Ανθρώπινα Δικαιώματα… όταν το «Εγώ» γίνεται «Εμείς»

Η κοινωνία εν κρίσει περιμένει τους πνευματικούς ηγέτες να μιλήσουν, να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν, να δείξουν δρόμους, να πουν δυσάρεστες αλήθειες. Αυτή είναι η μόνη πραγματική δοκιμασία που περνάμε όλοι.

Παγκόσμια ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η σημερινή. Μία ευνομούμενη πολιτεία προκειμένου να προάγει τον πολιτισμό οφείλει πρωτίστως να έχει ένα σύστημα αξιών που προσιδιάζει στο κράτος δικαίου. Τα ανθρώπινα δικαιώματα βασίζονται στην αρχή του σεβασμού του ατόμου. Η βασική θεώρησή τους είναι ότι κάθε άτομο είναι ένα ηθικό και λογικό ον που αξίζει να του φέρονται με αξιοπρέπεια.

Αποκαλούνται ανθρώπινα δικαιώματα γιατί είναι οικουμενικά. Ενώ κάποιες χώρες ή ειδικές ομάδες απολαμβάνουν συγκεκριμένα δικαιώματα που ισχύουν μόνο γι’ αυτές, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι τα δικαιώματα που δικαιούνται όλοι –ανεξάρτητα από το ποιοι είναι και πού ζούνε. Είναι όλα αλληλένδετα, αλληλεξαρτώμενα και αναφαίρετα.

Η διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταδεικνύει τον τρόπο διαβίωσης και την ποιότητα που χαρακτηρίζει μια κοινωνία.

Αν ζητήσετε από τους ανθρώπους να σας απαριθμήσουν τα δικαιώματά τους, πολλοί θα σας πουν μόνο για την ελευθερία του λόγου και της πίστης και, ίσως, ένα δυο άλλα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για σημαντικά δικαιώματα, αλλά το πλήρες εύρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι πολύ μεγάλο. Εμπεριέχουν επιλογές και ευκαιρίες. Εμπεριέχουν την ελευθερία να αποκτήσει κανείς μια δουλειά, να ακολουθήσει μια σταδιοδρομία, να επιλέξει τον σύντροφο που επιθυμεί και να αναθρέψει τα παιδιά του. Περιλαμβάνουν το δικαίωμα της ανεμπόδιστης μετακίνησης και το δικαίωμα να εργάζεται κανείς και να έχει δίκαιες απολαβές χωρίς να υφίσταται παρενοχλήσεις, κακομεταχείριση ή την απειλή της αυθαίρετης απόλυσης. Περιλαμβάνουν ακόμα και το δικαίωμα του ελεύθερου χρόνου.

Σε παλιότερες εποχές δεν υπήρχαν ανθρώπινα δικαιώματα. Μετά εμφανίστηκε η ιδέα ότι οι άνθρωποι θα έπρεπε να έχουν συγκεκριμένες ελευθερίες. Και αυτή η ιδέα, στον απόηχο του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, αποτυπώθηκε τελικά στο έγγραφο που ονομάζεται Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με τα τριάντα δικαιώματα τα οποία δικαιούνται όλοι οι άνθρωποι.

Μέσα από τη σταδιοδρομία της ζωής και μεγαλώνοντας με το Κυπριακό, αντιλήφθηκα ότι σημασία δεν έχει αν ζεις ή όχι σε ανελεύθερες συνθήκες. Σημασία έχει αν τις δέχεσαι. Γιατί οι πραγματικές αλυσίδες βρίσκονται στον νου

και τη ψυχή μας. Έχω καταλάβει ότι η πραγματική ελευθερία μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν το «Εγώ» μετουσιωθεί στο «Εμείς».

«Σκλαβιά είναι να μη λέει κανείς όσα σκέπτεται» έλεγε ο Ευριπίδης. Πόσοι αλήθεια σήμερα, ύστερα από τόσες κατακτήσεις και προόδους στα ανθρώπινα δικαιώματα, μπορούν να πουν ελεύθερα αυτά που σκέπτονται; Τελικά είμαστε ελεύθεροι ή όχι;

Έχω εμπιστοσύνη και πίστη στην ανθρωπότητα και στους Κύπριους. Έχω μάθει ότι οι αγώνες κερδίζονται και δεν χαρίζονται. Κερδίζονται όταν το «Εγώ» γίνεται «Εμείς», όταν η μάχη για μια δίκαιη κοινωνία είναι συλλογική. Μόνο έτσι ζούμε σε μια κοινωνία με όραμα και πυξίδα.

Νιώθω έντονα ότι είμαστε υπόχρεοι απέναντι στην ιστορία και σε όσους θυσίασαν τη ζωή τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έχουμε ευθύνη για τον εαυτό μας και τις επόμενες γενιές να αξιώσουμε τον σεβασμό στην αξία μας, τον σεβασμό στα δικαιώματά μας. Μαζί μπορούμε.

Νίκος Συμεού – Δημοσιογράφος