Στις διεθνείς σχέσεις δεν επιβιώνει κατ’ ανάγκη ο ισχυρός αλλά ο πιο ευέλικτος

Οι μέρες αυτές είναι οι τελευταίες του απερχόμενου Υπάτου Αρμοστή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Ηνωμένο Βασίλειο Ευριπίδη Λ. Ευρυβιάδη στο κυπριακό διπλωματικό σώμα. Υπηρέτησε όλους τους Προέδρους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μετά από περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες, ο 65χρονος διπλωμάτης αφυπηρετεί, αφήνοντας πολύτιμη παρακαταθήκη.
 
Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, στην τελευταία του συνέντευξη ως διπλωμάτης, επιχειρεί να συνοψίσει όσα διδάχθηκε στη μακρά σταδιοδρομία του: «Αυτό που έχω βιώσει έντονα αυτά τα 43 χρόνια είναι ότι η έννοια του Κύπριου διπλωμάτη είναι τελείως διαφορετική από συναδέλφους που εκπροσωπούν άλλες χώρες χωρίς πρόβλημα εικόνας και κυρίως χωρίς πρόβλημα επιβίωσης. Επιβάλλεται να εργαζόμαστε ακατάπαυστα για να αποδεικνύουμε ότι είμαστε μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος.
 
»Η χώρα μας μπορεί να είναι μικρή, τα μυαλά μας όμως πρέπει να είναι μεγάλα, να έχουμε οράματα και εξωστρέφεια. Αυτή η προσέγγισή μου όσον αφορά στη διπλωματία δεν πηγάζει από ένα αφελή οπτιμισμό αλλά από μια δαρβινική, αν θέλετε, διαπίστωση ότι και στις διεθνείς σχέσεις επιβιώνει όχι κατ’ ανάγκη ο ισχυρότερος, αλλά ο πιο ευπροσάρμοστος και ο πιο ευέλικτος».
 
Το παραπάνω απόσταγμα εμπειρίας έχει διαμορφωθεί μέσα από κρίσιμες στιγμές της ιστορίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, στις οποίες συμμετείχε στο πλευρό κορυφαίων διπλωματών. Αναφέρεται στα πρώτα του βήματα ονομαστικά στους Ζήνωνα Ρωσσίδη, Ανδρέα Ιακωβίδη και Χαράλαμπο Χριστοφόρου.
 
Δεν παραλείπει επίσης να αναφερθεί στην ανεκτίμητη βοήθεια που του παρείχε πάντα η «οικογένεια» της εκάστοτε πρεσβείας, διπλωμάτες και εντόπιο προσωπικό.
 
Και βέβαια δεν ξεχνά τη στήριξη της πραγματικής του οικογένειας: αναφέρεται συγκινημένος στους γονείς του Λεωνίδα Αλεξάνδρου Ευρυβιάδη (που έχει τιμηθεί με το Μετάλλιο Αντίστασης από την Κυπριακή Δημοκρατία) και Τασούλα, τους αδερφούς του Ανδρέα και Μάριο και πάνω απ’ όλα στην «ακούραστη συνοδοιπόρο» και «αφανή ηρωίδα» σύζυγό του Νάσια Ιακωβίδου.
 
Ερωτηθείς για την προσέγγιση της θητείας του στο Λονδίνο, αναφέρει συχνά τη λέξη «αποτελεσματικότητα» ως το κρίσιμο ζητούμενο. Μιλά για άσκηση πολυδιάστατης και πολυεπίπεδης διπλωματίας που έχει μεν ως επίκεντρο το εθνικό ζήτημα, χωρίς όμως να εξαντλείται σε αυτό. «Αυτή η δράση έχει επιφέρει μετρήσιμα αποτελέσματα», λέει σε μία συνοπτική αποτίμηση.
 
Αναφέρεται στην εκλογή του υπό την ιδιότητα του Μονίμου Αντιπροσώπου της Κύπρου στη θέση του 1ου Αντιπροέδρου της 30ής Γενικής Συνέλευσης του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, για πρώτη φορά στην ιστορία της εκπροσώπησης της χώρας, καθώς επίσης στην επανεκλογή της Κύπρου στο Συμβούλιο του Οργανισμού, 3η στην κατηγορία της επίσης για πρώτη φορά. Επισημαίνει παράλληλα, μεταξύ άλλων, την προεδρία του στο Συμβούλιο Κυβερνητών της Κοινοπολιτείας και τις βραβεύσεις για την προσφορά του στην ψηφιακή διπλωματία και ως πρέσβης της χρονιάς από τους ομολόγους του, καθώς επίσης την εύφημο μνεία στη βρετανική Βουλή.
 
