Προειδοποιούσε από το 2013 για τους χειρισμούς εξαφανισμένων παιδιών

Κανένα παράπονο και καμία πληροφόρηση δεν είχε λάβει η Επίτροπος Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού Λήδα Κουρσουμπά για την εξαφάνιση των δυο κοριτσιών-θυμάτων του κατά συρροή δολοφόνου, την οκτάχρονη Έλενα Ναταλία και την εξάχρονη Σιέρα.

Επισημαίνει μάλιστα ότι από το 2013 είχε θέσει θέμα χειρισμού υποθέσεων από την Αστυνομία με εξαφανισμένα παιδιά, με αφορμή συγκεκριμένο περιστατικό.

Όπως αναφέρει συγκεκριμένα σε υπόμνημά της προς την Επιτροπή Νομκών της Βουλής, η οποία ενημερώθηκε σήμερα από την Αστυνομία για τη διαδικασία που ακολουθείται στην εξέταση καταγγελιών για ελλείποντα πρόσωπα, "για τα περιστατικά των δύο παιδιών που ελλείπουν μαζί με τη μητέρα τους και για τα οποία υπάρχει ομολογία δολοφονίας τους, η Επίτροπος δεν είχε λάβει παράπονο ούτε πληροφόρηση, όσον αφορά τον τρόπο που οι αρμόδιες Αρχές είχαν διερευνήσει την εξαφάνισή τους".

Εξηγεί ότι, σύμφωνα με τις αρμοδιότητές της, ως Επίτροπος έχει ευθύνη και υποχρέωση να ελέγχει και να αξιολογεί τόσο την εθνική νομοθεσία όσο και τις διαδικασίες και τις πρακτικές που ακολουθούνται, για κάθε θέμα που αφορά παιδιά, άμεσα ή έμμεσα, ως προς τον παιδοκεντρικό τους προσανατολισμό και ως προς το βαθμό συμμόρφωσή τους με τις υποχρεώσεις του Κράτους που απορρέουν από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Ως προς το βαθμό που είναι φιλικές προς το παιδί και υπηρετούν, στο μέγιστο δυνατόν βαθμό, το συμφέρον του, όπως αυτό καθορίζει το γράμμα αλλά και το πνεύμα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Επισημαίναι ότι, στο πλαίσιο των ελεγκτικών της αρμοδιοτήτων, η  Επίτροπος παρεμβαίνει, είτε μετά από παράπονο που της υποβάλλεται είτε αυτεπάγγελτα, όταν και εφόσον έχει λάβει ιδία γνώση περίπτωσης παιδιού, για την οποία, στη βάση γεγονότων, υπάρχει ενδεχόμενο παραβίασης των δικαιωμάτων του, ζητώντας διερεύνηση, στη βάση της οποίας αξιολογεί τόσο το σχετικό θεσμικό πλαίσιο και τις διαδικασίες, όσο και το κατά πόσο στη συγκεκριμένη περίπτωση, αυτές έχουν ακολουθηθεί.

Η Επίτροπος δεν έχει εκτελεστική αρμοδιότητα, ούτε και υποκαθιστά τις αρμόδιες Υπηρεσίες και δεν είναι δυνατόν να έχει, ανά πάσα στιγμή, γνώση κάθε παραβίασης ή ενδεχόμενης παραβίασης δικαιωμάτων του παιδιού και, κατ’ επέκταση, του τρόπου διερεύνησής της. Ευθύνη διερεύνησης έχουν οι αρμόδιες Υπηρεσίες. 

Η Λήδα Κουρσουμπά, αναφέρει ακόμη ότι, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της η Επίτροπος, το 2013, δημοσιοποίησε Έκθεση αναφορικά με το χειρισμό από την Αστυνομία υπόθεσης εξαφάνισης παιδιού, στη βάση σχετικής διερεύνησης την οποία διενήργησε.

Η Επίτροπος δεν εντόπισε οποιαδήποτε κενά στην σχετική εθνική νομοθεσία, αντίθετα, επισήμανε ότι, στη δεδομένη περίπτωση, η Αστυνομία ενήργησε «ουσιαστικά στη βάση των δικών της αντιλήψεων και στερεοτύπων, και όχι στη βάση του νόμου και των αρχών της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού».

Υπογραμμίζει ότι, στη βάση της διερεύνησής της εγείρονταν «ιδιαίτεροι προβληματισμοί γύρω από τα θέματα που αφορούν την εκπαίδευση και επιμόρφωση των μελών της Αστυνομίας για το χειρισμό τέτοιας φύσεως υποθέσεων, τη γενικότερη χρήση όλων των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα από την Αστυνομία σε υποθέσεις που αφορούν παιδιά, αλλά και τη σημασία που δίνεται στη διασφάλιση των δικαιωμάτων του παιδιού, όπως αυτά απορρέουν από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού».

Σημειώνοντας επίσης ότι «Λανθασμένοι, μη στοχευμένοι ή ανεπαρκείς χειρισμοί της Αστυνομίας σε τέτοιας φύσεως υποθέσεις, δυνατό να θέσουν το παιδί σε κινδύνους που αφορούν τη σωματική και ψυχοκοινωνική του υγεία», η Επίτροπος, ανάμεσα σε άλλα, εισηγήθηκε την «εκπαίδευση των Αστυνομικών σε διαδικασίες χειρισμού εξαφάνισης παιδιών και σε αρτιότερη χρήση του Ποινικού Κώδικα σε υποθέσεις που αφορούν παιδιά και η επιμόρφωσή τους σε ότι αφορά τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του παιδιού, όπως αυτά κατοχυρώνονται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού».

Σήμερα, προσθέτει, στο επίπεδο θεσμικής ρύθμισης η χώρα μας, ως μέλος της ΕΕ έχει πρόσθετα εργαλεία για τον εντοπισμό ελλειπόντων παιδιών.  Από τον Ιούνιο του 2015, εγκαταστάθηκε και την Κύπρο, στο πλαίσιο συνεργασίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης και της Αστυνομίας Κύπρου, ο μηχανισμός «Child Abduction Alert» με στόχο να συνδράμει στις προσπάθειες της Αστυνομίας Κύπρου και της Ευρωπαϊκής Γραμμής Βοήθειας για τα Εξαφανισμένα Παιδιά 116000, για τον εντοπισμό των παιδιών και την ασφαλή επιστροφή τους στις οικογένειές τους τόσο σε εθνικές όσο και σε διασυνοριακές περιπτώσεις.

Εκ των πραγμάτων, καταλήγει, φαίνεται ωστόσο ότι, παραμένει το θέμα της εφαρμογής των διαδικασιών κάτι, που όπως στην Έκθεσή της του 2013 η Επίτροπος είχε επισημάνει, διασυνδέεται με την περαιτέρω εκπαίδευση των Αστυνομικών στο χειρισμό τέτοιων υποθέσεων.