Η δολοφονία του Εσκομπάρ και οι βαρόνοι των ναρκωτικών

Ο Andrés Escobar Saldarriaga (το "αιώνιο Νο2" της Κολομβίας) γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου του 1967, ως το τέταρτο μέλος μιας μεσοαστικής οικογένειας του Medellin -ο πρωτότοκος της οικογενείας ήταν ο Santiago, ενώ μετά εμφανίστηκε και η Maria. Ο πατέρας του, Dario ήταν τραπεζίτης, ο οποίος θα μπορούσε και να μην έχει ασχοληθεί με κάτι άλλο. Παρ' όλα αυτά, δημιούργησε έναν οργανισμό που παρείχε στους νέους την ευκαιρία να παίξουν ποδόσφαιρο -και να μην είναι στους δρόμους. Είχε τους λόγους του και ήταν σημαντικοί. Ας επιστρέψουμε όμως, στο δεύτερο παιδί των Dario και Beatrice -η οποία "χάθηκε" όταν τα παιδιά της ήταν μικρά.

Ο Andrés ήταν ένα ντροπαλό, υπάκουο παιδί "εξαιρετικός μαθητής" όπως είχε πει και η αδελφή του, Maria Ester, "αλλά μετά το σχολείο για εκείνον υπήρχε μόνο το ποδόσφαιρο. Πριν πάει για μάθημα ήταν με τη μητέρα μας. Τη χάσαμε από καρκίνο, στα 52 της και εκείνος διοχέτευσε τη λύπη του στο άθλημα που λάτρεψε. Ήξερε πως θα γίνει επαγγελματίας, αλλά παρέμενε ταπεινός".

Δεν υπήρχε ομάδα (γειτονιάς, σχολείου) που μπορούσε να παίξει και να απείχε και σε αυτές τις δραστηριότητες ήταν που τον είχε εντοπίσει η Atlético Nacional (ένα ψηλό παιδί, με αριστερό σουτ, με δύναμη  "η χαρά του προπονητή, ο ιδανικός παίκτες, όχι μόνο γιατί είχε την τεχνική, αλλά και γιατί ήταν εξαιρετικό παιδί", είχε δηλώσει ο Francisco Maturana) και τον κάλεσε κοντά της, το 1985. Εκεί πέρασε τα επτά από τα 8 χρόνια της επαγγελματικής του καριέρας. Το... διάλειμμα το έκανε στην ελβετική Young Boys, την αγωνιστική περίοδο 1989-90, αφότου είχε οδηγήσει την Nacional στην κατάκτηση του Copa Libertadores (το 1989). Ήταν το πρώτο που κατέκτησε ποτέ ομάδα από την Κολομβία. Εκείνος είχε σκοράρει από την άσπρη βούλα.

Ένα χρόνο νωρίτερα (30/3/1988) είχε κάνει το ντεμπούτο του στην εθνική, στο 3-0 εναντίον του Καναδά, το 1989 πήγε με την παρέα του στο Copa América, αλλά η πορεία διεκόπη στον πρώτο γύρο. Οι Κολομβιανοί συνέχισαν με τα προκριματικά για το World Cup του 1990, όπου παρέστησαν. Ήταν η μεγάλη επιστροφή, καθώς δεν είχαν εμπειρία από το Παγκόσμιο Κύπελλο για τριάντα χρόνια. Εκ των πρωταγωνιστών ήταν ο Escobar, ο οποίος αργότερα σχολίασε πως "παραμονή του ματς με την Παραγουάη, δολοφονήθηκε ο κυβερνήτης Antonio Roldan Betancur, ένας άνθρωπος που ήταν φίλος όλων μας, που μας επηρέαζε θετικά. Θα μου πείτε, παντού υπάρχουν προβλήματα. Πόλεις βομβαρδίζονται, άνθρωποι δολοφονούνται. Θα σας διαβεβαιώσω ότι δεν είναι τόσο εύκολο να ξεχάσεις, να το απομονώσεις πριν μπεις στο γήπεδο και αφοσιωθείς για 90 λεπτά στη δουλειά σου".

