Οι παρεξηγημένοι «έμποροι» ναρκωτικών και οι… Εσκομπάρ της Κύπρου

Για όσους δεν γνωρίζουν, ο Κολομβιανός εγκληματίας, Πάμπλο Εσκομπάρ, ήταν ένας ισχυρός άντρας, ο οποίος αντιπροσώπευε επάξια την έννοια του βαρόνος των ναρκωτικών. Ήταν η ηγετική μορφή του Μεδεγίν και συχνά αναφέρεται και ως ο «βασιλιάς της κοκαΐνης». Υπήρξε ένας από τους πλουσιότερους εγκληματίες στην ιστορία και το 1989 ανακηρύχθηκε από το περιοδικό Forbes, ο έβδομος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, με περιουσία που ανερχόταν στα εννέα δισεκατομμύρια δολάρια.Φ60

Οι αδίστακτες τακτικές του Εσκομπάρ, εξασφάλιζαν σταθερή ροή της κοκαΐνης στην Αμερική. Κάποιες πηγές εκτιμούν ότι το 80% της κοκαΐνης που εισαγόταν στην χώρα προερχόταν μέσω του καρτέλ του Εσκομπάρ (σ.σ διακινούσε ακόμα και 15 τόνους στις ΗΠΑ κάθε μέρα). Έγινε ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, εξαλείφοντας τους αντιπάλους του και προάγοντας τη διαφθορά στην Κυβέρνηση της Κολομβίας. Το 1991 οι άνθρωποι του Εσκομπάρ είχαν σκοτώσει 27.100 ανθρώπους, εκ των οποίων οι 600 ήταν αστυνομικοί.
 
Στην Κολομβία έκανε μεγάλες δωρεές, ενώ έδινε μετρητά στους φτωχούς. Με αυτές τις πράξεις φιλανθρωπίας κέρδισε τη λαϊκή υποστήριξη και χαρακτηριζόταν ως «άνθρωπος του λαού». Η παράνομη αυτοκρατορία του Εσκομπάρ μπήκε στο στόχαστρο της Κυβέρνησης της Κολομβίας και έτσι ξεκίνησε ένα μακράς διάρκειας κύμα βίας.
 
Ο Εσκομπάρ σκοτώθηκε το 1993, στην προσπάθεια του να διαφύγει από την κολομβιανή Εθνική Αστυνομία, η οποία τον πυροβόλησε και τον τραυμάτισε θανάσιμα.  
 
******
Κύπρος, Μάιος 2018
Ποινή φυλάκισης τεσσάρων ετών σε 27χρονο για μεταφορά περίπου δύο κιλών μαριχουάνας. Ο 27χρονος ο οποίος δεν ήταν μέλος οποιασδήποτε σπείρας, αλλά κλήθηκε στοχευμένα αφού η οικονομική του κατάσταση ήταν στη χειρίστη κατάσταση να μεταφέρει τα ναρκωτικά στη Λεμεσό έναντι του ποσού των 300 ευρώ. 

Στην υπό κρίση υπόθεση, όπως ανέφερε το Δικαστήριο, «ο κατηγορούμενος αποτέλεσε συνδετικό κρίκο στην αλυσίδα διακίνησης ναρκωτικών».
 
Κύπρος, Δεκέμβριος 2019
Ποινή φυλάκισης δέκα ετών σε 35χρονο, ο οποίος για 1500 ευρώ, αποφάσισε να φέρει φορτίο 15 κιλών κάνναβης στην Κύπρο.

 

Ανακρινόμενος από μέλη της ΥΚΑΝ ο 35χρονος ανέφερε ότι έλαβε μέρος στον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, ότι τραυματίστηκε σοβαρά στο κεφάλι μετά από έκρηξη, ότι έπαιρνε μικρό αναπηρικό επίδομα ως ανάπηρος πολέμου και λόγω της δεινής οικονομικής του κατάστασης, αποδέχθηκε να μεταφέρει τη βαλίτσα με τα ναρκωτικά από την Ισπανία στην Κύπρο και συγκεκριμένα στη Λεμεσό, λαμβάνοντας ως αμοιβή το ποσό των 1500 ευρώ.

