Κλιμακωτά και στοχευμένα-Το χρονικό των τουρκικών προκλήσεων στην αν. Μεσόγειο
07:01 - 29 Δεκεμβρίου 2019
Με στόχο να προλάβει το τρένο της ενέργειας στην ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία επιδίδεται προκλητικά, στοχευμένα και κλιμακωτά σε πειρατικές ενέργειες εντός της κυπριακής υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κύπρου, εδώ και σχεδόν επτά χρόνια.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Η γεωγραφία του ΦΑ-Πώς απέδωσαν οι προσπάθειες της τελευταίας δεκαετίας
Όταν η Τουρκία αντιλήφθηκε πως η Κύπρος προχωρεί με σταθερά βήματα, ασκώντας πλήρως τα κυριαρχικά της δικαιώματα με απώτερο στόχο την εξόρυξη υδρογονανθράκων από την ΑΟΖ της, ξεκίνησε το ράλι προκλήσεων το 2013 που κορυφώθηκε το 2019.
Το 2013 υπήρξε το έτος κατά το οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία προχώρησε με την υπογραφή της συμφωνίας με τις εταιρείες ΕΝΙ, Kogas και Total.Επίσης, τον ίδιο χρόνο έγινε και η επιβεβαιωτική γεώτρηση στο κοίτασμα Αφροδίτη.
Εκείνη την χρόνια ήταν που η Άγκυρα προχώρησε στην αγορά του Barbaros, το οποίο αφού άλλαξε όνομα από Polarcus, άνοιξε πανιά για την κυπριακή ΑΟΖ και από τότε αποτελεί ένα μόνιμο πονοκέφαλο.
Σε συνδυασμό με τις συνεχείς NAVTEX για ασκήσεις σε πραγματικά πυρά από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό, ανοικτά της Κύπρου, το τουρκικό ερευνητικό σκάφος, προσπάθησε παντιοτρόπως και ποικιλοτρόπως να μετατρέψει τις κυπριακές θάλασσες σε τουρκική λίμνη.
Χρόνο με τον χρόνο η τουρκική προκλητικότητα εντείνεται και πλέον το Barbaros δεν είναι μόνο, αφού στο νηολόγιο της τουρκικής εταιρείας πετρελαίων από τότε προστέθηκαν και δύο γεωτρύπανα αλλά και το δεύτερο ερευνητικό σκάφος Oruc Reis.
Αναντίλεκτα, βασική επιδίωξη αυτής της τουρκικής στάσης ήταν η αντίδραση της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελληνικής Κυβέρνηση της οποίας επίσης αμφισβητείται η κυριαρχία της στη θάλασσα, που θα είχε ως αποτέλεσμα το γκριζάρισμα της κυπριακής ΑΟΖ και της ελληνικής υφαλοκρηπιδας. Πότε παρενοχλώντας ψαράδες, πότε φτάνοντας ελάχιστα χιλιόμετρα από τις ακτές και πότε κόβοντας βόλτες με τη συνοδεία πολεμικών πλοίων, το Barbaros έμοιαζε πιο πολύ να ενδιαφέρεται με τα όσα συμβαίνουν στην επιφάνεια της θάλασσας παρά με όσα κατέγραφαν τα συστήματα του στον βυθό.
Ωστόσο, συνέχισε και πέντε χρόνια μετά, τα όσα κατέγραψε από τις συνεχείς έρευνες, ενδεχομένως να αποτελούν την πυξίδα με την οποία αποφασίστηκαν που θα σταλούν τα γεωτρύπανα που προμηθεύτηκε, επενδύοντας εκατοντάδες εκατομμύρια η τουρκική εταιρεία πετρελαίων. Και λέμε ενδεχομένως γιατί αν προσέξει κανείς τα σημεία που επιλέχθηκαν για να γίνουν οι γεωτρήσεις, μάλλον άλλοι λόγοι, κυρίως που έχουν να κάνουν με την αμφισβήτηση της κυπριακής και της ελληνικής υφαλοκρηπίδας οδήγησαν την Άγκυρα, για γεωτρήσεις στα συγκεκριμένα σημεία.
Η Κυπριακή Δημοκρατία πάντως δεν έπεσε στη παγίδα της Άγκυρας και σε καμία περίπτωση δεν στρατικοποίησε το σκηνικό που δημιουργήθηκε. Αντιθέτως, με συνεχή διαβήματα τόσο στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και στα αρμόδια όργανα του ΟΗΕ, ζητούσε στήριξη και μέτρα κατά της Τουρκίας.
Όταν η Τουρκία αντιλήφθηκε πως η Κύπρος προχωρεί με σταθερά βήματα, ασκώντας πλήρως τα κυριαρχικά της δικαιώματα με απώτερο στόχο την εξόρυξη υδρογονανθράκων από την ΑΟΖ της, ξεκίνησε το ράλι προκλήσεων το 2013 που κορυφώθηκε το 2019.
