Ένα σεντόνι γεμάτο αναμνήσεις από πολιτικούς πρόσφυγες στην Κύπρο ταξιδεύει στο κόσμο

Είναι ακόμη μια από εκείνες τις συνεντεύξεις που μέσα από αυτές αναγνωρίζεις το γεγονός πως υπάρχουν νέοι στην Κύπρο που έχουν άστρο, έχουν χαρακτήρα και προσωπικότητα που καθρεφτίζεται μέσα από τη δουλειά τους.

Γεννημένη στη Νότια Αφρική από Κύπριους γονείς, επέστρεψε στην Κύπρο σε μικρή ηλικία, σπούδασε εικαστικά στην Αγγλία και έκανε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στην Εικαστική θεραπεία, στην Ιταλία. Η Λένια Γεωργίου μέσα από την επαφή της με πολλές και ασύνδετες πολιτιστικά χώρες έχει αποκτήσει  ευαισθησίες.

Έτσι το 2014, ετοίμασε ένα πρότζεκτ για την πτυχιακή της, τον «Ποξιά». Ένα μεγάλο σεντόνι -  σαν μπαλόνι θα έλεγα εγώ – που συμβολίζει πολλά περισσότερα από ότι είναι. Το πρότζεκτ είναι δημιουργία από πρόσφυγες, αιτητές πολιτικού ασύλου της Κοφίνου, οι περισσότεροι από τους οποίους πλέον έχουν καταφέρει να πάρουν το άσυλο. Ο «Ποξιάς» από τότε ταξιδεύει σε πολλά σημεία και εκθέσεις στον κόσμο.

Η Λένια Γεωργίου, επέστρεψε μόνιμα στην Κύπρο εδώ και ένα χρόνο και μίλησε για τα νέα της σχέδια, τα νέα της  πρότζεκτ ενώ ο «Ποξιάς»  της συνεχίζει να ταξιδεύει…

Ο «Ποξιάς» δημιουργήθηκε το 2014 μαζί με τους αιτητές ασύλου στο Κέντρο Υποδοχής Αιτητών Πολιτικού Ασύλου της Κοφίνου. Είναι ένα συλλογικό έργο, αποτέλεσμα μιας σειράς βιωματικών εργαστηρίων Εικαστικής Θεραπείας το οποίο πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της μεταπτυχιακής μου έρευνας στην Εικαστική Θεραπεία στην Ιταλία. Αυτό που αρχικά με ώθησε να ασχοληθώ μ'αυτό το ζήτημα είναι οι προσωπικές μου μετακινήσεις και μετακομίσεις. Μετακινήσεις για μια πιο ασφαλή ζωή, για περισσότερες ευκαιρίες, για σπουδές και για εργασία. Παρ'όλα αυτά, η διχοτομημένη με βία πατρίδα μου είναι και ο κυριότερος λόγος που θέλησα να ασχοληθώ με τους αιτητές άσυλου.

Τι συμβολίζει ο «Ποξιάς» ;

Συμβολίζει το σώμα και το ταξίδι του εκτοπισμένου ανθρώπου. Σε καταστάσεις πολέμου και βίας το πιο σημαντικό «πράγμα» που «κουβαλά» κάποιος μαζί του είναι ο ίδιος του ο εαυτός. Ο «Ποξιάς» λοιπόν είναι ένα συμβολικό «δοχειό», ένας ψυχικός μπόγος ο οποίος εμπεριέχει συναισθήματα, εμπειρίες, προσδοκίες ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλύψουν με βία την εστία τους. Είναι μια συμβολική μετανάστευση και στο μυαλό και στο χρόνο.
 
