Από τα λόγια στην πράξη-Παγίδες και προκλήσεις made in Turkey
06:55 - 29 Αυγούστου 2019
Ήταν στις 16 Ιουλίου, λίγες ώρες μετά την τελική απόφαση των Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών για τις κυρώσεις κατά του τουρκικού κράτους που ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου επέλεξε να ανακοινώσει την έλευση του Oruc Reis στην ανατολική Μεσόγειο.
Με εκείνη τη βιαστική εξαγγελία, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ήθελε αφενός να αποδείξει πως η χώρα του αγνοεί επιδεικτικά τις αποφάσεις των Ευρωπαίων και αφετέρου να δηλώσει την αποφασιστικότητα της Κυβέρνησής του να συνεχιστεί κανονικά το ενεργειακό πρόγραμμα ερευνών και γεωτρήσεων, που εκπονήθηκε σε συνεργασία με την τουρκική εταιρεία πετρελαίων, οδηγώντας την κατάσταση στα άκρα.
Πολύ λίγα πράγματα άλλαξαν από τότε, παρά τις κυρώσεις της Ε.Ε. κατά της Τουρκίας. Το Fatih συνεχίζει τη γεώτρησή του ανοιχτά της Πάφου, το Yavuz ξεκίνησε τη γεώτρηση ανατολικά της χερσονήσου της Καρπασίας και το ερευνητικό σκάφος Barbaros συνεχίζει να αλωνίζει, σκανάρωντας τον βυθό νότια της Λεμεσού και της Λάρνακας.
Στην εξίσωση έρχεται τις επόμενες ημέρες να προστεθεί και το Oruc Reis, το δεύτερο τουρκικό ερευνητικό σκάφος, που αναμένεται να συνδράμει στις έρευνες του Barbaros. Πάντως, μέχρι στιγμής, δεν έχει γίνει γνωστό προς τα πού θα κατευθυνθεί το Oruc Reis, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, αυτό μετά από μια σύντομη στάση λίγων ημερών στο λιμάνι του Τασούτσου, στις νότιες ακτές της Τουρκίας, θα κατευθυνθεί στην θαλάσσια περιοχή νότια της Κύπρου, εντός της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Σημειώνεται πως για τις έρευνες του ερευνητικού σκάφους δεν έχει εκδοθεί καμία NAVTEX από τον σταθμό της Αττάλειας.
Με εκείνη τη βιαστική εξαγγελία, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ήθελε αφενός να αποδείξει πως η χώρα του αγνοεί επιδεικτικά τις αποφάσεις των Ευρωπαίων και αφετέρου να δηλώσει την αποφασιστικότητα της Κυβέρνησής του να συνεχιστεί κανονικά το ενεργειακό πρόγραμμα ερευνών και γεωτρήσεων, που εκπονήθηκε σε συνεργασία με την τουρκική εταιρεία πετρελαίων, οδηγώντας την κατάσταση στα άκρα.
Πολύ λίγα πράγματα άλλαξαν από τότε, παρά τις κυρώσεις της Ε.Ε. κατά της Τουρκίας. Το Fatih συνεχίζει τη γεώτρησή του ανοιχτά της Πάφου, το Yavuz ξεκίνησε τη γεώτρηση ανατολικά της χερσονήσου της Καρπασίας και το ερευνητικό σκάφος Barbaros συνεχίζει να αλωνίζει, σκανάρωντας τον βυθό νότια της Λεμεσού και της Λάρνακας.
Στην εξίσωση έρχεται τις επόμενες ημέρες να προστεθεί και το Oruc Reis, το δεύτερο τουρκικό ερευνητικό σκάφος, που αναμένεται να συνδράμει στις έρευνες του Barbaros. Πάντως, μέχρι στιγμής, δεν έχει γίνει γνωστό προς τα πού θα κατευθυνθεί το Oruc Reis, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, αυτό μετά από μια σύντομη στάση λίγων ημερών στο λιμάνι του Τασούτσου, στις νότιες ακτές της Τουρκίας, θα κατευθυνθεί στην θαλάσσια περιοχή νότια της Κύπρου, εντός της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Σημειώνεται πως για τις έρευνες του ερευνητικού σκάφους δεν έχει εκδοθεί καμία NAVTEX από τον σταθμό της Αττάλειας.
Η ανησυχητική προϊστορία
Πάγια τακτική της τουρκικής διπλωματίας παραμένει η προαναγγελία των μεγάλων στόχων της αρκετό διάστημα πριν πραγματοποιηθούν. Παραδείγματος χάριν, το 2012, ο τότε Τούρκος υπουργός Εξωτερικών εξήγγειλε την αποστολή ερευνητικών σκαφών στην κυπριακή ΑΟΖ. Ένα χρόνο μετά το Barbaros έβαζε πλώρη για την Κύπρο και από τότε αποτελεί έναν μόνιμο πονοκέφαλο. Το ίδιο συνέβη και τον Φεβρουάριο του 2018.
Λίγους μήνες προηγουμένως ο Ερντογάν προειδοποιούσε πως η χώρα του δεν θα επέτρεπε τη διενέργεια γεώτρησης στο Οικόπεδο 3 από την ιταλική ΕΝΙ. Τον Φεβρουάριο του 2018 φρεγάτες του πολεμικού ναυτικού της Άγκυρας με μανούβρες εμπόδισαν το SAIPEM 12000 να φτάσει στον στόχο Σουπιά με την γεώτρηση να αναβάλλεται οριστικά.
