ΥΠΕΞ: Ανάγκη ολιστικής προσέγγισης για την Α.Μεσόγειο από ΗΠΑ και ΕΕ

Την ανάγκη μιας ολιστικής προσέγγισης από όσους επιδεικνύουν ενδιαφέρον για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου τόνισε ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης, σημειώνοντας ότι παρόλη τη δέσμευση ΗΠΑ και ΕΕ στις ενεργειακές προοπτικές της περιοχής δεν παρατηρείται μια ολιστική και στρατηγική προσέγγιση.
 
 Κατά τη διάρκεια συζήτησης στο 15ο Συνέδριο του Economist στη Λευκωσία, ανέφερε ότι δεν μπορεί να υπάρχει ενδιαφέρον για τα ενεργειακά της Α. Μεσογείου, αλλά την ίδια στιγμή να μην υπάρχει ενδιαφέρον για τα οικονομικά δεδομένα ή για τις εξελίξεις στη Συρία. Όπως είπε, στην περιοχή μας δεν μπορείς να απομονώσεις ένα θέμα, αφού για παράδειγμα το τί γίνεται στη Λιβύη επηρεάζει τις ενεργειακές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, οι κλιματικές αλλαγές στην περιοχή επηρεάζουν το μεταναστευτικό, επηρεάζουν την πολιτική σταθερότητα στις χώρες του Κόλπου, επηρεάζουν τις εκλογές σε ένα ευρωπαϊκό κράτος – μέλος κ.α.
 
«Χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση αν πραγματικά υπάρχει ενδιαφέρον για την Α. Μεσόγειο», είπε.
 
Στην ομιλία, ο κ. Χριστοδουλίδης εξέφρασε την άποψη ότι είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ και η ΕΕ να ενισχύσουν την προσπάθεια συνεργασίας που αναπτύσσεται στην Α. Μεσόγειο. Όπως είπε, η παρουσία ευρωπαϊκών και αμερικανικών ενεργειακών κολοσσών στην Α. Μεσόγειο, η στήριξή τους στη σύσταση του ενεργειακού φόρουμ αλλά και γενικότερα στις ενεργειακές προοπτικές της περιοχής και στις δυνατότητες να συμβάλουν στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, επιτρέπει το συμπέρασμα ότι Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον έχουν κοινές σε μεγάλο βαθμό ενεργειακές επιδιώξεις και στόχους στην Α. Μεσόγειο.
 
«Παρόλη όμως την ξεκάθαρη δέσμευση και στήριξη των δύο στις ενεργειακές προοπτικές στην περιοχή, δεν παρατηρείται τουλάχιστον μέχρι στιγμής, μια ολιστική και στρατηγική προσέγγιση για την περιοχή, κάτι που στέλνει πολλές φορές και συγκεχυμένα μηνύματα ή και δημιουργεί και ένα κενό που αξιοποιούν και άλλοι ισχυροί δρώντες του διεθνούς συστήματος που λόγω της σημασίας αλλά και των προοπτικών της περιοχής, εκδηλώνουν αυτό που χαρακτηρίζω ολιστική στρατηγική προσέγγιση», ανέφερε.
 
Η Κύπρος όπως είπε, ως μέλος της ΕΕ, θα συνεχίσει να εργάζεται συστηματικά για να αναδείξει την ανάγκη για περαιτέρω και πιο ουσιαστική εμπλοκή της ΕΕ στην περιοχή, θα συνεχίσει να αναδεικνύει την ανάγκη για έναν ενισχυμένο στοχευμένο και πιο ουσιαστικό ρόλο από πλευράς ΕΕ στην περιοχή. «Ως ένα κράτος με άριστες σχέσεις με όλα τα γειτονικά κράτα εκφράζουμε την ετοιμότητά μας να διαδραματίσουμε καταλυτικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση», είπε.
 
Πρόσθεσε ότι αν η ΕΕ επιθυμεί να εκπληρώσει τους στόχους που έχει θέσει μέσα από την παγκόσμιά της στρατηγική, οφείλει να είναι πρωταγωνιστής και ενεργός δρώντας μέσα από μια εξωστρεφή προσέγγιση, σε περιόδους σημαντικών προκλήσεων που η πολυμέρεια, η διεθνής έννομη τάξη και το διεθνές δίκαιο τίθενται υπό αμφισβήτηση.
Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι η εξεύρεση κοινών προσεγγίσεων μεταξύ των κρατών σε διάφορους τομείς δύναται να αποτελέσει καταλύτη συνεννόησης και συνεργασίας, κάτι που αποτελεί βασική συνισταμένη των συνεργασιών που η Κύπρος έχει εγκαθιδρύσει στην περιοχή.
 