Κύπρος, Οκτώβριος 2020
Ποινή φυλάκισης δέκα ετών σε 34χρονο, για παράνομη κατοχή ελεγχόμενου φαρμάκου Τάξεως Β, δηλαδή 5 κιλών και 950,3 γραμμαρίων κάνναβης και παράνομη κατοχή κάνναβης με σκοπό την προμήθεια σε άλλο πρόσωπο.
  
Στην απόφαση του το Δικαστήριο ανέφερε πως «δεν παραβλέπουμε ότι ο κατηγορούμενος δεν ήταν ο ιθύνων νους πίσω από τα αδικήματα που τέλεσε και πως εκτελούσε χρέη μεταφορέα των ναρκωτικών, τα οποία δεν ανήκαν σε αυτόν αλλά σε τρίτους που του πρόσφεραν το χρηματικό ποσό των 200 ευρώ για να μεταφέρει την κάνναβη».
 
******* 

Για χάρη της ιστορίας, ας υποθέσουμε πως τελικά ο Εσκομπάρ, ο ένας εκ των μεγαλύτερων, ανά τον κόσμο, βαρόνος ναρκωτικών, δεν σκοτώθηκε και αποφασίζει να αναπτυχθεί «επιχειρηματικά» και έρχεται στην Κύπρο για να σκιαγραφήσει τα δεδομένα... 
 
Και διαβάζει, μεταξύ άλλων, τις πιο πάνω αποφάσεις… Λίγες μεν, αλλά αποτυπώνουν μια εικόνα για την κατάσταση που ενδεχομένως να επικρατεί στο νησί της Αφροδίτης… Και ακούει στις ειδήσεις πως από της προεδρικής χάρης για τα εξηντάχρονα της Κυπριακής Δημοκρατίας, εξαιρέθηκαν όλοι όσοι καταδικάστηκαν για εμπορία ναρκωτικών. Δηλαδή, όλοι όσοι εκτίουν ποινή φυλάκισης για υποθέσεις ναρκωτικών. Δηλαδή, το 60% των κρατουμένων… Δηλαδή, περίπου 400 έμποροι ναρκωτικών…

Ο Εσκομπάρ εντυπωσιάζεται και διερωτάται… Τόσοι πολλοί έμποροι σε ένα τόσο μικρό νησί; Άρα αφού όλοι οι έμποροι είναι μέσα (σ.σ δεν του περνάει από το μυαλό πως κυκλοφορούν ελεύθεροι ακόμη έμποροι), δεν υπάρχουν ναρκωτικά στον έξω κόσμο; Δηλαδή θα είμαι μονοπώλιο; Και από την άλλη σκέφτεται και μονολογεί… Εγώ με τόσα λεφτά αγόρασα Κυβερνήσεις, Αστυνομία, τα πάντα… Αυτοί γιατί δεν το έπραξαν, ώστε να μην καταλήξουν φυλακή;
 
Και σκέφτεται, και το ψάχνει παράλληλα και διαβάζει ξανά τις πιο πάνω αποφάσεις, μήπως και καταφέρει να τις εμπεδώσει… Δεν θα μπορούσε να μην εστιάσει την σκέψη του και στα χρήματα, στο κέρδος… Εξάλλου εκεί δεν είναι η ουσία των εμπόρων; Και κυρίως για τον Εσκομπάρ που έγινε δισεκατομμυριούχος και ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, πουλώντας ανενόχλητος ναρκωτικά και σκοτώνοντας χιλιάδες ανθρώπους…
 
Διάβασε λοιπόν πως ο ένας έμπορος πήρε 500 ευρώ, ο άλλος 1000, ο άλλος 200 ευρώ… Μάλιστα, κάπου διάβασε πως κάποιοι δεν πρόλαβαν καν να πάρουν το «μεροκάματο» τους, αφού έπεσαν στα χέρια της Αστυνομίας… Και διερωτάται ο Εσκομπαρ… Πόσο ηλίθιοι είναι έμποροι στην Κύπρο που φέρνουν φορτία για 200 ευρώ;  
 