Το 2013 υπήρξε το έτος κατά το οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία προχώρησε με την υπογραφή της συμφωνίας με τις εταιρείες ΕΝΙ, Kogas και Total.Επίσης, τον ίδιο χρόνο έγινε και η επιβεβαιωτική γεώτρηση στο κοίτασμα Αφροδίτη.
Εκείνη την χρόνια ήταν που η Άγκυρα προχώρησε στην αγορά του Barbaros, το οποίο αφού άλλαξε όνομα από Polarcus, άνοιξε πανιά για την κυπριακή ΑΟΖ και από τότε αποτελεί ένα μόνιμο πονοκέφαλο.
Σε συνδυασμό με τις συνεχείς NAVTEX για ασκήσεις σε πραγματικά πυρά από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό, ανοικτά της Κύπρου, το τουρκικό ερευνητικό σκάφος, προσπάθησε παντιοτρόπως και ποικιλοτρόπως να μετατρέψει τις κυπριακές θάλασσες σε τουρκική λίμνη.
Χρόνο με τον χρόνο η τουρκική προκλητικότητα εντείνεται και πλέον το Barbaros δεν είναι μόνο, αφού στο νηολόγιο της τουρκικής εταιρείας πετρελαίων από τότε προστέθηκαν και δύο γεωτρύπανα αλλά και το δεύτερο ερευνητικό σκάφος Oruc Reis.
Αναντίλεκτα, βασική επιδίωξη αυτής της τουρκικής στάσης ήταν η αντίδραση της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελληνικής Κυβέρνηση της οποίας επίσης αμφισβητείται η κυριαρχία της στη θάλασσα, που θα είχε ως αποτέλεσμα το γκριζάρισμα της κυπριακής ΑΟΖ και της ελληνικής υφαλοκρηπιδας. Πότε παρενοχλώντας ψαράδες, πότε φτάνοντας ελάχιστα χιλιόμετρα από τις ακτές και πότε κόβοντας βόλτες με τη συνοδεία πολεμικών πλοίων, το Barbaros έμοιαζε πιο πολύ να ενδιαφέρεται με τα όσα συμβαίνουν στην επιφάνεια της θάλασσας παρά με όσα κατέγραφαν τα συστήματα του στον βυθό.
Ωστόσο, συνέχισε και πέντε χρόνια μετά, τα όσα κατέγραψε από τις συνεχείς έρευνες, ενδεχομένως να αποτελούν την πυξίδα με την οποία αποφασίστηκαν που θα σταλούν τα γεωτρύπανα που προμηθεύτηκε, επενδύοντας εκατοντάδες εκατομμύρια η τουρκική εταιρεία πετρελαίων. Και λέμε ενδεχομένως γιατί αν προσέξει κανείς τα σημεία που επιλέχθηκαν για να γίνουν οι γεωτρήσεις, μάλλον άλλοι λόγοι, κυρίως που έχουν να κάνουν με την αμφισβήτηση της κυπριακής και της ελληνικής υφαλοκρηπίδας οδήγησαν την Άγκυρα, για γεωτρήσεις στα συγκεκριμένα σημεία.
Η Κυπριακή Δημοκρατία πάντως δεν έπεσε στη παγίδα της Άγκυρας και σε καμία περίπτωση δεν στρατικοποίησε το σκηνικό που δημιουργήθηκε. Αντιθέτως, με συνεχή διαβήματα τόσο στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και στα αρμόδια όργανα του ΟΗΕ, ζητούσε στήριξη και μέτρα κατά της Τουρκίας.
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και ανάγκασε τους Ευρωπαίους να αντιδράσουν έντονα για πρώτη φορά, ήταν τον Φεβρουάριο του 2018.
Αρχικά η Τουρκία εξέδωσε νέες NAVTEX, εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, που στην ουσία περικύκλωσαν την Κύπρο. Οδηγώντας μάλιστα την κατάσταση στα άκρα δέσμευσε την θαλάσσια περιοχή του Οικοπέδου 3 όπου ήταν προγραμματισμένο να κατευθυνθεί το γεωτρύπανο της ENI, SAIPEM 1200. Στην περιοχή έσπευσαν και φρεγάτες του τουρκικού πολεμικού ναυτικού από τις αρχές Φεβρουαρίου εμπόδισαν τον καπετάνιο του SAIPEM 12000 να φτάσει στον στόχο Σουπιά.