Αναφερόμενος στον τομέα της ενέργειας είπε ότι ήταν ο παράγοντας που έφερε κοντά τις χώρες της περιοχής με αποτέλεσμα μιας διπλωματική διεργασίας που οδήγησε σε μηχανισμούς τριμερούς συνεργασίας και συντονισμού με τα κράτη της περιοχής, με μια θετική ατζέντα που διέπονται από πολυμέρεια, της αρχή της συμπερίληψης, χωρίς αποκλεισμούς και χωρίς να στρέφονται ενάντια σε οποιοδήποτε τρίτο κράτος. Οι υδρογονάνθρακες στην περιοχή της Α. Μεσογείου, είπε, λειτούργησαν σε μια εμβρυακή μορφή όπως ακριβώς ο άνθρακας και ο χάλυβας για την ευρωπαϊκή ήπειρο στο τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου ως κίνητρο για έναρξη περιφερειακής συνεργασίας.
 
«Στόχος μας είναι να θεσμοθετήσουμε αυτή την πολυθεματική συνεργασία όταν και εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν με την μετεξέλιξή του σε έναν περιφερειακό οργανισμό ασφάλειας και συνεργασίας, σε έναν μεσογειακό ΟΑΣΕ», ανέφερε. Είπε ότι η σύσταση στην Κύπρο της γραμματείας τριμερών συνεργασιών θα παρακολουθεί την πορεία εφαρμογής των συμφωνηθέντων και θα εισηγείται νέα πεδία συνεργασίας.
 
Πρέσβειρα ΗΠΑ: Καλή εποχή για τις σχέσεις Κύπρου – ΗΠΑ
--------------------------------------------------------------------------------------
 
Η πρέσβειρα των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κύπρο Τζούντιθ Γκάρμπερ, ανέφερε ότι αυτή είναι μια καλή εποχή για να είσαι Αμερικανός πρέσβη στην Κύπρο, αφού ανοίγονται νέοι ορίζοντες στις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κύπρου σε διάφορους τομείς συνεργασίας. Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στον έναν χρόνο από την συνεργασία Κύπρου – ΗΠΑ σε θέματα άμυνας και ασφάλειας.
 
Είπε επίσης ότι οι ΗΠΑ εκτιμούν ιδιαίτερα την ευκαιρία που είχαν να συμμετάσχουν σε τριμερείς συναντήσεις που εγκαθίδρυσαν η Κύπρος και η Ελλάδα με χώρες της περιοχής και αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην παρουσία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, στην τριμερή στο Ισραήλ αλλά και του υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ για θέματα ενεργειακών πόρων Φράνσις Φάνον σε τριμερή συνάντηση στην Αθήνα.
 
Μνημόνευσε επίσης τον ρόλο του πρώην βοηθού υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Γουές Μίτσελ για την ανάδειξη της Α. Μεσογείου ως μιας περιοχής ζωτικής για τα συμφέροντα των ΗΠΑ και την ανάπτυξη της συνεργασίας για μια σταθερή, ευημερούσα και ειρηνική περιοχή.
 
Όσον αφορά τις επιδιώξεις ΗΠΑ και ΕΕ στην περιοχή είπε ότι υπάρχουν κάποιες κοινές προκλήσεις που αφορούν την ενέργεια, το μεταναστευτικό και τη διακίνηση ανθρώπων. Ανέφερε ότι μπορεί ΗΠΑ και ΕΕ να μην έχουν πάντα την ίδια τακτική για την περιοχή αλλά μοιράζονται κοινές αξίες όπως η δημοκρατία, η ελεύθερη αγορά και το κράτος δικαίου.
 
O Βουλευτής, Γραμματέας της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων στη Βουλή των Ελλήνων Αναστάσιος Χατζηβασιλείου, εξέφρασε την εκτίμηση ότι τα σχήματα τριμερούς συνεργασίας οδηγούν στη γεωπολιτική αναβάθμιση της περιοχής. «Η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, και άλλες χώρες, μοιράζονται παρόμοιους -αν όχι κοινούς- στόχους», σημείωσε ο κ. Χατζηβασιλείου. Πρόσθεσε ότι η Άγκυρα παραβιάζει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και έκανε λόγο για εθνικιστική φρενίτιδα στην Τουρκία η οποία καθιστά δύσκολη την επανέναρξη ενός ειλικρινούς διαλόγου στο πλαίσιο του ΟΗΕ για το Κυπριακό.  

Ο Εκτελεστικός Διευθυντής της American Jewish Committee (AJC) David Harris, εξέφρασε την πεποίθηση ότι η ενέργεια και ο ηλεκτρισμός μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για ένα κοινό όραμα στην περιοχή, όπως συνέβη στο παρελθόν με τον χάλυβα στην Ευρώπη. Το όραμα αυτό θα ήταν σε θέση να λειτουργήσει ως αντίβαρο στις σημερινές συνθήκες διένεξης στην ευρύτερη περιοχή, πρόσθεσε ο κ. Harris, με φόντο τη στάση της Τουρκίας.
 
