Φ. Φιλής: Οικονομικό μοντέλο που θα επιβιώνει σε οποιεσδήποτε κρίσεις

Μέχρι και 15% του ετήσιου εισοδήματος τους αναμένεται να απωλέσουν τα πλοία ξηρού φορτίου κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020, εκτιμά ο Φίλιππος Φιλής, Πρόεδρος και εκτελεστικός διευθυντής της Lemissoler Navigation. Υπολογίζει ότι η συρρίκνωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της Κύπρου θα κυµανθεί µεταξύ 15%-18%, ενώ τονίζει πως η Κύπρος χρειάζεται ένα οικονοµικό µοντέλο που δεν πρέπει να βασίζεται σε ευκαιριακές δοµές, αλλά σχεδιασµένο για να επιβιώνει σε οποιεσδήποτε κρίσεις.

Κύπρος: Οι επιρρεπείς πυλώνες
Οικονοµικοί αναλυτές εκτιµούν ότι η παγκόσµια οικονοµία µπαίνει σε ύφεση που µπορεί να επηρεάσει το παγκόσµιο ΑΕΠ σε επίπεδα 8%-13%. Αυτή η εξέλιξη δεν µπορεί να αφήσει την κυπριακή οικονοµία ανεπηρέαστη και συγκεκριµένα µια αγορά που οι κύριοι πυλώνες της είναι επιρρεπείς σε εξωγενείς παράγοντες, όπως είναι ο τουρισµός, οι επενδύσεις, οι κατασκευές, η ανάπτυξη γης, αλλά και η εκπαίδευση. Επιπρόσθετα, η κατά κεφαλήν κατανάλωση µειώνεται και θα ελαττωθεί περαιτέρω, ως συνέπεια των περιοριστικών µέτρων που έλαβε η Κυβέρνηση.

Αυτό θα έχει ως αποτέλεσµα τα τρία από τα τέσσερα κύρια συστατικά του ΑΕΠ, όπως πρώτο, οι καθαρές εισροές κεφαλαίου από τον τουρισµό, πωλήσεις ακίνητων και εκπαίδευση, δεύτερο οι επενδύσεις και τρίτον η κατανάλωση, να συρρικνώνονται σηµαντικά.

ΑΕΠ: Συρρίκνωση 15%-18%
Οι πιθανοί κλάδοι που θεωρώ ότι θα αυξήσουν την παραγωγή τους είναι οι φαρµακοβιοµηχανίες, όπως και οι µονάδες επεξεργασίας και παραγωγής τροφίµων, που δεν θα µπορέσουν να αντισταθµίσουν την πτώση των βασικών τοµέων που επηρεάζονται. Το τέταρτο συστατικό που παραµένει είναι οι κρατικές δαπάνες, που κατά την άποψή µου θα πρέπει να αυξηθούν σηµαντικά, παρόλο που τα δηµοσιονοµικά οικονοµικά δεν το επιτρέπουν σε µεγάλο βαθµό.

Με αυτές τις απλές σκέψεις και µε πολλές παραδοχές υπολογίζεται ότι η συρρίκνωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της Κύπρου θα κυµανθεί µεταξύ 15%-18%, µε την προϋπόθεση ότι η πανδηµία θα µπορέσει σύντοµα να ελεγχθεί και σταδιακά να επανέλθουµε σε ρυθµούς οµαλότητας.
 
Ναυτιλία: Καταστροφικές συνέπειες
Τα σηµάδια της ύφεσης στον τοµέα που εξειδικεύεται ο οργανισµός µας, δηλαδή στην ιδιοκτησία, διαχείριση και εκµετάλλευση πλοίων µεταφοράς ξηρού φορτίου, άρχισαν να διαφαίνονται από τα µέσα Ιανουαρίου, όταν η Κίνα προετοιµαζόταν για τις εορταστικές εκδηλώσεις για το σεληνιακό νέο έτος, αλλά και παράλληλα έπαιρνε τα πρώτα περιοριστικά µέτρα για να περιορίσει την εξάπλωση του κορωνοϊού.

Οι συνέπειες ήταν άµεσες και καταστροφικές. Τα ναύλα µειώνονταν καθηµερινά, µε αποτέλεσµα να αγγίξουµε επίπεδα που τα εισοδήµατα δεν κάλυπταν ούτε τα λειτουργικά έξοδα.

Εκτιµάται ότι τα πλοία ξηρού φορτίου θα χάσουν το πρώτο τρίµηνο µέχρι και 15% του ετήσιου εισοδήµατός τους για το 2020. Διαφαίνεται, επίσης, ότι µε την πιθανή καθολική αλλαγή της εφοδιαστικής αλυσίδας, όπου η ναυτιλία παίζει τον σηµαντικότερο ρόλο, θα υπάρξουν µόνιµες συνέπειες προτού η βιοµηχανία συνέλθει από τη χρηµατοπιστωτική κρίση του 2008 και προτού η ζήτηση ισορροπήσει  την διαθεσιµότητα χωρητικότητας.
 
Εφοδιαστική αλυσίδα: Άµεση στήριξη
Για όλους τους πιο πάνω λόγους ο ναυτιλιακός κλάδος πρέπει να στηριχτεί οικονοµικά, για να συνεχίσει να παρέχει τις υπηρεσίες του απρόσκοπτα, αφού αποτελεί τον µεγαλύτερο κρίκο αυτής της εφοδιαστικής αλυσίδας, αν αναλογιστούµε ότι το 90% του διεθνούς εµπορίου διακινείται δια θαλάσσης. Σηµειώνεται, επίσης, ότι η διάσπαση αυτής της αλυσίδας θα δηµιουργήσει σοβαρά επιπρόσθετα οικονοµικά και κοινωνικά προβλήµατα στις ήδη επηρεασµένες οικονοµίες όλων των χωρών.
 