Όταν ήταν 20 χρόνων είχε αντιμετωπίσει έναν πολύ σοβαρό τραυματισμό στο γόνατο -και προφανώς δεν τον άφησε να του ορίσει την καριέρα. Σε μια από τις συνεντεύξεις που είχε δώσει τότε, είχε εξηγήσει γιατί λατρεύει το ποδόσφαιρο. Είχε πει ότι "το ποδόσφαιρο έχει κάποιου είδους μαγείας. Η μαγεία αυτή έχει ένα στιλ, μια σειρά, έχει διασκέδαση. Μαθαίνεις να μάχεσαι, να μην εγκαταλείψεις. Κάνεις τον κόσμο να ασχοληθεί με το show. Στο ποδόσφαιρο, εν αντιθέσει με τις ταυρομαχίες, δεν παίζεις για να σκοτώσεις κάποιον. Η δολοφονία δεν γίνεται διασκέδαση. Όταν βλέπεις την ομάδα σου να νικά, όλη η μέρα σου είναι χαρούμενη. Όταν τη βλέπεις να χάνει, δεν έχεις κουράγιο για τίποτα". Είχε πει και ότι "στο μυαλό μου, ο τρόπος που παίζεις ποδόσφαιρο έχει άμεση σχέση με τον τρόπο που ζεις. Αν είσαι ανοργάνωτος στη ζωή σου, θα είσαι και ένα χάλι στο γήπεδο. Όσο προσέχεις τον εαυτό σου, μιλάς καλά, φέρεσαι καλά, τόσο καλύτερα θα παίζεις".

Ήταν μέλος και της ομάδας που εκπροσώπησε το έθνος στο Copa América το 1991 και μολονότι έμεινε εκτός των προκριματικών για το World Cup του 1994, όχι μόνο κλήθηκε για το ταξίδι στις ΗΠΑ, αλλά του παραδόθηκε και το περιβραχιόνιο του αρχηγού. Κυρίως γιατί ήταν ο Escobar που προωθούσε -όσο κανείς άλλος-, μια πιο θετική εικόνα της Κολομβίας προς τον κόσμο. Όταν εκείνος έπαιζε ποδόσφαιρο, στη χώρα -όταν ήταν εκείνος που πρόσφερε αμυντική ισορροπία στις ομάδες του- έκανε κουμάντο το Medellin Cartel και δεν ήταν απόλυτα ευκρινές το όριο μεταξύ του τι είναι νόμιμο και τι όχι. Τα αφεντικά των καρτέλ ήταν οι πιο ισχυροί κάτοικοι του έθνους, είχαν τους πολιτικούς στο "τσεπάκι" τους, πόσω μάλλον τους ποδοσφαιριστές.

Ο βαρόνος των ναρκωτικών, Pablo Escobar (απλή συνωνυμία), πέραν της... επιχειρηματικής του δραστηριότητας, λάτρευε και το ποδόσφαιρο -παρεμπιπτόντως, μέσω αυτού συνήθιζε να "ξεπλένει" και τα χρήματα, κάτι που έκαναν όλοι οι... συνάδελφοί του, ενώ ήταν ο ατζέντης των περισσότερων παικτών της πόλης. Είχε καλέσει τον Andrés στην έπαυλη του, για να παίξουν ένα μονό. Εκείνος δεν ήθελε να πάει. Υποχώρησε όταν η σύντροφος του, του εξήγησε πως... δεν έχει ακριβώς δικαίωμα επιλογής. Ποιο ήταν το επιχείρημα; Σε ματς της Medellin με την America de cali, επόπτης ακύρωσε γκολ της γηπεδούχου. Ο Pablo Escobar αρκέστηκε στο "βρείτε τον και σκοτώστε τον". Αυτό και έγινε. Ξεκάθαρα λοιπόν, υπήρχε πολιτική και πολιτιστική πίεση που ασκείτο σε όποιον εκπροσωπούσε την Κολομβία, σε διεθνές επίπεδο. Όπως υπήρχε και η απαίτηση για επιτυχία.

"Δυο ήταν οι λόγοι που είχαμε καταφέρει να αναρριχηθούμε ως ποδοσφαιρικό έθνος" είχε διευκρινίσει ο Francisco Maturana, "ο ένας ήταν πως είχαμε εξαιρετικούς παίκτες και ο άλλος ότι είχαμε τα λεφτά να τους κρατήσουμε. Η είσοδος του "βρώμικου" χρήματος από τα ναρκωτικά στο ποδόσφαιρο, μας επέτρεψε να φέρουμε και καλούς ξένους παίκτες. Ζούσαμε σε μια βίαιη εποχή, σε μια χώρα με ουκ ολίγα κοινωνικά προβλήματα που δεν μπορούσαν να μην αφορούν και το ποδόσφαιρο. Τα πάρε δώσε με τα ναρκωτικά είναι σαν το χταπόδι".

