαντήσεις

-Γιατί μία έγκυος θεωρείται ανάμεσα στα άτομα των ευπαθών ομάδων και πώς μπορεί να προφυλαχθεί;

Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση και νομίζω είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα. Είναι αλήθεια ότι τόσο στην Κύπρο όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι έγκυες έχουν συμπεριληφθεί στις ευπαθείς ομάδες. Ξέρουμε ότι σε ένα μικρό ποσοστό των εγκύων, το ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργεί λιγότερο αποτελεσματικά ειδικότερα στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Αυτό το έχουμε παρατηρήσει στο παρελθόν με παρόμοιους ιούς όπως αυτούς του SARS και MERS και του ιού της γρίπης. Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε επαρκή στοιχεία για να πούμε ότι το ίδιο συμβαίνει στην περίπτωση του covid-19.

Οπότε σ’αυτό το σημείο, η απόφαση να συμπερηληφθούν οι έγκυες γυναίκες στις ευπαθείς ομάδες είναι καθαρά για προληπτικούς λόγους και δεν βασίζεται σε ισχυρά επιστημονικά στοιχεία. Ελπίζω αυτό να καθησυχάσεις μερικές γυναίκες.

-Μία αποβολή θα μπορούσε να προκύψει εάν η μητέρα αντιμετωπίζει και άλλα προβλήματα υγείας εκτός από τον ιό;

Η αποβολή είναι δυστυχώς ένα πολύ συχνό φαινόμενο και επηρεάζει περίπου 1 στις 5 εγκυμοσύνες. Αυτό το ρίσκο αυξάνεται με την ηλικία της γυναίκας και εάν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες όπως ένας αρρύθμιστος διαβήτης, παχυσαρκία ή άλλα ανατομικά προβλήματα όπως για παράδειγμα το διάφραγμα της μήτρας. Ο κορωνόϊος, από τα στοιχεία που έχουμε σήμερα, δεν φαίνεται να είναι ένας παράγοντας που αυξάνει τις πιθανότητες αποβολής του εμβρύου.

Υπάρχουν εγκυμονούσες που λόγω της πανδημίας, ενώ θα προχωρούσαν με φυσιολογικό τοκετό, αποφάσισαν να ακολουθήσουν την οδό μίας προγραμματισμένης καισαρικής; Επίσης, εσείς ως ειδικός, θεωρείτε πώς κάτι τέτοιο ή ακόμη και το αντίστροφο, θα ήταν συνετό για κάποιο λόγο;

Δεν υπάρχουν τέτοια στατιστικά αυτή την στιγμή αλλά σίγουρα θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε πως η πανδημία επηρέασε τόσο την πρακτική μας σαν ειδικούς όσο και την αντίληψη των γυναικών όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο προτιμούν να φέρουν στον κόσμο το βρέφος τους. Θα πρέπει μάλλον να περιμένουμε το τέλος της πανδημίας για να κάνουμε αυτούς τους απολογισμούς. Θέτετε όμως ένα πολύ σημαντικό ζήτημα που αφορά την ψυχική υγεία των εγκυμονούσων εν καιρώ πανδημίας.

Η εγκυμοσύνη από μόνη της είναι μια περίοδος αβεβαιότητας για τις περισσότερες γυναίκες και το επιπλέον άγχος που μπορεί να προκληθεί από την πανδημία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Η δουλεία μας σαν ειδικούς είναι να ακούμε αυτές τις ανησυχίες. Πρέπει λοιπόν να δίνουμε ακριβείς πληροφορίες στις γυναίκες έτσι ώστε να μπορούν να πάρουν οι ίδιες τις αποφάσεις τους. Σε αυτή τη περίπτωση, η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν οποιαδήποτε επιστημονικά στοιχεία να υποδεικνύουν ότι μία καισαρική είναι πιο ασφαλής για την μητέρα ή το βρέφος σε σχέση με τον φυσιολογικό τοκετό, ακόμα και αν η γυναίκα είναι θετική στο νέο κορωνόϊο. Για την ακρίβεια, θα έπρεπε να ενθαρρύνουμε τον φυσιολογικό τοκετό αφού οι μέρες νοσηλείας στον νοσοκομείο είναι λιγότερες. Όπως ήδη είδαμε και στην Κύπρο, τα νοσοκομεία είναι βασικές δεξαμενές του ιού έτσι λιγοστεύοντας τις μέρες νοσηλείας, λιγοστεύουμε τις πιθανότητες να εκτεθούμε στον ιό.

-Μπορούν οι σύντροφοι να είναι μαζί με την εγκυμονούσα κατά τη διάρκεια του τοκετού ή της καισαρικής εν μέσω πανδημίας;

Είναι ένα εύλογο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί. Εκτός πανδημίας, ο πατέρας θα ήταν στο πλευρό της μητέρας κατά τη διάρκεια ενός τοκετού ή μιας καισαρικής. Μιλώντας με αρκετό κόσμο στην Κύπρο καταλαβαίνω ότι τα περισσότερα νοσοκομεία, λόγω πανδημίας, δεν επιτρέπουν στους συντρόφους να συμμετέχουν στη διαδικασία του τοκετού ή της καισαρικής. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί όταν παίρνουμε τέτοιες αποφάσεις.

