Οι προτάσεις της PwC σε κυβέρνηση και επιχειρηματική κοινότητα για ανάκαμψη της οικονομίας

Με σειρά εισηγήσεων που διατυπώνονται στην πρόσφατη έκθεση «Restart Cyprus» προσπαθεί να συμβάλει στη συζήτηση για ανάκαμψη της οικονομίας η PwC, με τη μελέτη να παραθέτει σειρά από τρόπους, οι οποίοι απευθύνονται στην κυβέρνηση και την επιχειρηματική κοινότητα. 

Η παρούσα κατάσταση έχει εντείνει την ανάγκη για αύξηση της παραγωγικότητας και για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Βάσει του πιο πάνω η PwC εισηγείται μέτρα για την οικονομία και τη χρηματοδότηση, καθώς οι οικονομικές και χρηματοοικονομικές προκλήσεις της κρίσης της πανδημίας ασκούν τεράστια πίεση σε οργανισμούς, κυβερνητικούς και ιδιωτικούς, και δεν υπάρχουν προκαθορισμένες λύσεις αντιμετώπισης τους.

Οι κύριες προκλήσεις για την οικονομία
Σύμφωνα με τη μελέτη της PwC, οι κύριες προκλήσεις που επηρεάζουν την οικονομία είναι:

• Διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας
• Προσφορά εργασίας
• Αβεβαιότητα που επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων καταναλωτών και επιχειρήσεων
• Αντιδράσεις πολιτικής από κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες
• Lockdowns σε τομείς της οικονομίας: Οι διαταραχές επηρεάζουν τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και την ίδια την κυβέρνηση. Ταυτόχρονα, οι υπάρχουσες προκλήσεις παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας γίνονται ακόμη πιο εμφανείς.

Κατά την PwC, τόσο οι επιχειρήσεις όσο και το κράτος θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν αυτήν την κρίση ως ευκαιρία για μετασχηματισμό σε πιο ψηφιακά, βιώσιμα και ανθεκτικά στην κρίση οικονομικά, επιχειρηματικά και κοινωνικά μοντέλα.

Οι προτάσεις της PwC προς την κυβέρνηση:

• Αυξημένη και εύκολη πρόσβαση σε ρευστότητα

Πέρα από τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που έχουν ήδη εφαρμοστεί από το κράτος, απαιτούνται περαιτέρω μεσοπρόθεσμα μέτρα, συμπεριλαμβανομένου του αναμενόμενου συστήματος κρατικών εγγυήσεων. Απαιτείται, επίσης, η συμμετοχή του τραπεζικού τομέα, για τον οποίο ενδέχεται να απαιτηθούν περαιτέρω μέτρα εποπτείας- χαλάρωσης.
Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία ωστόσο είναι επίσης η ταχύτητα με την οποία θα διοχετευτεί η ρευστότητα. «Υπάρχουν διάφορες λύσεις που μπορούν να υιοθετηθούν, ενσωματώνοντας νέες τεχνολογίες και εξωτερικές λειτουργίες που μπορούν να επιταχύνουν αυτές τις διαδικασίες», σημειώνει η εταιρεία.

• Κίνητρα για την ανάπτυξη σύνθετων έργων ακινήτων

Τέτοια έργα έχουν πολλαπλασιαστικό θετικό αντίκτυπο στην οικονομία και υποστηρίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Επομένως, λέει η PwC, πρέπει να παρέχονται κίνητρα για την ανάπτυξη σύνθετων έργων, σύμφωνα με τους δημογραφικούς και άλλους παράγοντες ζήτησης, που έχουν πολλαπλασιαστικό αντίκτυπο στην οικονομία. Τέτοια έργα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, προσιτή διαβίωση, υποβοηθούμενη διαβίωση για ηλικιωμένους ή για άτομα με προβλήματα υγείας, εκπαίδευση και στέγαση φοιτητών κ.λπ. Αυτά τα έργα πρέπει να περιλαμβάνουν και άλλες χρήσεις και εγκαταστάσεις όπως λιανικούς χώρους, κέντρα υγείας, χώρους αναψυχής κ.λπ. που θα βοηθήσουν άλλους τομείς της οικονομίας. Τα έργα που εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία θα πρέπει επίσης να έχουν προτεραιότητα όσον αφορά την αδειοδότηση. Τέλος, παρόμοια κίνητρα πρέπει επίσης να παρέχονται για έργα φιλικά προς το περιβάλλον, που προάγουν τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας.

