Η ευθυγράμμιση των άστρων ΗΠΑ-Κύπρου και οι νέες ισορροπίες στην Αν. Μεσόγειο

07:56 - 14 Απριλίου 2019

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΑ

Η πρωτοβουλία των δύο Αμερικανών γερουσιαστών Μπομπ Μενέντεζ και Μάρκο Ρούμπιο, να καταθέσουν στο αμερικανικό Κογκρέσο νομοσχέδιο-πακέτο αναφορικά με ζητήματα που άπτονται των σχέσεων των χωρών της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου με την Τουρκία, ουσιαστικά επισφραγίζει και παγιώνει την αμερικανική εμπλοκή στην περιοχή, ανοίγοντας παράλληλα το δρόμο για άρση του αμερικανικού εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Για πρώτη φορά στην ιστορία του, το αμερικανικό Κογκρέσο εάν ανάψει πράσινο στο νομοσχέδιο, θα ζητά από τον αμερικανό Υπουργείο Εξωτερικών να καταθέσει τον αριθμό των παραβιάσεων της Κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης από την Τουρκία. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για διακομματική πρωτοβουλία, αφού ο Μενέντεζ είναι ο επικεφαλής των Δημοκρατικών στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας, ενώ ο Μάρκο Ρούμπιο είναι μέλος της Επιτροπής με τους Ρεπουμπλικάνους.

Όπως οι ίδιοι οι γερουσιαστές εξηγούν, το νομοσχέδιο επιδιώκει την επικαιροποίηση της στρατηγικής των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο λόγω των αντίκτυπων που επιφέρουν οι αλλαγές στην περιοχή μετά τις ανακαλύψεις φυσικού αερίου και την ενδυνάμωση των σχέσεων των ΗΠΑ με την Κύπρο, την Ελλάδα και το Ισραήλ.

Για τη σημασία της κατάθεσης του συγκεκριμένου νομοσχεδίου ενώπιον του Κογκρέσου, και την ευρύτερη εικόνα που ευνοεί την προώθηση των κυπριακών συμφερόντων στις ΗΠΑ, μίλησε στον REPORTER, o ο Δρ. Μιχάλης Κοντός, Επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

-Σε ποιο βαθμό εκτιμάτε ότι οι συγκεκριμένες νέες πρωτοβουλίες επηρεάστηκαν από το Ισραήλ και ειδικότερα από το εβραϊκό λόμπι που δρα στις ΗΠΑ;
-Ήδη από το 2010 το εβραϊκό λόμπι, το οποίο έχει ως προτεραιότητα την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κράτους του Ισραήλ, ενεργοποιήθηκε έντονα προς την κατεύθυνση της προώθησης των κυπριακών θεμάτων στην Ουάσιγκτον. Αφορμή ήταν η ρήξη στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, κυρίως λόγω του περιστατικού του Μαβί Μαρμαρά, αλλά με βαθύτερο αίτιο την εκ θεμελίων αλλαγή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και της στροφής της προς αξιώσεις περιφερειακής ηγεμονίας.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και ο υπουργός Εξωτερικών προσκλήθηκαν και προσφώνησαν συνέδρια της Αμερικανοϊσραηλινής Επιτροπής Δημοσίων Θεμάτων (AIPAC), η οποία θεωρείται η ναυαρχίδα του εβραϊκού λόμπι.

Παρά την προσπάθεια για επαναφορά των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων στην προτέρα κατάσταση, αυτό δεν κατέστη δυνατό. Ακολούθησε και η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες, η στάση του οποίου έναντι του Ισραήλ είναι πολύ πιο φιλική απ’ ό,τι εκείνη του προκατόχου του, Μπαράκ Ομπάμα.

