Γιατί το Brino είναι το νέο Brexit

Aν ο Μπόρις Τζόνσον κερδίσει την πλειοψηφία στις εκλογές, όπως είναι το πιθανότερο, η Βρετανία θα εγκαταλείψει οριστικά την ΕΕ αυτόν τον χειμώνα. Γνωρίζουμε πλέον ότι η χώρα θα βγει χαμένη από αυτό, αλλά αρκετοί Remainers έχουν πειστεί (ή έχουν αναγκαστεί να πειστούν από τις θανατικές απειλές που έχουν δεχθεί) ότι πρέπει να σεβαστούν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Στις 22 Οκτωβρίου, η Βουλή υιοθέτησε σε δεύτερη ανάγνωση, και με μικρή πλειοψηφία, τη συμφωνία του Τζόνσον. Αυτή η πλειοψηφία θα παραμείνει εφόσον του δοθεί η ευκαιρία να φέρει ξανά τη συμφωνία στο κοινοβούλιο.

Το σημερινό Brexit υποτίθεται ότι θα είναι αρχή της ηρωικής μοναχικής πορείας του Ηνωμένου Βασιλείου. Στην πραγματικότητα, δεν θα είναι παρά το τέλος. Κι αυτό, επειδή ο Τζόνσον θα προσπαθήσει στη συνέχεια να διαπραγματευθεί με την ΕΕ μια εμπορική συμφωνία που να περάσει από τη Βουλή.
Το 2020, όταν οι εμπορικές φαντασιώσεις συγκρουστούν με την πραγματικότητα, ένα νέο σενάριο θα έρθει στην επιφάνεια: το Brino (Brexit in name only, δηλαδή Brexit μόνο κατ’όνομα). Αυτό σημαίνει ότι η Βρετανία θα αποχωρήσει από την ΕΕ, θα παραμείνει όμως στην ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση και θα συνεχίσει να πληρώνει το μερίδιό της στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό - μέχρι να βρεθεί ένα ωφέλιμο Brexit. Αυτή η διαδικασία μπορεί να κρατήσει μήνες.

Το σχέδιο της Βρετανίας για τις εμπορικές συνομιλίες είναι να απομακρύνει όποια χώρα μπορεί από την κοινή ευρωπαϊκή διαπραγματευτική θέση. Γι’ αυτόν τον λόγο αυξάνει το προσωπικό σε διάφορες πρεσβείες και προσφέρει γεύματα σε εγχώριους αξιωματούχους, παρακινώντας τους να προχωρήσουν σε διμερείς συμφωνίες σε περίπτωση που αποτύχουν οι εμπορικές συνομιλίες ΗΒ - ΕΕ.

«Μα είναι νόμιμο;» θα ρωτούν εκείνοι. «Μην ανησυχείς, το τάδε κράτος συζητά την ίδια διευθέτηση μ’εμάς», θα απαντά αορίστως ο Βρετανός εκπρόσωπος.
Οι διμερείς διευθετήσεις δεν επιτρέπονται. Οι κανόνες της ΕΕ είναι σαφείς: το εμπόριο το χειρίζονται οι Βρυξέλλες, όχι τα μεμονωμένα κράτη-μέλη. Αν σε κάτι συμφωνούν οι 27, είναι στην ανάγκη να διαφυλαχθεί η ενιαία αγορά. Δεν θα αφήσουν λοιπόν τη Βρετανία να παραβιάσει τους κανόνες.

Ο Τζόνσον θέλει να αποκλίνει από αυτούς τους κανόνες και να μετατρέψει τη Βρετανία σε έναν παγκόσμιο εξαγωγέα χαμηλής φορολογίας, χαμηλού κόστους και χαλαρής νομοθεσίας. Αυτά όμως βρίσκονται μόνο στο μυαλό του. Αν το κάνει, μπορεί να ξεχάσει τις εξαγωγές στην ενιαία αγορά. Κι αν δεν εξάγει προϊόντα στην ΕΕ, πού θα τα στείλει; Οι ΗΠΑ θα προσφέρουν μια εμπορική συμφωνία μόνο αν η βρετανική Βουλή δεχθεί να ανοίξει το σύστημα υγείας και τις αγορές τροφίμων σε αμερικανικές εταιρείες.

Επιπλέον, η Βρετανία δεν θα είναι ποτέ αρκετά φτηνή για να ανταγωνιστεί την Κίνα ή το Βιετνάμ. Η αποχώρηση από την ενιαία αγορά θα είναι λοιπόν οδυνηρή. Και οι περισσότεροι ψηφοφόροι δεν θα συμφωνήσουν με κάτι τέτοιο. Ο Τζόνσον υποσχέθηκε ότι μετά την υπερψήφιση της συμφωνίας «το Brexit θα γίνει πραγματικότητα». Δεν θα αρέσει λοιπόν καθόλου στους πολίτες να δουν συνέπειες στο εμπόριο.
Όταν άλλωστε συμβεί το Brexit, σχεδόν όλοι οι βουλευτές της αντιπολίτευσης, πολλοί Τόρις και όλες οι επιχειρήσεις θα πιέσουν για κάτι ηπιότερο, κάτι πιο κοντά στο Brino.

Όταν η εμπορική συμφωνία του Τζόνσον αποδειχθεί φιάσκο, ίσως ο πρωθυπουργός να προσπαθήσει να φύγει ασύντακτα από την ΕΕ. Όμως το κοινοβούλιο έχει αποδείξει ότι θα σταματήσει τους καμικάζι. Ένα no-deal άλλωστε θα είναι προσωρινό. Πολύ γρήγορα, η Βρετανία θα ζητήσει από τις Βρυξέλλες μια νέα συμφωνία. Κι έτσι το no-deal θα οδηγήσει στο Brino.

Η συμφωνία αποχώρησης προβλέπει ένα μεταβατικό διάστημα μέχρι τον Δεκέμβριο του 2020, στη διάρκεια του οποίου η Βρετανία θα παραμείνει και στην ενιαία αγορά και στην τελωνειακή ένωση. Η συμφωνία προβλέπει τη δυνατότητα παράτασης αυτού του διαστήματος μόνο άπαξ, για μια περίοδο ως δύο χρόνια. Αλλά όταν λήξει αυτή η περίοδος, η Βρετανία πάλι δεν θα θέλει να πηδήξει στον γκρεμό.

Η ΕΕ θα ανασυντάξει τότε τη συμφωνία ώστε η μεταβατική περίοδος να παραταθεί ξανά, και ξανά. Το Brino, άλλωστε, βολεύει τις Βρυξέλλες: η Βρετανία θα συνεχίσει να πληρώνει το μερίδιό της και κανείς δεν θα ζημιωθεί στον εμπορικό τομέα.
 
Ο Σάιμον Κούπερ είναι αρθρογράφος των Financial Times