Ανέκαθεν ο Andrés είχε διάφορων τύπων ανησυχίες. Τις μεγαλύτερες συνήθιζε να τις μοιράζετε με την οικογένεια του και τους φίλους του. Δυο εβδομάδες πριν το ταξίδι της εθνικής Κολομβίας για το World Cup, κάλεσε στο σπίτι του τον πατέρα του, τον αδελφό του Santiago και τον κολλητό του, Juan Jairo Galeano. "Το πλάνο ήταν να συζητήσουμε και να προετοιμάσουμε όλοι μαζί το πλάνο για τη δημιουργία της σχολής του, την οποία επρόκειτο να διευθύνουμε ο αδελφός του και εγώ" είχε αποκαλύψει ο Galeano. "Για πολύ καιρό σκεφτόμασταν πως η εμπειρία του Andrés στα ποδοσφαιρικά γήπεδα μπορούσε με κάποιον τρόπο να μεταδοθεί στις επόμενες γενιές, γιατί είχαμε δει πως η συντριπτική πλειοψηφία είχε ένα θέμα συμπεριφοράς".

Προφανώς, λοιπόν και ο "El Caballero del Fútbol" ("Ο ιππότης του ποδοσφαίρου") "είχε" τη σχετική γνώση και ενδιαφερόταν να τη μεταδώσει. "Είχαμε καταλήξει στο ότι η ιδανική στιγμή για να ανοίξουμε την ποδοσφαιρική ακαδημία θα ήταν μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο, όταν θα ήταν στην επικαιρότητα". Βλέπεις, η Κολομβία ήταν -κατά του Pelé το ρηθέν- το επικρατέστερο φαβορί για το World Cup του 1994, χάριν του τρόπου που είχε φτάσει στη διοργάνωση των ΗΠΑ: είχε χάσει μόνο ένα παιχνίδι από τα 26 που είχε δώσει, με πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα το εκτός έδρας 5-0 επί της Αργεντινής, όταν το κατάμεστο γήπεδο χάρισε στους θριαμβευτές standing ovation, αναγνωρίζοντας την ανωτερότητα τους.

Στα πλάνα του Andrés ήταν και ο γάμος του με την Pamela Cascardo, την επί πενταετίας σύντροφο του και οδοντίατρο στο επάγγελμα. Είχαν κλείσει ημερομηνία, μέσα στον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Συζητούσαν και το ενδεχόμενο να αποκτήσουν αμέσως παιδί. Υπήρχε και κάτι ακόμα που έπρεπε να διευθετήσει, δηλαδή να ολοκληρώσει: τη μεταγραφή του στη Milan, ομάδα που λίγες εβδομάδες νωρίτερα είχε κατακτήσει το τρόπαιο του Champions League, επί αθηναϊκού εδάφους (μετά το 4-0 επί της Barcelona).

"Μιλούσε για το μέλλον του στην Ιταλία, ήθελε να μας πάει εκεί όλους για διακοπές πριν πιάσει δουλειά. ήταν ένα όμορφο όνειρο", σχολίασε η αδελφή του. Ο Fabio Capello είχε κρίνει πως ο Escobar ήταν ο αμυντικός που θα μπορούσε να διαδεχθεί τον Franco Baresi. Ο Francisco Maturana τον είχε χαρακτηρίσει "φυσικό διάδοχο του Valderrama". Γενικά, θα λέγατε πως τα καλύτερα ήταν μπροστά του. Η πραγματικότητα ωστόσο, ήταν άρδην διαφορετική.

Όταν προσγειώθηκε στην Αμερική, είχε δηλώσει ότι "δουλεύουμε όλοι για τον ίδιο στόχο: να κάνουμε τη χώρα μας υπερήφανη. Προσπαθούμε να μην επικεντρωνόμαστε στη βία. Βρίσκω κίνητρο στα καλά πράγματα που έχουμε μπροστά μας. Προσπαθώ να διαβάζω και λίγο τη Βίβλο κάθε μέρα. Ως σελιδοδείκτες χρησιμοποιώ δυο φωτογραφίες: μια της μητέρας μου και μια της αρραβωνιαστικιάς μου". Αυτό που είχε πει off the record ήταν πως επιδίωξη του ήταν να βοηθήσει την Κολομβία να αποσυνδεθεί από τους λόρδους των ναρκωτικών.