Που έχει ταξιδέψει μέχρι στιγμής και ποιος είναι ο επόμενος προορισμός του «Ποξιά»;

Το ταξίδι του «Ποξιά» ξεκίνησε το 2015 απο την Κύπρο και συγκεκριμένα απο τις «Αποθήκες» στη Λάρνακα, τον ίδιο χρόνο εκτέθηκε στην Κρέμα της Ιταλίας στα πλαίσια της έκθεσης «Το Συλλογικό Έργο Τέχνης» και έπειτα στα Σκόπια. Το 2016 επέστρεψε και πάλι στην Ιταλία όπου εκτέθηκε στο Macro της Ρώμης κερδίζοντας το βραβείο (Premio Speciale Piccini Group) στα πλαίσια βραβείων σύγχρονης τέχνης «Talent Prize 2016». Πρόσφατα ταξίδεψε στο Μagione στην Περούτζια της Ιταλίας λαμβάνοντας μέρος στην έκθεση ''Donne di colore'' πλάι σε διεθνούς φήμης καλλιτέχνες. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2018 ο «Ποξιάς» θα ταξιδέψει και πάλι, αυτή τη φορά στο Τρεβίζο στην Ιταλία, στα πλαίσια του «B#side War Project – International Art Festival on War's Legacies».

 
Πως νιώθεις για αυτό που κατάφερες με τον «Ποξιά» ;

Το επίτευγμα είναι το γεγονός ότι ταξιδεύει και μαζί του ταξιδεύει  και η ιστορία του. Άλλωστε αυτός ήταν ο σκοπός αλλά και η αφορμή του. Αυτό που με θλίβει είναι οτι το θέμα του έργου είναι ακόμη επίκαιρο. Ιδανικά, θα ήθελα να οργανώσω και άλλα τέτοια εργαστήρια όπως εκείνο στη Κοφίνου και σε άλλες χώρες όπου υπάρχει ανάγκη, ως μέσο ψυχικής αναδόμησης και ανακούφισης τέτοιων πληθυσμών.

Ας μιλήσουμε για την εικαστική θεραπεία. Πως πήρες την απόφαση να ειδικευθείς σε αυτό τον τομέα;

Κατα τη διάρκεια των σπουδών μου στις Καλές Τέχνες στην Αγγλία και μέσα απο διάφορες μελέτες συνάντησα αυτή την εξειδίκευση. Αργότερα έκανα και τη πτυχιακή μου διατριβή πάνω σε αυτή τη θεματική και ήταν τότε που σιγουρεύτητα οτι ήταν αυτό που ήθελα να ακολουθήσω ως εξειδίκευση. Το γεγονός  ότι επέλεξα την εικαστική θεραπεία οφείλεται επισης στο γεγονος ότι και εγώ η ίδια εκφράζομαι και αυτοθεραπεύομαι μέσα από την τέχνη. Έτσι πήρα την απόφαση να πάω στην Ιταλία για αυτό το μεταπτυχιακό.

Τι ακριβώς είναι η εικαστική θεραπεία;

Η εικαστική θεραπεία είναι ένας μή λεκτικός τρόπος έκφρασης ο οποίος δεν αφορά μόνο άτομα που βρίσκονται σε ανάγκη αλλά και όλους όσοι θέλουν απλά να εκφραστούν και να νιώσουν καλύτερα. Βασικό χαρακτηριστικό της εικαστικής θεραπείας είναι η αυθόρμητη μη λεκτική εποικοινωνία/διοχέτευση των υποσυνείδητων συναισθημάτων και σκέψεων που δεν βρίσκουν τρόπο έκφρασης, κάνοντάς τα απτά, αντιληπτά και επομένως προσβάσιμα. Είναι η διαδικασία της ελεύθερης έκφρασης που παίρνει συμβολική μορφή μέσα από τις πολύπλευρες πτυχές και γλώσσες της τέχνης. Προσωπικά, δεν χρησιμοποιώ μόνο την ζωγραφική στα εργαστήρια μου αλλά και διάφορα άλλα μέσα όπως η κίνηση, ο χορός, το παιχνίδι κ.α. Σκοπός των εργαστηρίων είναι η αύξηση της αυτογνωσίας, η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και τέλος η καλλιέργεια της δημιουργικότητας και τςη φαντασίας που μπορεί να οδηγήσει το άτομο στην γενική αυτονομία και στο να βρεί τρόπους διαχείρισης των προβλημάτων του.

