Βασανιστήρια και εξευτελισμό καταγράφει το ΕΔΑΔ για τον κρατούμενο - Από «άλλη εποχή» τονίζει ο Ιωνάς

Οι συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές που περιγράφονται στη σημερινή καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) «ανήκουν σε μια άλλη εποχή παρωχημένη» αναφέρει το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, διαβεβαιώνοντας παράλληλα ότι έχουν υιοθετηθεί διορθωτικά μέτρα για βελτίωση των συνθηκών.
 
Στην ανακοίνωσή του, το Υπουργείο Δικαιοσύνης αναφέρεται στη καταδίκη της Κυπριακής Δημοκρατίας από το ΕΔΑΔ για εξευτελιστική μεταχείριση πρώην κρατουμένου, ο οποίος είχε καταδικαστεί τον Ιανουάριο του 2011 για σειρά αδικημάτων και βρισκόταν στις Κεντρικές Φυλακές από την προφυλάκισή του, τον Σεπτέμβριο του 2010, μέχρι την απονομή χάριτος τον Μάιο του 2012.
 
Κάνει λόγο για «αναχρονιστικές αντιλήψεις που ανήκουν σε προηγούμενους αιώνες» και τις οποίες «δυστυχώς το σωφρονιστικό μας σύστημα μέχρι τα πρόσφατα προηγούμενα χρόνια τις συντηρούσε».
 
Σύμφωνα με το Υπουργείο «τα τελευταία 3 χρόνια, στοχεύσαμε στην αλλαγή νοοτροπίας, την κατάργηση κάθε είδους διάκρισης και αναχρονιστικών στερεοτύπων, την καταπολέμηση της διαφθοράς, την κατάργηση ευνοιοκρατικών μεταχειρίσεων και την προώθηση του σεβασμού στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και της ίσης μεταχείρισης όλων των μελών και των κρατουμένων».
 
Προστίθεται ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει συμμορφωθεί με όλες τις συστάσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως και έχει προβεί σε σειρά διορθωτικών μέτρων και αλλαγών για τη βελτίωση των συνθηκών, καθορίζοντας διαδικασίες με έκδοση οδηγιών για διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εκσυγχρονισμό του σωφρονιστικού μας συστήματος.
 
Αναφέρεται παράλληλα στις συστάσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως, που καταγράφονταν σε εκθέσεις από το 2009 και προσθέτει ότι «υπήρξε πλήρης συμμόρφωση το 2014 με την ανάληψη της νέας διεύθυνσης των Κεντρικών Φυλακών».
 
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης προβαίνει ακολούθως σε μια συνοπτική περιγραφή των συνθηκών διαβίωσης κατά την περίοδο που αναφέρεται η απόφαση του ΕΔΑΔ, καθώς και των πολιτικών, πράξεων και παραλείψεων της τότε Διεύθυνσης και του σωφρονιστικού προσωπικού οι οποίες «παρέπεμπαν σε βασανιστήρια και οδηγούσαν στην προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, σε απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση της κοινότητας της φυλακής».
 
Συγκεκριμένα, αναφέρεται στα προβλήματα που καταγράφονταν από το 2009 μέχρι το 2013, μεταξύ άλλων για το διατροφολόγιο, την περιορισμένη τηλεφωνική επικοινωνία με τους οικείους των κρατουμένων, τις προβληματικές συνθήκες υγιεινής, τον υπερπληθυσμό και μαζικό συνωστισμό, τον ανεπαρκή αριθμό χώρων υγιεινής και μη διαχωρισμό των νεαρών και των υποδίκων από τους υπόλοιπους κρατούμενους.
 
Επιπρόσθετα, λέει ότι οι παρατηρήσεις ανέφεραν ότι δεν εφαρμόζονταν στοχευμένες πολιτικές όσον αφορά την σωφρονιστική μεταχείριση των ουσιοεξαρτώμενων προσώπων και των ψυχικά ασθενών, δεν υπήρχε παροχή ολοκληρωμένης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης εντός των Φυλακών, ενώ ήταν περιορισμένη η παροχή ζεστού νερού στα ντους, θέρμανσης και κλιματισμού.
 
Κυρίως, συνεχίζει το Υπουργείο, καταγράφεται η παρατεταμένη απομόνωση ως μέτρο πειθαρχίας και εκφοβισμού, εκτός του πλαισίου που ορίζουν οι σχετικές πρόνοιες, η αύξηση παραπόνων για σωματική κακοποίηση κρατουμένων από μέλη του προσωπικού των Φυλακών και έλλειψη συγκεκριμένης διαδικασίας που να εξασφαλίζει τη σωστή και αμερόληπτη διερεύνηση των περιπτώσεων αυτών από την αρμόδια αρχή, οι ανέλεγκτες εξουσίες του προσωπικού που ευνοούσαν κλίμα ατιμωρησίας για κακομεταχείριση κρατουμένων κατά το διάστημα της απομόνωσης τους, παράπονα για χρήση μεθόδων βασανιστηρίων στην Πτέρυγα 4 (πτέρυγα απομόνωσης), παρέχοντας ελάχιστο φαγητό στους κρατούμενους υπό απομόνωση, στέρηση ύπνου και πρακτική εξαναγκασμού κρατουμένων σε κούρεμα και ξύρισμα, αγνοώντας ιατρικούς ή θρησκευτικούς λόγους.
 
