Μαθητές στον…τοίχο λόγω διαφορετικότητας-Ομοφοβικό το κυπριακό σχολείο
06:57 - 25 Φεβρουαρίου 2019
Διεθνής Έκθεση με τίτλο «Καταπολέμηση του ομοφοβικού και τρανσοφοβικού εκφοβισμού στα σχολεία», μετά από έρευνα που ακολουθήθηκε σε τρεις ομάδες εστίασης, αναδεικνύει το μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει στις σχολικές μονάδες της Κύπρου όσον αφορά τις ομοφοβικές και τρανσοφοβικές συμπεριφορές.
Μαθητές που βρίσκονται στο στόχαστρο των υπόλοιπων μαθητών λόγω τις διαφορετικότητάς τους και εκπαιδευτικοί βρίσκονται σχεδόν καθημερινά αντιμέτωποι με περιστατικά εκφοβισμού στους σχολικούς χώρους, με το Υπουργείο Παιδείας μέσω εγκυκλίων να καταβάλλει προσπάθειες διαχείρισης των γεγονότων. Σ΄αυτά και σε άλλα συμπεράσματα κατέληξε η Έκθεση, η οποία συγγράφηκε από την ψυχολόγο Ζωή Αποστολίδου.
Σημειώνεται πως στη συγκεκριμένη διαδικτυακή έρευνα συμμετείχαν εκτός του κοινού, και ομάδες εστίασης, στις οποίες συμμετείχαν δάσκαλοι, καθηγητές, σχολικοί ψυχολόγοι, σχολικός σύμβουλος και εκπαιδευτικός δάσκαλος/κλινικός ψυχολόγος.
Προσβολή για άλλα παιδιά
το «γκέι» και «πούστης»
Πολλά είναι τα ερωτήματα τα οποία απαντήθηκαν από τους συμμετέχοντες, ωστόσο, σημαντικά ευρήματα είναι αυτά που αφορούν τις ομοφοβικές και τρανσοφοβικές συμπεριφορές των ατόμων εντός των σχολικών μονάδων.
Πολλά είναι τα ερωτήματα τα οποία απαντήθηκαν από τους συμμετέχοντες, ωστόσο, σημαντικά ευρήματα είναι αυτά που αφορούν τις ομοφοβικές και τρανσοφοβικές συμπεριφορές των ατόμων εντός των σχολικών μονάδων.
Τα παιδιά, σύμφωνα με τα ευρήματα, χρησιμοποιούν τις λέξεις, «γκέι», «πούστης» και άλλα, με σκοπό να προσβάλουν άλλα παιδιά, γεγονός που υποστηρίζεται και από τους επαγγελματίες που συμμετείχαν στην έρευνα, οι οποίοι επιβεβαίωσαν πως τα παιδιά χρησιμοποιούν τον λέξη «γκέι», ώστε να προσβάλουν κάποιον.
Σε άλλη περίπτωση, δύο παιδιά που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν πως οι όροι «λεσβία» ή «γκέι» χρησιμοποιούνται με προσβλητικό τρόπο και οι δάσκαλοι δεν αντιδρούν σε αυτό.
Σε ερώτηση εάν ακούνε μαθητές που δημοσιεύουν στο διαδίκτυο αρνητικά σχόλια σχετικά με την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, μεγάλο ποσοστό της τάξης άκουσε μαθητές να δημοσιεύουν στο διαδίκτυο αρνητικά σχόλια για την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα και μεταξύ των σχολίων περιλαμβάνονται: Ομοφυλόφιλοι-μη φυσιολογικοί, το να είσαι γκέι δεν είναι φυσιολογικό και αυτά τα άτομα δεν πρέπει να παντρεύονται ή να υιοθετήσουν παιδιά και άλλα.
Όσον αφορά τις περιπτώσεις που συνάδελφοι των ερωτώμενων κάνουν αρνητικά σχόλια για την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, το μεγαλύτερο ποσοστό δήλωσε ναι, ενώ σημείωσαν πως συχνά χρησιμοποιούν εκφράσεις όπως για παράδειγμα, «είναι αηδιαστικό να βλέπει κανείς ομοφυλόφιλα ζευγάρια», «είναι πούστης, είναι μπαλέτο», «δεν είναι απαραίτητο να γίνεται η Πορεία Υπερηφάνειας και άλλα».