Είναι απαραίτητο να γνωρίζει κάποιος ζωγραφική για να συμμετάσχει σε μια τέτοια θεραπεία;

Όχι, δεν προαπαιτούνται γνώσεις τέχνης ή ζωγραφικής. Όσο πιο λίγες γνώσεις ζωγραφικής έχει κάποιος, τόσο το καλύτερο γιατί δεν στέκεται στο αποτέλεσμα. Έτσι, αφήνεται περισσότερο κατα τη διάρκεια των μαθημάτων. Μπορεί να συμμετάσχει οποιοσδήποτε επιθυμεί να ζήσει αυτή την εμπειρία.  Σκοπός είναι η έκφραση χωρίς να υπάρχουν προκαταλήψεις ή κριτικές για το πιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα.

Άρα η εικαστική θεραπεία είναι για όλους;

Σαφώς, απευθύνεται σε όλους ανεξαιρέτως, από ηλικίες 3 ετών μέχρι και 103 ετών.

Αν κατά τη διάρκεια εργαστηρίων αντιληφθείς ότι κάποιος έχει πιο ιδιαίτερες ανάγκες ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Το κάθε ενδεχόμενο περιστατικό είναι ξεχωριστό και ιδιαίτερο και γι΄αυτό και η συνεδρία προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου. Εάν δεν μπορώ να βοηθήσω εγώ, το επόμενο βήμα είναι να κάνω παραπομή σε κάποιον άλλο ειδικό ή ακόμη και σε συνδυασμό να έρθουμε σε συνεννόηση  για το πώς να βοηθήσουμε μαζί το άτομο αυτό. Κατ'εμένα η πιο ολοκληρωμένη θεραπεία είναι ο συνδυασμός πολλών ειδών θεραπείας ταυτόχρονα.

Τι συμβαίνει με τα άτομα που δεν θέλουν αν μοιραστούν με μια ομάδα το πρόβλημα τους με άλλους;

Είναι καθαρά προσωπική επιλογή του καθενός και της καθεμιάς αν θα παρακολουθήσει τις συνεδρίες σε ομάδα ή ατομικά.

Πως βλέπουν οι Κύπριοι την εικαστική θεραπεία;

Η αλήθεια είναι πως η λέξη θεραπεία φοβίζει. Ομολογουμένος τα τελευταία  χρόνια ο Κύπριος έχει γίνει πιο ανοικτός και δεκτικός σε τέτοιου είδους εναλλακτικές θεραπείες. Θεωρείται εναλλακτική όπως άλλωστε και η χοροθεραπεία, η μουσικοθεραπεία κ.α γιατί είναι μια δημιουργική θεραπεία χωρίς φάρμακα και παρενέργειες. Για τα παιδιά είναι ό,τι πιο φυσικό και κοντινό υπάρχει ως μέσο έκφρασης (μαζί με το παιχνίδι).  Οπως όμως προανέφερα, δεν αφορά μόνο ενήλικες ή παιδιά με συγκεκριμένες ανάγκες αλλά αφορά και όλους όσοι θέλουν απλά να εκφραστούν και να εκτονωθούν.

Η δημιουργία του δικού μου χώρου ο οποίος θα λειτουργεί ως κέντρο τέχνης και εικαστικής θεραπείας. Οι «Νεφέλες» θα στεγάζονται στην Μετοχίου 38Ε στη Λευκωσία και θα είναι ένας χώρος ανοικτός για τους λάτρεις της τέχνης. Ο χώρος θα φιλοξενεί άτομα που απλά επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν το χώρο για να δημιουγήσουν και να ζωγραφήσουν (open studio), άτομα που επιθυμούν να παρουσιάσουν-εκθέσουν τη δουλειά τους, αισθητηριακές ομάδες μητέρας - βρέφους, βιωματικά εργαστήρια εικαστικής θεραπείας για παιδιά απο 3 μέχρι 9 ετών και απο 12-16, βιωματικά εργαστήρια εικαστικής θεραπείας για ενήλικες και τέλος άτομα με συγκεκριμένες ανάγκες. Επιπλέον ο χώρος θα φιλοξενεί παράλληλες εκδηλώσεις με άξονα την τέχνη και τα εικαστικά,όπως βιντροπροβολές, συζητήσεις, σεμινάρια, εργαστήρια κ.α