ΥΠΑΜ: Σημαντικός ο ρόλος της Κύπρου στην αρχιτεκτονική ασφάλειας της περιοχής
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 
Από πλευράς του ο Υπουργός Άμυνας Σάββας Αγγελίδης ανέφερε ότι η Κύπρος έχει σημαντικό ρόλο στην αρχιτεκτονική ασφάλειας της περιοχής και στην προσπάθεια διατήρησης της ισορροπίας μεταξύ διαφορετικών, κατά καιρούς ανταγωνιστικών συμφερόντων. Πρόσθεσε ότι η εφαρμογή της παγκόσμιας στρατηγικής της ΕΕ περνά μέσω της Κύπρου,  αφού μεταξύ άλλων στοχεύει να πετύχει σταθερότητα στην εγγύς περιοχή ως τη συνταγή για εξασφάλιση της προστασίας των πολιτών της ΕΕ.
 
Αναφερόμενος στην αμυντική πολιτική της Κύπρου, είπε ότι με στόχο τη δημιουργία συνθηκών ασφάλειας και σταθερότητας στους πολίτες της ΚΔ και γενικότερα στην ευρύτερη περιοχή η πολιτική του ΥΠΑΜ επικεντρώνεται σε 3 στρατηγικούς άξονες: στη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας της Κύπρου και στη δημιουργία του αναγκαίου επιπέδου αποτροπής σε κάθε είδους στρατιωτική απειλής έναντι της ΚΔ, στην άμυνα και ασφάλεια εντός της ΕΕ και στην αμυντική διπλωματία που αφορά τις διμερείς και τριμερείς συνεργασίες με περιφερειακούς εταίρους.
 
Αναφερόμενος στις τριμερείς συνεργασίες στην περιοχή, είπε ότι έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην λήψη αποφάσεων εταιρειών κολοσσών στο τομέα της ενέργειας για επένδυση στην περιοχή της Α. Μεσογείου.
 
Ο Υπουργός Άμυνας αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη συζήτηση που ξεκίνησε στην ΕΕ για συντονισμένη ναυτική παρουσία της Ένωσης στις περιπτώσεις που πολεμικά πλοία κρατών-μελών της επιχειρούν στην ίδια περιοχή. Ο ΥΠΑΜ είπε ότι ανέπτυξε στους εταίρους του τους λόγους που δικαιολογούν να χαρακτηριστεί ως θαλάσσια περιοχή ενδιαφέροντος η Α. Μεσόγειος. Αν καρποφορήσει αυτό το εγχείρημα, είπε, τότε θα δημιουργηθεί μια τεράστια δυναμική και θα ικανοποιηθεί η ενδυνάμωση της ικανότητας της ΕΕ να αντιδρά άμεσα και δυναμικά σε περιπτώσεις κρίσεων.
 
Έκανε τέλος αναφορά στην ανάγκη εφαρμογής του άρθρου 42/7 της Συνθήκης της ΕΕ που σχετίζεται με την αμοιβαία συνδρομή για την ασφάλεια στην Ένωση.

Ο Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, π. Πρόεδρος της Στρατιωτικής  Επιτροπής της ΕΕ Στρατηγός Μιχαήλ Κωσταράκος, ανέφερε ότι Κύπρος βρίσκεται εν μέσω ενός ιδιαίτερα ρευστού και ασταθούς περιβάλλοντος, ωστόσο έχει ένα γεωπολιτικό πλεονέκτημα σε σχέση με την Τουρκία, το ότι είναι μέλος της ΕΕ. Αυτό δεν δίνει εγγυήσεις στην Κύπρο για την ασφάλειά της, καθώς η ΕΕ είναι ένας στρατιωτικός νάνος, ωστόσο είναι ένας οικονομικός και εμπορικός γίγας, ανέφερε. Έτσι η ΕΕ, είπε, μπορεί να χρησιμοποιήσει το όπλο των οικονομικών κυρώσεων, το οποίο όμως μπλοκάρουν ορισμένα μέλη. Η ΕΕ, επεσήμανε ο κ. Κωσταράκος, πρέπει να κατανοήσει ότι τα προβλήματα της Κύπρου με την Τουρκία είναι προβλήματα της ΕΕ και θα πρέπει να στείλει σαφές μήνυμα στις ρεβιζιονιστικές δυνάμεις της περιοχής. Ο κ. Κωσταράκος, τέλος, ανέφερε ότι η Κύπρος πρέπει να «παίξει» έξυπνα και τηρώντας λεπτές ισορροπίες, ώστε να εκμεταλλευτεί πλήρως τις εξελίξεις, που για πρώτη φορά φαίνεται ότι την ευνοούν.

Ο καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής Θεωρίας ευρύτερης Μέσης Ανατολής και Τουρκίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννης Μάζης, πρότεινε παρεμβάσεις στον ΟΗΕ για τη δράση της Τουρκίας στην περιοχή, επαναφορά του ενιαίου αμυντικού δόγματος Ελλάδας-Τουρκίας, αξιοποίηση του νόμου Μενέντεζ-Ρούμπιο, εξοπλιστική συνεργασία με τη Γαλλία, καθώς και μέτρα για να σταματήσει να χρησιμοποιεί η Τουρκία το μεταναστευτικό ως υβριδικό όπλο.