Αυτό στο οποίο καταλήγει σχετικά με τα πιο πάνω η έρευνα και η Διεθνής Έκθεση για την Κύπρο, είναι πως τα σχόλια που προέρχονται από επαγγελματίες που εργάζονται μέσα στη σχολική κοινότητα δεν είναι μόνο ενδεικτικά των ομοφοβικών και τρανσοφοβικών συμπεριφορών που υπάρχουν στο σχολείο, αλλά αποκαλύπτουν τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτό το περιβάλλον στα ΛΟΑΤΚΙ παιδιά.
Οι επαγγελματίες του σχολείου που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν πως τα παιδιά δεν αισθάνονται άνετα να αποκαλύψουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου τους, ωστόσο, όταν το κάνουν δέχονται συχνά υβριστικά σχόλια τόσο από μαθητές αλλά δυστυχώς και από μεγαλαύτερα άτομα, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η Έκθεση.
Αντιδράσεις στη σχολική κοινότητα
και η μη εφαρμοσμένη πολιτική
Ναι στο εάν πρέπει να ενεργεί ενάντια στον ομοφοβικό και τρανσοφοβικό εκφοβισμό απάντησε η πλειοψηφία (82,9%) των συμμετεχόντων της διαδικτυακής έρευνας, ενώ η ομάδα εστίασης στην οποία συμμετείχαν επαγγελματίες αποκάλυψε πως παρόλο που ο εκφοβισμός αυτού του τύπου είναι διαδεδομένος, συχνά δεν αντιμετωπίζεται, αλλά αποκρύπτεται, δείχνοντας έτσι την αδυναμία της σχολικής διοίκησής να εφαρμόσει πολιτικές.
Ναι στο εάν πρέπει να ενεργεί ενάντια στον ομοφοβικό και τρανσοφοβικό εκφοβισμό απάντησε η πλειοψηφία (82,9%) των συμμετεχόντων της διαδικτυακής έρευνας, ενώ η ομάδα εστίασης στην οποία συμμετείχαν επαγγελματίες αποκάλυψε πως παρόλο που ο εκφοβισμός αυτού του τύπου είναι διαδεδομένος, συχνά δεν αντιμετωπίζεται, αλλά αποκρύπτεται, δείχνοντας έτσι την αδυναμία της σχολικής διοίκησής να εφαρμόσει πολιτικές.
Ερωτηθέντες εάν πιστεύουν ότι έχουν αρκετές γνώσεις για να ενεργήσουν ενάντια στον ομοφοβικό και τρανσοφοβικό εκφοβισμό, οι μισοί από τους συμμετέχοντες είπαν πως ναι, ενώ ποσοστό του 22,9% είπαν πως δεν έχουν αρκετές γνώσεις για να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο.
Όλες οι απαντήσεις που δόθηκαν συνδέονται με το γεγονός ότι οι πολιτικές που υπάρχουν δεν εφαρμόζονται από το σχολείο με αποτέλεσμα να απουσιάζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο επαγγελματίας να μπορεί να ενεργήσει ενάντια σ΄αυτό το είδους εκφοβισμό, ενώ πολλοί από τους συμμετέχοντες αναγνώρισαν ότι η ευθύνη για την έλλειψη βασικών μέτρων καταπολέμησης του ομοφοβικού και τρανσοφοβικού εκφοβισμού βρίσκεται στο Υπουργείο Παιδείας.
Ποιες πολιτικές εφαρμόζονται στα σχολεία
Οι συμμετέχοντες, κατά την έρευνα, κλήθηκαν να δηλώσουν ποια μέτρα εφαρμόζουν στο σχολείο τους, με ένα σημαντικό ποσοστό να αναφέρει πως εφαρμόζονται:
*Συζητήσεις με μαθητές για ομοφοβικό και τρανσοφοβικό εκφοβισμό και την πρόληψή του.
*Τακτικές συζητήσεις με γονείς μαθητών για τον ομοφοβικό και τρανσοφοβικό εκφοβισμό και την πρόληψή του.
*Τακτικές συζητήσεις με καθηγητές, κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους για τον τον ομοφοβικό και τρανσοφοβικό εκφοβισμό και την πρόληψή του.
*Συνεργασία του σχολείου με μη κυβερνητικές οργανώσεις για την καταπολέμηση του ομοφοβικού και τρανσοφοβικού εκφοβισμού.
*Συνεργασία του σχολείου με το Υπουργείο Παιδείας για την καταπολέμηση του ομοφοβικού και τρανσοφοβικού εκφοβισμού.
*Συνεργασία του σχολείου με τους δήμους για την καταπολέμηση του ομοφοβικού και τρανσοφοβικού εκφοβισμού.