Παράλληλα, λέει ότι τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, στις Εκθέσεις γίνεται αναφορά ότι υπήρχαν προσκόμματα ελεύθερης πρόσβασης σε παράπονα προς την Επίτροπο Διοικήσεως ή το Συμβούλιο Φυλακών και απειλές για πειθαρχική δίωξη όσων καταφεύγουν για παράπονα, ενώ καταγράφονται περιστατικά κακοποίησης κρατουμένων που έχουν διαπράξει σεξουαλικά αδικήματα με την ανοχή των δεσμοφυλάκων και έλλειψη εκπαιδευτικών προγραμμάτων για το προσωπικό και ιδιαίτερα όσων εργάζονται με νεαρούς κρατούμενους.
 
Σε όλες τις Εκθέσεις της Επιτρόπου Διοίκησης, συμπληρώνεται, επισημαίνονταν η υποχρέωση των τότε αρμοδίων να λάβουν άμεσα μέτρα για αλλαγή της κατάστασης, ενώ αναφερόταν επίσης ότι «η Κύπρος κινδυνεύει να εκτεθεί διεθνώς».
 
Προστίθεται ότι τα προηγούμενα χρόνια ο υπερπληθυσμός έφτανε το 214% αφού υπήρχε χωρητικότητα 340 προσώπων και ο πληθυσμός ξεπερνούσε τους 700 κρατούμενους.  Σήμερα, λέει το Υπουργείο, με τον καθορισμό πολιτικής για τους αλλοδαπούς, τις απονομές χάριτος και την εφαρμογή του ηλεκτρονικού βραχιολιού, καθώς και την αύξηση της χωρητικότητας σε 566 πρόσωπα με πληθυσμό περίπου 630 προσώπων, έχουμε μειώσει τον υπερπληθυσμό.
 
Περαιτέρω, λέει ότι έχουν μετατραπεί οι κοινόχρηστοι χώροι που προηγουμένως χρησιμοποιούνταν ως θάλαμοι για να διαμένουν οι κρατούμενοι σε χώρους ψυχαγωγίας, υπάρχει επαρκής φωτισμός με αντικατάσταση και προσθήκη λαμπτήρων led σε όλους τους χώρους και ηλεκτρισμός καθ’ όλο το 24ωρο, κλιματισμός και κεντρική θέρμανση σε όλες τις πτέρυγες που δεν υπήρχαν προηγουμένως, φωτοβολταϊκά και ηλιακά πλαίσια. Επίσης, το διατροφολόγιο έχει βελτιωθεί σε ποιότητα και ποσότητα και αναθεωρείται κάθε μήνα από διατροφολόγο του Υπουργείου Υγείας.
 
Επίσης, αναφέρεται ότι τα τελευταία 3 χρόνια το εκπαιδευτικό σύστημα των Φυλακών είναι το ίδιο με το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας και τα σχολεία στις Φυλακές από 2 έχουν αυξηθεί σε 6 καλύπτοντας τις εκπαιδευτικές ανάγκες όλου του πληθυσμού των Φυλακών. «Σχεδόν τα 2/3 των κρατουμένων παρακολουθούν προγράμματα στα 6 σχολεία του Τμήματος, και 12 κρατούμενοι μας φοιτούν σε πανεπιστήμια» σημειώνεται.
 
Όσον αφορά τις ανέλεγκτες εξουσίες που είχε το προσωπικό, τις αυθαίρετες τιμωρίες, κακοποιήσεις, βασανιστήρια, το Υπουργείο Δικαιοσύνης διαβεβαιώνει ότι «έχουν παρέλθει, με τον καθορισμό διαδικασίας, άμεσης ενημέρωσης του Διευθυντή, την ετοιμασία σχετικών εκθέσεων, εφαρμογή καθορισμένης πειθαρχικής διαδικασίας και εκδίκασης πειθαρχικών παραπτωμάτων ακολουθώντας τις κατευθυντήριες γραμμές της ποινικής διαδικασίας». Στη συνέχεια γίνεται σχετική ενημέρωση του κρατούμενου, με όλα τα εχέγγυα που διασφαλίζουν μια δίκαιη πειθαρχική διαδικασία και δίκη, προστίθεται.
 
Όσον αφορά τέλος τις επαφές με το οικογενειακό περιβάλλον, το Υπουργείο λέει ότι ο κάθε κρατούμενος μπορεί πλέον να έχει καθημερινή τηλεφωνική επαφή με την οικογένεια και φίλους, ενώ έχουν αυξηθεί οι επισκέψεις από 6 σε 10. Για τους κρατούμενους που έχουν αναπηρίες ή οι συγγενείς τους ζουν εκτός Κύπρου και δεν έχουν επισκέψεις, εφαρμόστηκε η διαδικτυακή επικοινωνία, καταλήγει η ανακοίνωση.