Τεχνολογία: Η απάντηση στην κρίση  
Ο οργανισµός µας, στο πλαίσιο της τεχνολογικής αναβάθµισης αλλά και της προσπάθειας για αύξησης της παραγωγικότητας, άρχισε πριν από δέκα, περίπου, χρόνια να σχεδιάζει και να αναβαθµίζει τα λογισµικά του συστήµατα µε προηγµένες τεχνολογίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα να καθίσταται απόλυτα λειτουργικός, µε όλο το προσωπικό εδάφους σε όλες τις χώρες που λειτουργεί γραφεία υποστήριξης, να εργάζεται από το σπίτι.

Όλα τα λογισµικά µας συστήµατα, όπως επίσης και οι τράπεζες πληροφοριών, βρίσκονται σε περιβάλλον υπολογιστικού νέφους και προσφέρουν απρόσκοπτα την πρόσβαση από οποιοδήποτε µέρος του κόσµου.
 
Επικοινωνία: Συνεχής και απρόσκοπτη
Με τον ίδιο τρόπο είναι συνδεδεµένα και τα πλοία του οργανισµού, επιτυγχάνοντας την ανάπτυξη επικοινωνίας σε πραγµατικό χρόνο, ενόσω βρίσκονται σε περιοχές που υπάρχει δορυφορική κάλυψη. Η καθηµερινή επικοινωνία τόσο µεταξύ των συναδέλφων όσο και µε τους εξωτερικούς συνεργάτες γίνεται µε τηλεδιασκέψεις που αντικαθιστούν µε επιτυχία όλες, σχεδόν, τις προγραµµατισµένες συσκέψεις. Η κρίση του κορωνοϊού έδωσε την ευκαιρία στον οργανισµό µας να δοκιµάσει όλα αυτά τα συστήµατα που έχτισε τα τελευταία χρόνια και µε περηφάνια να διαπιστώνει ότι πέτυχε την απαραίτητη επιχειρηµατική συνέχεια.
 
Ύφεση: Τρεις οι άξονες
Θεωρώ ότι η παγκόσµια οικονοµική κρίση, στην οποία µπαίνει ολόκληρος ο πλανήτης, έχει τρείς άξονες. Ο πρώτος είναι η πανδηµία του κορωνοϊού, που προκαλεί την απόλυτη στασιµότητα σε οποιαδήποτε µορφή δραστηριότητας και µε πέραν των δύο δισεκατοµµυρίων ανθρώπων, κυρίως στις ανεπτυγµένες χώρες, να βρίσκονται σε κατ’ οίκον περιορισµό. Ο δεύτερος είναι η πετρελαϊκή κρίση, µε το κατρακύλισµα των τιµών σε επίπεδα της δεκαετίας του 2000, που προκαλεί, κατά συνέπεια, την κρίση φερεγγυότητας των πολυεθνικών εταιρειών παραγωγής και εκµετάλλευσης προϊόντων πετρελαίου, που εµφανίζεται σε πρώτο στάδιο µε την έλλειψη ρευστότητας. Η έλλειψη ρευστότητας δεν φαίνεται, όµως, ότι µπορεί να λυθεί µε την προσθήκη νέου χρέους στους ήδη υπερχρεωµένους οργανισµούς, µε ανεπανόρθωτες συνέπειες, όπως, πτωχεύσεις ή στην καλύτερη των περιπτώσεων την απορρόφηση από οικονοµικά πιο δυνατούς ανταγωνιστές.

Ο τρίτος άξονας είναι η µεταβλητότητα των συναλλαγµατικών ισοτιµιών και ο περιορισµός της ρευστότητας στις εγχώριες αγορές, όπως και η αδυναµία των επενδυτικών τραπεζών να επέµβουν για στήριξη των διαφόρων αγορών. Ο συντονισµός και η αλληλουχία των τριών αυτών παραγόντων αποτελεί την… τέλεια καταιγίδα.
 
Μέτρα: Έγκαιρες αλλαγές 
Οι φορείς χάραξης οικονοµικής πολιτικής στην Κύπρο, όπως το Υπουργείο Οικονοµικών και η Κεντρική Τράπεζα, θα πρέπει, µεταξύ άλλων, έγκαιρα να προβούν σε µέτρα για να ενισχύσουν τις επιχειρήσεις µε ρευστότητα, που θα προέρχεται από κρατικές εγγυήσεις και µηδενικά επιτόκια. Θα πρέπει να αλλάξουν τα µέτρα που ισχύουν για οικονοµική στήριξη καινοτόµων επιχειρήσεων για πιο γρήγορη έγκριση και µε λιγότερους περιορισµούς και να συµβουλεύσουν, να ενθαρρύνουν και να ενισχύσουν µε κεφάλαια εταιρείες που είναι διατεθειµένες να αλλάξουν επιχειρηµατικό µοντέλο, ώστε να είναι προσαρµοσµένο στην νέα τάξη πραγµάτων.

Η Κύπρος χρειάζεται ένα οικονοµικό µοντέλο που δεν πρέπει να βασίζεται σε ευκαιριακές δοµές, αλλά σχεδιασµένο για να επιβιώνει σε οποιεσδήποτε κρίσεις.