Η πρεμιέρα του Παγκοσμίου Κυπέλλου ήταν οτιδήποτε άλλο πέραν αυτής που φαντάζονταν οι Κολομβιανοί. Οι έμποροι ναρκωτικών απειλούσαν τους συντελεστές της εθνικής, πριν καν προσγειωθούν στις ΗΠΑ, ώστε να ικανοποιήσουν τα "θέλω" τους που είχαν να κάνουν με πολλά ζητήματα. Από τη συμμετοχή παικτών έως το σκορ -γιατί υπήρχε και το στοίχημα στη μέση. Στην πρεμιέρα της 18ης Ιουνίου, αντίπαλος ήταν η Ρουμανία που... τελικά νίκησε 3-1, γιατί ο Higuita -ο βασικός τερματοφύλακας- ήταν στη φυλακή, ως... φίλα προσκείμενος στον Pablo Escobar. Συμπτωματικά, ο αδελφός του αμυντικού Chonta Herrera είχε σκοτωθεί, σε αυτοκινητικό δυστύχημα.

Το επόμενο παιχνίδι ήταν με την Αμερική, στις 22 του μήνα. Και κάτι τέτοιες ώρες είναι που φράσεις σαν και το "το ματς ήταν ζωής ή θανάτου" αποκτούν μια τραγικά ειρωνική έννοια. Πριν το ματς με τους "οικοδεσπότες" τα αφεντικά των καρτέλ είχαν ενημερώσει τον Francisco Maturana πως είχε δυο επιλογές: ή να μη χρησιμοποιήσει τον Barrabas Gómez ή να δολοφονηθούν όλοι οι παίκτες. "Τηλεφωνούσαμε στα σπίτια μας και μας έλεγαν πως επικρατούσε χάος. Γίνονταν επιδρομές, όλοι ήταν στους δρόμους. Και εμείς έπρεπε να παίξουμε ποδόσφαιρο". Αυτό που ίσχυε ήταν πως η Κολομβία χρειαζόταν επιτακτικά τη νίκη, απέναντι στο θεωρητικό αουτσάιντερ, για να μπορεί να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον στη διοργάνωση. Μόνο που η αντίσταση που προέβαλαν οι Αμερικανοί "τσάκισαν" τα πλάνα για γρήγορες επιθέσεις και ακόμα πιο γρήγορο γκολ.

Ο Harkes θυμάται εκείνη την ημέρα

Στο 35ο λεπτό, ο John Harkes επιχείρησε μια σέντρα στην περιοχή της Κολομβίας, για να βρει τον Earnie Stewart, μπήκε στη μέση ο Escobar για να διώξει, αλλά αντ' αυτού έστειλε την μπάλα στα δίχτυα της ομάδας του. "Δεν είχα φανταστεί ποτέ στη ζωή μου πως θα συνδεθώ με το θάνατο ενός παίκτη" ομολόγησε χρόνια μετά, ο Harkes, "το παιχνίδι ήταν στο Los Angeles και ξέραμε πως οι εξέδρες θα είναι γεμάτες, πράγμα που σήμαινε πως περί τους 80.000 με 90.000 φιλάθλους θα φώναζαν για εμάς. Θυμάμαι να προσπαθώ να στείλω την μπάλα στον Ernie με μια διαγώνια μπαλιά. Ο τερματοφύλακας της Κολομβίας είχε βγει από τη θέση του, με κατεύθυνση στην τροχιά της μπάλας και μπήκε στη μέση ο Escobar για να καθαρίσει. Γλίστρησε, χτύπησε την μπάλα και κατέληξε στα δίχτυα. Ήταν ένα γκολ από το πουθενά".