*Συζήτηση για την πρόληψη του ομοφοβικού και τρανσοφοβικού εκφοβισμού ως θέμα συζήτησης στην επιτροπή παιδικής πρόνοιας που ιδρύθηκε στο σχολείο.
Επιπλέον μέτρα:
*Το σχολείο έχει ένα ειδικό πρόγραμμα που στοχεύει στην καταπολέμηση του εκφοβισμού.
*Η σχολική διοίκηση, οι εκπαιδευτικοί, οι ψυχολόγοι και οι κοινωνικοί παιδαγωγοί αποστέλλονται σε σεμινάρια σχετικά με τον εντοπισμό, τη μείωση και την πρόληψη του εκφοβισμού.
*Το σχολείο έχει ένα οδηγό για την καταπολέμηση του εκφοβισμού και άλλα.
Σημειώνεται πως οι επαγγελματίες που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν πως υπάρχει μια οδηγία, σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να υπάρχει σε κάθε σχολείο μια επιτροπή που να στελεχώνεται από άτομα που έχουν τις γνώσεις να χειρίζονται περιστατικά βίας και εκφοβισμού και να στηρίζουν τους μαθητές. Ωστόσο, θεωρούν πως στις πλείστες περιπτώσεις τα άτομα που στελεχώνουν αυτή την επιτροπή δεν έχουν καμία γνώση σχετικά με τα θέματα παρά μόνο εάν οι ίδιοι λάβουν από πρωτοβουλία κάποια κατάρτιση.
Σχολιάζουν την Έκθεση οι εκπαιδευτικοί
Τα αποτελέσματα τις Έκθεσης και τα βήματα που ακολουθούν οι εκπαιδευτικοί της δημοτικής εκπαίδευσης σχολίασε στον REPORTER, ο πρόεδρος της ΠΟΕΔ, Φίλιος Φυλακτού, ο οποίος σημείωσε πως «όσον αφορά το Δημοτικό, οποιεσδήποτε διακρίσεις ή οποιδήποτε εκφοβισμό σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, είτε κάποιος είναι αλλόθρησκος είτε για κοντός είτε άλλους λόγους, υπάρχει μια ευαισθητοποίηση η οποία καλύπτει ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια από τις σχετικές εγκύκλιους του Υπουργείου Παιδείας, οι οποίες δίνουν διεξόδους σ΄αυτά τα θέματα».
«Αυτό που παρατηρείται στη δημοτική εκπαίδευση είναι ότι πολλά σχολεία χειρίζονται την ομάδα για ζητήματα εκφοβισμού και προχωρούν σε σεμινάρια στο σχολείο. Σ΄αυτά τα σεμινάρια εκπαιδεύονται οι δάσκαλοι. Δεν φτάσαμε στο ιδεατό, αλλά γίνονται πολύ καλά βήματα. Υπάρχουν και οι κατάλληλες επιτροπές που γίνονται στο σχολείο για να παρακολουθούν αυτά τα θέματα», είπε ο κ. Φυλακτού.
Την Έκθεση σχολίασε στο REPORTER και ο πρόεδρος της ΟΕΛΜΕΚ, Γιάννος Σωκράτους, ο οποίος ανέφερε πως τέτοια φαινόμενα δεν υπάρχουν μόνο στα σχολεία, αλλά στη ευρύτερη κοινωνία, τονίζοντας πως για την καταστολή τους πρέπει να υπάρξει ένας ευρύτερος συντονισμός.
«Τέτοια φαινόμενα τα οποία βρίσκονται μέσα στην κοινωνία είναι λογικό να ελλοχεύουν και στα σχολεία. Υπάρχουν προγράμματα τα οποία τρέχουν, όμως πρέπει να αξιολογηθεί και η αποτελεσματικότητά τους».
«Αυτά τα ζητήματα», εξήγησε ο κ. Σωκράτους, «δεν είναι ζητήματα τα οποία ανοίγουν και κλείνουν, αλλά είναι ζητήματα τα οποία πρέπει να δουλεύει συνέχεια. Για φαινόμενα όπως ο ρατσισμός, ο εθνικισμός, την ξενοφοβίας και της ομοφοβίας, χρειάζεται να έχεις συνεχείς πολιτικές. Να ανανεώνονται οι πολιτικές και να δουλεύεις συνεχώς πάνω σ΄αυτά. Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης για την καταπολέμηση των φαινομένω, αλλά δεν πρέπει να εστιάζουμε μόνο στο σχολείο γιατί είναι θέμα ευρύτερα κοινωνικό και πρέπει να βρούμε τον τρόπο μιας συνολικής αντιμετώπισης των φαινομένων».