Το πλαίσιο Γκουτέρες, οι συναντήσεις με τους ηγέτες και τα μετέωρα βήματα

Το πλαίσιο έξι σημείων που ο ίδιος έθεσε το καλοκαίρι του 2017 στο Κρανς Μοντανά της Ελβετίας, αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο των συναντήσεων που θα έχει στη Νέα Υόρκη με τους Νίκο Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
 
Ο Γενικός Γραμματέας αναμένεται να ζητήσει από τους δύο ηγέτες, κατά τις ξεχωριστές συναντήσεις που θα έχει μαζί τους, να ξεκαθαρίσουν τις θέσεις τους έναντι του πλαισίου έξι σημείων, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδονται από τη Νέα Υόρκη, δεν αποκλείεται να τους θέσει το ερώτημα κατά πόσο γίνεται αποδεχτό υπό την μορφή στρατηγικής συμφωνίας.
 
Ο κ. Γκουτέρες θα έχει συνάντηση διάρκειας περίπου δέκα λεπτών-στις 17:30 το απόγευμα ώρα Κύπρου- με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ενώ αργότερα, ξημερώματα Σαββάτου ώρα Κύπρου, θα συναντηθεί και με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη.
 
Οι συναντήσεις του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ με τους δύο ηγέτες θεωρούνται ως κομβικής σημασίας για τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό, αφού μετά και από τα όσα του διαβίβασε η Ειδική Απεσταλμένη του Τζέι Χολ Λουτ, αναφορικά με τα συμπεράσματα που αποκόμισε από τις διερευνητικού χαρακτήρα συναντήσεις που είχε το προηγούμενο διάστημα με τα εμπλεκόμενα στο Κυπριακό μέρη, ο Αντόνιο Γκουτέρες αναμένεται-στο αμέσως προσεχές διάστημα- ν’ αποφασίσει κατά πόσο υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας.
 
Πραγματοποιούνται επίσης την ώρα που η τουρκική πλευρά φαίνεται να έχει αποδοθεί σε εκστρατεία για αναζήτησης λύσης εκτός των παραμέτρων του ΟΗΕ, εξ’ ου και η χθεσινή αναφορά του Προέδρου Αναστασιάδη για «καλή προετοιμασία ώστε να μην υπάρξει μια αποτυχία, η οποία θα δημιουργήσει ενδεχόμενα τις ευκαιρίες για κάποια άλλα σχέδια όσων επεξεργάζονται ανάλογα σχέδια».
 
Χθες, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επανέλαβε από το βήμα της 73^ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ την ετοιμότητά του για συνέχιση των διαπραγματεύσεων επί του πλαισίου έξι σημείων του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.
 
Το ίδιο έπραξε και στις δηλώσεις στις οποίες προέβη λίγες ώρες αργότερα, έπειτα από το γεύμα που παρέθεσε στους Μονίμους Αντιπροσώπους των πέντε Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
 
«Επανέλαβα την αποφασιστικότητα μας να εμπλακούμε σε ένα διάλογο και να συνεχίσουμε απ’ εκεί που έχουμε μείνει στο Κραν Μοντανά, νοουμένου ότι βεβαίως θα υπάρχει μια καλή προετοιμασία για να μην υπάρξει μια αποτυχία, η οποία θα δημιουργήσει ενδεχόμενα τις ευκαιρίες για κάποια άλλα σχέδια όσων επεξεργάζονται ανάλογα σχέδια», ανέφερε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης.
 
«Έχω καταστήσει σαφές», τόνισε, «ότι μιλάμε για λύση στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, για τις έξι παραμέτρους του Γ.Γ.»
 
Υπενθυμίζεται ότι το περιεχόμενο του πλαισίου Γκουτέρες αποτέλεσε αντικείμενο έντονης αντιπαράθεσης ανάμεσα σε ε/κ και τ/κ πλευρά τον περασμένο Ιούνιο, με τον  Μουσταφά Ακιντζί να προτάσσει ως πλαίσιο Γκουτέρες τη σύνοψη που είχε καταθέσει ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε στις δύο πλευρές την επομένη του δείπνου της 30^ης Ιουνίου 2017 στο Κρανς Μοντάνα, και την ε/κ πλευρά να προτάσσει το κείμενο που διαμορφώθηκε στις 4 Ιουλίου, έπειτα από τις προφορικές διευκρινήσεις που δόθηκαν επί του αρχικού πλαισίου από τον Γ.Γ.
 