Ξέρουμε από πολλές μελέτες ότι η παρουσία του συντρόφου επηρεάζει θετικά την έκβαση του τοκετού. Προσωπικά θα ενθάρρυνα τα ζευγάρια να μοιράζονται την εμπειρία του τοκετού ακόμα και εν μέσω πανδημίας ή τουλάχιστον να τους δίνεται η επιλογή. Αυτή είναι άλλωστε και η άποψη του Βασιλικού Κολεγίου των Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (RCOG) του Ηνωμένου Βασιλείου στο οποίο είμαι και μέλος. Προφανώς, λόγω πανδημίας θα πρέπει να τηρούνται με μεγάλη προσοχή όλα τα μέτρα προφύλαξης. Ο πατέρας λοιπόν θα πρέπει ελέγχεται για πιθανά συμπτώματα, θα φέρει προστατευτική μάσκα και θα πρέπει να μένει στο δωμάτιο της συντρόφου του και όχι να περιπλανιέται άσκοπα στους διαδρόμους.

-Αναφερθήκατε στη σημασία του δεσίματος της μητέρας με το βρέφος. Πώς νομίζετε η πανδημία αυτή επηρεάζει τη ψυχική υγεία μίας εγκυμονούσας;

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι ψυχικές διαταραχές συγκαταλέγονται στις κύριες αιτίες μητρικής θνησιμότητας παγκοσμίως. Οι ψυχικές διαταραχές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πολύ σύνηθες φαινόμενα και παρατηρούνται στο 20% των εγκύων. Αυτές μπορεί να είναι από ήπια περιστατικά άγχους μέχρι βαριές μορφές ψύχωσης ή κατάθλιψης.

Η αβεβαιότητα που προκαλεί στον καθένα μας αυτή η πανδημία είναι ένας παράγοντας ανησυχίας. Η κοινωνική αποστασιοποίηση από φίλους και οικογένεια καθώς και πιθανές οικονομικές επιπτώσεις που προκύπτουν από την πανδημία είναι επιπλέον παράγοντες άγχους. Επίσης, στρατηγικές αντιμετώπισης που ίσως να δούλεψαν στο παρελθόν για πολλές γυναίκες όπως η διατήρηση μιας φυσιολογικής ρουτίνας, η άσκηση, οι βόλτες και η κοινωνικοποίηση, λόγω πανδημίας, δεν αποτελούν επιλογές.

Πρέπει ακόμα να σημειώσουμε ότι λόγω covid-19 παρακολουθούμε έξαρση στην ενδοοικογενειακή βία, και οι έγκυες γυναίκες αποτελούν συχνά θύματα αυτού του φαινομένου. Σαν επαγγελματίες υγείας πρέπει λοιπόν να έχουμε υψηλό δείκτη υποψίας τόσο για σημάδια ψυχικών διαταραχών όσο και για ενδοοικογενειακής βίας. Εάν όντως ισχύει το δεύτερο, θα συμβούλευα τις γυναίκες να ΜΗΝ μείνουν σπίτι. Είναι σίγουρα προτιμότερο να βγουν και να τις σταματήσει η αστυνομία.

-Οι ασθενείς; Ποια είναι η ψυχολογική τους κατάσταση;

Δεν μπορώ να πω ότι έχω κάποια συγκινητική ιστορία να σας διηγηθώ. Ωστόσο εδώ μου δίνετε μία καλή ευκαιρία να επισημάνω κάτι που θεωρώ είναι σημαντικό. Πολλές έγκυες γυναίκες είναι δικαιολογημένα ανήσυχες για την όλη κατάσταση και αποφεύγουν να έρθουν στο νοσοκομείο εάν έχουν κάποια συμπτώματα. Θέλω να τονίσω την σημασία του να συμμετέχουμε στις υπηρεσίες υγείας και να επικοινωνούμε με τον γιατρό μας εάν μας απασχολεί κάτι. Πριν λίγες μέρες είχαμε μια ασθενή η οποία ήρθε τελικά στο νοσοκομείο αφού δεν ένιωθε τις κινήσεις του εμβρύου. Δυστυχώς, η καρδιά του εμβρύου είχε σταματήσει να χτυπάει όταν την εξετάσαμε. Η γυναίκα αυτή μας πληροφόρησε ότι οι κινήσεις του εμβρύου είχαν μειωθεί για περίπου μια βδομάδα αλλά φοβότανε να έρθει στο νοσοκομείο για να μην κολλήσει τον κορωνόϊο. Αυτή η κατάληξη θα μπορούσε να αποφευχθεί εάν ερχότανε στο νοσοκομείο νωρίτερα. Η ανησυχία μου, όπως είπα και πριν, είναι αυτές οι «παράπλευρες απώλριες».