Γιαννάκης Μάτσης: Ο Κληρίδης έχασε μια σίγουρη ευκαιρία λύσης του Κυπριακού

«Το 1996 μπορούσε να γίνει ορόσημο για το Κυπριακό και την Ιστορία της Κύπρου. Οι επαφές και οι συνομιλίες που είχα στην Αμερική με τους υψηλόβαθμους αξιωματούχους της Κυβέρνησης Κλίντον, του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του ΟΗΕ, και έφεραν το Κυπριακό σε πορεία τελικής διευθέτησης για λύση. Μια λύση χωρίς στρατούς κατοχής και χωρίς επεμβατικά δικαιώματα τρίτων. Μια λύση βασισμένη στις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δυστυχώς, η προοπτική αυτής της λύσης εκμηδενίστηκε μυστικά από την ίδια την Κυβέρνηση και τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκο Κληρίδη. Συνέπεια αυτής της πολιτικής ήταν, τελικά, το Σχέδιο Ανάν το 2004, το οποίο καταργούσε την Κυπριακή Δημοκρατία, καθιστούσε την Κύπρο όμηρο των αγγλο-τουρκικών συμφερόντων και έφερνε τον κυπριακό Ελληνισμό προ του φάσματος του αφανισμού του».
 
Τα πιο πάνω αποτελούν μόνο ένα μικρό απόσπασμα από τα όσα αναφέρει στο βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα ο πρώην πρόεδρος του ΔΗΣΥ και πρώην ευρωβουλευτής Γιαννάκης Μάτσης, με τίτλο «ΜΕΤΑ ΠΑΡΡΗΣΙΑΣ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ», προκαλώντας ποικίλες συζητήσεις και σχόλια σε σχέση με το κατά πόσο ο Γλαύκος Κληρίδης απώλεσε όντως ή όχι-και γιατί- μια πράγματι ιστορική ευκαιρία καλής λύσης του Κυπριακού.  
 
Στο βιβλίο του, ο Γιαννάκης Μάτσης αναφέρεται στο κεφάλαιο 1, υπό τον τίτλο «ΜΙΑ ΣΙΓΟΥΡΗ ΑΛΛΑ ΧΑΜΕΝΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ», στην επίσκεψη που πραγματοποίησε τον Ιανουάριο του 1996, ως πρόεδρος τότε του ΔΗΣΥ, στις ΗΠΑ ως επίσημος προσκεκλημένος της αμερικανικής Κυβέρνησης.  
Κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ, η οποία είχε συμπέσει μάλιστα με την κρίση στα Ίμια, ο κ. Μάτσης- όπως αναφέρει στο βιβλίο του-είχε συνάντηση με τον τότε υφυπουργό, αρμόδιο για θέματα Ευρώπης και έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ.
 
Συζητώντας το Κυπριακό, ο Γιαννάκης Μάτσης εισηγήθηκε, όπως πάντα αναφέρει στο βιβλίο του, στον κ. Χόλμπρουκ ότι η λύση δεν μπορούσε να είναι άλλη από την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και των εποίκων από το νησί, και ότι αυτή έπρεπε να συνδυασθεί με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ και την εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Κάτι τέτοιο θα τερμάτιζε όλους τους κινδύνους τόσο για την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και τους κατοίκους της στο σύνολό τους όσο και για την ασφάλεια της περιοχής.
 
«Το σημαντικό στην όλη υπόθεση», γράφει ο Γιαννάκης Μάτσης, «είναι ότι η τοποθέτησή μου αυτή βρήκε πλήρη απήχηση και αποδοχή από τον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, ο οποίος και δρομολόγησε πρακτικά τις ενέργειες προς υλοποίηση των απόψεων αυτών».
 
Σύμφωνα με τον κ. Μάτση, οι ΗΠΑ θεωρούσαν ότι η προσπάθεια θα κατέληγε επιτυχώς με κυβέρνηση Τσιλέρ στην Τουρκία, γιατί η Τσιλέρ όφειλε πολλά στις ΗΠΑ.  
Και συνεχίζει: «Επέστρεψα στην Κύπρο ενθουσιασμένος. Με αυτά τα δεδομένα, το Κυπριακό φαινόταν να δρομολογείται προς οριστική λύση, αν υπήρχε η ανάλογη ανταπόκριση στην Κύπρο. Από τη στιγμή, δηλαδή, που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι συνέπλεαν με τις προσεγγίσεις αυτές, η επίλυση του προβλήματος δεν φαινόταν πλέον μακριά. Δυστυχώς, όμως, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως αναμενόταν.
 
Με την επιστροφή μου στην Κύπρο, συνάντησα αμέσως τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Γλαύκο Κληρίδη. Του είπα: ‘’Γλαύκο, έχεις την ευκαιρία να γίνεις ο ιστορικότερος ηγέτης της Κύπρου, εάν προωθήσεις αυτές τις δύο θέσεις, τις οποίες έχουν δεχθεί οι Αμερικανοί. Την αίτηση για ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την αίτηση για ένταξή μας στο ΝΑΤΟ’’. Δεν διαφώνησε, ούτε σχολίασε.
 
Όμως, με έκπληξή μου, πληροφορήθηκα αργότερα από τον Γενικό Γραμματέα του ΑΚΕΛ, Δημήτρη Χριστόφια, την εξουδετέρωση της πρωτοβουλίας αυτής. Μου αποκάλυψε ότι ο ίδιος μετέφερε επιστολή του Προέδρου Κληρίδη προς τον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας Γεβκένι Πριμακόφ, με την οποία τον διαβεβαίωνε ότι η Κύπρος απέρριπτε την εισήγηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Όλα αυτά, βεβαίως, εν αγνοία μου και χωρίς καμία διαβούλευση μαζί μου».
 
Ο Γιαννάκης Μάτσης, σημειώνει στο βιβλίο του πως η επιστολή του Προέδρου Γλαύκου Κληρίδη προς τον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ανέτρεπε όλα όσα ο ίδιος υποστήριξε κατά την επίσκεψή του στην Αμερική.
 
«Αν ο Γλαύκος Κληρίδης υιοθετούσε τα όσα είχα συζητήσει μαζί τους(σ.σ. τους Αμερικανούς), δεν νομίζω να υπήρχε σήμερα κυπριακό πρόβλημα… Κατά την άποψή μου, αυτή ήταν η τελευταία σημαντική ευκαιρία για επίλυση του Κυπριακού, με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών και παρακάμπτοντας τη βρετανική εξωτερική πολιτική, η οποία χειρίζεται διαχρονικά το θέμα».
 
«…Είκοσι και περισσότερα χρόνια μετά, πιστεύω ότι η επίσημη επίσκεψη και οι επαφές μου στην Αμερική είχαν ανοίξει τον δρόμο προς τη λύση του Κυπριακού. Σίγουρα η ένταξη στο ΝΑΤΟ θα συναντούσε την αντίδραση της Αριστεράς, όπως και η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήταν όμως ένας σίγουρος και ασφαλής δρόμος. Ο Χόλμπρουκ ήταν τότε έτοιμος να προωθήσει τις θέσεις αυτές. Όμως όχι μόνο δεν αξιοποιήθηκε εκείνη η ευκαιρία, αλλά ούτε καν στηρίχθηκε από τον ίδιο τον Γλαύκο Κληρίδη. Μέχρι τώρα διερωτώμαι: Γιατί;», καταλήγει στο κεφάλαιο 1 του βιβλίου του, υπό τον τίτλο «ΜΙΑ ΣΙΓΟΥΡΗ ΑΛΛΑ ΧΑΜΕΝΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ», ο Γιαννάκης Μάτσης.