Η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής και η δραματική μάχη της Λευκωσίας

Μεσαορία, Αμμόχωστος, Καρπασία, Μόρφου, ολόκληρη η επαρχία Κερύνειας. Έπεσαν και παραδόθηκαν στα χέρια των Τούρκων κατά τη δεύτερη φάση της εισβολής που εκδηλώθηκε στις 14 Αυγούστου του 1974.
 
Άλλη μια μαύρη επέτειος επέτειος σήμερα, 45 χρόνια μετά. Η μαύρη επέτειος της ολοκλήρωσης του τουρκικού εγκλήματος σε βάρος της Κύπρου και των κατοίκων της.
 
14 Αυγούστου 1974-17 Αυγούστου 1974. Καταλήφθηκε ολόκληρη η επαρχία Κερύνειας, η Μεσαορία, η Αμμόχωστος, η Καρπασία, έπεσε και η Μόρφου.
 
Ακολούθησε νέα εκεχειρία μετά την κατάληψη του μεγάλου αυτού μέρους της πατρίδας μας από τον τουρκικό στρατό. Προδομένοι οι Έλληνες της Κύπρου, ακόμα μια φορά αρχίζουν να ατενίζουν ένα μαύρο μέλλον που δεν μπορούν να φανταστούν πού θα τους βγάλει…
 
Δραματική ήταν η «Μάχη της Λευκωσίας» το τριήμερο 14 μέχρι 16 Αυγούστου, 1974, με την απεικόνισή της στο βιβλίο του γιατρού δρος Λάκη Αναστασιάδη «Κυπρίων ιατρών έργα, η ιατρική στην Κύπρο 1950-2015», να είναι αρκούντως χαρακτηριστική και να ζωντανεύει τις τρομακτικές εκείνες ώρες και ημέρες.
 
Νωρίς το πρωί της 14^ης Αυγούστου, όπως περιγράφεται στο βιβλίο, τα τουρκικά αεροπλάνα με τον εκκωφαντικό τους θόρυβο υπερίπταντο της Λευκωσίας, σκορπώντας τον φόβο και τον τρόμο στους κατοίκους, που έντρομοι έτρεχαν να την εγκαταλείψουν.
 
Η τουρκική επίθεση, το πρωινό της 14^ης Αυγούστου, άρχισε με σφοδρό βομβαρδισμό της αεροπορίας με βόμβες «Napalm» και του πυροβολικού με όλμους, κατά των στρατοπέδων της ΕΛΔΥΚ και των Μονάδων του 212 Τάγματος Πεζικού. Δύο Διμοιρίες του 212 Τ.Π. συμπτύχθηκαν και προωθήθηκαν στη Σχολή Γρηγορίου και στο ύψωμα, μπροστά από το σημερινό Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου.  
 
Ο Συνταγματάρχης Γεώργιος Αζίνας, Διοικητής τότε της Γ’ Ανωτέρας Διοίκησης της Εθνικής Φρουράς, σε έκθεσή του αναφέρεται και στις τρομερές μάχες του αεροδρομίου της Λευκωσίας, του υψώματος Γρηγορίου και του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ, καθώς και εκείνες της Μιας Μηλιάς-Τύμπου. Μεταξύ άλλων, έγραφε:
 
«Από τις 04:45 της 14^ης Αυγούστου, ο εχθρός προσέλαβε μετά πρωτοφανούς σφοδρότητος διά της Αεροπορίας, στόχους εντός της πόλεως Λευκωσίας, το Αεροδρόμιον Λευκωσίας και τας τοποθεσίας των 211, 212 και 216 Ταγμάτων Πεζικού… Μέχρι τη 16:00 της 16^ης Αυγούστου 1979, παρά την σφοδρότητα των αλλεπάλληλων εχθρικών επιθέσεων, αι μονάδες διετήρησαν σταθερώς τα θέσεις των…»
 
Την ημέρα της Παναγίας, 15 Αυγούστου 1974, οι σφοδρές μάχες συνεχίζονταν κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής, στον Άγιο Παύλο, στις Κεντρικές Φυλακές, στον Άγιο Δομέτιο και στο Αεροδρόμιο Λευκωσίας. Το κροτάλισμα των όπλων, οι όλμοι, τα τουρκικά αεροπλάνα με τις βόμβες, οι οβίδες του πυροβολικού και των τεθωρακισμένων, δημιουργούσαν ένα ανατριχιαστικό πανδαιμόνιο.
 
Η 16^η Αυγούστου, ήταν η πιο δραματική μέρα για τη Λευκωσία. Οι σφοδρές μάχες άρχισαν γύρω στις δώδεκα το μεσημέρι. Ο Διοικητής της Γ’ Ανωτέρας Διοίκησης, Συνταγματάρχης Γεώργιος Αζίνας, περιγράφει στην αναφορά του την πραγματικά δύσκολη κατάσταση, η οποία είχε διαμορφωθεί.
 
«Ώρα 16:00. Προς στιγμήν εδημιουργήθη κρισιμωτάτη κατάστασις, λόγω προωθήσεως του εχθρού δι’ αρμάτων…»  
 
Το απόγευμα οι μάχες φούντωσαν ακόμα περισσότερο στην περιοχή του Διεθνούς Αεροδρομίου Λευκωσίας, και στον λόφο της Σχολής Γρηγορίου όπου οι Τούρκοι με τα άρματά τους, τα έδιναν όλα για να τα καταλάβουν. Οι φωτιές και οι καπνοί υψώνονταν στον ουρανό.
 
Τις προηγούμενες δύο μέρες είχαν υποστεί τρομερές απώλειες από τους μαχητές της ΕΛΔΥΚ, υποστηριζόμενους από την 1^η Μοίρα Καταδρομών, που είχαν πετάξει από την Κρήτη στην επιχείρηση «ΝΙΚΗ».
 
Δεκατέσσερα συνολικά μεταγωγικά αεροπλάνα είχαν μεταφέρει τα χαράματα της 22^ας Ιουλίου τους εκατοντάδες Λοκατζήδες από την Κρήτη. Γυμνασμένα κορμιά, άρτια εκπαιδευμένοι με πλήρη εξοπλισμό συγκέντρωναν τον θαυμασμό των Κύπριων συναδέλφων τους.
 
Μάχονταν να μην επιτρέψουν την κατάληψη του αεροδρομίου της Λευκωσίας από τα τουρκικά στρατεύματα. Μάταιες οι επελάσεις των τουρκικών μαχητικών αεροπλάνων, που ύπουλα άρχισαν τις επιδρομές τους με την έναρξη της νέας εκεχειρίας. Τα κύματα των τουρκικών επιθέσεων έσπαζαν πάνω στη σθεναρή άμυνα των μαχητών του αεροδρομίου.
 
Επικεφαλής των 450 ΕΛΔΥΚάριων είχε τεθεί ο αντισυνταγματάρχης Παναγιώτης Σταυρόπουλος, ο οποίος από τις διακοπές του στην Ελλάδα, βρέθηκε ξαφνικά στην πρώτη γραμμή της μάχης χωρίς να ανήκει στη Δύναμη της ΕΛΔΥΚ. Απλώς είχε κληθεί να συνοδέψει τους νέους στρατιώτες στην Κύπρο και να επιστρέψει στην Ελλάδα με τους παλιούς. Υπερασπίστηκε το στρατόπεδο τη δύναμης κατά τη δεύτερη κρίσιμη φάση της εισβολής.
 
Σαν άλλοι «τρακόσιοι του Λεωνίδα» κράτησαν «Θερμοπύλες» στη Λευκωσία. Όλοι πολέμησαν με αυτοθυσία και στάθηκαν όρθιοι, γιατί αποτελούσαν την τελευταία γραμμή άμυνας για την πρωτεύουσα.
 
Το 336 Τάγμα Εφέδρων Αμμοχωστιανών, υπό τον Διοικητή Ταγματάρχη Αλευρομάγειρο Δημήτρη, ο 1^ος Λόχος του 211 Τ.Π. υπό τον λοχαγό Μεταξά Κωνσταντίνο και οι άνδρες του 212 Τ.Π. υπό τον διοικητή Κωνσταντίνο Αχιλλείδη μαζί με τους ΕΛΔΥΚάριους, έδιδαν όλοι μαζί υπέρτατον αγώνα να αντιμετωπίσουν τις τουρκικές επιθέσεις, που επιχειρούσαν να κυκλώσουν τη Λευκωσία. Τα κατάφεραν να κρατήσουν, τελικά, τους Τούρκους έξω από την πρωτεύουσα.
 
Ξημέρωσε η 17η Αυγούστου 1974. Όλα είχαν κριθεί. Καταλήφθηκε ολόκληρη η επαρχία Κερύνειας, η Μεσαορία, η Αμμόχωστος, η Καρπασία, έπεσε και η Μόρφου. Ακολούθησε νέα εκεχειρία μετά την κατάληψη του μεγάλου αυτού μέρους της πατρίδας μας από τον τουρκικό στρατό. Προδομένοι οι Έλληνες της Κύπρου, ακόμα μια φορά αρχίζουν να ατενίζουν ένα μαύρο μέλλον που δεν μπορούν να φανταστούν πού θα τους βγάλει…
 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Στα κατεχόμενα οι πρώτοι Τούρκοι αλεξιπτωτιστές κομάντο της εισβολής
• Το προκλητικό βίντεο των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων-Ξεκινά με την εισβολή, τελειώνει με τον Πορθητή
• Οι μάχες σώμα με σώμα στο Κοτζά Καγιά και μια μεγάλη χαμένη ευκαιρία