Μήνυμα Ευρωβουλής στο Συμβούλιο για αναστολή των ενταξιακών της Τουρκίας

Τι λέει η Έκθεση

Αναλυτικά η παράγραφος 21 που περιλαμβάνει τη συγκεκριμένη έκκληση αναφέρει: "λαμβάνοντας όλα τα ανωτέρω υπόψη, συνιστά στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το διαπραγματευτικό πλαίσιο, να αναστείλουν επισήμως τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία· παραμένει, ωστόσο, προσηλωμένο στον δημοκρατικό και πολιτικό διάλογο με την Τουρκία· ζητεί από την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει τα κονδύλια που διατίθενται στο πλαίσιο του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ ΙΙ και του μελλοντικού ΜΠΒ ΙΙΙ) για να στηρίξει, μέσω ειδικού κονδυλίου που θα διαχειρίζεται άμεσα η ΕΕ, την κοινωνία των πολιτών της Τουρκίας, τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους δημοσιογράφους και να αυξήσει τις ευκαιρίες για διαπροσωπικές επαφές, ακαδημαϊκό διάλογο, εξασφάλιση της πρόσβασης των Τούρκων φοιτητών σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και για τη δημιουργία πλατφορμών μέσων ενημέρωσης για δημοσιογράφους με σκοπό την προστασία και προώθηση των δημοκρατικών αξιών και αρχών, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου· με την επιφύλαξη του άρθρου 49 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναμένει ότι οι σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ θα επαναπροσδιοριστούν με γνώμονα μια αποτελεσματική εταιρική σχέση· υπογραμμίζει ότι οιαδήποτε πολιτική δέσμευση μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας θα πρέπει να οικοδομηθεί με βάση διατάξεις στις οποίες θα ορίζονται προϋποθέσεις όσον αφορά τον σεβασμό της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων·"

Ακολούθως στην επόμενη παράγραφο (22) το ΕΚ σημειώνει ότι, "ενώ η διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ ήταν, όταν ξεκίνησε, ισχυρό κίνητρο για μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία, σημειώθηκε έντονη οπισθοδρόμηση στους τομείς του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών". Ωστόσο διεγράφη από το τελικό κείμενο υπόμνηση περί έκκλησης για το άνοιγμα προενταξιακού κεφαλαίου 23 και ως το τέλος της αρχικής παραγράφου (το Κοινοβούλιο ζήτησε επανειλημμένα να ανοίξει το κεφάλαιο 23 για τη δικαστική εξουσία και τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κεφάλαιο 24 για τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία η τουρκική κυβέρνηση είχε δεσμευτεί να προβεί σε σοβαρές μεταρρυθμίσεις· εκφράζει τη βαθιά του λύπη για το γεγονός ότι τα προενταξιακά μέσα δεν μπόρεσαν να χρησιμοποιηθούν στο έπακρο λόγω των εμποδίων που εξακολουθεί να παρεμβάλλει το Συμβούλιο).

Σε σχέση με τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης το τελικό κείμενο αναφέρει ότι "ο εκσυγχρονισμός της τελωνειακής ένωσης θα μπορούσε να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τους ήδη στενούς δεσμούς μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να επιτρέψει στην Τουρκία να παραμείνει οικονομικά προσδεδεμένη στην ΕΕ" και πιστεύει, συνεπώς, "ότι πρέπει να παραμείνει μια πόρτα ανοικτή για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης του 1995 μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, ώστε να συμπεριληφθούν οι σχετικοί τομείς όπως η γεωργία, οι υπηρεσίες και οι δημόσιες συμβάσεις, που επί του παρόντος δεν καλύπτονται"

Στη ίδια παράγραφο υπενθυμίζει ότι "η Τουρκία είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, ότι τα δύο τρίτα των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Τουρκία προέρχονται από κράτη μέλη της ΕΕ και ότι η Τουρκία αποτελεί σημαντική αγορά ανάπτυξης για την ΕΕ". Επιπλέον το ΕΚ πιστεύει ότι "η αναβάθμιση θα μπορούσε να προσφέρει μια πολύτιμη ευκαιρία για δημοκρατικές προϋποθέσεις, θετική μόχλευση και τη δυνατότητα κατάρτισης ενός οδικού χάρτη όπου η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης θα συνοδεύεται από συγκεκριμένες βελτιώσεις των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων που πραγματοποιεί η Τουρκία στους τομείς της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου καθώς και προς την κατεύθυνση ενός γνήσιου, ανοικτού χώρου για την κοινωνία των πολιτών και την πολυφωνία" και πιστεύει επίσης ότι "η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης θα προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία για διάλογο τόσο σχετικά με τις πολιτικές που αφορούν τη βιώσιμη από κοινωνική και περιβαλλοντική άποψη ανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή όσο και σχετικά με τα εργασιακά δικαιώματα στην Τουρκία".

