Τα γενέθλια του παγκόσμιου ιστού, η Κύπρος και η σημασία του CERN

Τρία ίδια γράμματα του αγγλικού αλφαβήτου κατάφεραν να ανοίξουν πόρτες σε έναν μαγικό κόσμο, ο οποίος άλλαξε τις ζωές μας τα τελευταία 30 χρόνια και πλέον η καθημερινότητά μας χωρίς αυτά φαντάζει αδιανόητη.

Το «www» (World Wide Web) ή παγκόσμιος ιστός, συμπληρώνει σήμερα τρεις δεκαετίες από την εφεύρεσή του, στις 12 Μαρτίου του 1989 από τον Βρετανό επιστήμονα Tim Berners-Lee.

Το ΚΥΠΕ συνομίλησε με την Δρ. Κωνσταντία Αλέξανδρου, Καθηγήτρια και Διευθύντρια του Ερευνητικού Κέντρου Υπολογισμικής Επιστήμης και Τεχνολογίας (CaSToRC) του Ινστιτούτου Κύπρου για την εφεύρεση του παγκόσμιου ιστού, αλλά και για το πώς θα μοιάζει ο κόσμος στο μέλλον, όταν όλα θα είναι συνδεδεμένα, καθώς και για το έργο που επιτελεί η ομάδα της στο CERN, το μεγαλύτερο πειραματικό κέντρο πυρηνικών ερευνών, στο οποίο εφευρέθηκε ο παγκόσμιος ιστός το 1989.

Σημειώνεται ότι ο πρώην Διευθυντής του CERN Herwig Schopper, υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Κύπρου και μέλος του επιστημονικού συμβουλευτικού συμβουλίου του Ινστιτούτου.

Επίσης, υπενθυμίζεται ότι η Δρ Αλεξάνδρου έλαβε πέρσι το «Κυπριακό Βραβείο Έρευνας – Διακεκριμένος Ερευνητής 2018» στη θεματική ενότητα «Φυσικές Επιστήμες και Μηχανική».

Σε όλο τον κόσμο θα διοργανωθούν εκδηλώσεις με την ευκαιρία της επετείου αυτής, με επίκεντρο των εκδηλώσεων το CERN στη Γενεύη.

Τί είναι ο παγκόσμιος ιστός και πότε εφευρέθηκε

Ο παγκόσμιος ιστός (αγγλ. World Wide Web, γνωστός με τη συντομογραφία “www”), είναι ένα πληροφοριακό σύστημα όπου έγγραφα και άλλοι δικτυακοί πόροι εντοπίζονται και αλληλοσυνδέονται μέσω υπερκειμένου (αγγλ. hypertext, ένας τρόπος οργάνωσης πληροφοριών) και η πλοήγηση επιτυγχάνεται με την χρήση υπερσυνδέσμων (αγγλ. hyperlinks) που είναι προσβάσιμοι μέσω του διαδικτύου.

Ο Tim Berners-Lee, ένας Βρετανός επιστήμονας, είναι αυτός που εφηύρε το World Wide Web το 1989, ενώ εργαζόταν στο CERN (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire).

Η κ. Αλεξάνδρου δήλωσε στο ΚΥΠΕ ότι ο παγκόσμιος ιστός αρχικά σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε για να καλύψει την αυτοματοποιημένη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ επιστημόνων σε πανεπιστήμια και ακαδημαϊκά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο.

Πρόσθεσε ότι το 1993, το CERN έβαλε το λογισμικό του Παγκόσμιου Ιστού στον δημόσιο τομέα, και αργότερα το CERN έκανε μια έκδοση η οποία ήταν διαθέσιμη με ανοικτή άδεια.

Σήμερα, χρησιμοποιείται για τη διασύνδεση δισεκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως.

Πώς θα μοιάζει ο κόσμος

Το 1989 δεν υπήρχαν καθόλου ιστότοποι, ενώ σήμερα χρησιμοποιούνται σχεδόν από όλους σε καθημερινή βάση.  Οι παλιές γενιές θυμούνται έναν κόσμο χωρίς ιστοσελίδες, αλλά για τους νεότερους ο κόσμος σήμερα είναι αδιανόητος χωρίς αυτές.

Η κ. Αλεξάνδρου είπε στο ΚΥΠΕ ότι υπάρχουν νέες ιδέες που πηγάζουν από τον αρχικό σκοπό του παγκόσμιου ιστού, που ήταν να επιτρέψει σε ερευνητές που συνεργάζονται με το CERN να μοιράζονται και να αναλύουν τα αποτελέσματά τους για επιστημονική ανακάλυψη.

Συναρπαστικές νέες προσεγγίσεις προκύπτουν σε ποικίλους τομείς όπως η πληροφορική (Open Data), η πολιτική (Open Government), η επιστημονική έρευνα (Open Access), η εκπαίδευση και ο πολιτισμός (Free Culture).

Στο μέλλον, είπε, όλα θα συνδεθούν και εξήγησε:

“Οι έξυπνες πόλεις θα βασίζονται στη δυνατότητα να μοιράζονται και να αναλύουν τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο. Η τεχνολογία 5G θα απελευθερώσει νέες ιδέες και θα φέρει θεμελιώδεις αλλαγές σε τομείς όπως το κινητό βίντεο υψηλής ευκρίνειας (HD), οι συνδεδεμένες πόλεις και σπίτια, τα αυτόνομα αυτοκίνητα, η έξυπνη γεωργία, οι φορητές συσκευές, η κινητή εικονική πραγματικότητα, η παρακολούθηση της υγείας και γενικότερα το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things ή ΙοΤ)”.