Η Τουρκία δημιούργησε μια ιδιαίτερα δύσκολη και κρίσιμη κατάσταση που ανάγκασε την Κυβέρνηση να φτάσει το θέμα μέχρι και την Κομισιόν και τα Ηνωμένα Έθνη. Η προδιαγραφόμενη αποχώρηση του γεωτρύπανου από την περιοχή επιβεβαιώθηκε λίγες ημέρες αργότερα.
Το τι πραγματικά συνέβη στο Οικόπεδο 3 της ΑΟΖ αποκάλυψε ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης.
«Καθοδόν προς το οικόπεδο 3 και τον στόχο «Σουπιά», τουρκικά πολεμικά
σκάφη έφεραν προσκόμματα στο SAIPEM 1200. «Δεν απείλησαν μόνο τον καπετάνιο του SAIPEM μέσω ασυρμάτου. Του έκαναν μανούβρες τις οποίες ο καπετάνιος προσπαθούσε να ελίσσεται μεταξύ των τουρκικών πολεμικών πλοίων. Εκεί που δεν πήγαινε άλλο, ο καπετάνιος σταμάτησε και ενημέρωσε την εταιρία του.
«Η ΕΝΙ έδωσε εντολή στον καπετάνιο να μην γυρίσει πίσω και να φύγει. Όταν ξανά-ξεκινήσει θα πάει προς τη «Σουπιά». Το θέμα έφτασε μέχρι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που αν και δεν έλαβε μέτρα κατά της Τουρκίας στις 23 Φεβρουαρίου έστειλε ξεκάθαρα και αυστηρά μηνύματα.
Τα μέτρα ωστόσο ήταν θέμα χρόνου αφού σταδιακά η τουρκική προκλητικότητα αυξανόταν, όπως αυξάνονταν και οι απειλές από κορυφαίους αξιωματούχους της Άγκυρας όπως ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου και ο υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ
Και οι εξαγγελίες τους για γεώτρηση εντός της κυπριακής υφαλοκρηπίδας έγιναν πράξη όταν τον περασμένο Ιούνιο το Fatih ξεκίνησε γεώτρηση 72 χιλιόμετρα ανοιχτά της Πάφου. Από τότε η Κυπριακή Δημοκρατία επιδόθηκε σε ένα διπλωματικό σαφάρι για να πετύχει τις πρώτες κυρώσεις κατά της Τουρκίας. Από τότε, προστέθηκε και η δεύτερη γεώτρηση με το Yavuz νοτιοανατολικά του Αποστόλου Ανδρέα, την ίδια ώρα πάντα που το Barbaros δρα ανενόχλητο νοτίως της Λεμεσού, εντός αδειοδοτημένων οικοπέδων.
Όλα τα πιο πάνω καταγγέλθηκαν από την Κυπριακή Δημοκρατία με αποτέλεσμα το Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της Ένωσης να υιοθετήσει το κείμενο συμπερασμάτων των 28.
Οι επόμενες κινήσεις της Άγκυρας προδιαγράφονται απρόβλεπτες, με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας πάντως να εκσφενδονίζει νέες απειλές πως αν η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρήσει με τις κυρώσεις, τότε οι δραστηριότητες της Τουρκίας εντός της ΑΟΖ θα αυξηθούν και θα εντατικοποιηθούν.
Επόμενο επεισόδιο της τουρκικής προκλητικότητας δεν ήταν άλλο από την παράνομη συμφωνία που υπέγραψε η Τουρκία με την κυβέρνηση της Τρίπολης η οποία προνοεί κήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ των δύο χωρών, χωρίς να υπολογίζει πως ανάμεσα στις δύο χώρες βρίσκονται τέσσερα ελληνικά νησιά, μεταξύ των οποίων και η Κρήτη.
Η κίνηση αυτή της Τουρκίας για να υπογράψει συμφωνία η οποία εν μέρει θα νομιμοποιούσε τις όποιες ενέργειες στην ανατολική Μεσόγειο, σε συνδυασμό με τις συνεχόμενες απειλές που εκσφενδονίζουν με κάθε ευκαιρία Τούρκοι αξιωματούχοι, ήταν αυτές που τελικά ενεργοποίησαν τους μηχανισμούς που έπρεπε σε Λευκωσία, Τελ Αβίβ και Αθήνα και τελικά οδήγησαν στην εσπευσμένη απόφαση για άμεση υπογραφή της συμφωνίας για τον EastMed.
Κύπρος, Ελλάδα και Ισραήλ εμφανίζονται αποφασισμένες να ενεργοποιηθούν ώστε να αποτρέψουν τις όποιες παράνομες ενέργειες προγραμματίζει η Άγκυρα.
Την ίδια ώρα ο EastMed το κόστος του οποίου θα αναλάβει κυρίως το Ισραήλ, αλλά θα χρηματοδοτηθεί και από τράπεζα των ΗΠΑ, θα κατασκευαστεί με τις ευλογίες των ΗΠΑ.