Το ΕΚ καλεί την Επιτροπή "να ξεκινήσει προπαρασκευαστικές εργασίες για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης μόλις η τουρκική κυβέρνηση αποδείξει ότι είναι έτοιμη για σοβαρές μεταρρυθμίσεις· καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει στην αναβαθμισμένη τελωνειακή ένωση ρήτρα που θα αναγάγει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες σε βασική προϋπόθεση· υπενθυμίζει ότι το πλήρες δυναμικό της σημερινής τελωνειακής ένωσης δεν θα επιτευχθεί έως ότου η Τουρκία εφαρμόσει στο ακέραιο το πρόσθετο πρωτόκολλο έναντι όλων των κρατών μελών·"

Στην παράγραφο 25 ΕΚ καλεί την τουρκική κυβέρνηση "να σταματήσει τα σχέδιά της για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής στο Akkuyu καλεί την Τουρκία να προσχωρήσει στη Σύμβαση Espoo· ζητεί από την τουρκική κυβέρνηση να συνεργαστεί, ή τουλάχιστον να διαβουλευτεί με τις κυβερνήσεις των γειτονικών της χωρών, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, για οιαδήποτε μελλοντική εξέλιξη στο έργο του Akkuyu·"

Στην παράγραφο 30 επαναλαμβάνει τη σημασία που έχει "η διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας· καλεί , εν προκειμένω, την Τουρκία να εντείνει τις προσπάθειες για την επίλυση διμερών διαφορών που εκκρεμούν, στις οποίες περιλαμβάνονται και μη διευθετηθείσες νομικές υποχρεώσεις και ανεπίλυτες διαμάχες με τους άμεσους γείτονές της όσον αφορά τα χερσαία και θαλάσσια σύνορα και τον εναέριο χώρο, σύμφωνα με τις διατάξεις του Χάρτη του ΟΗΕ και με το διεθνές δίκαιο· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την τουρκική κυβέρνηση να υπογράψει και να κυρώσει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS)· προτρέπει την κυβέρνηση της Τουρκίας να θέσει τέλος στις επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων της Ελλάδας και να σεβαστεί την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία όλων των γειτόνων της· θεωρεί λυπηρό το γεγονός ότι δεν έχει ανακληθεί ακόμη η απειλή του casus belli που έχει κηρύξει η Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση κατά της Ελλάδας".
 

Εκτενείς αναφορές στο Κυπριακό

Ακολούθως στην παράγραφο 31 το ΕΚ "επικροτεί τις προσπάθειες που καταβάλλονται υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων σχετικά με την επανένωση της Κύπρου· επαναλαμβάνει ότι υποστηρίζει μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη διευθέτηση με βάση μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία και ενιαία ιθαγένεια και με πολιτική ισότητα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, όπως ορίζεται στις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το κεκτημένο της ΕΕ και με βάση τον σεβασμό των αρχών στις οποίες εδράζεται η Ένωση". 

Στην ίδια παράγραφο και σε ό,τι αφορά το Κυπριακό η έκθεση αναφέρει τα εξής:

- εφιστά την προσοχή στο πλαίσιο που παρουσίασε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών και στην έκκλησή του για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, με βάση τις συμφωνίες που έχουν ήδη επιτευχθεί στη διαδικασία 2017 του Crans-Montana·

- καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο για την επιτυχημένη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, και ιδίως προς την Τουρκία, να δεσμευτούν και να συμβάλουν σε μια συνολική διευθέτηση·

- καλεί την Τουρκία να αρχίσει να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο, να μεταβιβάσει την περίκλειστη περιοχή της Αμμόχωστου στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με την απόφαση 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και να απόσχει από ενέργειες που αλλοιώνουν τη δημογραφική ισορροπία του νησιού μέσω της εφαρμογής πολιτικής παράνομων εποικισμών·

- τονίζει την ανάγκη για εφαρμογή του κεκτημένου της ΕΕ σε ολόκληρη την νήσο·
- αναγνωρίζει, εν προκειμένω, τη συνέχιση των εργασιών της δικοινοτικής ad hoc επιτροπής προετοιμασίας της ΕΕ· -

- δεσμεύεται να εντείνει τις προσπάθειές του για συνεργασία με την τουρκοκυπριακή κοινότητα στο πλαίσιο της προετοιμασίας της για πλήρη ένταξη στην ΕΕ μετά από την επίλυση του κυπριακού προβλήματος, και καλεί την Επιτροπή να πράξει το ίδιο·

- εξαίρει το σημαντικό έργο της δικοινοτικής Επιτροπής Αγνοουμένων (η οποία ασχολείται τόσο με τους Τουρκοκύπριους όσο και με τους Ελληνοκύπριους αγνοούμενους) και εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι παρέχεται καλύτερη πρόσβαση στις σχετικές τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών περιοχών·

- καλεί την Τουρκία να συνδράμει την Επιτροπή Αγνοουμένων παρέχοντας πληροφορίες από τα στρατιωτικά της αρχεία·
- αναγνωρίζει το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να συνάπτει διμερείς συμφωνίες με αντικείμενο την αποκλειστική οικονομική της ζώνη·

- επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Τουρκία να σέβεται πλήρως τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών, περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων που αφορούν την εξερεύνηση και εκμετάλλευση φυσικών πόρων, σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο και  τέλος

- παροτρύνει την Τουρκία να συμπράξει στην ειρηνική επίλυση των διαφορών και να απόσχει από κάθε απειλή ή ενέργεια που θα μπορούσε να επηρεάσει δυσμενώς τις σχέσεις καλής γειτονίας.

"Ασήμαντη", δηλώνουν οι Τούρκοι

Στην Τουρκία, ο εκπρόσωπος Τύπου του κυβερνώντος κόμματος (AKP) Ομέρ Τσελίκ χαρακτήρισε «ασήμαντη» για την Άγκυρα την απόφαση, υποστηρίζοντας ότι «αυτή η δείχνει την ακροδεξιά τάση του ΕΚ».

"Φάρσα η συνέχιση"

Η Κάτι Πίρι δήλωσε ότι η συνέχιση των διαπραγματεύσεων αυτών θα ήταν "φάρσα", εξηγώντας την απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου.