Προδρόμου: Περίπλοκο το φαινόμενο της παραπληροφόρησης

Το πρόβλημα της «παραπληροφόρησης» μπορεί να είναι περισσότερο περίπλοκο. Γιατί στο πλαίσιο εκείνου που θα ονομάζαμε «πληροφοριακή αταξία» δεν τίθεται μόνο ζήτημα ταυτοποίησης ή και επαλήθευσης των πληροφοριών, προκειμένου να αποκλεισθεί εκείνο που είναι ψεύτικο ή λανθασμένο, αλλά και ένα ακόμα ζήτημα ελαττωματικής πληροφόρησης: μορφές «μισής αλήθειας» ή ακόμα ροή πληροφοριών που λειτουργούν ως «πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένοι», αποπροσανατολίζοντας ή και τελικά συσκοτίζοντας, αναφέρει ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Πρόδρομος Προδρόμου.

Χαιρετίζοντας το διήμερο συνέδριο με θέμα «Καταπολεμώντας την παραπληροφόρηση μέσω της Παιδείας για τα Μέσα» που διοργάνωσαν το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το ευρωπαϊκό έργο Horizon 2020 Co-Inform, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και η Πρεσβεία των ΗΠΑ, ο Πρόδρομος Προδρόμου, τόνισε ότι ο ενεργός πολίτης είναι το βασικό στοιχείο και προαπαιτούμενο μιας σύγχρονης δημοκρατίας.

«Οι ενεργοί πολίτες είναι εξ ορισμού καλά πληροφορημένοι πολίτες. Μέχρι πρόσφατα η «καλή πληροφόρηση» ήταν συνάρτηση σε μεγάλο βαθμό της κατάλληλης εκπαίδευσης. Ή μάλλον μιας αναγκαίας βασικής παιδείας, με την ευρύτερη έννοια του όρου, ως «κουλτούρα». Σήμερα πρέπει να γίνει όμως λόγος για ψηφιακό εγγραματισμό, μύηση στις σχετικές τεχνολογικές εφαρμογές και επικοινωνιακή παιδεία. Γι'αυτό νομίζω ότι σε ένα άλλο επίπεδο της ίδιας συζήτησης, η λέξη-κλειδί στον τίτλο της διάσκεψης «καταπολεμώντας την παραπληροφόρηση μέσα από μηντιακό εγγραματισμό» (Combating Misinformation through Media Literacy), δεν είναι τόσο η «καταπολέμηση» όσο ο «εγγραμματισμός» και η γενικότερη επικοινωνιακή παιδεία» είπε.

Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος ανέφερε μεταξύ άλλων, ότι ως ανεπιθύμητες συνέπειες αντιμετωπίζουμε όχι μόνο την ευχέρεια διάχυσης ψευδών ή παραπλανητικών ειδήσεων ή και τη δόλια χειραγώγηση της επικοινωνίας, αλλά και γενικότερα φαινόμενα παραπληροφόρησης. Γίνεται μεγάλη συζήτηση για την αντιμετώπιση των «ψευδών ειδήσεων» οι οποίες αποτελούν όμως μια συγκεκριμένη μορφή παραπληροφόρησης. Η «αταξία του συστήματος πληροφοριών», δηλαδή η απουσία μιας «τάξης» -με την έννοια της οργάνωσης-  σε σχέση με όσα μέχρι πρόσφατα γνωρίζαμε, αποτελεί ένα πραγματικό ζήτημα. «Απασχολεί από την ώρα που διαπιστώνουμε μια μαζική μεταστροφή της προσοχής. Ότι δηλαδή εγκαταλείπονται σε μεγάλο βαθμό τα κλασικά και καθιερωμένα μέσα ενημέρωσης, τα οποία υπόκεινται σε κανονισμούς και υποχρεώσεις ενώ, λίγο-πολύ διέπονται και από μια κάποια ηθική ή και δεοντολογία ως προς την ελευθερία έκφρασης. Ολοένα και περισσότερο χρησιμοποιούνται διαδικτυακά μέσα δικτύωσης, είτε πρόκειται για την κλασική κοινωνική δικτύωση που επεκτείνεται και σε κάποιου είδους ενημέρωση και ειδησεογραφία είτε και για άλλες πρωτότυπες μορφές» είπε.

Τόνισε την ανάγκη διαμόρφωσης νέου πλαισίου γενικής πολιτικής το οποίο θα επιλαμβάνεται των πρωταγωνιστών, παρόχων και άλλων ή και των διαμεσολαβητών, οι οποίοι μέχρι τώρα δεν γνωρίζουν καμία ρύθμιση. «Εδώ όμως είναι που χρειάζεται προσοχή. Διότι πιθανές προσπάθειες αντιμετώπισης της «αταξίας/αποδιοργάνωσης» και ρύθμισης του συστήματος αντιμετωπίζουν και το ενδεχόμενο να φέρουν νέες ανεπιθύμητες συνέπειες ως προς την ελευθερία της έκφρασης και τη δημοκρατία. Ταυτόχρονα, υπάρχει και η ανάγκη να λαμβάνεται πρόνοια για την αυτονομία και τη βιωσιμότητα των μέσων» είπε.

Στο χαιρετισμό της η  Αμερικανίδα Πρέσβειρα, Judith G. Garper, αναφέρθηκε στις δυνατότητες αλλά και τους κινδύνους του ψηφιακού κόσμου, ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες για μεγαλύτερο όγκο πληροφοριών και απόψεων. «Το πρόβλημα εδώ, επιστρέψτε μου να ξεκαθαρίσω δεν είναι οι τεχνολογίες, αλλά αυτοί που τις χρησιμοποιούν για να διαλύσουν δημοκρατικές διαδικασίες και θεσμούς. Χρησιμοποιούν μορφές παραπληροφόρησης για να δηλητηριάσουν το διάλογο, να αυξήσουν τις πολώσεις και να στρέψουν την προσοχή του κοινού σε άλλα θέματα», ανέφερε.

Ο Πρύτανης του ΤΕΠΑΚ, Ανδρέας Αναγιωτός, τόνισε από πλευράς του ότι ο πολίτης χρειάζεται βασικές ικανότητες της πληροφορίας και μια συνειδητοποιημένη προσέγγιση για το πώς θα φιλτράρει, να ταξινομεί και να χειρίζεται σωστά τον όγκο της πληροφόρησης. Όπως είπε, «το ζητούμενο είναι να υπάρχουν οι απαραίτητες πολιτικές διαγραμματισμού στα Μέσα και να κινητοποιηθούμε για να καλλιεργήσουμε σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης κριτικά σκεπτόμενους πολίτες. Κοινωνία, πολιτεία και φορείς της εκπαίδευσης πρέπει συλλογικά να εργαστούμε για το σκοπό αυτό στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμιση».

Η Διευθύντρια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, Αθηνά Μιχαηλίδου – Ευριπίδου, ανέφερε ότι η μετάβαση σε ένα ολοένα και περισσότερο ψηφιακό περιβάλλον δίνει στους πολίτες νέους τρόπους έκφρασης καθώς και πρόσβασης σε μεγαλύτερο όγκο πληροφοριών και απόψεων. «Ωστόσο οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν τη διάθεση της παραπληροφόρησης υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη στην κοινωνία της πληροφορίας σε βαθμό που αποτελεί κίνδυνο για τη δημοκρατία».

Στο συνέδριο, που άρχισε χθες και ολοκληρώθηκε σήμερα, συμμετείχαν μαθητές, φοιτητές, εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι και εκπρόσωποι φορέων χάραξης πολιτικής.