Και ενώ σκέφτεται όλα αυτά, ακούει και διαβάζει στις ειδήσεις, πως ο ένας έμπορος είναι 18 χρονών, ο άλλος 25, ο άλλος 34, ο άλλος 27… Και δεν μπορεί να το χωνέψει… «Εγώ», λέει σε ένα από τους δεκάδες φρουρούς του, «έφαγα χρόνια και χρόνια να γίνω ένας μεγάλος και τρανός βαρόνος. Αυτοί από τα 18 τους πώς τα κατάφεραν;» Και η απογοήτευση ζωγραφισμένη στο πρόσωπο του, αφού ένιωθε πως τόσο χρόνια είναι έξυπνος, μέχρι όμως που ήρθε στην Κύπρο…
 
******* 

 

Αναμφίβολα, η κατοχή ναρκωτικών και ειδικότερα η εμπορεία, αποτελεί κοινωνική μάστιγα και απαιτεί αυστηρή αντιμετώπιση. Ωστόσο, είναι τουλάχιστον γελοίο να υπάρχει η ψευδαίσθηση, να ισχυριζόμαστε και να θεωρούμε, πως όλοι οι έμποροι της Κύπρου, βρίσκονται στη φυλακή. Τουλάχιστον, όχι στις φυλακές του Αγίου Δομετίου…  Είναι γελοίο, να χαρακτηρίζουμε έμπορο ναρκωτικών ένα 18χρονο ή ένα 25χρονο (σ.σ πότε πρόλαβε;), που μετέφερε ποσότητα ναρκωτικών, μικρή ή μεγάλη, έναντι χρηματικής αμοιβής, η οποία, όσο οξύμωρο και αν ακούγεται, πολλές φορές είναι τόσο εξευτελιστική που διερωτάται κάποιος γιατί ρίσκαρε την ελευθερία του για 150 ευρώ… Και όμως, κάποιος λόγος θα υπάρχει... Ίσως… Εξάλλου όπως λέει και η θεωρία της εγκληματολογίας, ο ένοχος ενός εγκλήματος πληροί τρεις προϋποθέσεις: Είχε κίνητρο, είχε τα μέσα και είχε και την ευκαιρία…

Αποτελεί παραδεκτό γεγονός, πως αρκετοί από αυτούς που έχουν γεμίσει τα κελιά της φυλακής της Κύπρου, χρησιμοποιήθηκαν ως βαποράκια και δεν ήταν ο ιθύνων νους. Κάτι το οποίο αποδεικνύεται περίτρανα μέσα από εκατοντάδες αποφάσεις των Δικαστηρίων που εκδίδονται καθημερινά εδώ και χρόνια. Βαποράκια, που ναι μεν αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της αλυσίδας της διακίνησης ναρκωτικών και ασφαλώς θα πρέπει να τιμωρηθούν για τις πράξεις τους, ωστόσο δεν μπορούμε να τους κατατάσσουμε και να τους αντιμετωπίζουμε όλους ως έμπορους ναρκωτικών, επειδή για τον άλφα ή βήτα λόγο, δεν μπορούμε να φτάσουμε στους εμπόρους. Δεν μπορούμε να λέμε πως ο καταδικασθείς για 500 γραμμάρια κάνναβη είναι έμπορας και όχι χρήστης, που χρήζει βοήθειας…  

Προς απόδειξη των πιο πάνω, ενδεικτική είναι μια από τις αποφάσεις Κακουργιοδικείου που επέβαλε ποινή φυλάκισης σε 32χρονο για μεταφορά μεγάλης ποσότητας, ο οποίος όπως αναφέρεται, λειτουργούσε ως μεσάζοντας τρίτου προσώπου, ενώ διατυπώνεται πως δεν πρόκειται για έμπορο ναρκωτικών.