Στο πρόσωπο του Escobar είχε "ζωγραφιστεί" ο τρόμος για το τι είχε κάνει στην ομάδα του, τη χώρα του. Την ίδια ώρα, ο ανιψιός του Pelipe, έλεγε στην αδελφή του "μαμά, θα τον σκοτώσουν το θείο". Εκείνη τον καθησύχασε. Του εξήγησε πως "δεν σκοτώνουν ανθρώπους, επειδή έκαναν ένα λάθος". Οι ΗΠΑ προκρίθηκαν στους "16", όπου αποκλείστηκαν από τη Βραζιλία. Η καλύτερη έκδοση της Κολομβίας, στην έως τότε ιστορία της, η ομάδα πάνω στην οποία είχε στηρίξει το έθνος των 42.000.000 κατοίκων τις ελπίδες της για διάκριση, για χαρά, για κάτι καλό έμεινε εκτός από την πρώτη φάση, τέσσερις ημέρες αργότερα. Ο άκρατος ενθουσιασμός έγινε κύμα οργής έτοιμο να καταστρέψει τα πάντα στο διάβα του.

Ο Carlos Valderrama είχε ενημερώσει ότι δεν επρόκειτο να επιστρέψει στην πατρίδα του, γιατί ήξερε τι τον περίμενε. Ο Escobar ήθελε να αντιμετωπίσει αυτό που είχε προκαλέσει. Να τιμωρηθεί για το λάθος του. Δεν υπήρχε άνθρωπος που δεν του είπε να μείνει στις ΗΠΑ. Εκείνος αρνείτο να κρυφτεί, να αφήσει να περάσει η καταιγίδα. Ήθελε να ακούσει τι είχε να πει ο κόσμος. "Πρέπει να με δουν οι άνθρωποι μου. Η ζωή δεν τελειώνει εδώ. Εις το επανιδείν" είχε γράψει σε άρθρο του, στην εφημερίδα "Εl Tiempo", στο οποίο εξηγούσε τους λόγους της αποτυχίας. "Δεν ήμασταν επιθετικοί, δεν θυσιαστήκαμε, χάσαμε τις ιδέες μας. Είναι αλήθεια πως είχαμε προβλήματα ως ομάδα, αλλά δεν χάσαμε την ενότητα μας. Σας παρακαλώ, να διατηρηθεί ο σεβασμός. Μια δυνατή αγκαλιά για όλους και για να σας πω ότι ήταν μια ευκαιρία και μια ξεχωριστή εμπειρία, περίεργη, την οποία δεν είχα νιώσει ποτέ στην ζωή μου", είχε σημειώσει.

Ο πιο δημοφιλής ραδιοφωνικός σταθμός της χώρας του, Carcol Radio του είχε προτείνει να παραμείνει στις ΗΠΑ και να τελέσει χρέη σχολιαστή στα ματς. "Τον καλέσαμε να μείνει στο Dallas" αποκάλυψε ο Gusta Pombo, μέλος του δικτύου, "μας απάντησε αρνητικά, γιατί όπως είπε ήθελε να επιστρέψει στο σπίτι του". Αυτό και έκανε, με την οικογένεια του να μένει στην Αμερική για διακοπές. Είχαν προγραμματίσει να επισκεφτούν συγγενείς, στη Nevada.

Επτά μήνες πριν το World Cup είχε δολοφονηθεί ο Pablo Escobar (o No1 καταζητούμενος των ΗΠΑ, όπως τον είχε χαρακτηρίσει ο τότε Πλανητάρχης, George Bush) από την ομάδα PEPES που είχαν συνθέσει ορκισμένοι εχθροί του, με πρωτοβουλία της αστυνομίας, προκειμένου να πιάσουν τον βαρώνο. Πράγμα που σήμαινε πως η χώρα ήταν σε κάθε επίπεδο εκτός ελέγχου -εφόσον εκείνος που έπαιρνε τις αποφάσεις για όλους, δεν ήταν πια εκεί. Τότε ήταν που η Medilla έγινε η πιο επικίνδυνη πόλη του πλανήτη, με την εγκληματικότητα να βρίσκεται παντού και σε κάθε επίπεδο και να είναι ανεξέλεγκτη.

Την Παρασκευή 2 Ιουλίου είχε συναντήσει τη σύντροφο του, για μεσημεριανό και μετά κανόνισε να συναντηθεί με φίλους του, για να πιουν ένα ποτό. Όπου και αν πήγαν, είχαν να αντιμετωπίσουν ύβρεις και χειρονομίες. Η είσοδος τους στο nightclub "El Indio" συνοδεύτηκε με νέο ξέσπασμα του κόσμου. Κάπου στις 3 τα ξημερώματα η παρέα άρχισε να χωρίζει. Ο Andrés κανόνισε να συναντήσει κάποιους από τους φίλους, λίγο αργότερα σε ένα ταχυφαγείο. Κατευθύνθηκε μόνος προς το πάρκινγκ του nightclub, για να πάρει το αυτοκίνητο του, όταν εμφανίστηκαν μπροστά του τρεις άνδρες. Ήταν μεταξύ αυτών που του είχαν κάνει τη ζωή δύσκολη, μέσα στο club.

