Διάλεξη στο Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ε.Ε.

Διάλεξη με θέμα «Πρόσφατες Εξελίξεις στη Νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης» έδωσε σήμερα στο Ανώτατο Δικαστήριο ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Koen Lenaerts.

Στην ομιλία του, ο κ. Lenaerts ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι η σημασία της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ, μετά από δεκαετίες πολιτικής έντασης και σύγκρουσης, δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί.

Αυτή η ένταξη, είπε, απεικονίζει απόλυτα τον σκοπό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον οποίο πρόσφατα περιέγραψε ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουήλ Μακρόν στην ομιλία του για μια ευρωπαϊκή ανανέωση κάνοντας λόγο για «ένα πρωτοφανές έργο ειρήνης, ευημερίας και ελευθερίας».

Ανέφερε ότι η ΕΕ δεν είναι μια αυτοκρατορία ούτε ένα κράτος. Είναι μια εθελοντική Ένωση κυρίαρχων κρατών μελών, προσθέτοντας ότι τα κράτη μέλη προσχωρούν και παραμένουν στην Ένωση με δική τους ελεύθερη κυρίαρχη βούληση.

Όπως είπε, κάθε κράτος μέλος, διατηρώντας την κυριότητα της εθνικής του κυριαρχίας, εκχωρεί ένα μέρος αυτής της κυριαρχίας στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, προκειμένου να ασκηθούν υπερεθνικές αρμοδιότητες προς όφελος όλων των κρατών μελών.

Η άσκηση αυτής της κοινής κυριαρχίας υπερεθνικά απαιτεί όπως η Ένωση στηρίζεται στο κράτος δικαίου, είπε, σημειώνοντας ότι η ΕΕ ως «Ένωση δικαίου» σημαίνει ουσιαστικά ότι κάθε κράτος μέλος καθώς και κάθε θεσμικό όργανο, σώμα ή υπηρεσία της Ένωσης δεσμεύεται από τους «κανόνες του παιχνιδιού», οι οποίοι περιλαμβάνουν όχι μόνο τις Συνθήκες αλλά και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων  της ΕΕ  και τις γενικές αρχές του δικαίου της ΕΕ.

Δεδομένου ότι η ΕΕ βασίζεται στο κράτος δικαίου, πρόσθεσε, οι δικαστές, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Στο πλαίσιο αυτής της «Ένωσης Δικαίου», συνέχισε, η δικαστική εξουσία στην ΕΕ δεν ανήκει αποκλειστικά στα δικαστήρια της ΕΕ, αλλά μοιράζεται, μάλλον, μεταξύ αυτών των δικαστηρίων και των εθνικών δικαστηρίων, επισημαίνοντας ότι τα εθνικά δικαστήρια των κρατών μελών συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη του κοινοτικού δικαίου.

Είπε επίσης ότι όταν οι εθνικοί δικαστές έχουν αμφιβολίες ως προς την ερμηνεία μιας διατάξεως του δικαίου της ΕΕ, αυτοί οι δικαστές μπορούν - ή, ανάλογα με την περίπτωση - να μπουν σε ένα διάλογο με το Δικαστήριο της ΕΕ  με την υποβολή προκαταρκτικού ερωτήματος στο Δικαστήριο.

Εξάλλου, ανέφερε, κατά πάγια νομολογία, κάθε εθνικό δικαστήριο που έχει αμφιβολίες ως προς την ισχύ του κοινοτικού δικαίου δεν μπορεί να ελέγξει το ίδιο αυτή την ισχύ, αλλά να παραπέμψει το ζήτημα στο Δικαστήριο της ΕΕ.

Κατά τα πρώτα 15 χρόνια μετά την προσχώρηση, τα κυπριακά δικαστήρια ζήτησαν από το Δικαστήριο της ΕΕ προδικαστικές αποφάσεις σε εννέα περιπτώσεις, είπε, προσθέτοντας ότι δύο από αυτές τις υποθέσεις εκκρεμούν ακόμη.

Είπε ότι ο διάλογος μεταξύ των εθνικών δικαστηρίων και του Δικαστηρίου της ΕΕ δεν περιορίζεται μόνο σε αυτό το ζήτημα, κάνοντας αναφορά στην ίδρυση του Δικαστικού Δικτύου της ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου 2018, που αποτελείται από τα Συνταγματικά και Ανώτατα Δικαστήρια των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένου του Ανώτατου Δικαστηρίου της Κύπρου.

Σκοπός του δικτύου, πρόσθεσε, είναι, πρωτίστως, η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ τόσο στις ευρωπαϊκές  όσο και στις εθνικές έννομες τάξεις και απηύθυνε πρόσκληση για υποβολή κυπριακών υποθέσεων στην ιστοσελίδα του δικτύου.  

«Δεδομένου ότι το Δίκτυο αποδείχθηκε μεγάλη επιτυχία, είναι πλέον η πρόθεσή μας όλα τα δικαστήρια  των κρατών μελών να έχουν πρόσβαση στο περιεχόμενο της ιστοσελίδας του Δικτύου έως τον Ιανουάριο του 2020. Ελπίζουμε ακόμη ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2019», κατέληξε.
 
Στο χαιρετισμό του, ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου Μύρων Νικολάτος, είπε ότι δυστυχώς, ένα πολύ μεγάλο μέρος της επικράτειάς της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης και πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρίσκεται από το 1974 υπό ξένη στρατιωτική κατοχή.
 
Η συνεχιζόμενη ξένη κατοχή του 37% περίπου της επικράτειάς της παραβιάζει πολλά βασικά ανθρώπινα δικαιώματα που αναγνωρίζονται και προστατεύονται από το κοινοτικό κεκτημένο καθώς και από το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο, σημείωσε.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, ανέφερε, τα τελευταία 45 χρόνια, αγωνίζεται, με όλα τα ειρηνικά μέσα, για την αποκατάσταση της κυριαρχίας της, στο σύνολο της επικράτειάς της, και για την προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων όλων των νόμιμων κατοίκων της.

Σε αυτές τις προσπάθειες, πρόσθεσε, η Κύπρος βασίζεται στην υποστήριξη ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Η δικαστική εξουσία στην Κύπρο, είπε,  είναι ένα παράδειγμα ανεξαρτησίας από τις άλλες δύο εξουσίες του κράτους και είναι επίσης αμερόληπτη και έντιμη.

Ανέφερε ότι στο παρόν στάδιο βρίσκεται σε εξέλιξη μια σημαντική μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος προκειμένου να καταστεί πιο αποτελεσματικό και η δικαιοσύνη να απονέμεται ταχύτερα.Ένα τέτοιο δικαστικό σύστημα εγγυάται και διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα του συνόλου του λαού, χωρίς διακρίσεις, σε πλήρη συμμόρφωση με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σημείωσε.
 
Το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είπε,  υπερέχει ακόμη και του συντάγματος μας και αυτό είναι κάτι που εφαρμόζεται πλήρως από τα Δικαστήρια μας σε όλες τις κατάλληλες περιπτώσεις.Ένα καλό παράδειγμα συμμόρφωσης και σεβασμού του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανέφερε, είναι η νομολογία μας σχετικά με τα ευρωπαϊκά εντάλματα σύλληψης και η ευρεία εκτέλεση τέτοιων ενταλμάτων από τα δικαστήριά μας, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις.

Το γεγονός είπε ότι δεν υποβάλλονται πολλά προδικαστικά ερωτήματα σχετικά με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν αποτελεί, σε καμία περίπτωση, ένδειξη έλλειψης συμμόρφωσης και σεβασμού προς το Δικαστήριο αλλά είναι πιθανόν αποτέλεσμα της καλής κατανόησης και γνώσης του Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τα δικαστήρια μας, καθώς και της προσέγγισης του κοινού δικαίου.

Τη διάλεξη παρακολούθησαν μεταξύ άλλων ο Υπουργός Δικαιοσύνης, ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου, δικαστές του Ανωτάτου και Επαρχιακού Δικαστηρίου, δικηγόροι και λειτουργοί της Νομικής Υπηρεσίας.

 

Πηγή: ΚΥΠΕ