«Οφείλουμε δε καθηκόντως να παρατηρήσουμε και τα ακόλουθα: Παρότι αυτός ο τρόπος δράσης δεν μετατρέπει κάποιο συνεργό αυτού του είδους σε ιθύνοντα νουν και ούτε εξισώνει την ευθύνη μεταξύ τους, εντούτοις δεν καθιστά άνευ σπουδαιότητας και σημασίας τη συνδρομή, συνέργεια, βοήθεια και εκδούλευση την οποία παρέχουν οι ενδιάμεσοι συνεργάτες προς ευόδωση του τελικού στόχου που είναι η ολοκλήρωση του εγκλήματος χωρίς τον κίνδυνο σύλληψης του ίδιου του εμπόρου από την Αστυνομία.  Στην  πραγματικότητα οι συνεργοί αυτού του είδους εν γνώσει τους και έναντι κάποιας μορφής ανταλλάγματος συμμετέχουν στα πιο ριψοκίνδυνα στάδια της δραστηριότητας και συνιστούν απαραίτητους κρίκους στην αλυσίδα (π.χ. διακίνησης ναρκωτικών) κατά τρόπον που μπορεί να λεχθεί ότι χωρίς την προθυμία τέτοιων ατόμων δεν θα διαπράττετο το αδίκημα ή τουλάχιστον δεν θα καθίστατο τόσο εύκολη η διάπραξη του για τους οργανωτές του».

Ο εν λόγω… Εσκομπάρ της πιο πάνω υπόθεσης που καταδικάστηκε, (σ.σ τα άλλα πρόσωπα κυκλοφορούν ελεύθερα, δεν υπήρξε άλλη καταδίκη), δεν αποκάλυψε το άτομο που του ζήτησε να μεταφέρει τα ναρκωτικά, αποδίδοντας τη στάση του σε φόβο για συνέπειες στον ίδιο ή μέλη της οικογένειας του.

Και επί τούτου, στην απόφαση του το Κακουργιοδικείο, αναφέρει…

«Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι με αυτά τα δεδομένα παραμένει ως γεγονός ότι άνθρωποι που ανήκουν σε κυκλώματα διασποράς ναρκωτικών παραμένουν ελεύθεροι και απρόσκοπτοι στη συνέχιση αυτού του ανησυχητικού και επικίνδυνου φαινομένου της εξάπλωσης των ναρκωτικών».

Και για χάρη της ιστορίας, αξίζει να αναφερθεί πως ο συγκεκριμένος καταδικασθείς, μεγάλωσε χωρίς πατέρα, είχε δύσκολα παιδικά χρόνια, φοίτησε στο Σύστημα Μαθητείας, από ηλικία 17 ετών διαμένει μόνος του, λόγω προβλήματος υγείας δεν μπορούσε να εργαστεί και για αυτό λάμβανε επίδομα, ήταν χρήστης ναρκωτικών και ένα χρόνο πριν τη σύλληψη του, ήταν άστεγος και διέμενε σε αυτοκίνητο και δεν διέθετε μόνιμο τόπο διαμονής… (σ.σ Ο Εσκομπάρ, από τα εκατομμύρια που αποκόμισε ως έμπορος ναρκωτικών, έχτισε παλάτια…)

******

 

Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, θα ήταν ορθό να τονιστεί ξανά, πως οποιοδήποτε άτομο αποτελεί κομμάτι μιας αλυσίδας διακίνησης ναρκωτικών και διαπράττει αδίκημα, θα πρέπει να τιμωρείται για τις πράξεις του, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ελαφρυντικά υπό τις περιστάσεις, και ο επόμενος στόχος είναι ο σωφρονισμός και η επανένταξη του στην κοινωνία, κάτι που τα τελευταία χρόνια αποτελεί στόχος και το ακούσαμε ουκ ολίγες φορές, αφού το τιμωρητικό μοντέλο των φυλακών του παρελθόντος, έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα. (σ.σ Τα τελευταία χρόνια μειώθηκε ο αριθμός υποτροπής κρατουμένων)

Αποτελεί επίσης παραδεκτό γεγονός πως οι περισσότεροι καταδικασθέντες για υποθέσεις ναρκωτικών, είναι χρήστες που χρειάζονται βοήθεια, εξού και τα σχετικά προγράμματα απεξάρτησης, στα οποία μπορούν να ενταχθούν (σ.σ τόσο εντός της φυλακής, όσο και στην Αγία Σκέπη), με το Δικαστήριο μάλιστα να το λαμβάνει υπόψη κατά τους μετριαστικούς παράγοντες.