Άρχισαν να τον ειρωνεύονται, να τον βρίζουν και να τον προκαλούν για το αυτογκόλ. Αντέδρασε. Απαίτησε σεβασμό. Είδε τους δυο να βγάζουν όπλο. Στο σώμα του βρέθηκαν έξι σφαίρες, με τους αυτόπτες μάρτυρες να ενημερώνουν ότι έπειτα από κάθε πυροβολισμό, οι θύτες φώναζαν "Goal". Mετά, επιβιβάστηκαν σε ένα ημιφορτηγό (το νούμερο της πινακίδας παραδόθηκε στις αρχές και άνηκε σε μέλος της ομάδας των PEPES) και εξαφανίστηκαν, αφήνοντας τον Escobar να πεθάνει στο δρόμο. Το ασθενοφόρο πρόλαβε να τον μεταφέρει στο νοσοκομείο, όπου άφησε την τελευταία πνοή 45 λεπτά αργότερα. Ήταν 27 χρόνων.

Την επομένη, ο εκ των παλαιότερων δημοσιογράφων στην Κολομβία, Enrique Santos Calderón είχε γράψει στη στήλη του, στην εφημερίδα "El Tiempo" Πως "για πρώτη φορά αισθάνομαι ντροπή που είμαι Κολομβιανός". Ο Alexis Garcia ήταν εκείνος που κάλεσαν οι αστυνομικοί, για να αναγνωρίσει το πτώμα. "Ήταν μια από τις πιο οδυνηρές στιγμές της ζωής μου". Επρόκειτο για έναν άνθρωπο που δεν είχε εχθρούς, που ήταν καλός σύντροφος, καλός γιος, καλός συμπαίκτες, ένας ωραίος τύπος, ο οποίος κάθε Χριστούγεννα μοίραζε δώρα στα παιδιά των φτωχών γειτονιών στο Medellin. "Ήταν ένας άνθρωπος που μετέδιδε τη χαρά, το γέλιο, που φερόταν σε όλους το ίδιο".

Ο τότε γενικός γραμματέας της FIFA, Sepp Blatter είχε δηλώσει ότι "είναι η πιο λυπηρή ημέρα που έχει ξημερώσει ποτέ για το ποδόσφαιρο και δεν αφορά τη βία στις εξέδρες και τον χουλιγκανισμό. Το δημοφιλές του σπορ μας έχει δυο πρόσωπα: το ένα παράγει χαρά και ενθουσιασμό, φέρνει κοντά τους ανθρώπους. Το άλλο αντικατοπτρίζει τη ζωή μας. Έχει βία, δάκρυα και διαφθορά. Όπως και η ζωή έτσι και το ποδόσφαιρο έχει όλα τα προβλήματα. Οι δολοφονίες συμβαίνουν κάθε μέρα, παντού. Αυτή είναι μια πραγματικότητα".

Στην κηδεία του παρέστησαν 120.000 άνθρωποι. Κάθε χρόνο επιστρέφουν στο σημείο που έχει ταφεί και του πηγαίνουν φωτογραφίες από τα παιχνίδια του. Τον Ιούλιο του 2002 η πόλη του Medellin αποκάλυψε το άγαλμα που δημιουργήθηκε, στη μνήμη του. Για την ιστορία, μετά το χαμό του, αρκετοί ήταν οι Κολομβιανοί παίκτες που παραιτήθηκαν της εθνικής -ή αποσύρθηκαν από την ενεργό δράση. "Ανταλλάξαμε τις νίκες, με την ασφάλεια μας", είχε εξηγήσει ο Maturana.

