Η απάντηση του ΥΠΕΣ για την παραχώρηση διαβατηρίου στην κόρη του μονάρχη της Καμπότζης

Αποφεύγοντας να σχολιάσει δημοσίως την παραχώρηση διαβατηρίου στην κόρη του πρωθυπουργού της Καμπότζης, Hun Sen και στο σύζυγό της, ο οποίος είναι ο αρχηγός της Αστυνομίας στη χώρα, το Υπουργείο Εσωτερικών, μέσω ανακοίνωσης, απάντησε στο πρακτορείο Reuters.

Το διεθνές πρακτορείο σε δημοσίευμά του, έψεξε την παραχώρηση κυπριακών διαβατηρίων στην οικογένεια της κόρης του μονάρχη, το 2016.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα έχει ενοσχυθεί και εμπεριέχει διαδικασίες ελέγχου, που έχουν ως στόχο να αποφεύγεται η κατάχρηση.  

Αυτούσια η ανακοίνωση:
«Το Υπουργείο Εσωτερικών σημειώνει ότι, αναφορικά με χθεσινό δημοσίευμα του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters σε σχέση με την παραχώρηση κυπριακής υπηκοότητας σε υπηκόους της Καμπότζης, το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα εμπεριέχει διαδικασίες ελέγχου, που έχουν ως στόχο να αποφεύγεται η κατάχρηση, οι οποίες αξιολογούνται και ενισχύονται διαρκώς, έτσι ώστε να γίνει ακόμη πιο αξιόπιστο και διαφανές. Όλες οι αιτήσεις εξετάζονται στη βάση των όσων αναφέρονται πιο κάτω.
 
Εν πρώτοις το Πρόγραμμα από το 2013, οπότε και ανακοινώθηκε, εμπεριέχει την υποχρέωση οι αιτούντες/ αιτούσες να είναι λευκού ποινικού μητρώου και, συνεπώς, επιβάλλεται να περιλαμβάνουν στην αίτηση πιστοποιητικό λευκού ποινικού μητρώου από τη χώρα καταγωγής και τη χώρα διαμονής (αν διαφέρουν). Επίσης, το Πρόγραμμα από το 2013 προβλέπει ότι οι αιτούντες/ αιτούσες δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται στον κατάλογο των προσώπων, των οποίων διατάσσεται η δέσμευση της περιουσίας εντός των ορίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
 
Με την τελευταία αναθεώρηση του Προγράμματος, η οποία έγινε στις 13 Φεβρουαρίου 2019, προστέθηκαν δύο επιπρόσθετες δικλείδες ασφαλείας. Συγκεκριμένα, πλέον επιβάλλεται οι αιτούντες/ αιτούσες να είναι κάτοχοι θεώρησης Schengen σε ισχύ και αιτούντες/αιτούσες που έχουν υποβάλει αίτηση για απόκτηση της υπηκοότητας σε οποιοδήποτε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία έχει απορριφθεί, δεν δικαιούνται να αποκτήσουν την κυπριακή υπηκοότητα στα πλαίσια του Προγράμματος. 
 
Σχετικά με την οικονομική πτυχή του Προγράμματος, αναφέρεται ότι από το 2013 το Πρόγραμμα προϋποθέτει ότι όλες οι χρηματοοικονομικές συναλλαγές που απαιτούνται για την πραγματοποίηση των επενδύσεων, θα πρέπει να διενεργούνται μέσω των κυπριακών τραπεζικών ιδρυμάτων. Στόχος αυτής της υποχρέωσης είναι να διασφαλιστεί ότι όλα τα εισερχόμενα κεφάλαια καθώς και τα ενδιαφερόμενα μέρη περνούν τους ελέγχους για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες που εφαρμόζονται από τις κυπριακές τράπεζες. Οι εν λόγω έλεγχοι βασίζονται στις σχετικές οδηγίες που εκδίδονται από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου.

Προκειμένου να διασφαλιστεί η εφαρμογή αυτής της διάταξης, οι αιτούντες/ αιτούσες είναι υποχρεωμένοι/ες να περιλαμβάνουν στην αίτηση τους αντίγραφα των εμβασμάτων των συναλλαγών. Θεωρείται ως εκ των ων ουκ άνευ ότι επενδύσεις που πραγματοποιούνται με δοσοληψίες μετρητών δεν γίνονται αποδεκτές για τους σκοπούς του Προγράμματος. Αυτή η προϋπόθεση του Προγράμματος είναι ευθυγραμμισμένη με της οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και το γεγονός αυτό αναγνωρίζεται από την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα προγράμματα παραχώρησης υπηκοότητας και άδειας παραμονής σε επενδυτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία εκπονήθηκε τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους.
 
Όσον αφορά στους ελέγχους δέουσας επιμέλειας (due diligence checks) του Προγράμματος όλοι/όλες οι αιτούντες/αιτούσες αποστέλλονται για έλεγχο στις αρχές ασφαλείας του κράτους. Το 2018 η Κυβέρνηση αποφάσισε να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τους ελέγχους δέουσας επιμέλειας.