Όλα αυτά επέτρεψαν στην Κύπρο να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στη Βρετανία, όπως επίσης η σημαντική δραστηριότητα στις δεξαμενές σκέψεις, η πρόσβαση στους διαμορφωτές γνώμης, στη Βουλή, στα πανεπιστήμια, η αύξηση στο εμπόριο, στον τουρισμό, στις επενδύσεις, στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό.
 
Μετά από έξι χρόνια δηλώνει ότι θεωρεί πως πράγματι οι διμερείς σχέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν κάνει «τεράστιο άλμα», κυρίως μετά την επίσημη επίσκεψη «ορόσημο» του Προέδρου της Δημοκρατίας στο Λονδίνο τον Ιανουάριο του 2014. Επισημαίνει ενδεικτικά την πρώτη επίσκεψη Υπουργού Άμυνας της Κύπρου στο Λονδίνο και την αφιερωμένη στην Κύπρο δεξίωση στο Παλάτι του Μπάκιγχαμ.
 
«Παρ’ όλ’ αυτά, έχουμε δρόμο ακόμα. Για παράδειγμα, η βρετανική θέση απέναντι στη συνεχιζόμενη τουρκική εισβολή στην κυπριακή ΑΟΖ δεν ικανοποιεί. Επίσης, είναι σημαντικό να αξιοποιήσουμε όσο το δυνατόν προς όφελός μας την πραγματικότητα που λέγεται Brexit, με την Κύπρο να είναι μέλος και της ΕΕ αλλά και της Κοινοπολιτείας».
 
Γιατί λοιπόν αυτή η βελτίωση στις σχέσεις δεν έχει πιο ουσιαστικό αντίκτυπο στο Κυπριακό; «Πολύ εύλογη ερώτηση. Όλες οι χώρες χαράσσουν την εξωτερική τους πολιτική με γνώμονα τη διασφάλιση και εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων, όπως τα αντιλαμβάνονται και τα καθορίζουν οι ίδιες. Το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και άλλες μεγάλες χώρες, δε βλέπει το Κυπριακό ως ένα ανεξάρτητο ζήτημα, αλλά το εντάσσει σε ένα γενικότερο πλέγμα διακρατικών σχέσεων, συμφερόντων, σχεδιασμών κλπ. Αυτό δεν το λέω για να δικαιολογήσω τη βρετανική στάση. Αλλά είναι σημαντικό να αντιλαμβανόμαστε τις παραμέτρους οι οποίες διέπουν τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική και τη διπλωματία. Για τους Βρετανούς η Τουρκία αποτελεί σύμμαχο στο ΝΑΤΟ, σημαντική χώρα για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και τώρα, με το Brexit, μία νέα αγορά 80 εκατομμυρίων πολιτών, με ό,τι κι αν αυτό συνεπάγεται. Όλα αυτά φυσικά δεν πρέπει να αποθαρρύνουν τις δικές μας προσπάθειες για ενδυνάμωση και διεύρυνση των διμερών σχέσεων σε αμοιβαία βάση. Οι σχέσεις μας με κάθε χώρα δεν πρέπει να αποτελούν μια πολιτική μηδενικού αθροίσματος».
 
Απαντά σε ερώτηση ότι σίγουρα ελπίζει πως το κυπριακό θα λυθεί. «Αλίμονο αν πίστευα κάτι το διαφορετικό. Αλλά, τονίζω, ο αγώνας μας είναι θεσμικός. Που θα πει, προσήλωση στους θεσμούς, στην έννομη τάξη, στο κράτος δικαίου και υπεράσπισή τους για να μη συνεχίσει η διάβρωση τους. Κι επίσης, θα προσθέσω ότι ο αγώνας μας είναι και συλλογικός. Στοχεύοντας σε μια δίκαιη λύση για όλους τους Κυπρίους ανεξαρτήτως εθνικής ή θρησκευτικής καταγωγής. Τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο».
 
Στη σύγχρονη εποχή δε, η κυπριακή διπλωματία αποκτά περισσότερα εργαλεία: «Υπάρχει μια τεράστια γκάμα διπλωματικών θεμάτων και προκλήσεων, για τις οποίες η Κύπρος έχει, και πρέπει να έχει, λόγο, ρόλο και άποψη. Υπάρχουν απεριόριστες απαιτήσεις, αλλά περιορισμένοι πόροι. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι στο πηδάλιο της κυπριακής διπλωματίας αυτή τη στιγμή βρίσκεται ένας διπλωμάτης του 21ου αιώνα, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος τα αντιλαμβάνεται αυτά. Για πρώτη φορά στα ιστορικά της κυπριακής διπλωματίας έχουμε και τη δημόσια διαβούλευση, ενώ οι ετήσιες συναντήσεις των πρέσβεων παραμένουν σημαντικές.
 