Η αρραβωνιαστικιά του είχε αρκεστεί στο "μια μέρα έχεις κοντά σου τον έρωτα της ζωής σου, κάνεις πλάνα για γάμο, για να αποκτήσεις παιδιά. Μετά, ξυπνάς και έχουν εξαφανιστεί όλα. Για εμένα η ζωή δεν συνεχίστηκε. Σταμάτησε εκεί". Ο αδελφός του, Santiago είχε πει πως "εκείνη την ημέρα ένιωσα να τελειώνει και η δική μου ζωή. Δυο μήνες νωρίτερα είχα εγκαταλείψει την ενεργό δράση, αλλά είχα αφήσει ένα ενδεχόμενο να επιστρέψω. Μετά τη δολοφονία του, έχασα κάθε διάθεση, κάθε κίνητρο. Δεν ήθελα να ξαναδώ ποδόσφαιρο στη ζωή μου. Άλλαξε η ζωή όλης της οικογενείας. Καταστραφήκαμε".

Μέχρι που αποφάσισαν πως δεν θα άφηναν τη ζωή του Andrés να πάει χαμένη. Αποφάσισαν να την τιμήσουν. Στις 18/7 του 1994 περί τα 35 μέλη της οικογένειας, μαζί με φίλους, αποφάσισαν να δημιουργήσουν ίδρυμα με το όνομα του, με πρόγραμμα που θα αφορούσε τα φτωχά παιδιά. "Δεν θέλαμε να δουλεύουμε μόνο με τα παιδιά, αλλά και τις οικογένειες τους. Να επηρεάσουμε τις οικογένειες μακροπρόθεσμα".

Στις 19 Αυγούστου κάλεσαν τα ΜΜΕ σε συνέντευξη Τύπου. Οι ρεπόρτερ υποψιάστηκαν πως το θέμα θα αφορούσε τους ενόχους για τη δολοφονία. Τελικά, είδαν τον Dario Escobar να ανακοινώνει τη δημιουργία του "Programa Andrés Escobar". "Ο στόχος μας, ο σκοπός μας και η δέσμευση μας είναι να μεταδώσουμε τις αξίες του σπορ, τις οποίες στερήθηκαν οι δολοφόνοι του Andrés" κατέληξε ο Dario, ξεκαθαρίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο το παιδί του θα έμενε για πάντα ζωντανό και η οικογένεια του είχε μόλις αποκτήσει ένα λόγο για να ζήσει. Ο Andrés δεν θα ήταν πια το θύμα, αλλά ένα είδωλο. Τι έγινε όμως, με τους ενόχους;

Ο Humberto Castro Muñoz, σωματοφύλακας μελών ενός εκ των πιο ισχυρών καρτέλ στην Κολομβία, δήλωσε ένοχος στην κατηγορία και ο δικαστής του ανακοίνωσε ποινή φυλάκισης 43 χρόνων. Λίγο αργότερα, έγινε 26 χρόνια και τελικά 11 "λόγω καλής διαγωγής". Ο Muñoz ήταν επίσης, ο οδηγός των Peter David and Juan Santiago Gallon Henao, οι οποίοι διακινούσαν ναρκωτικά για τον Pablo Escobar πριν τον εγκαταλείψουν για να γίνουν μέλη των PEPES. Αυτοί ήταν που δολοφόνησαν τον Andrés Escobar "γιατί τόλμησε να τους αντιμιλήσει". Ακολούθως, πλήρωσαν τον εισαγγελέα για να ρίξει την ευθύνη στον Muñoz. Μετά τον πλήρωσαν για να απελευθερωθεί ο συνεργάτης τους πολύ νωρίτερα.

Ο πατέρας του Andrés πέθανε το 2008, σε ηλικία 77 ετών "με ένα μεγάλο βάρος στην καρδιά του. Δεν κατάλαβε ποτέ γιατί δολοφονήθηκε το παιδί του. Δεν μιλούσε ποτέ για εκείνον, γιατί του ήταν πολύ δύσκολο. Πέθανε με τον καημό ότι δεν αποδόθηκε δικαιοσύνη". Κατά τον δημοσιογράφο Gonzalo Medina, συγγραφέα του βιβλίου "La sonrisa que partió de madrugada" ("Το χαμόγελο έφυγε το ξημέρωμα") το χειρότερο ήταν πως "ως χώρα δεν είχαμε την ικανότητα να μάθουμε από αυτήν την απώλεια. Όταν θα ξημερώσει η ημέρα που στο άκουσμα του ονόματος του δεν θα θυμόμαστε εκείνο το αυτογκόλ, τότε θα υπάρξει ελπίδα για το έθνος μας".