Οι παράμετροι-πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, όπως καταγράφονται από την ε/κ πλευρά, είναι και αφορούν στα εξής:
 
(α)Ασφάλεια και Εγγυήσεις: Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα νέο καθεστώς ασφαλείας και όχι τη συνέχιση του παλαιού καθεστώτος. Χρειάζεται ο τερματισμός των μονομερών επεμβατικών δικαιωμάτων και ο τερματισμός της Συνθήκης Εγγυήσεως. Η παρούσα κατάσταση θα αντικατασταθεί από ένα σταθερό σύστημα ασφάλειας όπου ολόκληρη η Κύπρος και το σύνολο των Κυπρίων και από τις δύο κοινότητες θα αισθάνονται ασφαλείς από ισχυρούς μηχανισμούς εφαρμογής και εποπτείας της λύσης που θα περιλαμβάνουν διεθνή διάσταση (ΟΗΕ, πολυμερές /διεθνές πλαίσιο / φιλικές χώρες). Οι σημερινές εγγυήτριες δυνάμεις δεν είναι σε θέση να εφαρμόζουν και να εποπτεύουν οι ίδιοι την εφαρμογή της λύσης.
 
(β)Ξένα Στρατεύματα: Θα πρέπει να υπάρξει μια δραστική μείωση σε ένα χαμηλό επίπεδο από την πρώτη μέρα εφαρμογής της λύσης, και στη συνέχεια οι αριθμοί των στρατευμάτων θα πρέπει να είναι σε ισοδύναμοι με εκείνων της παλαιάς Συνθήκης Συμμαχίας (χρονοδιάγραμμα για να φτάσουν τα επίπεδα του 1960 και να συμφωνηθεί ο μηχανισμός εποπτείας).
 
Αναφορικά με τη ρήτρα λήξης της παραμονής των στρατευμάτων έναντι της ρήτρας αναθεώρησης, αυτό θα πρέπει να συζητηθεί στο ανώτατο επίπεδο. Πρέπει να συζητήσουμε την εντολή/σκοπό/Status of Forces Agreement (SOFA Agreement), υποχρεώσεις που απορρέουν από την παραμονή των στρατευμάτων και ούτω καθεξής.
 
(γ)Εδαφικό: Η τουρκοκυπριακή πλευρά θα πρέπει να αναπροσαρμόσει το χάρτη εδαφικών προσαρμογών που υπέβαλε, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις ανησυχίες που εκφράστηκαν από τους Ελληνοκυπρίους όσον αφορά ορισμένες περιοχές, περιλαμβανομένου και της Μόρφου.
 
(δ) Περιουσιακό: Υπάρχουν δύο αρχές: (α) Για περιοχές που υπόκεινται σε εδαφικές αναπροσαρμογές όπου θα πρέπει να δίδεται προτεραιότητα στους εκτοπισθέντες ιδιοκτήτες, αλλά όχι σε απόλυτο ποσοστό και (β) το υπόλοιπο καθεστώς που θα πρέπει να οικοδομηθεί κατά τρόπο που θα δίδει προτεραιότητα στους χρήστες, αλλά όχι σε απόλυτο ποσοστό. Συγκεκριμένα στοιχεία θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω.
 
(ε) Μεταχείριση Τούρκων υπηκόων: Όσον αφορά τη μόνιμη διαμονή των Τούρκων υπηκόων, να υπάρξει μια ποσόστωση η οποία θα είναι ακριβοδίκαια (equitable) σε σχέση με τους Έλληνες υπηκόους που θα αποκτούν μόνιμη διαμονή, εκτός από το καθεστώς που σχετίζεται με τους φοιτητές, τουρίστες και αποσπασμένους εργαζόμενους. Απαιτείται περαιτέρω συζήτηση αναφορικά με το τι κρίνεται ως ακριβοδίκαιο για την εφαρμογή της μόνιμης διαμονής.
 
(στ) Αποτελεσματική Συμμετοχή: Αυτό το θέμα θα πρέπει να συζητηθεί περαιτέρω όσον αφορά το θέμα της θετικής ψήφου (πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις, σε ποια σώματα και ποιοι θα είναι οι σχετικοί μηχανισμοί επίλυσης αδιεξόδου), ενώ άλλα εκκρεμούντα ζητήματα που αφορούν τον καταμερισμό εξουσίας θα πρέπει επίσης να συζητηθούν, περιλαμβανομένου και της αξίωσης της τουρκοκυπριακής πλευράς για εκ περιτροπής προεδρία.