Ακούσαμε επίσης τα τελευταία χρόνια, πως όλοι θα πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης, αφού ο σκοπός είναι ένας και ο ίδιος… Ο σωφρονισμός.

Ωστόσο, πέραν της θεωρίας και επί των πράξεων, φαίνεται πως… εθελοτυφλούμε και πιστεύουμε (σ.σ αυτοί που το πιστεύουν), πως το 60% των φυλακισμένων που εκτίει ποινή φυλάκισης για υποθέσεις ναρκωτικών, είναι και έμποροι. Εξού και πάρθηκε η απόφαση να εξαιρεθούν από της προεδρικής χάρης για τα εξηντάχρονα της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσοι καταδικάστηκαν για εμπορία ναρκωτικών. Δηλαδή, όλοι όσοι εκτίουν ποινή φυλάκισης για υποθέσεις ναρκωτικών.

Κάτι το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τα περί ίσης μεταχείρισης των φυλακισμένων και της υπό αναφοράς παραδοχής ότι τα περισσότερα άτομα (σ.σ σε κάθε περίπτωση υπάρχουν και εξαιρέσεις), αυτό που χρειάζονται είναι βοήθεια και στήριξη για να καταφέρουν να συνεχίσουν από εκεί που είχε μείνει η ζωή τους, μακριά από εξαρτησιογόνες ουσίες.

Και οι Εσκομπάρ των φυλακών του Αγίου Δομετίου, που εντάχθηκαν σε προγράμματα, που παρακολουθούν μαθήματα, συμμετέχουν σε δραστηριότητες και προετοιμάζονται για την επανένταξη τους, διερωτώνται…  «Καλά ο διαρρήκτης, που και αυτός έκλεψε για την δόση του, γιατί πήρε προεδρική χάρη και εγώ όχι;», «Αυτός που λήστεψε περίπτερο και είναι χρήστης αλλά επειδή καταδικάστηκε έξι μήνες, δεν εντάχθηκε σε πρόγραμμα απεξάρτησης, γιατί πήρε προεδρική χάρη και εγώ όχι;», «Δηλαδή ο άλλος που έφαγε εκατομμύρια από το κράτος, καταχρώμενος τη θέση, πήρε προεδρική χάρη και εγώ που έφερα ναρκωτικά για 200 ευρώ επειδή δεν είχα να φάω, είναι πιο καλός από εμένα και αυτό είναι δίκαιο;»

Και σαν να μην έφτανε αυτό, ακούνε λίγο αργότερα στις ειδήσεις για μια πρόταση νόμου, με την οποία στην ουσία όλοι όσοι καταδικάστηκαν για ναρκωτικά, δεν θα έχουν πλέον την δυνατότητα να ενταχθούν στο πρόγραμμα απεξάρτησης της Αγίας Σκέπης… Δηλαδή, αυτοί που πραγματικά χρειάζονται βοήθεια και μετατρέπονται σε βαποράκια, θα αποστερηθούν του δικαιώματος για να ενταχθούν στο πρόγραμμα και θα έχουν την ευκαιρία να το κάνουν οι υπόλοιποι. Δηλαδή, αυτός που κλέβει γιατί είναι χρήστης και καταδικάστηκε για κλοπή, και όχι ο χρήστης γιατί είναι ο… Εσκομπάρ.

*****

Η ανισότητα δεν αποτελεί απόδειξη ότι υπάρχει ισότητα.
Ylipe, 1936-2003, Γάλλος συγγραφέας & ζωγράφος