»Ωστόσο, η διπλωματία έχει εισέλθει στην ψηφιακή εποχή και όχι μόνο, στην οποία πρέπει να ανταποκριθούμε για να μην περάσουμε στο περιθώριο. Προσωπικά, παρά τον τεράστιο φόρτο εργασίας που είχα, ήμουν πάντοτε ένθερμος θιασώτης της ψηφιακής διπλωματίας. Φροντίζω να διατηρώ μια έντονα ενεργή σελίδα στο Twitter, γιατί ακριβώς το θεωρώ αναγκαίο εργαλείο στη σύγχρονη διπλωματία. Εάν δε δηλώνεις παρών στον συγκεκριμένο χώρο, κάποιος άλλος θα βρεθεί να καλύψει το κενό σου, προωθώντας τη δική του αφήγηση, τη δική του ρητορική».
 
Ο Ευριπίδης Ευρυβιάδης είναι μόλις ο δεύτερος Κύπριος διπλωμάτης που υπηρέτησε σε ένα πόστο στο εξωτερικό επί περισσότερο από μία πενταετία.
 
«Είναι μεγάλη τιμή για μένα που έχω υπηρετήσει την Κύπρο ανάμεσα στους ευπατρίδες πολίτες της κυπριακής ομογένειας στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτοί οι άνθρωποι, με ζήλο, ετοιμότητα, πολιτική ωριμότητα, με αληθινή αγάπη και αλτρουισμό για την Κύπρο μας και μακριά από ιδιοτελείς σκοπούς και μικροπολιτικά συμφέροντα, συμπαραστέκονται στους αγώνες του επίσημου κυπριακού κράτους. Στο κάτω-κάτω της γραφής, εγώ πληρώνομαι για να κάνω τη δουλειά μου, ενώ οι ομογενείς δίνουν πλουσιοπάροχα χρόνο και χρήμα εντελώς εθελοντικά».
 
Ποιο είναι το κυρίαρχο συναίσθημα αυτή τη στιγμή, λίγο πριν από τον αποχαιρετισμό στα όπλα;
 
«Είμαι αρκετά φορτισμένος η αλήθεια. Είμαι σε μια κατάσταση άρνησης, όπου δεν συνειδητοποιώ ακόμα ότι θα πρέπει να αποχωρήσω. Δεν κουράστηκα. Ούτε βαρέθηκα. Ούτε ζήτησα να αφυπηρετήσω. Νιώθω, αντιθέτως, ότι έχω πάρα πολλά ακόμα να προσφέρω και, φυσικά, είμαι και θα είμαι πάντοτε στις επάλξεις. Οι συνάδελφοί μου το έχουν συνοψίσει χιουμοριστικά σε ένα hashtag: #Euripidexit!
 
»Όσο μελό κι αν ακούγεται, η αλήθεια είναι ότι η Κύπρος και όλη η ιεραποστολή από το 1976 μέχρι και σήμερα υπήρξε το οξυγόνο μου, το πάθος μου, το DNA μου, η αγάπη μου, η χαρά μου και ταυτόχρονα ο μεγάλος μου καημός, η στεναχώρια μου που τόσα χρόνια παραμένει διαιρεμένη. Η Κύπρος είναι η δική μου Ιθάκη, κι εγώ σαν άλλος Οδυσσέας περιπλανήθηκα σε ένα ταξίδι που κράτησε τέσσερις και πλέον δεκαετίες. Η Κύπρος, φυσικά, δεν με γέλασε καθόλου. Χωρίς αυτήν δε θα ‘βγαινα στον δρόμο, έναν δρόμο μακρύ και πλούσιο, με λιμένες πρωτοειδωμένους, σε πόλεις πολλές, όπου έμαθα από ανθρώπους σπουδασμένους. Και αν δεν υπήρχε δρόμος, προσπαθούσα να τον φτιάξω.
 
»Επιστρέφω στην Κύπρο με χαρά όμως. Γιατί ακριβώς δεν παραδίδω τα όπλα. Ανυπομονώ για την καινούργια μέρα και για καινούργιες προκλήσεις και ευκαιρίες που θα μου δοθούν για να υπηρετήσω την αγαπημένη μας πατρίδα».
 
Και όσο για συγκεκριμένα σχέδια για το μέλλον, ο κ. Ευρυβιάδης περιορίζεται στο να αναφερθεί σε έναν διαφορετικό... δρόμο: «Σκοπεύω να πραγματοποιήσω ένα παλιό μου όνειρο: στα 66 μου θα κάνω το Route 66, τη μητέρα των δρόμων (Mother Road), να διασχίσω, δηλαδή, την Αμερική με τη μηχανή μου, ξεκινώντας από το Σικάγο και φθάνοντας μέχρι τη Σάντα Μόνικα στην Καλιφόρνια. Προσωπικό όνειρο ζωής!»
 
Πηγή: ΚΥΠΕ