• Στέγαση

Η στέγαση είναι ένας τομέας στον οποίο υπάρχουν ήδη ανισορροπίες και ο οποίος πιθανόν να επηρεαστεί άμεσα από τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος. Οι πιθανές νέες αθετήσεις πληρωμής για στεγαστικά δάνεια θα πρέπει να αντιμετωπιστούν.

• Funds

Τα Funds θεωρούνται ως ένας εναλλακτικός τρόπος χρηματοδότησης και καθώς οι ανάγκες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων είναι πιθανό να αυξηθούν παγκοσμίως, είναι ορθό να δημιουργηθούν κίνητρα ώστε να δημιουργηθούν Funds στην Κύπρο (fund managers, fund administrators, custodians κτλ.) αλλά και για να ενθαρρυνθούν τα ξένα Funds να επενδύουν απευθείας σε κυπριακές επιχειρήσεις. Στο ίδιο πλαίσιο θα πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για σχετικές νομοθεσίες. «Όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει επίσης να προσφέρονται φορολογικά κίνητρα ώστε να προσελκύονται τοπικές επενδύσεις μέσω Επενδυτικών Ταμείων».

• Ιδιωτικοποίηση και διάθεση κρατικών περιουσιακών στοιχείων

Η κυβέρνηση μπορεί να προσελκύσει εισερχόμενες επενδύσεις μέσω ενός αναθεωρημένου προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων (λαχεία, επέκταση παραχωρήσεων αεροδρομίων, μαρίνων κ.λπ., διάθεση της μειοψηφίας της ΑΤΗΚ, διάθεση δανείων της ΚΕΔΙΠΕΣ, ιδιαίτερα εξυπηρετούμενα δάνεια και Real Estate, πώληση και εκμίσθωση κυβερνητικών κτηρίων).

• Στοχευμένη τόνωση της ζήτησης μέσω πρωτοβουλιών και προγραμμάτων που κατευθύνονται από το κράτος

Η ζήτηση μπορεί να προκληθεί βραχυπρόθεσμα μέσω στοχευμένων οικονομικών κινήτρων, όπως αναφέρει η έρευνα, για παράδειγμα μέσω προγραμμάτων για την προώθηση της κινητής εργασίας (π.χ. με τη μείωση του ΦΠΑ σε υποδομές πληροφορικής και συνδέσεις). Το πιο πάνω περιλαμβάνει και την επέκταση της ευρυζωνικότητας σε δομικά αδύναμες περιοχές προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ολοκληρωμένη φορητή και απομακρυσμένη εργασία. Επιπλέον, η κυβέρνηση θα μπορούσε να εξετάσει φορολογικά κίνητρα για τοπικές και διεθνείς επιχειρήσεις που συνέχισαν να πληρώνουν τους φόρους τους και οι οποίοι δεν ζήτησαν κρατική στήριξη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Αυτά τα κίνητρα μπορούν να συνδεθούν με επενδύσεις σε επιλεγμένους κλάδους προτεραιότητας (ψηφιοποίηση). Συγκεκριμένα, για τις επιχειρήσεις λιανικής, για την ενθάρρυνση της ζήτησης, τα στοχευμένα μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την εφαρμογή προσωρινών φορολογικών κινήτρων σε σχέση με το ηλεκτρονικό εμπόριο και τον εφοδιασμό. Ένα τέτοιο μέτρο θα ενίσχυε την κατανάλωση μέσω ψηφιακών καναλιών, ενώ θα ενίσχυε και την απασχόληση σε επιχειρήσεις εφοδιασμού.