Ως πρώτο βήμα αποφασίστηκε η επιπρόσθετη αξιολόγηση των αιτούντων/αιτουσών μέσω μιας συνδρομητικής εμπορικής βάσης δεδομένων, η οποία παρέχεται από έναν εξειδικευμένο οίκο δέουσας επιμέλειας. Παράλληλα, επιπρόσθετα των ανωτέρω, αποφασίστηκε η εφαρμογή ενισχυμένων ελέγχων δέουσας επιμέλειας (enhanced due diligence checks), μέσω της συνεργασίας με τρεις εξειδικευμένους οίκους δέουσας επιμέλειας. Αυτοί οι οίκοι έχουν εντοπιστεί μέσω ανοιχτής διαδικασίας δημόσιων προσφορών, η οποία ξεκίνησε τον Απρίλιο 2019. Επί του παρόντος η διαδικασία προσφορών διανύει το τελικό της στάδιο και εκκρεμεί η υπογραφή των συμβολαίων. Ακολούθως, χωρίς καθυστέρηση θα εφαρμοστούν σε όλους τους αιτητές ενισχυμένοι έλεγχοι δέουσας επιμέλειας.

Σημειώνεται, ότι τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους το Υπουργικό Συμβούλιο εξέδωσε διευκρινήσεις επί του υφιστάμενου Προγράμματος, το οποίο εκπονήθηκε στις 13.2.2019, και ,κυρίως, όσον αφορά σε αιτούντες/ αιτούσες υψηλού ρίσκου, καθώς δημοσιοποίησε συγκεκριμένες κατηγορίες προσώπων, οι οποίοι δεν δικαιούνται να αποκτήσουν την κυπριακή υπηκοότητα μέσω του Προγράμματος. Οι κατηγορίες αυτές είναι οι εξής:
 

• Πολιτικώς Εκτεθειμένα Πρόσωπα, τα οποία κατέχουν πολιτειακό αξίωμα ή κατείχαν πολιτειακό αξίωμα τα τελευταία 5 χρόνια
• Πρόσωπα που υπόκεινται σε ποινική διερεύνηση χωρίς να τους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες
• Πρόσωπα που υπόκεινται σε ποινική διερεύνηση και είναι υπόδικοι
• Πρόσωπα που καταδικάστηκαν σε φυλάκιση για σοβαρά αδικήματα (π.χ. δωροληψία από δημόσιο λειτουργό, φοροδιαφυγή κ.ά.) και η ποινή έχει παραγραφεί
• Πρόσωπα που συνδέονται με νομικές οντότητες στις οποίες έχουν επιβληθεί περιοριστικά μέτρα από την ΕΕ π.χ. μέτοχοι, υψηλόβαθμα διευθυντικά στελέχη εταιρειών που είναι ενταγμένες σε κατάλογο κυρώσεων
• Πρόσωπα που συνδέονταν με νομικές οντότητες στις οποίες έχουν επιβληθεί περιοριστικά μέτρα από την ΕΕ, αλλά δεν συνδέονται πλέον π.χ. μέτοχοι, υψηλόβαθμα διευθυντικά στελέχη εταιρειών που είναι ενταγμένες σε κατάλογο κυρώσεων, τα οποία ήταν συνδεδεμένα με τις συγκεκριμένες εταιρείες, όταν επιβλήθηκε το καθεστώς κυρώσεων.
• Πρόσωπα στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τρίτες χώρες (π.χ. Η.Π.Α, Ουκρανία, Ρωσία)
• Πρόσωπα που συνδέονται με νομικές οντότητες στις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τρίτες χώρες.
• Πρόσωπα τα οποία διερευνώνται/κατηγορούνται για ποινικά αδικήματα και καταζητούνται πανευρωπαϊκώς  από τη EUROPOL ή διεθνώς από την INTERPOL.
• Πρόσωπα τα οποία διερευνήθηκαν/κατηγορήθηκαν για ποινικά αδικήματα και καταζητούνται πανευρωπαϊκώς  από τη EUROPOL ή διεθνώς από την INTERPOL και δεν καταζητούνται πλέον.
• Πρόσωπα που υπόκεινται σε κυρώσεις από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

 
Ακόμη, δέον να σημειωθεί ότι το 2018, η Κυβέρνηση αποφάσισε την εισαγωγή διαδικασιών ελέγχου για την επίβλεψη του συνεχώς αυξανόμενου αριθμού των φυσικών και νομικών προσώπων που παρέχουν διοικητικές υπηρεσίες για το Πρόγραμμα.

Μεταξύ άλλων, έχει εισαχθεί υποχρέωση για εγγραφή τους σε «Μητρώο Παροχέων Υπηρεσιών για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα», καθώς και υποχρέωση εφαρμογής  σχετικού «Κώδικα Συμπεριφοράς» ο οποίος περιλαμβάνει τις βασικές αρχές τις οποίες πρέπει να εφαρμόζουν οι Παροχείς, τις υποχρεώσεις τους έναντι των πελατών/πελατισσών τους και του Προγράμματος καθώς και τυχόν συνέπειες σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης. Μια από τις υποχρεώσεις των παροχέων υπηρεσιών – όπως ορίζονται στον Κώδικα Συμπεριφοράς – είναι να εφαρμόζουν ελέγχους δέουσας επιμέλειας για τους/τις πελάτες/πελάτισσές τους συμπεριλαμβανομένης και της επιβεβαίωσης της προέλευσης και της νομιμότητας των επενδυτικών κεφαλαίων. Επίσης, οι αιτήσεις των πελατών/πελατισσών τους θα πρέπει να συνοδεύονται από έκθεση αποτελεσμάτων δέουσας επιμέλειας (due diligence report) από διεθνώς αποδεκτή ηλεκτρονική βάση δεδομένων για την οποία καταβάλλεται τέλος πρόσβασης. Τα ανωτέρω εφαρμόστηκαν τον Ιούνιο του 2018 και η πρώτο Μητρώο εκπονήθηκε στις 31 Ιουλίου 2018.    

Τέλος, αναφέρεται ότι πολιτική της Κυβέρνησης είναι να μην σχολιάζει δημοσίως μεμονωμένες περιπτώσεις».