Την ίδια, περίπου, περίοδο ο Φατίχ Ντονμέζ άρχισε δειλά δειλά να αναφέρεται στις πρώτες γεωτρήσεις της Τουρκίας στην περιοχή μας. Δέκα μήνες μετά, ο Πορθητής τρυπούσε τον βυθό 72 χιλιόμετρα ανοιχτά της Πάφου.
Το μυστήριο που περιβάλλει τις επικείμενες τουρκικές κινήσεις στην σκακιέρα της ανατολικής Μεσογείου, προκαλεί προβληματισμό κι αυτό διότι, αν η Κυβέρνηση του Ερντογάν επιλέξει να συνεχίσει τις γεωτρήσεις και στην περίπτωση που εντοπιστεί κοίτασμα, σημαίνει πως δεν θα αργήσει η ημέρα που θα δούμε και τουρκική πλατφόρμα ανοιχτά της Κύπρου.
Το πιο πάνω αποτελεί, άλλωστε, άποψη και Τούρκων αναλυτών που διαβλέπουν μια αλλαγή στην τουρκική στάση, που άφησε στην άκρη της πολεμικές φρεγάτες και επικεντρώνεται στα γεωτρύπανα και τα ερευνητικά σκάφη. Μετά από αυτή την εξέλιξη, σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές, ενδεχομένως ο Ταγίπ Ερντογάν να πείστηκε πως ο ορθόδοξος δρόμος για την δημιουργία τετελεσμένων που θα στριμώξουν την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ευρωπαϊκή Ένωση στην ανατολική Μεσόγειο, είναι αυτός των εξορύξεων, που δύσκολα μπορούν να αναχαιτιστούν με διπλωματικά μέσα.
Θα πρέπει, πάντως, να θεωρείται δεδομένο πως η Τουρκία θα συνεχίσει να κάνει πράξη τις κατά καιρούς εξαγγελίες της. Επίσης δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται και η συνέχιση του γεωτρητικού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό που μένει να αποδειχθεί στην πράξη είναι αν η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει και μπορεί, ή καλύτερα διαθέτει εκείνα τα μέσα που θα αναγκάσουν την Τουρκία να κάνει ένα βήμα πίσω και να σεβαστεί τα αυτονόητα. Το διεθνές δίκαιο, δηλαδή, και το δίκαιο της θάλασσας.
Πάγια τακτική της τουρκικής διπλωματίας παραμένει η προαναγγελία των μεγάλων στόχων της αρκετό διάστημα πριν πραγματοποιηθούν. Παραδείγματος χάριν, το 2012, ο τότε Τούρκος υπουργός Εξωτερικών εξήγγειλε την αποστολή ερευνητικών σκαφών στην κυπριακή ΑΟΖ. Ένα χρόνο μετά το Barbaros έβαζε πλώρη για την Κύπρο και από τότε αποτελεί έναν μόνιμο πονοκέφαλο. Το ίδιο συνέβη και τον Φεβρουάριο του 2018.
Λίγους μήνες προηγουμένως ο Ερντογάν προειδοποιούσε πως η χώρα του δεν θα επέτρεπε τη διενέργεια γεώτρησης στο Οικόπεδο 3 από την ιταλική ΕΝΙ. Τον Φεβρουάριο του 2018 φρεγάτες του πολεμικού ναυτικού της Άγκυρας με μανούβρες εμπόδισαν το SAIPEM 12000 να φτάσει στον στόχο Σουπιά με την γεώτρηση να αναβάλλεται οριστικά.
Την ίδια, περίπου, περίοδο ο Φατίχ Ντονμέζ άρχισε δειλά δειλά να αναφέρεται στις πρώτες γεωτρήσεις της Τουρκίας στην περιοχή μας. Δέκα μήνες μετά, ο Πορθητής τρυπούσε τον βυθό 72 χιλιόμετρα ανοιχτά της Πάφου.
Το μυστήριο που περιβάλλει τις επικείμενες τουρκικές κινήσεις στην σκακιέρα της ανατολικής Μεσογείου, προκαλεί προβληματισμό κι αυτό διότι, αν η Κυβέρνηση του Ερντογάν επιλέξει να συνεχίσει τις γεωτρήσεις και στην περίπτωση που εντοπιστεί κοίτασμα, σημαίνει πως δεν θα αργήσει η ημέρα που θα δούμε και τουρκική πλατφόρμα ανοιχτά της Κύπρου.
Το πιο πάνω αποτελεί, άλλωστε, άποψη και Τούρκων αναλυτών που διαβλέπουν μια αλλαγή στην τουρκική στάση, που άφησε στην άκρη της πολεμικές φρεγάτες και επικεντρώνεται στα γεωτρύπανα και τα ερευνητικά σκάφη. Μετά από αυτή την εξέλιξη, σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές, ενδεχομένως ο Ταγίπ Ερντογάν να πείστηκε πως ο ορθόδοξος δρόμος για την δημιουργία τετελεσμένων που θα στριμώξουν την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ευρωπαϊκή Ένωση στην ανατολική Μεσόγειο, είναι αυτός των εξορύξεων, που δύσκολα μπορούν να αναχαιτιστούν με διπλωματικά μέσα.
Θα πρέπει, πάντως, να θεωρείται δεδομένο πως η Τουρκία θα συνεχίσει να κάνει πράξη τις κατά καιρούς εξαγγελίες της. Επίσης δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται και η συνέχιση του γεωτρητικού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό που μένει να αποδειχθεί στην πράξη είναι αν η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει και μπορεί, ή καλύτερα διαθέτει εκείνα τα μέσα που θα αναγκάσουν την Τουρκία να κάνει ένα βήμα πίσω και να σεβαστεί τα αυτονόητα. Το διεθνές δίκαιο, δηλαδή, και το δίκαιο της θάλασσας.