Κάθε χωριό και κάθε πόλη, κάθε σχολείο και κάθε πολίτης θα μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους, και το διαδίκτυο θα είναι διαθέσιμο παντού, σημείωσε.

Είπε επίσης ότι τα τεράστια δεδομένα που θα παράγονται και οι νέες μέθοδοι ανάλυσης αυτών θα οδηγήσουν σε νέες ιδέες και σε πιο ανταγωνιστικές κοινωνίες.

Το CERN και η σημασία του

Αναφερόμενη στο CERN, είπε ότι  λειτουργεί ως το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο Σωματιδιακής Φυσικής  στον κόσμο.
 
Ιδρύθηκε το 1954 στη Γενεύη στα γαλλο-ελβετικά σύνορα ως ευρωπαϊκή οργάνωση με πρωταρχικό στόχο την προώθηση της θεμελιώδους έρευνας στη Φυσική.
 
Την χρονική περίοδο της δημιουργίας του, διαδραμάτισε επίσης  ειρηνευτικό ρόλο μέσω της επιστημονικής έρευνας μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Αυτή τη στιγμή διαθέτει 22 κράτη μέλη.
 
Η κ. Αλεξάνδρου είπε ότι η Κύπρος, η Σερβία και η Σλοβενία ​​είναι συνδεδεμένα κράτη που βρίσκονται στην φάση πριν της ιδιότητας του πλήρους μέλους.
 
Το 2016 το CERN είχε 2500 μέλη επιστημονικού, τεχνικού και διοικητικού προσωπικού και φιλοξένησε περίπου 12000 χρήστες. Την ίδια χρονιά, το CERN παρήγαγε 49 petabytes δεδομένων σύμφωνα με την ετήσια έκθεσή του.

Πέραν από τη βασική έρευνα στη Φυσική, έχει πρωτοπορήσει στην τεχνολογία επιταχυντών και στην υπολογισμική επιστήμη, και ένα παράδειγμα  είναι ο παγκόσμιος ιστός που ανακαλύφθηκε στο CERN.
 
Το CERN διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στην επαλήθευση του Πρότυπου  Μοντέλου Φυσικής (Standard Model).

«Στο CERN το 1983 ανακαλύφθηκαν τα μποζόνια W και Z που είναι φορείς της ασθενούς δύναμης, και το 2012 ανακαλύφθηκε το σωματίδιο Higgs που ολοκληρώνει το Standard Model. Για τις δύο αυτές ανακαλύψεις απονεμήθηκαν δύο βραβεία Νόμπελ το 1984 και το 2013. Επιπλέον, το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1992 απονεμήθηκε στον ερευνητή του CERN, G. Charpak "για την εφεύρεσή και την ανάπτυξη ανιχνευτών σωματιδίων.", είπε η κ. Αλεξάνδρου.
 
Ο Διευθυντής του CERN, ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Κύπρου

Ανέφερε επίσης ότι  ο μεγάλος συγκεντρωτής ηλεκτρονίων (LEP) κατασκευάστηκε ενώ Διευθυντής του CERN ήταν ο καθηγητής Herwig Schopper, ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Κύπρου και μέλος του επιστημονικού συμβουλευτικού συμβουλίου του Ινστιτούτου.
 
Στη σήραγγα LEP μήκους 27 χλμ. είναι εγκαταστημένος ο Μεγάλος Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) που λειτουργεί μέχρι σήμερα.
 
Το πείραμα LHCb (Large Hadron Collider beauty) είναι ένα από τα επτά πειράματα ανίχνευσης θεμελιωδών σωματιδίων που συλλέγουν δεδομένα στο LHC για να μελετήσουν αδρόνια της ομορφιάς (βαριά σωματίδια που περιέχουν το κουάρκ της ομορφιάς).
 
«Τέτοιες μελέτες μπορούν να βοηθήσουν στην εξήγηση της ασυμμετρίας της ύλης-αντιύλης στο Σύμπαν, ενός από τους πιο θεμελιώδης γρίφους της θεωρητικής φυσικής. Ο ανιχνευτής μελετά επίσης σωματίδια με κουάρκς της γοητείας», είπε στο ΚΥΠΕ η κ. Αλεξάνδρου.
 
Η συμβολή της ομάδας της κ. Αλεξάνδρου στο CERN
 
Ερωτηθείσα για τη συμβολή της ομάδας της, είπε ότι «η ομάδα μου μελετά σε θεωρητικό επίπεδο τις ισχυρές αλληλεπιδράσεις. Χρησιμοποιούμε πολύ μεγάλους υπολογιστές για να προσομοιώσουμε τη θεωρία των ισχυρών αλληλεπιδράσεων και να υπολογίσουμε ποσότητες που μπορούν να μετρηθούν στο CERN».

Πρόσθεσε ότι  ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι η πρόβλεψη της μάζας των βαρυονίων που περιέχουν δύο κουάρκς της γοητείας.

«Ο Χρίστος Καλλιδώνης, φοιτητής μου στο Ινστιτούτο Κύπρου και τώρα στο Πανεπιστήμιο Stony Brook των ΗΠΑ, χρησιμοποίησε τον μεγαλύτερο ηλεκτρονικό υπολογιστή στην Ευρώπη για να υπολογίσει τη θεωρητική μάζα αυτών των βαρυονιών. Το βαρυόνιο αυτό  ανακαλύφθηκε το 2017 από το LHCb, με πειραματική μάζα ίδια με αυτή που εμείς θεωρητικά προβλέψαμε», κατέληξε η κ. Αλεξάνδρου.