Το γεγονός ότι ο Τραμπ είναι εξαιρετικά δημοφιλής στο Ισραήλ και διατηρεί στενή συνεργασία με τον Πρωθυπουργό Νετανιάχου, διευκολύνει, τόσο την προώθηση της τριμερούς ως εργαλείο για την αμερικανική πολιτική στην Αν. Μεσόγειο όσο και την τήρηση μιας πιο θετικής στάσης απέναντι στην Κύπρο και την Ελλάδα. Το γεγονός ότι πλέον και το αμερικανικό Κογκρέσο, μάλιστα με διακομματική πρωτοβουλία, αναλαμβάνει δράση προς αυτή την κατεύθυνση είναι πολύ ευχάριστο. Τυχόν έγκριση του εν λόγω νομοσχεδίου, θα θωρακίσει και σε σημαντικό βαθμό θα σταθεροποιήσει την προοπτική των σχέσεων των ΗΠΑ με την Ελλάδα και την Κύπρο.

Σημαντικές αναφορές

-Μεταξύ άλλων, οι δύο Αμερικάνοι γερουσιαστές ζητούν να καταγραφούν οι τουρκικές παραβιάσεις στο FIR Αθηνών και στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Παράλληλα, ζητούν να αξιολογηθεί η Κύπρος για την ικανότητα της να φιλοξενήσει ένα Κέντρο Ενεργειακής Κρίσης στην περιοχή. Πιστεύετε ότι αυτές οι αναφορές είναι σημαντικές;
-Φυσικά και είναι σημαντικές. Καταδεικνύουν την ύπαρξη μιας πολύ σημαντικής στροφής σε επίπεδο κυρίαρχων αμερικανικών πολιτικών αντιλήψεων σε σχέση με τα ελληνοτουρκικά, η οποία ευελπιστούμε να μετουσιωθεί σε σταθερή πολιτική. Μέχρι πρόσφατα, η αμερικανική πολιτική για τα ελληνοτουρκικά βασιζόταν στην αρχή της τήρησης ισορροπιών εντός του ΝΑΤΟ, γεγονός που οδηγούσε συχνά σε ευνοϊκή αντιμετώπιση της Τουρκίας, η οποία ήταν το μεγαλύτερο και σημαντικότερο για τα αμερικανικά συμφέροντα (αλλά και το πιο επιθετικό και αναθεωρητικό) μέρος της ελληνοτουρκικής εξίσωσης.

Στην τρέχουσα όμως χρονική συγκυρία, αφενός η αφοσίωση της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ αμφισβητείται (κυρίως λόγω της παραγγελίας των S-400), ενώ αφεταίρου η Ελλάδα και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προχωρήσει σε σημαντική σύσφιξη των σχέσεών τους σε διάφορους τομείς. Παράλληλα, η εμπλοκή της Exxon Mobil στην κυπριακή ΑΟΖ και η δυναμική επιστροφή της Αν. Μεσογείου στην ατζέντα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και στρατηγικής ασφαλείας, σε συνδυασμό με την σταθερή ανάπτυξη του τριμερούς σχήματος Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, φαίνεται να προκαλούν σταδιακή μετατόπιση των αμερικανικών συμφερόντων.

Η μετατόπιση αυτή έχει ήδη-και στο βαθμό που θα συνεχιστεί, θα συνεχίσει να έχει-σημαντικό αντίκτυπο επί των αμερικανικών επιλογών στα ενεργειακά της περιοχής. Η ενασχόληση με τις τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο αποτελεί μια ένδειξη ότι ίσως αυτή η μετατόπιση επηρεάσει ανάλογα την αμερικανική στάση στα ελληνοτουρκικά με θετικό τρόπο.

-Οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας χαρακτηρίζονται από μια παρατεταμένη κρίση. Σε ποιο βαθμό επηρεάζουν την κινητικότητα υπέρ της Κυπριακής Δημοκρατίας, που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα; Αναμένετε ότι αυτό θα αλλάξει, αν οι σχέσεις των δύο χωρών βελτιωθούν;
-Δεδομένης της προαναφερθείσας μετατόπισης των αμερικανικών συμφερόντων, η οποία εν πολλοίς πηγάζει από το έλλειμμα διεθνούς αξιοπιστίας που παράγει η πολιτική Ερντογάν (κυρίως στην Ουάσιγκτον), καθιστά εφικτή μία ουσιαστική αναπροσαρμογή των αμερικανικών απόψεων και υπολογισμών σχετικά με την Κύπρο.

Η μικρή Κύπρος βέβαια δεν μπορεί να υποκαταστήσει την μεγάλη Τουρκία, η γεωστρατηγική αξία της οποίας παραμένει ψηλή λόγω γεωγραφίας και λόγω μεγέθους, οπότε θα πρέπει να αναμένουμε ότι οι ΗΠΑ θα επιμείνουν στην προσπάθεια επανευθυγράμμισης της Άγκυρας με τις αμερικανικές και ΝΑΤΟϊκές προτεραιότητες.

Εντούτοις, όσο συνεχίζεται η πολιτική (και η φυσική παρουσία) του κ. Ερντογάν, το σενάριο αυτό παραμένει εξαιρετικά δύσκολο. Ακόμα όμως και αν υπάρξει μια ουσιαστική επαναφορά σχέσεων, το έλλειμμα εμπιστοσύνης δεν θα είναι εύκολο να καλυφθεί, ενώ στο μεσοδιάστημα, αν η εξωτερική μας πολιτική διατηρήσει και ενισχύσει την αποτελεσματικότητά της, ενδεχομένως να έχουμε «κλειδώσει» κάποια μόνιμα και θεσμοθετημένα κέρδη.

Όπως ανέφερα πιο πάνω, τυχόν έγκριση του νομοσχεδίου θα συμβάλει αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση. Ευελπιστούμε δε ότι το ίδιο μπορεί να συμβεί (αν φυσικά μεσολαβήσει η κατάλληλη διπλωματική προεργασία από κυπριακής πλευράς) και σε ό,τι αφορά στις αμερικανικές θέσεις στο κυπριακό: Αρχικά σε ό,τι αφορά στα ζητήματα που άπτονται της διεθνούς διάστασης του κυπριακού, όπως των εγγυήσεων και της παραμονής τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο.

Κατόπιν, η προσπάθεια θα πρέπει να επεκταθεί και σε ό,τι αφορά στα ζητήματα που επηρεάζουν την ενιαία κυριαρχία και την ανεξαρτησία του κράτους, όπως αυτό της αυθαίρετης τουρκικής ερμηνείας περί την πολιτική ισότητα. Είναι σημαντικό να εκμεταλλευτούμε τα κανάλια επικοινωνίας που έχουν δημιουργηθεί προκειμένου να πείσουμε τους εταίρους μας στην Ουάσιγκτον ότι τυχόν λύση του κυπριακού που θα ικανοποιεί την αξίωση της τουρκικής πλευράς για βαθύ, εθνοτικό διαχωρισμό της εξουσίας (και εμμέσως και της κυριαρχίας) θα θέσει την Κύπρο υπό την επικυριαρχία της Τουρκίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα αμερικανικά και τα ισραηλινά συμφέροντα στην περιοχή.

Σε μακροχρόνια βάση, ένας εφικτός στρατηγικός στόχος για την Κυπριακή Δημοκρατία θα μπορούσε να είναι επίτευξη μιας σταθερά ισορροπημένης αμερικανικής πολιτικής σε ό,τι αφορά στην Κύπρο, η οποία να λαμβάνει υπόψη και να υποστηρίζει την ανάγκη διατήρησης της κυπριακής ανεξαρτησίας και εδραίωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας ως αναπόσπαστο μέρος ενός περιφερειακού στρατηγικού παζλ με θετική συνεισφορά στα αμερικανικά συμφέροντα.

Η ευθυγράμμιση των άστρων ΗΠΑ-Κύπρου και οι νέες ισορροπίες στην Αν. Μεσόγειο

Ροη Ειδησεων

Διαμέρισμα 2 υπνοδ. στη Λάρνακα

Εξοχική κατοικία 3ων υπνοδ. στο Παραλίμνι

Διαμέρισμα 3ων υπνοδ. στο Στρόβολο

Διαμέρισμα 1 υπνοδ. στο Γέρι

Δειτε Επισης