• Ταχεία επιτάχυνση της ψηφιοποίησης και του ψηφιακού μετασχηματισμού

Μια συντονισμένη προσπάθεια για την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα είναι τώρα κρίσιμη, συνεχίζοντας τις ενέργειες που έχουν ήδη αναληφθεί, αλλά, προσφέροντας οικονομικά κίνητρα, με στόχο την περαιτέρω προώθηση της προσπάθειας. Οι χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες με χειροκίνητους ελέγχους θα μπορούσαν να αντικατασταθούν γρήγορα ψηφιακά, έτσι ώστε οι οργανισμοί και, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ίδιοι οι εργαζόμενοι να μπορούν να αντιμετωπίζουν εύκολα επαναλαμβανόμενες διοικητικές εργασίες ενώ εργάζονται σε μειωμένα ωράρια. Τέτοιες πρωτοβουλίες ψηφιοποίησης μπορούν επίσης να προσφέρουν ένα ευρύτερο οικονομικό όφελος.

• Δημοσιονομικά και φορολογικά μέτρα

Η κυβέρνηση θα έχει έναν επιπλέον ρόλο μέσω των δημοσιονομικών και φορολογικών πολιτικών και πρακτικών της για να ενθαρρύνει τις δαπάνες και τις επενδύσεις, λέει η έρευνα, η οποία προκρίνει μια μίνι φορολογική μεταρρύθμιση ενώ αναφέρεται και σε σειρά άλλων μέτρων τα οποία μπορεί να αξιοποιήσει η κυβέρνηση.

Οι προτάσεις προς την επιχειρηματική κοινότητα:

• Προετοιμάστε τις αλυσίδες εφοδιασμού και το χαρτοφυλάκιο προμηθευτών για επανεκκίνηση: Οι αλυσίδες εφοδιασμού σε κρίσιμες βιομηχανίες πρέπει να είναι προετοιμασμένες για επανεκκίνηση.
• Καθιέρωση μέτρων επαγγελματικής ασφάλειας σε μεγαλύτερους οργανισμούς και δημιουργία εσωτερικών ιατρικών δομών
• Επανεξέταση και προσαρμογή της εργασίας και της αλληλεπίδρασης με τους πελάτες: Πολλοί οργανισμοί εργάζονται ήδη πάνω σε βραχυπρόθεσμες αλλαγές, όπως είναι το θέμα της εργασίας από το σπίτι. Σημειώνεται, ωστόσο, πως πρόκειται για θέμα που επηρεάζει έντονα την εταιρική κουλτούρα και πρέπει να συνοδεύεται και με υψηλό βαθμό ολοκλήρωσης.
• Κίνητρα για ευέλικτα μοντέλα χρόνου εργασίας: Πρόκειται για κάτι σημαντικό αν αναλογιστούμε ότι τα σχολεία είναι κλειστά.
• Ενίσχυση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο
•  Φιλοξενία και αναψυχή: Προκειμένου να αποφευχθεί η αδράνεια, η βιομηχανία πρέπει να επιδείξει άμεση καινοτόμα προσαρμοστικότητα σε εθνική κλίμακα. Για το σκοπό αυτό, είναι απαραίτητο να υπάρξει μια δημιουργική διαδικασία με συμμετοχή της κυβέρνησης, των τοπικών αρχών, των ενώσεων της βιομηχανίας και του ιδιωτικού τομέα. Κάτι τέτοιο θα ενισχύσει το κυπριακό brand, δημιουργώντας μια νέα κουλτούρα φιλοξενίας, που βάζει την υγεία, την ασφάλεια και την άνεση του επισκέπτη στην καρδιά των προσφερόμενων υπηρεσιών. Για το σχέδιο δράσης κατατίθενται σειρά από προτάσεις στην έρευνα, όπως είναι η αξιοποίηση των εξωτερικών και ανοικτών χώρων για τουριστικούς σκοπούς.
• Λιανικό Εμπόριο: Η βιομηχανία του λιανικού εμπορίου ενώ έκανε γρήγορες ενέργειες, εισάγοντας τις on-line παραγγελίες και παραδόσεις θα πρέπει να προχωρήσει και σε νέα μέτρα, καθώς το επίπεδο της υπηρεσίας απαιτεί μια σημαντική αναβάθμιση. Αυτό που χρειάζεται είναι μια σημαντική αλλαγή (αναβάθμιση) στο εργατικό δυναμικό, από την παραλαβή της παραγγελίας, έως την οργάνωση αποστολής και παράδοσης, ώστε να αναβαθμιστεί η υπηρεσία. Στο πλαίσιο αυτό, του μετασχηματισμού της λειτουργίας των επιχειρήσεων, θα πρέπει να υιοθετηθούν και νέες τεχνολογίες.